Γράφει η Ψυχοθεραπεύτρια/ Υπνοθεραπεύτρια Κλαίρια Δεσπότη (BSc Psychology, MACP, Dip. Clinical Hypnotherapy, NGH, GHR reg., Dip. CVGB (Virtual Gastric Band Hypnosis), Hypnobirthing&Hypnofertility practitioner, WILL-STOP Hypnotherapy, Dip. Stress&Anger Management Coaching, Tηλέφωνο 99901858.Email: kleria@skalatimes.com
Αντιμέτωποι με το άγχος…
Πολλοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν άγχος και αυτοί μπορεί να είναι εξωτερικοί όπως προβλήματα στο χώρο εργασίας, οικονομικά, προβλήματα στις σχέσεις μας, με την οικογένεια και τα παιδιά μας, σημαντικές αλλαγές στη ζωή μας (π.χ. διαζύγιο), αλλά και εσωτερικοί όπως η αδυναμία μας να αποδεχτούμε την αβεβαιότητα, αρνητικός εσωτερικός μονόλογος, έλλειψη αυτοπεποίθησης, απαισιοδοξία και πολλές φορές τελειομανία. Προσπαθώντας λοιπόν να προσαρμοστούμε σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον νιώθουμε ολοένα και περισσότερο άγχος και αυτό μακροπρόθεσμα κάνει ζημιά στο μυαλό αλλά και στο σώμα. Δυστυχώς για εμάς το σώμα μας δε μπορεί να διακρίνει μεταξύ σωματικών και συναισθηματικών απειλών. Όταν λοιπόν αγχωνόμαστε για το υπερφορτωμένο μας πρόγραμμα, τους λογαριασμούς που αυξάνονται και πληθύνονται (και τείνουν να ανεβαίνουν σε ποσοστά τοις εκατό), τις ολοένα αυξανόμενες ευθύνες μας κτλ, το σώμα μας αντιδρά με τον ίδιο τρόπο όπως θα αντιδρούσε αντιμέτωπο με μια κατάσταση ζωής ή θανάτου (το fight/flight response που αναφέραμε στο προηγούμενο μας άρθρο). Δρα λοιπόν συνεχώς σε αυτή την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και είναι λογικό σε κάποια φάση να αντιδράσει δείχνοντας μας αρνητικά σωματικά συμπτώματα. Μακροχρόνια έκθεση στο άγχος μπορεί να προκαλέσει πολλά σοβαρά προβλήματα υγείας.
Πιο κάτω ακολουθεί ένας κατάλογος με τα συχνότερα συμπτώματα. Έχετε υπόψη σας πως κάποια από αυτά μπορεί να προκαλούνται από άλλα ιατρικά ή ψυχολογικά προβλήματα γι αυτό πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας για πλήρη αξιολόγηση και αυτός μπορεί να καθορίσει αν τα συμπτώματα αυτά σχετίζονται με το άγχος:
Αδυναμία συγκέντρωσης
Προβλήματα μνήμης
Κακή κρίση
Εστίαση στα αρνητικά
Υπερβολική ανησυχία
Αγχώδης σκέψεις
Υπερευαισθησία
Ευερεθιστότητα/ εύκολος θυμός
Συνεχείς εκνευρισμός/ αδυναμία χαλάρωσης
Θλίψη/ δυστυχία
Απότομες αλλαγές διάθεσης
Κατήφεια
Ναυτία/ συνεχείς ζαλάδες
Απομόνωση από τους άλλους
Αίσθημα μοναξιάς
Αϋπνία ή υπερβολικός ύπνος
Πόνος στο στήθος/ ταχυκαρδία
Χαμηλή λίμπιντο (όρεξη για σεξ)
Αναβολή/ παραμέληση ευθυνών
Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
Υπερβολικό κάπνισμα/ χρήση ναρκωτικών
Διάρροια ή δυσκοιλιότητα
Συχνά κρυολογήματα
Νευρικές συνήθειες (πχ. δάγκωμα νυχιών)
Το χρόνιο άγχος μπορεί να προκαλέσει αύξηση της αρτηριακής πίεσης, καταστέλλει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου, συμβάλλει στη στειρότητα, και μπορεί να επιταχύνει ακόμα και τη διαδικασία γήρανσης. Γι αυτό λοιπόν επιβάλλεται να κοιτάξουμε λίγο να δούμε σε ποιο βαθμό μας επηρεάζει το καθημερινό άγχος και να το αντιμετωπίσουμε όσο καλύτερα γίνεται.
