Εδώ και 27 χρόνια είναι κομμάτι του Παγκύπριου Συνδέσμου Καρκινοπαθών και Φίλων (ΠΑΣΥΚΑΦ). Πιστεύει πως μέσα από την προσφορά δε χάνεις, αλλά αντίθετα κερδίζεις πολλά. Η γιατρός Στάλα Κιούπη, Πρόεδρος του Συνδέσμου Καρκινοπαθών και Φίλων Λάρνακας και Αντιπρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Καρκινοπαθών και Φίλων, μιλά στο Skala Times, με την ευκαιρία της καθιερωμένης πλέον εκδήλωσης “Γραμμή Ζωής” που θα γίνει στις 28 Ιουλίου στις Φοινικούδες στην Λάρνακα.
Της Γιώτας Δημητρίου
Κυρία Κιούπη, πόσα χρόνια ασχολείστε με το Σύνδεσμο Καρκινοπαθών και φίλων;
Ξεκίνησα να ασχολούμαι από το 1986 όταν ιδρύσαμε τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Καρκινοπαθών και φίλων και το 1987 ιδρύσαμε και τον Σύνδεσμο Καρκινοπαθών και Φίλων Λάρνακας. Είμαι Ιδρυτική Αντιπρόεδρος του Παγκύπριου και Πρόεδρος του Συνδέσμου στη Λάρνακα.
Ο Σύνδεσμος Καρκινοπαθών και Φίλων Λάρνακας εξυπηρετεί επίσης και για τα χωριά κοντά στη Λάρνακα;
Βεβαίως. Είναι για όλες τις περιοχές και χωριά γύρω από την Λάρνακα.
Ποιοι λόγοι σας ώθησαν να ασχοληθείτε με το Σύνδεσμο Καρκινοπαθών και Φίλων;
Οι λόγοι ήταν καθαρά προσωπικοί, η οικογένεια μου είχε πληγεί ιδιαίτερα από τον καρκίνο. Το 1982 έχασα τον πατέρα μου από καρκίνο, μόλις πέθανε ο πατέρας μου από καρκίνο, διαγνώσθηκε η αδελφή μου με καρκίνο του μαστού και στα 35 της την χάσαμε. Από μικρή όμως ήμουν ευαισθητοποιημένη με το θέμα του καρκίνου, επειδή είχαμε χάσει από καρκίνο τους γονείς του πατέρα μου, τον παππού και την γιαγιά μου. Στην πορεία χάσαμε και τον θείο μου, τον αδελφό του πατέρα μου, με καρκίνο, Λεωνίδα Κιούπη, ο οποίος είχε υπάρξει και Δήμαρχος της πόλης μας, της Λάρνακας.
Αυτοί οι λόγοι σας ώθησαν να εμπλακείτε με τον Σύνδεσμο, κάποιοι άλλοι, όμως, όταν πληγούν από τον καρκίνο αυτό τους αποτρέπει από το να ασχοληθούν με οτιδήποτε τους το θυμίζει….
Ναι, αλλά το γεγονός ότι ήμουν και γιατρός, καθώς και η ανάγκη που έχω ως άνθρωπος, ως χαρακτήρας, να προσφέρω, ήταν επίσης λόγοι οι οποίοι με οδήγησαν στον Σύνδεσμο.
Ποιος ήταν ο σκοπός του Συνδέσμου όταν πρωτοξεκινούσε;
Προσπαθήσαμε να δώσουμε μια διαφορετικότητα από τους άλλους ήδη υφιστάμενους Συνδέσμους. Θέλαμε να είμαστε κοντά στον άνθρωπο ασθενή και να δούμε τις πραγματικές του ανάγκες ξεφεύγοντας από τα τυπικά πλαίσια. Η Πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου, η κυρία Άννα Αχιλλεούδη είχε την δικιά της προσωπική εμπειρία με καρκίνο. Όταν πήγε στην Αγγλία για τη θεραπεία της, εκεί πρωτοείδε τις κοπέλες εθελόντριες που πλησίαζαν τις ασθενεις που επρόκειτο να χειρουργηθούν και τις στήριζαν με φανταστικό τρόπο, κάνοντας τους παρέα, δίνοντας τους θάρρος. Αυτό ήταν το έναυσμα για την δημιουργία του δικού μας Συνδέσμου. Υπήρχε βεβαίως ήδη ο Αντικαρκινικός, Σύνδεσμος που ήταν ο πρώτος Σύνδεσμος με μια θαυμάσια προσφορά. Διότι κακά τα ψέματα, μέχρι σήμερα το κράτος δεν κατάφερε να δημιουργήσει ένα χώρο για την περιποίηση του ασθενή.
