Ο Πέτρος Μπιρμπίλης ειναι Έλληνας συγγραφέας και δημοσιογράφος, αλλά και σκηνοθέτης ταινιών μικρού μήκους, video clips, πλήθους τηλεοπτικών εκπομπών… Έχει γράψει δύο συλλογές διηγημάτων, την βιογραφία της Μαλβίνας Κάραλη, έχει σκηνοθετήσει την Έλενα Ναθαναήλ, τα video clips των Stereo Nova κι εχει συμμετάσχει στην Bienalle Αρχιτεκτονικης της Ισπανίας. Δουλειά του έχει παρουσιάστει στο ΜΤV – UK, στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης της Γκρενόμπλ και σε διάφορα εγχώρια και διεθνή φεστιβάλ. Επίσης έχει υπηρετήσει το πολιτιστικό ρεπορτάζ και έχει υπάρξει αρθρογράφος στις μεγαλύτερες εφημεριδες και περιοδικά της Ελλάδας. Ο Πέτρος Μπιρμπίλης μιλά για πρώτη φορά σε κυπριακό περιοδικό και δίνει μία αποκλειστική συνέντευξη στο Skala Times. Mας μιλά για την πορεία του, την δημοσιογραφία σήμερα, την Μαλβίνα Kάραλη, την Ελλάδα και για άλλα πολλά σε μια απολαυστική και ενδιαφέρουσα συνέντευξη.
Της Γιώτας Δημητρίου
Συγγραφέας, δημοσιογράφος, σκηνοθέτης…Τελικά τι επαγγέλεσαι κύριε Μπιρμπίλη;
Noμίζω οτι ήμουν πάντα ανεπάγγελτος. Έτσι αισθάνομαι τουλαχιστον.Κατά καιρούς εργάστηκα, και μάλιστα σκληρά, αλλά το έκανα απο ενδιαφέρον πρώτα απ´ ολα κι όχι βιοποριστικά, παρότι η επιβίωση ήταν και εξακολουθεί να είναι ένας βρυκόλακας που με κυνηγά. Ευτυχώς, η οικονομική κρίση με έφερε στα ίσια μου. Με έκανε πολύ πιο ευγνώμονα για όσα έχω. Όσα δεν εχω, που δεν μου λείπει τίποτα εδώ που τα λέμε, δεν με απασχολούν καθόλου. Όσο για το μέλλον επαφίεμαι στην Θεία Πρόνοια. Πάντως από τις τρεις ιδιότητες που μου έχεις θέσει, αισθάνομαι συγγραφέας. Ένας ανασφαλής και καθόλου φιλόδοξος συγγραφέας που σνομπάρει το ταλέντο του. Γιατι; Μακάρι να ήξερα.
Ταξίδεψες πολύ, έχεις ζήσει στο εξωτερικό…και σήμερα ζεις μόνιμα πλέον στη πατρίδα σου την Ελλάδα που αιμορραγεί. Τέτοιες εποχές, σε μια Ελλάδα που ζει μια οικονομική κόλαση, μετανιώνεις που δεν έχεις μείνει στο εξωτερικό;
Ούτε κατά διάνοια. Αγαπώ την Ελλάδα μας πιο πολύ από ποτέ. Τώρα, δε, που είναι λυγισμένη, με συγκινεί ακόμη πιο πολύ. Επρεπε να την μισήσω όταν ήμουν μικρός, να επιδιώξω να φύγω μακριά της παντοιοτρόπως για να μην την αλλάζω σήμερα με καμία άλλη χώρα. Αισθάνομαι τυχερός που γεννήθηκα σε αυτόν τον ευλογημένο τόπο. Ειμαι ερωτευμένος νομίζω με την Ελλάδα, κι ο έρωτας έχει και τις δυσκολίες του. Ναι, με πληγώνει και μάλιστα συχνά, αλλα δεν πειράζει.
