Θα έλεγε κανείς πως αυτός ο καταξιωμένος ζωγράφος τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό, έχει κάνει μια ειδική συμφωνία με τον Θεό. Να τον αφήνει να αιχμαλωτίζει το φως του ήλιου στα έργα του. Να γοητεύει, να μαγεύει, να ταξιδεύει, με τους πίνακες του! Καθόλου τυχαίο που έργα του βρίσκονται σε επτά εθνικά μουσεία ανα τον κόσμο, που ο Έλληνας εφοπλιστής Γιάννης Βαρδινογιάννης τον επέλεξε για να ντύσει εικαστικά το γνωστό “Έλυρος”. Ο σπουδαίος ζωγράφος, Πέτρος Πτωχόπουλος, που κατάγετε από την Αμμόχωστο και ζει στην Λάρνακα, μας μιλά για όλα όσα αφορούν τον πολιτισμό και την πόλη μας. Και μιλά με φως, καθαρά, όμορφα, με τόλμη…έτσι όπως ζωγραφίζει!
Της Γιώτας Δημητρίου
Κύριε Πτωχόπουλε, σήμερα τα έργα σας βρίσκονται σε επτά εθνικά μουσεία ανα τον κόσμο. Όταν πρωτοξεκινούσατε πιστεύατε πως μια μέρα θα αναγνωριζόταν το ταλέντο σας και εκτός Κύπρου;
Το πίστευα από την πρώτη στιγμή, ότι θα έφτανα στο σημείο που έφτασα σήμερα.
Δηλαδή ένας καλλιτέχνης είναι καλό να έχει αυτοπεποίθηση;
Όχι μόνο ένας καλλιτέχνης, αλλά ο κάθε άνθρωπος πρέπει να πιστεύει στον εαυτό του για να μπορέσει να πάει μπροστά!
Όταν πρωτοξεκινούσατε είχατε κάποια πρότυπα;
Πρότυπα έχει ο κάθε άνθρωπος στο χώρο της τέχνης, είτε ηθοποιός είσαι, είτε τραγουδιστής, ή οτιδήποτε άλλο, θα έχεις κάποια πρότυπα που θα πιστεύεις ότι μπορείς να φτάσεις το δικό τους επίπεδο. Εγώ είχα τον Rembrandt. Μου άρεσε πολύ ο τρόπος που εκφραζόταν στα έργα του, έδινε πολύ σημασία στην έκφραση και στο φως, μου άρεσε και ο τρόπος της γραφής του.
Πόσα χρόνια μετράτε σήμερα στο χώρο;
Ζωγραφίζω από δέκα χρονών. Τώρα είμαι 58 ετών, μιλάμε για 48 χρόνια!
Σήμερα διατηρείτε δύο σχολές ζωγραφικής. Μία στην Λάρνακα και μία στην Αραδίππου. Πως βλέπετε τα πράγματα;
Υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον από παιδιά, αλλά και από μεγάλους.
Αν έρθει κοντά σας ένα παιδί που θέλει να ασχοληθεί με την ζωγραφική αλλά εσέις κρίνετε πως δεν έχει ταλέντο. Πως θα το χειριστείτε;
Φυσικά τα παιδιά που έρχονται κοντά μας για να προετοιμαστούν για τις σχολές καλών τεχνών έχουν ταλέντο. Αν δούμε πως ένα παιδί δεν έχει ταλέντο και θέλει να προσπαθήσει για την σχολή καλών τεχνών τότε θα είναι δύσκολο και βεβαίως θα εισηγηθούμε με ευγενικό πάντοτε τρόπο να ασχοληθεί ερασιτεχνικά ή με άλλο είδος τέχνης με το οποίο μπορεί να έχει περισσότερο ταλέντο.
Είναι γεγονός πως οι σχολές σας έχουν παράδοση στην επιτυχία όσον αφορά τις εισαγωγικές εξετάσεις στις σχολές καλών τεχνών.