Στην Αμερική υπάρχουν κλινικές που προσπαθούν να πολεμήσουν τον καρκίνο με ψυχολογική στήριξη. Στη Κύπρο πόσο είμαστε ανοικτοί να συμβουλέψουμε τον ασθενή να δει κι άλλες εναλλακτικές μεθόδους βοήθειας.
Με πάτε πίσω με αυτή την ερώτηση σας…..πραγματικά θυμάμαι πριν πολλά χρόνια όταν ξεκινούσαμε, υπήρχε ταμπού ακόμα και για την λέξη καρκίνος. Οι δημοσιογράφοι μέχρι σήμερα ακόμη δεν γράφουν “καρκίνος” αλλά “επάρατη νόσος”. Αυτό είναι λάθος, δεν είναι κατάρα από το Θεό ο καρκίνος. Τα πρώτα χρήματα που μαζέψαμε τα είχαμε δώσει για να εκπαιδευτεί στην ογκολογία, ένας από τους γιατρούς του Ογκολογικού του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας. Την ίδια στιγμή προσλάβαμε ένα ψυχολόγο για να εκπαιδευτεί και να δημιουργήσουμε τις ομάδες στήριξης για τους ασθενείς. Οι πρώτες δυο ομάδες έγιναν στην Λευκωσία με ασθενείς που είχαν εμπειρία καρκίνου. Υπήρχε μεγάλη αντίδραση από τους ασθενείς και τις οικογένειες τους στην αρχή όταν άκουγαν για ψυχολόγο. Κάποιοι μάλιστα μας έλεγαν “δεν θέλω να το συζητώ για να μην το θυμάμαι”. Κάποιοι άλλοι έλεγαν “είμαι τρελός και θέλω ψυχολόγο;” Αυτά όλα γίνονταν τότε. Σήμερα το ζητούν οι ίδιοι οι ασθενείς. Η ψυχολογική στήριξη είναι από τις πιο δυνατές υπηρεσίες του Συνδέσμου.
Κυρία Κιούπη, ο Σύνδεμος Καρκινοπαθών και φίλων εκπαιδεύει γιατρούς, ψυχολόγους, νοσηλευτές, είναι δίπλα στους ασθενείς. Θα ήθελα να ρωτήσω: το κράτος στηρίζει τον Σύνδεσμο σας;
Αρχικά ήταν μηδαμινή η στήριξη του κράτους. Τα τελευταία χρόνια, επι Υπουργίας του Χάρη Χαραλάμπους, μας δόθηκε τότε ένα σεβαστό ποσό για τα προγράμματα του Συνδέσμου. Το 2011 μας μειώθηκε η χορηγία σε 230 χιλιάδες (από 250 που ήταν) και φέτος ανησυχούμε ότι λόγω οικονομικής κρίσης θα μειώσουν κι άλλο το ποσό. Σκεφτείτε πως μας στοιχίζουν ένα εκατομμύριο οι υπηρεσίες μας κάθε χρόνο. Αλλά ευτυχώς ο κόσμος αγκαλιάζει τον Σύνδεσμο με πολλή αγάπη, μας στηρίζει και μας βοηθά.
Υπάρχουν άνθρωποι που λένε ότι σε κάποιες περιοχές παρατηρούνται αυξημένα κρούσματα καρκίνου και ότι ενδέχεται να φταίνε οι στύλοι ηλεκτρισμού στις εν λόγω περιοχές. Επιστημονικά πόσο ευσταθεί κάτι τέτοιο;
Όταν λέμε πολλλά κρούσματα, τι εννοούμε; Όταν σε ένα πληθυσμό πέντε χιλιάδων έχουμε 3 κρούσματα δεν θεωρείται μεγάλος αριθμός. Αν όμως όντως παρατηρήσουμε αυξημένα κρούσματα, είναι φυσικό να αρχίσει να ανησυχεί τις αρχές του κράτους. Έχουν γίνει μελέτες και έρευνες για να δούμε κατά πόσο τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία επηρεάζουν την μετάλλαξη του κυττάρου του οργανισμού του κάθε ατόμου. Εμείς ως Σύνδεσμος όταν έρθουν καταγγελίες οφείλουμε να ασκήσουμε πιέσεις για να το ερευνήσει το Υπουργείο Παιδείας, τα αρμόδια τμήματα. Αν αναφέρεστε στην Αραδίππου, έχει αποδειχθεί πως είναι πολύ μικρό το ποσοστό, σύμφωνα με τις παγκόσμιες στατιστικές δεν θεωρείται ότι υπάρχει θέμα ανησυχίας.