Μπαίνεις ποτέ στη διαδικασία να σκέφτεσαι “αν έμενα εξωτερικό ίσως να….”
Ποτέ. Ότι έγινε, έγινε για κάποιον λόγο.
Είσαι ένας τυχερός δημοσιογραφός που αρκετοί θα σε ζηλεύουν (κάποιοι με τη καλή έννοια, κάποιοι άλλοι με την αρνητική έννοια του ζηλεύω) για τις σημαντικές συνεντεύξεις που έχεις πάρει. Καταρχάς να ρωτήσω: έχεις νιώσει ζήλεια και κακία στο χώρο της δημοσιογραφίας; Πώς το αντιμετώπισες;
Ε, ναι! Τι να λέμε τώρα. Είναι ένα από τα ύπουλα και πολύ ανταγωνιστικά επαγγέλματα η δημοσιογραφία. Βγάζει το ένστικτο επιβίωσης στους πιο πολλούς, τον νόμο της ζούγκλας. Ακόμη και τα καλά παιδιά αναγκάζονται να γίνουν αμυντικά ή καχύποπτα. Υπαρχει μεγάλη υποκρισία. Αυτό δεν σημαίνει οτι δεν υπάρχουν και εξαιρέσεις. Έχω κανει σημαντικούς φίλους όλα αυτά τα χρόνια.
Από όλες εκείνες τις σημαντικές συνεντεύξεις που έχεις πάρει, εσύ ως άνθρωπος τι έχεις κερδίσει;
Την κριτική σκέψη, ένα μέρος της ευφυϊας μου, μια πιο σφαιρική άποψη των πραγμάτων και της ζωής. Οι ανθρωποι αυτοί μου έκαναν προσωπικά φροντιστήρια κατά κάποιο τρόπο.
Να φρεσκάρουμε λίγο τη μνήμη μας και να θυμίσουμε μερικά από τα ονόματα που έχεις πάρει συνέντευξη;
Δεν επεδίωκα να συναντώ απαραίτητα τους πιο σημαντικούς, αλλά αυτούς που μού κινούσαν το ενδιαφέρον. Κινούμενος αναμεσα σε δύο άκρα, μπορω ενδεικτικά να πω οτι ένιωσα δεος μπροστά στον μύθο του ποιητή Νάνου Βαλαωρίτη, την ζωή του οποίου ζήλεψα, αλλά και με τον εθνικό μας Καραγκιοζοπαίχτη Ευγένιο Σπαθάρη, έναν άλλον μύθο. Παραδέχομαι ότι έχω μιά αδυναμία στους ηληκιωμένους. Με συγκινούν. Η Μαρία Χορς, η Δόμνα Σαμίου, ο διεθνούς φήμης κριτικός τέχνης και ποιητής Edward Lucie Smith. Απο τους περισσοτερους που συνάντησα έμαθα σημαντικά πράγματα. Είναι πολλοί. Η Λένα Πλάτωνος, ο Κωνσταντίνος Βήτα, η Ελενη Βιτάλη που ήταν μια εμπειρία ζωης. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την σουρεαλιστική νύχτα που πέρασα στο σπίτι της.Γενικά με τραβούσαν πάντοτε οι δύσκολοι και τυρανισμένοι. Ή αυτοι που έφεραν πάνω τους κάτι ποιητικό. Με τους άλλους βαριόμουνα.
Όταν έγραφες το βιβλίο για την σπουδαία Μαλβίνα Κάραλη, πόσο μεγάλη ευθύνη ήταν;
Μην μου το θυμίζεις. Αν ήξερα τι ξεκινάω να κάνω, την έρευνα που με περίμενε και τις πόρτες που έπρεπε να χτυπήσω δεν θα αποδεχόμουν την πρόταση που μου έγινε. Ήταν πολύ οδυνηρό για μένα να χτυπώ τις πόρτες των πιο κοντινών της προσώπων και να ξύνω πληγές μερικούς μόνο μήνες μετά τον θάνατό της. Θα ηθελα να πω εδώ οτι ανεξαρτήτως αν έγινε δυο φορές best selller, εγώ εργάστηκα αφιλοκερδώς για αυτη την ιστορία η οποία χρειάστηκε έξι μήνες σκληρής έρευνας. Νεανικά λάθη. Η εργασία πρέπει να αμοίβεται.