Ναι, αυτό είναι αλήθεια. Έχουμε μια επιτυχία του ποσοστού 100%! Φέτος έδωσαν τρεις μαθητές μας οι οποίοι πήραν την πρώτη και τρίτη θέση παγκύπρια και πέρασε και μια μαθήτρια μας στο Πολυτεχνείο στην αρχιτεκτονική. Από τους τρεις μαθητές πέρασαν με επιτυχία και οι τρεις. Θα ήθελα να αναφέρω εδώ πως εκτός από το ελέυθερο σχέδιο διδάσκουμε και αξονογραμικό και αξονομετρικό σχέδιο. Αυτά είναι τα τρία σχέδια τα οποία ζητούν για εισαγωγή στο πολυτεχνείο στους κλάδους πολιτικών μηχανικων και αρχιτεκτόνων. Όσοι μαθητές μας έδωσαν για πολυτεχνείο πέρασαν όλοι. Όσον αφορά τις σχολές καλών τεχνών ο στόχος μας δεν είναι απλώς να περάσουν αλλά και να πάρουν ψηλές βαθμολογίες. Φέτος είχαμε πρώτη θέση, τρίτη θέση (στη σχολή καλών τεχνών) και εισαγωγή στο Πολυτεχνείο. Δυστυχώς όμως, αυτό που με απογοητεύει είναι η άγνοια της πολιτείας και της τοπικής αυτοδιοίκησης όσον αφορά στα θέματα πολιτισμού και δεν αναφέρομε μόνο στα εικαστικά αλλά και στα περί θεάτρου, μουσικής κτλ.
Δηλαδή;
Όταν ένας μαθητής κερδίσει την πρώτη θέση παγκύπρια, π.χ. στην σχολή καλών τεχνών, η πολιτεία πρέπει να επιβραβεύει αυτό τον μαθητή και να δίνει μια επιχορήγηση το κράτος για τις σπουδές του μαθητή που κερδίζει την πρώτη παγκύπρια θέση. Πόσο μάλλων αν η οικογένεια αυτού του μαθητή είναι και πρόσφυγες! Όταν παίρνεις την πρώτη θέση παγκύπρια με βαθμό 9.4, όπως πήρε και η Μαριλένα φέτος, η κόρη μου και η πολιτεία όταν μιλάμε για υποτροφία λέει πως δεν έχει λεφτά, ε πως θέλουμε να δούμε πολιτισμό; Δεν μιλώ μόνο για εικαστικά, αλλά για όλες τις τέχνες και επιστήμες. Όταν δεν επιβραβεύει η πολιτεία τους αυριανούς καλλιτέχνες που θα δημιουργήσουν πολιτισμό ή τους αυριανούς επιστήμονες, τότε λυπάμαι να παρατηρήσω: ποιες είναι οι αξίες μας;
Ναι, αλλά μήπως αυτό είναι κάτι που συμβαίνει τώρα λόγω οικονομικής κρίσης; Διότι έχουμε δει πως παντού η οικονομική κρίση έχει επηρέασει και τον πολιτισμό. Όπως πχ στην Ελλάδα που ανάμεσα σε πολλά άλλα, έκλεισαν και δύο θέατρα!
Μα η οικονομική κρίση είναι ανάγκη να επηρέασει τους πέντε μαθητές που ξεχωρίζουν παγκύπρια; Αντί να γίνονται τέτοια λάθη, η πολιτεία οφείλει να σκεφτεί πως ένας από αυτούς τους μαθητές μπορεί να είναι ο αυριανός Da Vinci! Έχει χρέος και υποχρέωση να στηρίζει τους μαθητές που ξεχωρίζουν και επαναλαμβάνω: δεν μιλώ μόνο για τα εικαστικά, αλλά και για θέατρο, γενικότερα για όλες τις τέχνες, αλλά και για επιστήμες.
Βλέπετε γενικότερα μια αποχή της πολιτείας από τις τέχνες;
Κοίταξε, για χρόνια διατηρώ σχολή στην Λάρνακα, είμαι ο πρώτος στην Λάρνακα που δημιούργησε σχολή προετοιμασίας για τα πανεπιστήμια. Σχεδόν όσοι πέρασαν στις σχολές καλών τεχνών από την Λάρνακα, ήταν μαθητές μου. Όταν για τόσα χρόνια καλλιεργώ τον πολιτισμό μέσα στην πόλη, όταν έργα μου βρίσκονται σε εθνικά μουσεία στο εξωτερικό, και η τοπική αυτοδιοίκηση δεν ενδιαφέρεται τι έργο παράγει αυτός ο άνθρωπος. Δεν δημιουργεί ένα χώρο να εκθέτουν οι μαθητές της σχολής μας (που στο κάτω κάτω μιλάμε για παιδιά της πόλης μας), να δημιουργήσει ένα μουσείο να πηγαίνουν τα σχολεία να βλέπουν τις εκθέσεις, να μπορεί να πηγαίνει και ο κόσμος της πόλης καθημερινά…..
