Γέννημα θρέμμα της Λάρνακας είναι ο γιατρός Σωκράτης Αντωνιάδης. Με αφορμή το πρώτο του βιβλίο που έχει τον τίτλο “Μεσαιωνικά κατάλοιπα στην επαρχία της Λάρνακας” και ένα δεύτερο που ετοιμάζει και θα κυκλοφορήσει αρχές του επόμενου χρόνου με θέμα τον ήρωα της ΕΟΚΑ Μιχαλάκη Παρίδη, μας μίλησε για όλα όσα τον ρωτήσαμε: τη Λάρνακα, τον πολιτισμό, την ιστοσελίδα του (για την πόλη του Ζήνωνα), αλλά και για την τρέχουσα οικονομική κρίση που βιώνουμε ως κοινωνία. O Σωκράτης Αντωνιάδης ανάμεσα σε άλλα τονίζει: “Είμαι απαισιόδοξος. Δυστυχώς έχουν τροχοδρομήσει το μέλλον μας και των παιδιών μας. Φταίμε όμως και εμείς για τις αστοχίες μας. Αυτό που μας απομένει είναι να σώσουμε ο καθένας τη ψυχή του, όχι στην ατομική μοναξιά αλλά στην ανάγκη του άλλου. Ίσως η κρίση μας βοηθήσει”.
Της Γιώτας Δημητρίου
Πιο ήταν το έναυσμα για τη συγγραφή του βιβλίου σας “Μεσαιωνικά κατάλοιπα στην επαρχία της Λάρνακας”;
Ήταν η έλλειψη ενός ολοκληρωμένου βιβλίου για τη μεσαιωνική περίοδο της Ιστορίας των κοινοτήτων της Λάρνακας. Συνηθίζω να ταξιδεύω σε ολόκληρη την Κύπρο, έχοντας όμως μιαν ιδιαίτερη αγάπη για την Επαρχία μας, αποφάσισα να γράψω αυτό το βιβλίο με σκοπό να αναδείξω γνωστές και άγνωστες πτυχές του ιστορικού παρελθόντος της. H μελέτη κράτησε τρία χρόνια. Δεν ήταν εύκολο εγχείρημα. Περιλαμβάνει την ιστορία όλων των κοινοτήτων της Επαρχίας, ελευθέρων και κατεχομένων, όπως επίσης και της Ιεράς Μονής Σταυροβουνίου. Είχα καλούς συμβουλάτορες, ειδικούς στη μεσαιωνική Ιστορία. Και χρειαζόμουν τη βοήθεια τους, γιατί θεωρώ τον εαυτό μου εραστή της έρευνας με την έννοια της αγάπης προς το ιστορικό παρελθόν. Παιδιόθεν, είχα το κουσούρι της ευγενούς περιέργειας για τον παρελθόντα χρόνο κάτι που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Γι ‘ αυτό και η ιστοσελίδα μου, μανιωδώς ασχολείται με την ιστορία της παλιάς Λάρνακας. Το βιβλίο περιλαμβάνει «Παράρτημα φωτογραφιών», στο οποίο δημοσιεύονται τοιχογραφίες, φορητές εικόνες, οικόσημα και λατρευτικά αντικείμενα από όλα τα μνημεία της Επαρχίας τα οποία ανάγονται στην υπό εξέταση περίοδο. Μερικές φωτογραφίες δημοσιεύονται για πρώτη φορά. Η μελέτη στηρίχθηκε σε γραπτές μεσαιωνικές και σύγχρονες πηγές αλλά και στη ζώσα προφορική παράδοση που οι κάτοικοι των κοινοτήτων φρόντισαν να διαφυλάξουν. Η επαφή μου μαζί τους ήταν η πιο ενδιαφέρουσα πτυχή της έρευνας.
