Γιώτα Δημητρίου Performance and Live Art Platform

Ταλαντούχα, δραστήρια, στο πρώτο έτος του Διδακτορικού της. Η νεαρή Γιώτα Δημητρίου, απόφοιτος θεατρικών σπουδών, αρθρογράφος του Skala Times (στήλη “Σκέφτομαι Θέατρο”), κλέβει λίγο από το χρόνο της, και από το Bristol όπου διαμένει και σπουδάζει, απαντά στις ερωτήσεις μας και μας μιλά για την πρώτη Πλατφόρμα Performance and Live Art που διοργανώνει στη Κύπρο, στις 21 και 22 Ιούλιου.

Της Ξένιας Νεοφύτου
Φώτο: Πέτρος Μηνά

Γιώτα ποιοι λόγοι σε ώθησαν να ακολουθήσεις το μονοπάτι του θέατρου;
Νομίζω πως φταίει η μαμά μου! Ήθελε να κάνει μουσικό θέατρο, αλλά ήταν απαγορευμένο απο τους γονείς της και νομίζω ο μόνος τρόπος για να νίωθει κοντά σε αυτό, ήταν να βλέπει μιουζικαλ τα οποία έβλεπα μαζί της. Επίσης,  η Μαρία μου, η αδερφή του πατέρα μου, που είχε και έχει πάθος για τις τέχνες. Όμως παρόλο που η πορεία μου δεν έχει πλέον και τόσο σχέση με την υποκριτική του θεάτρου – θα εξηγήσω τι εννοώ – μια ανάμνηση που  έχει χαραχτεί στο μυαλό μου είναι η πρώτη παράσταση που πήγα να δω. Ο θείος μου ήταν τεχνικός σε ένα θέατρο στο Λονδίνο, ήμουν τότε περίπου 4 ετών (δηλαδή το 1992), στο συγκεκριμένο  θέατρο εκείνο τον καιρό έπαιζε το “Peter Pan”. Παρακολούθησα λοιπόν την παράσταση από τα παρασκήνια και μου φαίνονταν όλο τόσο μαγικά – ακόμα όταν το θυμάμαι μαγικό μου φαίνεται.  Επίσης το θέατρο “Αντίδοτο” στο οποίο ήμουν μαθήτρια για χρόνια ήταν μια μεγάλη επιρροή. Αλλά, όπως ανέφερα η επαγγελματική μου πορεία δεν έχει να κάνει με το θέατρο και την υποκριτική. Ναι η βάση μου είναι το θέατρο, αλλά νομίζω λόγω των καθηγητών μου, η πλειοψηφία των οποίων είναι πολύ καλά εδραιωμένοι performance artists, στα πανεπιστήμια όπου φοίτησα, ασχολήθηκα παραπάνω με την έρευνα του performance και του live art και γενικότερα με την επιστήμη του θεάτρου που είναι αρκετά διεπιστημονική.

Τι σπουδές έχεις κάνει;
Το 2007, μόλις τελίωσα το λύκειο δεν ήξερα αν ήθελα να κάνω φιλμ ή θέατρο (σε ακαδημία). Γι’αυτό άφησα την Κύπρο και πήγα Λονδίνο να εξερευνήσω κάπως το θέμα, όπου έκανα ένα μικρό course στο filmmaking στο NYFA. Κοίταξα και λίγο τα πανεπιστήμια και μετά απο αρκετή σκέψη και συζητήσεις με πιο έμπειρους φίλους έκανα αίτηση στο Queen Mary’s University of London, όπου το 2008 ξεκίνησα το προπτυχιακό μου BA (Hons) Drama. Το 2010 – 11 έκανα MRes στο University of Hull όπου  ανέπτυξα δική μου θεατρική μέθοδο, η οποία χρησιμοποιείται ευρέως στις αγγλικές ομάδες θεατρικής θεραπείας με σκοπό την γεφύρωση του χάσματος των γενεών. Εκεί είχα την ευκαιρία να δημοσιεύσω την διατριβή μου Young Voices: An Applied Theatre Project Bridging the Gap Between Youth and Adults. Από τον Δεκέμβριο του 2011 δουλεύω στο διδακτορικό  μου, στο πανεπιστήμιο του Bristol, που ονομάζεται “An Exhibition of Hidden Stories – The Lives of Others – Research into methods of staging an oral history archive”,  το οποίο βασίζεται στην έρευνα για την χρήση και το πως εντάσεται ο προζάτος λόγος και η προφορική ιστορία στο θέατρο και το Performance Art.