Ο Κύπριος ασθενής έρχεται εύκολα στο Σύνδεσμο Καρκινοπαθών και Φίλων ή απομονώνεται;
Τα τελευταία χρόνια νομίζω έρχεται πιο εύκολα κοντά μας. Σε αυτό βοηθούν και οι γιατροί του ογκολογικού, που τον παραπέμπουν σε εμάς, επειδή προσφέρουμε και “ανακουφιστική ιατρική”. Δηλαδή ολιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων (φυσιοθεραπεία, ψυχολογική στήριξη, κοινωνική στήριξη, κέντρα δραστηριοποίησης).
Πιστεύετε πως ο καρκίνος δημιουργείται από την διατροφή και κάποιους ψυχολογικούς παράγοντες;
Η ψυχολογία, η διατροφή και το περιβάλλον, είναι οι πιο ενοχοποιητικοί παράγοντες που πιθανολογούνται ότι μπορεί να προκαλέσουν έναν καρκίνο. Δεν πιστεύω ότι η ψυχολογική κατάσταση κάποιου μπορεί να τον οδηγήσει στην μετάλλαξη του κυττάρου του. Διότι ο καρκίνος πως δημιουργείται; Το υγιές κύτταρο ξαφνικά αλλάζει συμπεριφορά και μετατρέπεται σταδιακά σε ένα επιθετικό κύτταρο, το επιθετικό κύτταρο είναι ο καρκίνος. Συμβάλλει η ψυχολογική διαθεση στο να επιδεινώσεις την κατάσταση. Εκεί που θεωρείται πως η ψυχολογία μπορεί να επηρεάσει είναι στο καρκίνο του μαστού και στο καρκίνο του εντέρου, καθώς είναι οι δύο καρκίνοι που έχουν ψυχοσωματική σύνδεση. Αλλά δεν είναι η αιτία. Αν ξέραμε την αιτία θα ξέραμε και την θεραπεία.
Γι αυτό βεβαίως υπάρχουν θεωρίες που λένε πως έχει βρεθεί η θεραπεία, αλλά δεν δίνεται στο κόσμο για οικονομικούς λόγους (κατάρρευση φαρμακοβομηχανιών κτλ).
Ναι υπάρχει αυτή η θεωρία, ίσως να παίζονται παχνίδια. Αλλά αυτό δεν μπορούμε να το ξέρουμε. Αυτό που ξέρουμε εμείς ως Σύνδεσμος είναι πως χρειαζόμαστε υγιείς ανθρώπους, χαρούμενος ανθρώπους και αυτός είναι ο ρόλος του ΠΑΣΥΚΑΦ.
Ειδικά εκπαιδευμένοι ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, φυσιοθεραπευτές,ογκολόγοι και άλλοι. Όλα αυτά στοιχίζουν φαντάζομαι….
Ναι, αλλά ξέρετε χαίρομαι πάρα πολύ που ως Σύνδεσμος δεν έχουμε λεφτά στις τράπεζες! Όσα πάρουμε τα δίνουμε στους ασθενείς μας, στις υπηρεσίες για τους ασθενείς μας, τα ξοδεύουμε κι αυτός είναι και ο σκοπός, να δίνουμε δωρεάν υπηρεσίες στον ασθενή και στην οικογένεια του.
Εθελοντισμός υπάρχει;
Υπάρχει και είναι πάρα πολύ δυνατό το αίσθημα του εθελοντισμού στη Κύπρου! Ο Κύπριος πολίτης έχει την θέληση να προσφέρει. Όμως δεν σημαίνει πως όποιος θέλει μπορεί.
Δηλαδή;
Μπορεί κάποιος να θέλει, αλλά να μην μπορει λόγω χαρακτήρα. Βεβαίως, ακόμη και τους εθελοντές τους εκπαιδεύουμε. Εκπαιδεύεις τον εθελοντή για να ξέρει που σταματούν τα όρια του. Να μάθει να ακούει και να ξέρει πότε να μη μιλά.