Έχουμε την πινακοθήκη….
Δεν υπάρχει ένας μόνιμος χώρος. Η πινακοθήκη σου λέει από την τάδε ημερομηνία μέχρι αυτή την ημέρα θα έχει έκθεση του τάδε ζωγράφου τις τάδε ώρες. Εγώ μιλώ για κάτι μόνιμο. Να υπάρχει εκεί, όχι μόνο για τον κόσμο της πόλης, αλλά και για τουρίστες και για Κύπριους από άλλες πόλεις. Δεν έχουμε χώρους να εκθέτουμε μόνιμα. Ένα μόνιμο μουσείο, να πληρώνει ο επισκέπτης (όπως πληρώνουμε εμείς όταν πηγαίνουμε σε μουσεία και πινακοθήκες του εξωτερικού). Να μπορούν να προβληθούν οι καλλιτέχνες της πόλης σε μόνιμη βάση! Κι όχι να αναγκάζεται ο κάθε καλλιτέχνης της πόλης να πηγαίνει σε άλλες πόλεις να εκθέσει (για ένα χρονικό διάστημα). Πρέπει όλα αυτά επιτέλους να τεθούν επι τάπητος και να νοιαστεί η τοπική αυτοδιοίκηση για τον πολιτισμό της πόλης που δεν είναι μόνο τα μνημεία της πόλης, αλλά και όσοι παράγουν πολιτισμό σε αυτή την πόλη! Δόξα το Θεό η Κύπρος έχει και καλλιτέχνες και επιστήμονες παγκόσμιας εμβέλειας!
Μιας και μιλάμε για παγκόσμιας εμβέλειας, να αναφέρουμε πως έργα σας υπάρχουν σε
εθνικά μουσεία στο εξωτερικό (στις Εθνικές Πινακοθήκες Ελλάδος, Ρωσίας, Ουκρανίας, Μαριούπολη, Νέα Ζηλανδία και Βουλγαρία) και φυσικά και στην Εθνική Πινακοθήκη Κύπρου.
Ναι, μάλιστα στην Βουλγαρία δεν υπάρχει άλλος Έλληνας ζωγράφος. Μαζί με έργα καταξιωμένων διάσημων ζωγράφων όπως Ρέμπραντ, Πικάσο, Μονέ, είναι και δικά μου….
Πως αποφασίζεται ποιοι καλλιτέχνες θα μπουν εκεί;
Σίγουρα καθόλου τυχαία! Δώδεκα καθηγητές της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών επιλέξαν ποια έργα ποιων καλλιτεχνών θα είναι εκεί.
Επίσης να αναφέρουμε ότι ένας από τους γνωστούς Έλληνες εφοπλιστές, ο Γιάννης Βαρδινογιάννης σας επέλεξε για να διακοσμήσετε το πολυτελέστατο πλοίο του “Έλυρος”.
Ναι, το “Έλυρος” το οποίο είναι ένα από τα μεγαλύτερα κρουαζερόπλοια της Ελλάδος, είναι ντυμένο εκαστικά με έργα δικά μου.
Παρόλα αυτά θα έλεγε κανείς ότι παρόλη την αναγνώριση στο εξωτερικό, η πατρίδα μας δεν σας έχει επιβραβεύσει. Και ούτε καν η πόλη στην οποία ζείτε!