Αλήθεια Πέτρο, σήμερα σε μια Ελλάδα που γκρεμίζεται, πόσο ανάγκη έχουμε τη Μαλβίνα;
Η Μαλβίνα ήταν η Μαλβίνα. Μια ιδιαίτερη προσωπικότητα. Αγαπήθηκε, μισήθηκε, κυνηγήθηκε, αλλά αφησε το στίγμα της με τον τσαμπουκά και την αυτοκαταστροφική γεναιότητά της. Κατά βάθος ήταν πολύ εύθραυστη. Σήμερα δεν νομίζω οτι τα μεγάλα κανάλια θα της έδιναν βήμα να κάνει αντιπολίτευση σε όλους και όλα. Επίσης, λυπάμαι που το λέω, ο κόσμος δεν πιστεύει πια τίποτα και κανέναν. Ειναι και τόσο άφθονη η πληροφορία!
Τη δημοσιογραφία σήμερα πώς την βλέπεις; Παρακολουθείς τα ΜΜΕ;
Πώς να την δω; Προσπαθω να ενημερωθώ και με πιάνει ναυτία. Τις εφημεριδες τις σταμάτησα. Περιοδικά ούτε για πλάκα. Η τηλεόραση με υποβιβάζει σαν άνθρωπο. Τόσα ψέμματα! Εκδότες και διαφημιστές δεν αφησαν τίποτα. Τα ευτέλισαν ολα. Αλλα και μια γενικότερη αδιαφορια. Μια μιζέρια. Βλέπεις πολλούς διανοούμενους να παίρνουν θέση στα τέρατα που γίνονται γύρω μας; Είναι θλιβερό.
“Βήμα”, “Γυναίκα”, “Καθημερινή”, “Symbol”….Εσύ έχεις κάνει ουσιαστικά και σπουδαία βήματα στο χώρο της δημοσιογραφίας στην Ελλάδα. Πώς ήταν η δημοσιογραφίας πριν 10-20 χρόνια και πως είναι σήμερα;
Σήμερα δεν ξέρω. Εγκατέλειψα το τρένο πριν δύο χρόνια. Η κατρακύλα ήταν ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Από εκεί που σήμαινε κάτι να είσαι δημοσιογράφος, τα τελευταία χρόνια ντρεπόσουν. Κανείς δεν ενδιαφερόνταν για το κείμενο ή την συνέντευξη, όσο για την φωτογραφία. Νομίζω ότι σήμερα μας κατακλύει ενας info-πολτός. Ο οργασμός εξελίχθηκε σε ξεπέτα. Παλιότερα υπήρχε αγάπη κι ενθουσιασμος. Επίσης σου έδιναν χώρο για την τρέλα σου, για το προσωπικό σου όραμα. Ολα συζητιόντουσαν. Δεν σου επέβαλαν κάτι που δεν ήθελες να κάνεις.
Έχω την εντύπωση, και πες μου αν διαφωνείς, πώς η οικονομική κρίση, αντί να στρέψει τα ΜΜΕ στην ποιότητα και την ουσία τα παρασέρνει σε ένα χορό προπαγάνδας και φτηνής δημοσιογραφίας….Εσύ τι πιστεύεις;
Αυτο ακριβώς. Ευτελίστηκε η ανθρώπινη κρίση, το ήθος, η καλαισθησία, η αξιοπρέπεια.
Ελληνική τηλεόραση παρακολουθείς; Ποια η γνώμη σου;
Σπάνια και πάντα με κριτική διάθεση. Η τηλεόραση, όλοι οι νοήμονες το γνωρίζουν, συντελεί στην αποβλάκωση, εξυπηρετεί την προπαγάνδα.