Ένας εθελοντής τι μπορεί να κάνει;
Πολλά πράγματα. Από τα πιο απλά: να πάει να πάρει τα φάρμακα του ασθενή επειδή ο ίδιος ή η οικογένεια του δεν μπορούν. Ή να τον πάρει στο νοσοκομείο επειδή η οικογένεια του εργάζεται και δεν μπορεί να τον πάρει. Δυστυχώς εκείνο που μας λείπει στη Κύπρο και είναι η διαφορά μας από τους Άγγλους εθελοντές (που είναι γαλουχημένοι στον εθελοντισμό από μικροί) είναι η υπευθυνότητα. Μπορεί να είμαι εθελοντής αλλά έχω και ευθύνη, αν κάποιος αποφασίσει να είναι εθελοντής, την μέρα που θα υποσχεθεί κάτι στον ασθενή θα πρέπει να το κάνει. Άλλωστε δεν είναι κάτι που γίνεται κάθε μέρα, αλλά την μέρα που θα δεσμευτείς να κάνεις κάτι οφείλεις να το κάνεις, αλλιώς βλάπτεις τον ασθενή αν το δεις επιπόλαια, επειδή του δημιουργείς μία ανασφάλεια. Ακόμη και οι ίδιοι οι ψυχολόγοι μας λένε πως του ασθενή δεν πρέπει να του ανατρέπεις το πρόγραμμα του, διότι αρχίζει και νοιώθει την ανατροπή που έχει ήδη μέσα του, από την διάγνωση του. Αρχίζει και ξυπνά η ανασφάλεια. Άρα εμείς θέλουμε υπεύθυνους εθελοντές που είναι και καλοί ακροατές.
Κυρία Κιούπη, τόσα χρόνια στο ΠΑΣΥΚΑΦ νοιώσατε να χάνετε την προσωπική σας ζωή;
Όχι, διότι κερδίζεις πάντα μέσα από την προσφορά. Έγινα πιο δυνατή, πιο καλοσυνάτη, πιο ανθρώπινη. Όταν δούλευα στο Παραλίμνι, ερχόμουν Λάρνακα και συνέχιζα με τον Σύνδεσμο, από ασθενείς σε ασθενείς και με ρωτούσαν όλοι πως άντεχα. Ένοιωθα ευτυχία, ένοιωθα ότι κέρδιζε η ψυχή μου, ξέρετε ο εσωτερικός μας κόσμος παίζει παιχνίδια κάποτε, ίσως να ήταν μια εσωτερική μου ανάγκη επειδή εγώ έχασα τους δικούς μου ανθρώπους από τον καρκίνο να θέλω να βοηθήσω άλλους να βγουν νικητές…Δεν ξέρω….. Δεν ένοιωσα ποτέ ότι έχανα κάτι λόγω του ΠΑΣΥΚΑΦ. Άλλωστε τα βραδιά έβγαινα έξω, πήγαινα στο θέατρο, σε ένα εστιατόριο, συναντούσα τις φίλες μου.
Στις 28 Ιουλίου γίνεται η καθιερωμένη πλέον, ετήσια εκδήλωση “ΓΡΑΜΜΗ ΖΩΗΣ”…..
Ναι, δημιουργούμε μια γραμμή μπροστά από την εξέδρα των Φοινικούδων στην Λάρνακα και τοποθετούνται κέρματα, προσφέρει ο καθένας ότι μπορεί. Την ίδια στιγμή υπάρχει ψυχαγωγικό πρόγραμμα στην εξέδρα. Φέτος θα έχουμε τον Γιώργο Σταματάρη, τον Τεύκρο Νεοκλέους και ένα πλούσιο ψυχαγωγικό πρόγραμμα. Επίσης υπάρχουν περίπτερα. Ο ένας στόχος είναι το οικονομικό, ο άλλος στόχος είναι η επιμήκυνση, της ζωής, της ζωντάνιας, των ανθρώπων που έρχονται να συμβάλουν στον σκοπό του Συνδέσμου. Το μήνυμα είναι πάμε μπροστά στη ζωή, όχι στο θάνατο. Είναι διάφορα τα μηνύματα που βγαίνουν από την “Γραμμή Ζωής”. Εμείς καλούμε τον κόσμο να δώσει το παρών του, να εμψυχώσει με την παρουσία του το σκοπό μας και να προσφέρει ότι μπορεί, ακόμα και το πιο μικρό ποσό μετράει κι έχει σημασία. Να πω εδώ πως ήδη αρχίσαμε να δεχόμαστε τηλεφωνήματα από ανώνυμους και επώνυμους που δεν θα έρθουν στην εκδήλωση αλλά θέλησαν να κάνουν κάποιες εισφορές για την “Γραμμή Ζωής”. Είναι πολύ θετικό αυτό και ευχαριστούμε τον κόσμο.