Παρόλο που με έχουν τιμήσει ο Δήμος Αμμοχώστου (είμαι Αμμοχωστιανός) και ο Δήμος Αραδίππου, η αλήθεια είναι πως η πόλη που ζω, η Λάρνακα, ούτε καν πως υπάρχω εδώ! Δεν με ενδιαφέρει το να τιμηθώ. Αλλά ναι, παρατηρώ πως μια αδιαφορία στα πολιτιστικά υπάρχει (στην Λάρνακα). Πέρα από τα εικαστικά, αν μιλήσουμε για θέατρο, υπάρχουν καταξιωμένοι ηθοποιοί που προσπαθούν να φτιάξουν το θέατρο που υπάρχει στην Λάρνακα, να του δώσουν ζωή, δουλεύουν σχεδόν αμισθί και υπάρχει μια αδιαφορία από το κοινό. Πρέπει να στραφούμε όλοι στις τέχνες. Λέμε “δεν έχει τίποτα η Λάρνακα”. Η Λάρνακα έχει καλλιτέχνες και ταλέντο. Όλα όμως ξεκινούν από την αδιαφορία της τοπικής αυτοδιοίκησης και συνεχίζεται στον κόσμο. Τόσο η τοπική αυτοδιοίκηση όσο και ο κόσμος είναι επιτέλους ώρα να στηρίξουν τις προσπάθειες, τις τέχνες, τους καλλιτέχνες, της πόλης. Ευελπιστώ πως ο νέος Δήμαρχος θα κάνει κάποιες θετικές αλλαγές. Μακάρι! Το Θέατρο Σκάλα ας το εκμεταλλευτούν. Ας έχουμε κονσέρτα κλασικής μουσικής εκεί, πέρα από θεατρικές παραστάσεις. Μπορεί να κερδίσουμε και κόσμο κι από άλλες πόλεις και τουρίστες! Ας γίνουν κι άλλα πράγματα, ταλέντα υπάρχουν, όρεξη υπάρχει. Χρειαζόμαστε μόνο την στήριξη της τοπικής αυτοδιοίκησης και του κόσμου. Πραγματικά θέλω να πιστεύω πως ο νέος δήμαρχος, τον οποίο εκτιμώ ιδιαίτερα, θα κάνει αλλαγές.
Μήπως είναι θέμα παιδείας και καλλιέργειας; Μήπως ο κόσμος δεν έχει την κατάλληλη παιδεία για να είναι κοντά στις τέχνες;
Βέβαια! Όταν το παιδί πάει δημοτικό και έχει το μάθημα της τέχνης, αλλά δεν υπάρχουν χώροι (μουσεία, πινακοθήκες, γκαλερί) στην πόλη να πάνε οι μαθητές, να καλλιεργηθούν, πως περιμένουμε να αγαπήσουν τις τέχνες; Γκαλερί είχαμε μία στην πόλη, έκλεισε! Υπάρχει ένα παλιό σπίτι, η “Κυπριακή Γωνία”, προσπαθεί ο ιδιοκτήτης να το κρατήσει. Αλλά δεν έχουμε ούτε καν γκαλερί! Επίσης, πέρα από τα εικαστικά, οι μαθητές να μπορούν να πάνε να παρακολουθήσουν μια όπερα, μια μουσική παράσταση. Δεν χρειάζονται μόνο τα μαθήματα στα σχολεία, χρειάζεται και η πολιτιστική καλλιέργεια! Για να έχουμε τους αυριανούς πολίτες που είτε θα ασχοληθούν με τις τέχνες, είτε θα τις στηρίξουν!
Η τοπική αυτοδιοίκηση τι θα μπορούσε να κάνει για τα εικαστικά κύριε Πτωχόπουλε;
Πολλά πράγματα! Να πω ένα βασικό; Θα μπορούσε να δώσει ένα κτίριο στους Κύπριους ζωγράφους της πόλης, που τελειώνουν την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, να εκθέτουν τα έργα τους χωρίς να πληρώνουν και χωρίς να πρέπει να πάνε σε άλλες πόλεις να εκθέσουν! Διότι ας μην ξεχνάμε πως οι γκαλερί παίρνουν αρκετά λεφτά από τους καλλιτέχνες που εκθέτουν. Το παιδί που τελείωσε τώρα την Ανωτάτην Σχολή Καλών Τεχνών, αν κάνει έκθεση και δεν πουλήσει έργα, θα βγει πολύ ζημιωμένος οικονομικά!
Εσείς που κάνετε εκθέσεις;
Λευκωσία και Λεμεσό! Αν περίμενα από την πόλη μου την Λάρνακα θα είχα τεράστιο πρόβλημα οικονομικό! Γιατί όμως να μην μπορώ να κάνω εκθέσεις στην πόλη μου; Αυτά είναι θέματα που πρέπει να μας κάνουν όλους να αναλογιστούμε….Μιλάμε για τον πολιτισμό στην πόλη! Δεν μιλάμε ούτε για τον Πτωχόπουλο, ούτε για τα εικαστικά! Μιλάμε για τον πολιτισμό στην πόλη μας, Γιώτα μου!