Και η σκηνοθεσία τι υπήρξε για σένα; Τι σου έμαθε;
Να παρατηρώ ολα εκείνα που περνούν απαρατήρητα με την πρώτη ματιά. Είμαι οπτικός τύπος και οι ιστορίες που γράφω στα βιβλία μου, ακόμη και τα άρθα μου, είναι γεμάτα εικόνες. Έτσι μου λένε, κι έτσι πρέπει να είναι διότι κι εγώ βλέπω εικόνες γράφοντας. Οπότε η σκηνοθεσία έχει πλέον εισβάλει και στα γραπτά μου. Εκει στήνω τους χαρακτήρες, τις καταστάσεις, τα σενάρια. Και με τεράστια ελευθερία αφού οταν γράφω δεν εξαρτώμαι από κανέναν.
Η συγγραφή πώς προέκυψε στη ζωή σου;
Δεν προέκυψε. Προϋπήρχε. Από τότε που έμαθα να γράφω συνεχώς έγραφα. Δεν περίμενα να γίνω συγγραφέας,ούτε δημοσιογράφος. Ένιωθα πολυ λίγος, πολύ “μικρός” για κατι τέτοιο. Έγινα και συγγραφέας και δημοσιογράφος επειδή κάποιοι αναγνώρισαν το ταλέντο μου και σχεδόν με πίεσαν να ασχοληθώ πιο σοβαρά. Όλα έγιναν πολύ εύκολα. Σαν μια φυσική διαδικασία. Ο σπόρος άνθησε και ξεπετάχτηκε ανάμεσα στα χορτάρια, τις τσουκνίδες και τα αγκάθια μου, που ήσαν και είναι πολλά.
Τι σημαίνει “γράφω”, “είμαι συγγραφέας” ;
Υποφέρω. Βγάζω τα έντερα μου έξω και τα κάνω να φαίνονται όμορφα.
Πόσο δύσκολες είναι οι ανθρώπινες σχέσεις σήμερα;
Πολύ. Διακρίνω τραγική μοναξιά. Τόσος κόσμος, τόσοι νέοι και νέες κοιτάνε βουβοί τα ταβάνια!
Εσύ που έχεις ζήσει μια πλούσια, σε εμπειρίες, ζωή, εμπιστεύεσαι τους ανθρώπους; Ποιους ανθρώπους
φοβάσαι Πέτρο και σε ποιους ανθρώπους υποκλίνεσαι;
Μόνο τα τελευταία χρόνια κατάλαβα πόσο άγρια είναι η ανθρώπινη φύση. Πριν ήμουν ένα αρνί. Μεγαλώνοντας φοβήθηκα όλα εκείνα που οι άλλοι φοβόντουσαν ανέκαθεν κι εγω σνόμπαρα. Πιο πολύ φοβήθηκα τους ανθρώπους. Δεν το περίμενα. Πόσο μάλλον που κατάλαβα ότι πολύ συχνά αυτοί που με την πρώτη ματιά φαίνονται αυτό που λέμε “γαμώ τα παιδιά” ειναι τελικά τα πιο κωλόπαιδα.