Ζήσατε την παιδική σας ηλικία στο κέντρο της πόλης στην οδό Ερμού. Θα ήθελα να σας ρωτήσω: Ποιες είναι οι διαφορές του χθες με το σήμερα όσον αφορά στη πόλη μας; Επίσης να σας ρωτήσω, είναι αλήθεια ότι εκεί, στην Ερμού, απέναντι από το ιατρείο σας, βρισκόταν και το παντοπωλείο του πατέρα της Άννας Βίσση;
Ναι, το παντοπωλείο του Νέστωρα, του πατέρα της Άννας, βρισκόταν στην πλατεία Ερμού. Ήταν το εντευκτήριο μιας μεγάλης παρέας που σύχναζε στου Νέστωρα για να του κάνει συντροφιά με κουβέντα και με κανένα ποτό. Κοίταξε, η Λάρνακα τότε ήταν μια μαγική πόλη. Γιατί οι άνθρωποι ήταν αυθεντικοί. Η κοινωνική συναναστροφή ήταν κάτι το αυτονόητο. Είτε στο μαγαζί του Νέστωρα, είτε στο δρόμο, είτε στην παραλία οι συντροφιές έγραφαν ιστορία. Και τότε υπήρχαν προβλήματα. Υπήρχε όμως ένας άδολος και πηγαίος ρομαντισμός και βέβαια πολύ λιγότερος καταναλωτισμός. Έτσι ήταν η Κύπρος τότε. Αρκούνταν με τα λίγα. Οι συνεστιάσεις στα σπίτια ήταν ο κανόνας. Οι παρέες ήταν πιο σφικτές και μιλούσαν για πράγματα ουσιώδη. Δεν τους αποσπούσε την προσοχή η τηλεόραση και τα ΜΜΕ όπως γίνεται σήμερα, που πηγαίνεις επίσκεψη σε φίλο ή συγγενή κι αντί για κουβέντα καθηλωνόμαστε στο χαζοκούτι. Προσέχαμε ο ένας τον άλλο. Όταν ήμουν στο δημοτικό του Καλογερά είχα ένα συμμαθητή που επειδή έμενε μακριά τον καλούσα στο σπίτι μου το μεσημέρι και τρώγαμε. Ύστερα έπαιρνε το ποδήλατό του και έφευγε για το χωριό του τα Λιβάδια. Κάποτε τον συναντώ στην παραλία με την οικογένεια του και συζητούμε για τα παλιά. Ήμουν τυχερός, γιατί γεννημένος το 1951 έζησα στο μεταίχμιο δύο εποχών: της ηρωικής περιόδου που κυριάρχησε το όνειρο της ελευθερίας και της ένωσης και της περιόδου της ανεξαρτησίας με τις κατακλυσμιαίες αλλαγές σε όλους τους τομείς της ζωής μας.
Θα λέγατε ότι σήμερα, παρόλη την οικονομική κρίση δεν υπάρχουν τέτοιες σχέσεις και πράξεις αλληλεγγύης;
Η κυπριακή κοινωνία ήταν πάντα ευαίσθητη. Η κρίση όμως θα μεσολαβήσει να γίνουμε πιο ανθρώπινοι. Θα νιώσουμε την ανάγκη του άλλου. Αρκεί να τρέξουμε κοντά του χωρίς τυμπανοκρουσίες. Τα μεγάλα θαύματα γίνονται εν κρυπτώ.
Αναφέρατε τα ΜΜΕ. Τελικά τα ΜΜΕ μπορεί και να βλάπτουν;
Βλάπτουν, όταν εκπέμπουν προπαγάνδα. Θα σου πω ένα παράδειγμα: Το ραδιόφωνο και η τηλεόραση του ΡΙΚ λειτούργησαν το 1953 και το 1957 αντίστοιχα ως προπαγανδιστικά όργανα των Βρετανών αποικιοκρατών. Μετά την ανεξαρτησία το ΡΙΚ μεγαλούργησε. Πρόσφερε πολιτισμό και μια υγιή ψυχαγωγία. Ακόμα και οι ξένες ασπρόμαυρες σειρές είχαν ένα επίπεδο. Μετά ήρθε ο “δημοκρατικός εγωισμός” της κομματικοποίησης για να ακολουθήσει η λεγόμενη ελεύθερη ραδιοφωνία και τηλεόραση. Όταν τα μέσα εξυπηρετούν προσωπικά και οικονομικά συμφέροντα, νοθεύετε η Δημοκρατία και η ελευθερία του λόγου καταντά ασυδοσία. Σήμερα αυτό που μας προσφέρουν τα ΜΜΕ είναι σκουπίδια και μια συγκεκαλυμμένη πλύση εγκεφάλου. Ακόμα και στην ψυχαγωγία, τα κανάλια, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, προβάλουν εκπομπές lifestyle και μαγειρικής. Λες και τον κάνουν επίτηδες. Κάποιοι τις βλέπουν. Πρόκειται για την τυραννία της ψευδαίσθησης.