Γιατί αποφάσισες να συνεχίσεις με διδακτορικό;
Θα σου έλεγα για τα ταξίδια – επειδή όταν έισαι ακαδημαϊκός σε καλούν σε πανεπιστήμια γύρω απο τον κόσμο για συνέδρια! Τουλάχιστο αυτό είναι ένα απο τα πολλά πλεονεκτήματα! Και επειδή ένα από τα όνειρα μου είναι να γνωρίσω όσες πιο πολλές κουλτούρες μπορώ, γιατί μην το κάνω μέσα απο την καριέρα μου;  Αλλά σοβαρά τώρα, νομίζω πως δεν το είχα αποφασίσει, απλά η πορεία μου με έφερε ως εδώ και είναι η καλύτερη απόφαση που έχω πάρει, αγάπω την έρευνα, το διάβασμα, αγαπώ το γράψιμο, αγαπώ να δημιουργώ, και αγαπώ να διδάσκω. Το διδακτορικό μου πρόσφερε την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα τον εαυτό μου, επείδη όπως ξέρεις είναι ανεξάρτητη έρευνα – και με τα πράγματα που έχω διαβάσει ή οι συζητήσεις που έχουμε με τον επιβλέποντα καθηγητή μου προκαλώ τον εαυτό μου συνεχώς, και δεν νομίζω ότι μπορώ να ζήσω χωρίς μια καλή πρόκληση! Είμαι ένα πολύ φιλόδοξο και δραστήριο άτομο και όλοι οι άνθρωποι που έχω συναντήσει εδώ, ακόμη και από το τμήμα μου ή από άλλο τμήμα είναι όλοι έτσι. Για να κάνεις διδακτορικό νομίζω πως αυτό το είδος αποφασιστικότητας είναι απαραίτητο στοιχείο. Δεν σπούδασα μόνο για να βρω καλή δουλειά, ούτε μόνο επείδή μου αρέσει, μάλλον τα κάνω όλα αυτά για να πάρω μια καλή δουλειά στον τομέα μου που να με εμπνέει και το διδακτορικό πιστεύω πως μου προσφέρει αυτή τη σταδιοδρομία. Πέρα όμως από αυτό, τα πανεπιστήμια στο Ηνωμένο Βασίλειο επενδύουν στο ακαδημαϊκό προσωπικό τους, να διδάσκουν αλλά και να κάνουν την ανεξάρτητη έρευνα τους, αυτό είναι το πώς η αξία του πανεπιστήμιου ανεβαίνει – κυρίως λόγω των καθηγητών που διδάσκουν!

Τι έχεις κερδίσει από τη διαμονή σου στην Βρετανία όλα αυτά τα χρόνια;
Δεν μπορώ να συνγκρίνω την Αγγλία με την Κύπρο, επειδή δεν έχω ζήσει την Κύπρο τα τελευταία 6 χρόνια, άρα θα μιλήσω για αυτά που ήξερα. Μου έχουν δωθεί ευκαιρίες που δεν θα μπορούσα καν να φανταστώ να είχα στην Κύπρο. Κυρίως να γνωρίσω ένα τομέα όπως το performance και live art  που δεν είναι ακόμα καλά εδραιωμένα στην Κύπρο – να κάνω το διδακτορικό, αφού στην Κύπρο ο ορισμός του θεάτρου στο ευρύ κοινό απ’τη εμπειρία μου, είναι αρκετά περιορισμένος και δεν έχουμε ακόμη τέτοια courses διεπιστημονικά. Επίσης το ότι γνώρισα μια ποικιλομορφία ανθρώπων στον τομέα μου και έχω αρχίσει να χτίζω θεμέλια για την καριέρα μου και να καλωδιόνομαι, το ότι έχω πάρει μέρος σε αρκετά φεστιβάλ εδώ και στο Παρίσι.