Το 2010 είχες κατέβει υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος. Γιατί; Θα ήθελες να αναμιχθείς με τα κοινά και τη πολιτική;
Ήταν λάθος. Το κατάλαβα μετά. Οχι εξαιτίας του συνδυασμού (Επιμένουμε Αθήνα – Γιώργος Αμυράς) αλλά λόγω του τρόπου που λειτουργούν τα πράγματα. Τα λόγια είναι εύκολα. Με ψήφισαν πάνω από 500 ατομα. Χωρίς προεκλογική εκστρατεία, χωρίς αφίσες, χωρίς συγκεντρώσεις σε πλατείες, χωρίς τίποτα. Για σκέψου! 500 άγνωστοί μου άνθρωποι με εμπιστεύτηκαν, όχι σαν δημοσιογράφο, συγγραφέα ή καλλιτέχνη, αλλά σαν πολιτικό, για να κάνω κάτι ώστε να καλυτερέψει η ζωή τους, η πόλη, η καθημερινότητά τους. Ακόμη και δέκα να ήσαν, κι όχι 500, η ευθύνη θα ήταν μεγάλη για εμένα. Ειδικά αν εκλεγόμουν και δεν με άφηναν να κάνω τίποτα. Ευτυχώς, δεν έγινα Δημοτικός Σύμβουλος. Δεν νομίζω οτι θα το άντεχα. Είμαι γεννημένος για να είμαι απλός πολίτης. Με άποψη και πνεύμα αντιλογίας. Με παρέσυρε η περιέργεια. Τουλάχιστον έμαθα.
Υπάρχει, σήμερα, κάποιος πολιτικός στην Ελλάδα που να μπορεί να βγάλει τη χώρα από την κόλαση στην οποία έχει πνιγεί;
Η χώρα μας δεν κυβερνιέται. Ακολουθεί εντολές. Δεν ξέρω αν κυβερνήθηκε ποτέ από τους εκλεκτούς του λαού.
Πιστεύεις πως υπάρχει φως στο σκοτεινό τούνελ της Ελλάδας; Αν όχι, τι θα γίνει;
Το ένστικτό μου μου λέει οτι υπάρχει. Η λογική μου όχι. Δεν εχω ιδέα τι θα γίνει.
Πόσο ηθικό είναι να πληρώνουν οι Έλληνες με μιζέρια και φτώχεια τα λάθη των “τρανών” πολιτικών; (Ξένων η ντόπιων….)
Ηθική; Ποια ηθική; Η ανθρώπινη φύση θέλει να τα κατασπαράξει όλα. Οι άνθρωποι πλανώνται αν πιστεύουν οτι δεν αποτελούν μέρος της ζούγκλας.
H οικονομική κρίση πόσο έχει επηρεάσει τον πολιτισμό της Ελλάδας;
Πολιτισμός δεν σημαίνει μόνο τέχνες. Πολιτισμός σημαίνει πρώτιστα σεβασμό στον άνθρωπο και στις αναγκες της ψυχής του. Πολιτισμός σημαίνει αποδοχή, ομορφιά, αλήθεια. Βλέπεις εσύ γύρω σου κάτι απο αυτά;
Με το Facebook ασχολείσαι;…Τελικά αυτό το “φατσοβιβλίο” φέρνει κοντά τους ανθρώπους ή μήπως κάνει περισσότερα κακά αντί καλά;
Όπως όλα τα πράγματα έτσι κι αυτό έχει δύο όψεις. Εξαρτάται πως θα το χρησιμοποιήσεις. Έχω μια σχέση αγάπης – μίσους με το Facebook. Είναι πολύ ψευδαισθησιακό. Έχει παγίδες. Πολλοί αισθάνονται σημαντικοί μέσα από αυτό. Άλλοι ότι ξαφνικά απέκτησαν φίλους. Μπορει να συμβεί, αλλα οτι γεννιέται εύκολα τελειώνει με την ιδια ευκολία. Παρόλα αυτά, η ανιψιά μου γνώρισε τον άντρα της μέσα στο Facebook και απέκτησαν πρόσφατα και το πρώτο τους παιδί. Είναι πολύ ευτυχισμένοι εδώ και τέσερα χρόνια.