Επίσης θα μπορούσαν οι καλλιτέχνες της πόλης (έστω οι πιο καταξιωμένοι, έστω οι πιο παλιοί) να φιλοτεχνούσαν την πόλη (πάρκα, δρόμους, φοινικούδες) με έργα τους, είτε γλυπτά, είτε κατασκευές κτλ. Τι λέτε;
Φυσικά! Αυτό είναι κάτι που γίνεται και στο εξωτερικό! Η πόλη μας έχει και γλύπτες και καλλιτέχνες που έχουν σπουδάσει κατασκευές και έχουν ταλέντο. Τοποθετώντας έργα σε δρόμους, παραλίες, κτλ αρχίζεις σιγά σιγά να καλλιεργείς και ένα πολιτιστικό πνεύμα! Παράλληλα ομορφαίνει η πολη του Ζήνωνα και στηρίζεις και τους καλλιτέχνες της πόλης! Ξέρεις Γιώτα, ο πολιτισμός μιας χώρας κρίνεται σε δύο πράματα και δεν είναι οι σούβλες και το ποδόσφαιρο! Είναι οι τέχνες και τα γράμματα. Δυστυχώς εμείς είμαστε μόνο για σούβλες και ποδόσφαιρο και αν συνεχίσουμε έτσι, πολιτισμό δεν θα έχουμε ποτέ μας!
Τα τρία σας παιδία έχουν ακολουθήσει την ίδια πορεία με εσάς. Οι δύο έχουν τελειώσει σχολή καλών τεχνών και η τρίτη σας κόρη η Μαριλένα σπουδάζει τώρα στην καλών τεχνών, αφού πήρε και την πρώτη θέση παγκύπρια. Πως προέκυψε; Τους επηρέασατε;
Όχι, ήταν δικιά τους συνειδητή απόφαση. Από την παιδική τους ηλικία ήταν καλλιεργημένοι πολιτιστικά και γι αυτό φρόντιζα κι εγώ και η μητέρα τους, που μπορεί να μην είναι καλλιτέχνης η σύζυγος μου, αλλά αγάπα τις τέχνες. Αλλά η οικογένεια μου είμαστε όλοι καλλιτέχνες. Γονίδια ίσως (χαμογελά). Η οικογένεια του Στέφανου Ζιμπουλάκη είναι επίσης καλλιτέχνες (λογοτεχνία, ποίηση, μουσική). Η μητέρα του Στέφανου και η μητέρα μου είναι αδελφές. Άρα ίσως να είναι στα γονίδια μας! Θεωρώ πως ο Στέφανος είναι ένας από τους καταξιωμένους Κύπριους λογοτέχνες, ποιητές, μουσικούς και έχει προσφέρει αρκετά στην Λάρνακα! Και του Στέφανου τα παιδιά είναι καλλιτέχνες (μουσικοί).
Όταν δεν ζωγραφίζετε, τι κάνετε;
Ψαρεύω! Είναι το αγαπημένο μου χόμπι! Αγαπώ πολύ την θάλασσα, γι αυτό και την βλέπει κανείς συχνά στα έργα μου.Επίσης παίζω κιθάρα, μου αρέσει πολύ ο Κώστας Χατζής! Και συχνά μαζευόμαστε με φίλους και κάνουμε μια “μπουατ” στο σπίτι με τραγούδια και καλή παρέα!
Η συμβουλή σας σε αυτούς που αγαπούν την πόλη;
Αν αγαπούν την πόλη πρέπει να δημιουργήσουν μιαν πόλη που να καταλαβαίνει ο τουρίστας πως αυτή η πόλη έχει πολιτισμό. Έχει τόσα χρόνια που ζω στην Λάρνακα, ακόμα δεν είδα φως στο τούνελ και με λυπεί αφάνταστα! Αλλά θέλω να ευελπιστώ πως ίσως αλλάξουν τα πράγματα!
Τι σημαίνει για σας τέχνη κύριε Πτωχόπουλε;
Το είπα πολλές φορές και ίσως καταντώ γραφικός! Αλλά αυτό είναι για μένα τέχνη: Βιώμα αγάπη, το κύτταρο της ζωης, η επαφή με τον άνθρωπο, αφουγκραζόντας τον ήχο της ελευθερίας!