Ας επανέλθουμε στις παλιές καλές μέρες που ζούσε η Λάρνακα. Κάποια όμορφη ανάμνηση σας;
Έχω πολλές αναμνήσεις μα θα σου αναφέρω μια από τις ωραιότερες. Το σπίτι μας και το σπίτι του περίφημου μουσικού Δημήτρη Τυρίμου, πατέρα του διάσημου πιανίστα Μαρτίνου Τυρίμου, τα χώριζε ένας τοίχος. Από τη μια μεριά η τραπεζαρία μας και από την άλλη η αίθουσα μουσικής των Τυρίμων. Πολλές φόρες γευματίζαμε ακούγοντας τη θεσπέσια μουσική τους. Ηχεί ακόμα στα αυτιά η μελωδία του πιάνου.
Πώς βλέπετε τη Λάρνακα σήμερα; Υπάρχει ελπίδα για πιο όμορφες μέρες; Βρισκόμαστε και σε μεταβατική περίοδο όπου πολλές αλλαγές θα γίνουν (Πιαλέ Πασά, Λιμάνι κ.ά).
Θα πω αυτό που πιστεύω: την πόλη την κάνουν οι άνθρωποι. Οι πολίτες, είτε είναι απλοί δημότες, είτε δημοτικοί άρχοντες. Αν δεν αγαπήσουμε την πόλη μας, αν δεν γνωρίσουμε το παρελθόν της, αν βάλουμε το ατομικό, το κομματικό ή το πρόσκαιρο συμφέρον πάνω από το γενικό, μπορεί να υπάρχει ανάπτυξη αλλά θα είναι απρόσωπη και ασεβής προς την πόλη. Ένα παράδειγμα: έγινε λένε ο εξωραϊσμός των Φοινικούδων. Δέστε τι κάνει η προσωπική ασυδοσία και η αδυναμία επιβολής των νόμων. Κέντρα “αμπούστες”, παράνομες επεκτάσεις, καθαριότητα που δεν είναι στα επίπεδα που θα έπρεπε και μάλιστα στη βιτρίνα της πόλης, αυτοκίνητα που κρύβουν τη θάλασσα. Για τη Μαρίνα: βλέπω κάτι παράξενες πολυκατοικίες στις μακκέτες που κυκλοφορούν στα περιοδικά και μελαγχολώ. Όταν μιλούμε για ανάπτυξη ας έχουμε κατά νου δυο πράγματα: την αισθητική και τον σεβασμό του χαρακτήρα του χώρου που ζούμε. Η εικόνα των δημόσιων χώρων αντικατοπτρίζει τον χαρακτήρα μας. Τα έργα στην Πιαλέ Πασά βρίσκονται προς την σωστή κατεύθυνση γιατί συνάδουν με το μεσογειακό και το πολεοδομικό περιβάλλον της περιοχής. Το ίδιο πρέπει να γίνει και στην ακτή Μακένζυ. Εκεί όμως χρειάζεται η πυγμή. Υπάρχει; Ελπίζω.
Οι τέχνες τι ρόλο παίζουν στην εξέλιξη και στον χαρακτήρα μιας πόλης; 
Κάνουν τους ανθρώπους ομορφότερους και τον χαρακτήρα της πόλης πιο οικείο στους κατοίκους της.
Κάποιοι λένε ότι η Λάρνακα υστερεί στα πολιτιστικά. Ποια η άποψη σας;
Δεν συμφωνώ. Στη Λάρνακα γίνονται πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Το θέμα είναι τι είδους πολιτισμό προβάλλουμε. Για μένα μια πολυδάπανη συναυλία φτασμένου ελλαδίτη τραγουδιστή δεν είναι πολιτισμός. Είναι απλά ένα ελκυστικό γεγονός. Εγώ προτιμώ να βλέπω να γίνονται εκθέσεις, να διοργανώνονται πολιτιστικές ημερίδες, να ανεβάζονται θεατρικά έργα, να υπάρχουν ενδιαφέρουσες εκδόσεις, να βοηθιούνται οι νεαροί καλλιτέχνες με διάφορα κίνητρα συμμετοχής στα πολιτιστικά δρώμενα. Πρέπει όμως και οι πολίτες να ενδιαφέρονται και να συμμετέχουν. Βλέπετε πολλούς δημοτικούς συμβούλους να πηγαίνουν στις πολιτιστικές εκδηλώσεις εκτός από τον Κατακλυσμό; Δυστυχώς η τηλεόραση και ο καναπές μας έχουν καθηλώσει στην αδράνεια.