Τι σου έχουν διδάξει οι σπουδές θεατρικών επιστημών μέχρι τώρα;
Καταρχάς ότι ο ορισμός θέατρο, οπως ανάφερα και στο πρώτο μου άρθρο στη στήλη “Σκέφτομαι θέατρο” του Skala Times μας, όπου αρθρογραφώ, σημαίνει πολλά και όπως τόνισα πιο πανω είναι διεπιστημονικό, π.χ πάντα έιμαι στη βιβλιοθήκη και ψάχνω για θεωριές ψυχολογίας, ανθρωπολογίας, κοινωνιολογίας, φιλοσοφίας για να μπορώ να  επιχειραματολογήσω και να τεκμηριώσω την έρευνα μου. Επίσης επειδή είναι τόσο διεπιστημονικό μου έχουν διδάξει πράγματα που δεν έχουν κάποια άμεση σχέση με το θέατρο, όπως το θέμα του performance και του live art, που είναι ακριβώς το αντίθετο απο το θέατρο. Το performance art επιτρέπει στον καλλιτέχνη να είναι ο ευατός του αντι να υποδύεται κάποιον άλλο. Η έννοια του όρου Performance Art συνδέεται με τις μεταμοντέρνες παραδόσεις στο δυτικό πολιτισμό. Στην Αμερική και Ευρώπη το Performance Art εμφανίστηκε τη δεκαετία του 60 με έργα της Yoko Ono, του Vito Acconci, της Carolee Schneemann, του Joseph Beuys, το happening του Wolf Vostell, και τα έργα της Marina Abramovic και του Ulay. Ο χώρος αυτός εξελίχθηκε με τις ιδεολογίες της εικαστικής τέχνης σε σχέση με τον Antonin Artaud, τα κίνηματα Dada και Fluxus, τους Situationists, την Εικαστική Εγκατάσταση, και το Conceptual Art. Ο όρος Live Art τέθηκε σε χρήση στο Ηνωμένο Βασίλειο στα μέσα της δεκαετίας του ‘80 για να αναγνωριστούν τόσο νέα αλλά και υφιστάμενα έργα του Performance ως μια μορφή δημιουργικής έκφρασης.

Όταν πάρεις το διδακτορικό σου σκέφτεσαι να επιστρέψεις Κύπρο; Πόσο δύσκολο ή εύκολο θα είναι αυτό και γιατί;
Κοίτα, θα πάω όπου είμαι τυχερή να μου προσφέρουν δουλειά, ακαδημαϊκή. Φυσικά και θα ήθελα να επιστρέψω στο σπίτι μου, αλλά δυστυχώς όπως έχουν γίνει τα πράγματα τώρα…Από πρόσφατα γεγονότα,  δεν θέλω να προγραμματίζω πλέον τι θα κάνω, άλλα θέλω να συγκεντρώνομαι στο παρών στα πράγματα δηλαδή που κάνω τώρα. Αν θα είναι δύσκολο δεν ξέρω, προς το παρών απ’ότι παρατηρώ από μακριά, ναι είναι.υλιυπρουλι

Ποιες ελλείψεις παρατηρείς στο χώρο του θέατρου στη Κύπρο;
Αυτές στις οποίες είχα αναφερθεί και πριν. Η αλήθεια να λέγεται ήμαστε αρκετά πίσω στον ερευνητικό τομέα του θεάτρου. Αλλά πιστεύω πως είναι στο χέρι μας να δημιουργήσουμε ευκαιρίες. Και μερικοί έχουν ήδη αρχίσει να κάνουν ακριβώς αυτό. Γι ‘αυτό αποφάσισα να δημιουργήσω την Πλατφόρμα Performance Live Art στην Κύπρο.

