Γράφει η Ψυχοθεραπεύτρια/ Υπνοθεραπεύτρια Κλαίρια Δεσπότη (BSc Psychology, MACP, Dip. Clinical Hypnotherapy, NGH, GHR reg., Dip. CVGB (Virtual Gastric Band Hypnosis), Hypnobirthing and Hypnofertility practitioner) Tηλέφωνο 99901858.Email: kleria@skalatimes.com
‘Ο Αδάμ ήταν απλά άνθρωπος. Αυτό τα εξηγεί όλα: δεν θέλησε το μήλο για χάρη του μήλου, το θέλησε μόνο επειδή ήταν απαγορευμένο.’ (Mark Twain 1835-1910).
Για τους περισσότερους από εμάς , τις περισσότερες φορές, αυτά που δυσκολευόμαστε ή δεν μπορούμε να έχουμε είναι πιο ελκυστικά από αυτά που είναι εύκολα και άμεσα διαθέσιμα, είτε αυτό είναι μια σοκολάτα σε καιρό δίαιτας, είτε ένας ή μια πρώην. Υπάρχει μια απλή λογική εξήγηση γι αυτό. Όταν κάτι είναι επιθυμητό, είναι σε ζήτηση κι αυτό το κάνει σπάνιο. Με άλλα λόγια το άπιαστο και πολλές φορές και το απαγορευμένο κωδικοποιείται στο υποσυνείδητο μας σαν αντικείμενο επιθυμίας. Η άμεση διαθεσιμότητα και η έλλειψη ενός πράγματος μπορούν να επηρεάσουν την κρίση μας και αναλόγως να προκαλέσουν ανάλογες αντιδράσεις.
Οι συμμετέχοντες ενός πειράματος κλήθηκαν να αξιολογήσουν την ποιότητα κάποιων μπισκότων. Σε κάποιους προσέφεραν μπισκότα από ένα βάζο που περιείχε δύο μπισκότα και σε άλλους από βάζο που περιείχε δέκα (τα μπισκότα ήταν τα ίδια). Όσοι πήραν από το βάζο που είχε δύο μπισκότα αξιολόγησαν τα μπισκότα ως καλύτερης ποιότητας από αυτούς που πήραν από το βάζο που είχε δέκα. Γιατί όμως οι πρώτοι ήταν πιο ευχαριστημένοι; Απλά επειδή όταν υπάρχουν μόνο δύο μπισκότα το υποσυνείδητο μυαλό αυτόματα υποθέτει ότι τα μπισκότα είναι σε έλλειψη. Γενικά τα επιθυμητά είναι συνήθως σε έλλειψη λόγω περισσότερης ζήτησης. Έτσι το υποσυνείδητο μυαλό εύλογα, αλλά όχι κατ’ ανάγκην λογικά, υποθέτει ότι αυτά τα μπισκότα είναι πιο ελκυστικά και κατά συνέπεια επιθυμητά. Ο νόμος της σπανιότητας/ανεπάρκειας (the scarcity effect) τίθεται σε λειτουργία.
Σε μια παραλλαγή του ίδιου πειράματος έδειξαν το βάζο με τα δέκα μπισκότα στους συμμετέχοντες και μετά τους είπαν πως είχε γίνει κάποιο λάθος και τα μπισκότα προορίζονταν για κάποιον άλλο, τα πήραν από μπροστά τους και επέστρεψαν αργότερα με το βάζο με μόνο δύο μπισκότα μέσα. Σε αυτή την περίπτωση οι συμμετέχοντες έδωσαν και τις πιο ψηλές αξιολογήσεις ως προς την ποιότητα των μπισκότων σε όλο το πείραμα. Η ιδέα είναι ότι αν κάποιος άλλος θέλει η χρειάζεται κάτι πρέπει να το εκτιμά και να το θεωρεί σημαντικό, έτσι κι εμείς πρέπει να το εκτιμάμε το ίδιο.
Τέτοια πειράματα δείχνουν ότι αυτές οι αντιδράσεις στην σπανιότητα/ ανεπάρκεια ενός πράγματος είναι παγκοσμίως ενσωματωμένες στον υποσυνείδητο προγραμματισμό μας . Το να θέλουμε αυτό που δεν μπορούμε να έχουμε είναι μια αυτόματη ανθρώπινη αντίδραση. Τέτοιες αντιδράσεις ενεργοποιούνται εύκολα στο τέλος μιας σχέσης για παράδειγμα, ή ακόμα και όταν κάνουμε δίαιτα. Αυτόματα θέλουμε κάτι που γίνεται απότομα σπάνιο, απαγορευμένο, ή έχει δοθεί σε κάποιον άλλο. Το μυαλό μας δεν δέχεται την στέρηση, το όχι και τα μη.
Συχνά όταν κάνουμε κάτι αυτόματα δεν καταλαβαίνουμε ότι το κάνουμε. Για παράδειγμα όταν οδηγάμε δεν προσέχουμε πότε αλλάζουμε ταχύτητα, πότε στρίβουμε το τιμόνι, ή πότε και πώς φτάσαμε στον προορισμό μας. Το κλειδί για να περιορίσουμε την επίδραση που έχει αυτός ο νόμος της σπανιότητας στην συμπεριφορά και τον τρόπο σκέψης μας είναι να το αναληφθούμε. Συνειδητά έχουμε την ικανότητα να επιλεγούμε. Μόλις φέρουμε συνειδητή επίγνωση σε μια υποσυνείδητη συμπεριφορά παίρνουμε πίσω τον έλεγχο και μπορούμε να αλλάξουμε την αντίδραση και τα αποτελέσματα, αποδυναμώνοντας έτσι την υποσυνείδητη αυτόματη αντίδραση. Πριν λοιπόν βάλουμε μια σοκολάτα στο στόμα μας καλό είναι να σκεφτούμε αν πραγματικά την θέλουμε ή αν είναι μια αντίδραση επειδή κάποιος μας την απαγόρευσε.
Το ίδιο έπρεπε να κάνει κι η Εύα πριν δαγκώσει το μήλο..