Η αλήθεια είναι ότι το άγχος είναι αυτό-επιβαλλόμενο και ναι, νιώθουμε αγχωμένοι κατ’ επιλογή. Είχαμε αναφέρει ξανά πως καμιά κατάσταση από μόνη της δεν προκαλεί ποτέ άγχος, θλίψη ή πόνο. Αυτό που προκαλεί αυτά τα αρνητικά συναισθήματα είναι ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε την κατάσταση. Έχουμε πολύ περισσότερο έλεγχο από όσο αντιλαμβανόμαστε στην καθημερινότητα μας, εφόσον οι σκέψεις μας, καλές οι κακές επηρεάζουν τα πάντα που έρχονται προς το μέρος μας κατά τη διάρκεια της εντούτοις υπάρχουν αρκετά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να περιορίσουμε τα συμπτώματα και να μειώσουμε τις συνέπειες του.
Ακόμα και αν νιώθουμε πως το άγχος στη ζωή μας βγαίνει εκτός ελέγχου μπορούμε να ελέγξουμε τον τρόπο που ανταποκρινόμαστε σε αγχωτικές καταστάσεις. Όταν μιλάμε για διαχείριση του άγχους εννοούμε να πάρουμε πίσω τον έλεγχο των σκέψεων, των συναισθημάτων, του περιβάλλοντος, του προγράμματος μας και του τρόπου που χειριζόμαστε τα προβλήματα μας. Η καλή διαχείριση του άγχους περιλαμβάνει την αλλαγή της κατάστασης όπου μας το επιτρέπουν οι συνθήκες, την αλλαγή της αντίδρασης μας όπου μπορούμε, τη φροντίδα του εαυτού μας και το να φροντίζουμε να βρίσκουμε χρόνο για χαλάρωση και ξεκούραση. Με άλλα λόγια για να περιορίσουμε το άγχος και τις αρνητικές του συνέπειες επιβάλλεται να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης μας, τη συμπεριφορά μας και τον τρόπο ζωής μας.
Σε προηγούμενο άρθρο είχαμε αναφερθεί σε μια από τις πιο γνωστές και αποτελεσματικές στρατηγικές μεθόδους για να αλλάζουμε τις σκέψεις μας (το άρθρο The ABCDE OF thought). Μια παρόμοια μέθοδο την STOPP (Stop and Step Back) μπορείτε να βρείτε στο http://www.getselfhelp.co.uk/stopp.htm. Αλλαγές συμπεριφοράς ως προς το άγχος συμπεριλαμβάνουν το να γίνουμε πιο οργανωμένοι, πιο δυναμικοί και αποφασιστικοί (γενικά οι δυναμικοί άνθρωποι τείνουν να έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και μπορούν να χειρίζονται το άγχος καλύτερα). Όσο αφορά την αλλαγή του τρόπου ζωής μας εννοούμε αλλαγή της διατροφής μας υιοθετώντας υγιεινές διατροφικές συνήθειες (καλό είναι να μειωθεί η καφεΐνη και το κάπνισμα εφόσον και ο καφές αλλά και η νικοτίνη είναι διεγερτικά και επιβαρύνουν τα συμπτώματα άγχους), σωματική άσκηση (μεταξύ άλλων βελτιώνει την κυκλοφορία και χαμηλώνει την πίεση του αίματος, βελτιώνει την αυτό-εικόνα μας και αυξάνει την κοινωνική επαφή ), καλό και ποιοτικό ύπνο, και σίγουρα πρέπει να εισάγουμε στο πρόγραμμα μας στιγμές χαλάρωσης και ηρεμίας, μακριά από προβλήματα και πράγματα που μας ενοχλούν και επιβαρύνουν την διάθεση μας (πχ. χαλαρωτικό μασάζ, αρωματοθεραπεία, ψυχοθεραπεία και υπνοθεραπεία κ.α.). Υπάρχουν επίσης πολλές ασκήσεις χαλάρωσης που αφορούν την αναπνοή μας όπως για παράδειγμα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την μέθοδο 7/11. Δηλαδή εισπνέοντας μετράμε μέχρι το 7 και εκπνέοντας μέχρι το 11 για 10 μέχρι 20 αναπνοές. Οι βαθιές αναπνοές ενεργοποιούν την αντίδραση του σώματος σε στάση χαλάρωσης και βοηθούν το σώμα να χαλαρώσει που είναι το ακριβώς αντίθετο του άγχους.
Ο καθένας μας έχει την ικανότητα να μειώνει τις επιπτώσεις του άγχους ανα πάσα στιγμή. Όταν ασκούμε τακτικά τέτοιες τεχνικές κατά του άγχους νιώθουμε γενικά πιο ήρεμοι και έχουμε παραπάνω έλεγχο στις καταστάσεις γύρω μας ακόμα και όταν οι εξωτερικές πιέσεις συσσωρεύονται. Έτσι έχουμε πάντα τη δυνατότητα να φέρνουμε τον εαυτό και το σώμα μας σε αρμονία και ισορροπία…