Παράλληλα με τις σπουδές σου αρθρογραφείς στο Skala Times, σε μια δικιά σου στήλη (“Σκέφτομαι Θέατρο”) με θέμα το Θέατρο. Πώς πήρες την απόφαση για να αρθρογραφείς και ποια η σχέση σου με το γράψιμο;
Θα έλεγα πως είμαι πολύ δραστήριο άτομο και δεν αφήνω ευκαιρίες να πανε χαμένες. Έτσι,  όταν μου δώθηκε η ευκαιρία για δική μου στήλη φρόντισα να την πάρω αφού είναι καλό για την καριέρα μου. Επίσης, το είδα σαν μία μικρή αρχή να αλλάξω κάποια ιδεώδη για τον ορισμό του θεάτρου στην Κύπρο. Αγαπώ το γράψιμο αφού κανω διδακτορικό το οποίο έχει αρκετό γράψιμο, μου παρουσιάστηκε επίσης και σαν μια καλή ευκαιρία να εξασκήσω τα Ελληνικά μου, τα οποία τα έχω αμελήσει αρκετά.

Η ιδέα για το Performance and Live Art Platform 2012 πώς προέκυψε;
Εμπνευσμένη από το Blop (Bristol Live Open Platform) του Αρνολφίνι, σε μια στιγμή αυθορμητισμού, πήρα την πρωτοβουλία να φτιάξω μία παρόμοια πλατφόρμα στην πατρίδα μου. Το γεγονός ότι η Κύπρος βρίσκεται σε ένα πρώιμο στάδιο της σχέσης της με αυτό τον τομέα της τέχνης με ωθεί στο να συνειδητοποιήσω πώς υπάρχουν ακόμα τόσα πολλά που πρέπει να εξερευνήσουμε – είμαι βέβαιη ότι θα συμφωνήσετε μαζί μου. Έχουμε σκοπό την δημιουργία μιας πλατφόρμας που θα μπορεί να φιλοξενήσει και να στηρίξει τη δουλειά καλλιτεχνών από την Κύπρο και το εξωτερικό που προέρχονται από το χώρο του performance και live art, τα οποία δεν είναι ακόμα διαδεδομένα στο ευρύτερο κοινό της Κύπρου.

Γιατί αποφάσισες να γίνει στη Λάρνακα;
Θέλω η πλατφόρμα να γίνει θεσμός ο οποίος κάθε χρόνο θα γίνεται ακόμα πιο μεγάλος, να διοργανώνεται απο παραπάνω ανθρώπους και να παίρνουν μέρος παραπάνω καλλιτέχνες. Στη Λάρνακα μεγάλωσα, άρα ήθελα η πόλη μου να ήταν η πρώτη που θα αγκάλιαζε ένα τέτοιο event.

Έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο στη πόλη του Ζήνωνα;
Πιστέυω πως όχι.