Μια συνηθισμένη μέρα του Πέτρου Μπιρμπίλη πώς είναι;
Είμαι μοναχικός. Μένω πολύ στο σπίτι και μου αρέσει να μαγειρεύω, να πηγαίνω στην αγορά, να ποτίζω τα λουλούδια μου. Δεν το πιστεύω ούτε εγώ, αλλά είμαι ευτυχισμένος πλέον με τα ελάχιστα. Μπορώ να κάθομαι και να κοιτάζω με τις ώρες έξω απο το παράθυρο και να είμαι πλήρης. Μέχρι πριν δυο χρόνια ήμουν ακριβώς το αντίθετο. Πολύ ανήσυχος.
“Ευτυχώς που εγώ γλίτωσα και δεν είμαι πλέον σαν κι εσάς. Και χόρτασα. Και λεφτά. Και οικογένεια κι αγάπη. Κυρίως αγάπη….”. Έγραψε η Μαλβίνα….Εσύ Πέτρο, μετά από όλη αυτή τη πορεία σου μέχρι σήμερα, νιώθεις χορτάτος; ……Κι από αγάπη;
Αισθάνομαι απολύτως γεμάτος. Έζησα με ενθουσιασμό και ορμή. Γύρισα τον κόσμο από πολύ μικρός, άλλαξα πολλές δουλειές, γνώρισα πολύ σπουδαίους ανθρώπους, μπήκα σε κάθε λογής κοινωνικούς κύκλους, αγαπήθηκα απο την οικογένειά μου, από τους φίλους, από άγνωστους αναγνώστες μου, ερωτεύτηκα και με ερωτεύτηκαν, έκλαψα πολυ και γέλασα πολύ. Έζησα σαν ένας παράφρων. Απορώ πως και εξακολουθώ να ζω. Τι άλλο να θέλω; Έκανα όσα ήθελα. Ακόμη κι αν πάψω να ζω σε μια ώρα, είμαι ευγνώμων απέναντι στην ζωη και στον Θεό.
Η Μαλβίνα έλεγε πως η πιο κουτή ερώτηση που μπορείς να θέσεις σε κάποιον είναι: “είσαι ευτυχισμένος”; Εγώ όμως, σε ένα κόσμο που δύσκολα πλέον λέει τη λέξη ευτυχία, θα σε ρωτήσω. Πέτρο είσαι ευτυχισμένος;
Οχι βέβαια. Εύκολο είναι; Άλλο γεμάτος κι αυτάρκης κι άλλο ευτυχισμένος. Ευτυχία ένιωσα κάποιες στιγμές. Ηταν μια γεύση απο τον Παράδεισο όπου κάποτε ελπίζω να βρεθώ. (Γελά)…Σημερα δηλώνω αυτάρκης, πλήρης, ήρεμος, τυχερός.
Τελικά τι είναι ευτυχία;
Ίσως η καλή τύχη. Ίσως εκείνο το φτερούγισμα που νιώθει κανείς στο στήθος μπροστά σε ενα μικρό θαύμα, όπως το να κοιτάζεις ενα ποτάμι, μια θάλασσα, κάποιον αγαπημένο σου που κοιμάται… Πολλά μικρά πράγματα είναι ευτυχία.
Να κλείσουμε με κάτι που θέλεις να μοιραστείς με τους αναγνώστες μας. Τους αναγνώστες του Skala Times, που παρακολουθούν τα γεγονότα στην Ελλάδα και στο κόσμο και δεν βλέπουν φως στις σελίδες του αύριο μας.
Να είναι αισιόδοξοι και να λένε ευχαριστώ για όσα έχουν κι όσα καλά έζησαν. Τίποτα δεν είναι εγγυημένο. Η ζωη είναι μια τέχνη. Απαιτεί φαντασία κι αγάπη. Η αγάπη για την ζωή και για τον ταλαιπωρημένο εαυτό μας, που σαν συνέπεια θα έχει την αγάπη για όλους και όλα, μπορει να μην αλλάξει τις επιταγές του ΔΝΤ και της Τρόϊκας, αλλά μπορεί να αλλάξει ριζικά την καθημερινότητα μας. Τελικά, σημασία έχει να αγαπάς. Όλα τα άλλα έρχονται μετά.