Τι να περιμένουμε να δούμε στο Performance and Live Art Platform 2012.
Αρκετά χρώματα…σε πολλές πτυχές! Μπορείται να πάρετε μια γεύση απο αυτα στη ιστοσελιδα μας http://performanceandliveartplatformcyprus.webs.com/ Στο πλαίσιο της διήμερης πλατφόρμας θα πραγματοποιηθούν live performances από τους καλλιτέχνες, ανοιχτή συζήτηση μεταξύ του κοινού και των καλλιτεχνών, πάρτυ για το κλείσιμο της πλατφόρμας και πολλά άλλα. Η Πλατφόρμα που έχουμε ετοιμάσει περιλαμβάνει live performances και προχωρεί πέρα από τα συμβατικά όρια και τις συμβατικές αντιλήψεις για το «τι είναι τέχνη», μέσω αυτού του συγκεκριμένου είδους τέχνης. Σχηματίζει επίσης ένα διαπολιτισμικό (Κύπρος, Ελλάδα και Ηνωμένο Βασίλειο) και διαπεριφερειακό (Λάρνακα, Λευκωσία) διάλογο μεταξύ των καλλιτεχνών καθώς και τη διερεύνηση της διεπιστημονικής φύσης της δουλειάς του κάθε καλλιτέχνη. Ο απώτερος σκοπός της πλατφόρμας είναι η εξέλιξη της πόλης μας αλλά και του νησιού μας σε θέματα πολιτισμού σε ένα σύγχρονο και διεπιστημονικό επίπεδο και το να δωθεί η ευκαιρία σε καλλιτέχνες της Κύπρου, οι οποίοι αναγκάζονται να καταφεύγουν στο εξωτερικό, να παρουσιάσουν τη δουλειά τους. Όλοι καλλιτέχνες που πέρνουν μέρος είναι αναδυόμενοι καλλιτέχνες οι οποίοι κατάγονται από διαρετικά ακαδημαϊκά υπόβαθρα. Επίσης ήθελα να προσθέσω ότι για το κλείσιμο της πλατφόρμας θα έχουμε πάρτυ την Κυριακή 22 Ιούλη απο τις 22:00 – 23:45  με μουσική από την Κassiani, η οποία είναι μια αναδυόμενη καλλιτέχνης.

Που θα γίνει και ποια θα είναι η τιμή εισιτηρίου;
Η τιμή είναι 10 ευρώ και για τις 2 μέρες συνολικά. Θέλαμε να θέσουμε μία τιμή λογική επειδή  δεν το κάνουμε για να βγάλουμε λεφτά (απλά για τα έξοδα μας) και το σημαντικότερο αφού υπάρχει κρίση  είναι καλά η τέχνη γενικότερα να βρίσκει τρόπο να είναι εφικτή σε όλους, για να  μπορεί να έρθει όσο περισσότερος κόσμος γίνεται. Με την ευκαιρία αυτή θέλω να ευχαριστήσω όλους τους  κύριους υποστηρικτές μας και χορηγούς που μας πρόσφεραν την ευκαιρία να δημιουργήσουμε και να ωθήσουμε το κοινό μας να δημιουργήσει.θα πραγματοποηθεί στη Λάρνακα το Σάββατο 21 Ιουλίου και Κυριακή 22 Ιουλίου 2012, στο Ίδρυμα Πολιτιστικής Δημιουργίας (Αποθήκες Αγίου Λαζάρου). Οι καλλιτέχνες που λαμβάνουν μέρος στην φετινή πλατφόρμα, πέρα από εμένα, είναι: Χριστίνα Γεωργίου, Cara Davies, Αντρέας Πασιάς και Δημήτρης Χειμώνας.

Εσύ Γιώτα έχεις κάποια πρότυπα από το χώρο του Θεάτρο και Performance Art;
Πρότυπα δεν έχω, επειδή δεν πιστεύω γενικά πως είναι σωστό να έχεις άλλο άνθρωπο σαν προτυπό στη ζωή σου. Αλλά σαν performer και practitioner επηρεάζομαι απο την δουλιά πολλών καλλιτεχνών, όπως τη Susan Hiller, τον Augusto Boal, τη Jo Bannon, τη Oreet Ashery, τον Franco B κ.α.

Για σένα τι σημαίνει performance;
Να μπορώ να είμαι ο εαυτός μου και συνάμα να μοιράζομαι της γνώσεις και την έρευνα μου με το κοινό – ακόμα οι παραστατικές μου πράξεις να μην είναι μέρος μίας σκηνηκής ψευδαίσθησης…