Μιλώντας για πολιτισμό, να πούμε ότι ο αείμνηστος Φοίβος Σταυρίδης ήταν πολύ καλός σας φίλος….
Όταν έγραψα το βιβλίο μου, θέλησα να πάρω μια έγκυρη γνώμη. Τον πρώτο άνθρωπο που σκέφτηκα ήταν τον Φοίβο. Είχα χρόνια να τον δω. Ξαναβρεθήκαμε το 2010 και από τότε ξεκίνησε μια αναθέρμανση της παλιάς μας γνωριμίας. Με αφορμή το βιβλίο βρέθηκα -ευτυχώς- στον μαγικό κόσμο του Φοίβου. Μου μιλούσε για χίλια δυο πράγματα. Για την πολιτιστική κίνηση της πόλη μας για την οποία ήταν πολύ απογοητευμένος, για τους ανθρώπους που πέρασαν απ’ εδώ και βέβαια για τη βιβλιοθήκη του, που όπως είναι γνωστό χάρισε στον Δήμο Λάρνακας. Τον παρηγορούσε η παρουσία κάποιων ανθρώπων που ενδιαφέρονταν για την ιστορία της πόλης. Έχοντας ο Φοίβος πέντε ιστολόγια, ένα για τη Λάρνακα, ένα για την υπόλοιπη Κύπρο και τρία για πολιτιστικά θέματα με παρότρυνε να ξεκινήσω μια δική ιστοσελίδα για την Λάρνακα. Μου καθόρισε και το όνομά της. Τη βάφτισε: http://larnacainhistory.wordpress.com/.
Δυο σημαντικές ιστορικές ιστοσελίδες για τη Λάρνακα. Η δικιά σας και του αείμνηστου Φοίβου. Είχαν την ανάλογη στήριξη από τις αρχές;
Βεβαίως. Ο Δήμος Λάρνακας φιλοξενεί τις ιστοσελίδες μας στο δικό του site.
Η παγκόσμια οικονομική κρίση έχει βγάλει τους λαούς στους δρόμους. Αυτές οι διαδηλώσεις θα μας οδηγήσουν κάπου;
Δε νομίζω. Είναι τόσο ισχυρά τα διεθνή οικονομικά κατεστημένα που δυστυχώς είναι πολύ δύσκολο να ανατρέψουν τις αποφάσεις τους οι λαϊκές κινητοποιήσεις όσο μαζικές και να είναι. Είμαι απαισιόδοξος. Δυστυχώς έχει τροχιοδρομηθεί το μέλλον μας και των παιδιών μας. Φταίμε όμως και εμείς για τις αστοχίες μας. Αυτό που μας απομένει είναι να σώσουμε ο καθένας τη ψυχή του, όχι στην ατομική μοναξιά αλλά στην ανάγκη του άλλου. Ίσως η κρίση μας βοηθήσει.
Από ότι έχω πληροφορηθεί ετοιμάζετε ένα νέο βιβλίο…
Ναι, ετοιμάζω ένα βιβλίο για τον Μιχαλάκη Παρίδη. Δυστυχώς μέχρι σήμερα ελάχιστα γράφτηκαν γι’ αυτόν ξεχωριστό αγωνιστή. Μέσα από αφηγήσεις ανθρώπων που τον γνώρισαν και πορεύτηκαν μαζί του αποκαλύπτεται ένας άνθρωπος ψηλών ιδανικών, ο οποίος θυσιάστηκε σε ηλικία 25 χρόνων για την ελευθερία της Κύπρου. Ήταν ένας πολλά υποσχόμενος ποιητής και πνευματικός άνθρωπος. Το βιβλίο στοχεύει να αναδείξει την πνευματική προσωπικότητά του μέσα από ποιήματα, επιστολές αλλά και βιωματικές εμπειρίες συντρόφων του που έζησαν μαζί του στις Κεντρικές Φυλακές και στο αντάρτικο.
Πώς είναι η καθημερινότητα του γιατρού και συγγραφέα Σωκράτη Αντωνιάδη;
Ζω την κάθε μέρα και γι’ αυτό ευχαριστώ το θεό. Και υπεραγαπώ τη ρουτίνα μου. Είναι μεγάλη υπόθεση ο συγκερασμός της καθημερινότητας και της δημιουργικής ρουτίνας. Μπορείς να δημιουργήσεις ή να ανακαλύψεις μέσα σε μια μέρα πολλά πράγματα. Τα τελευταία χρόνια ανακάλυψα τον εαυτό μου γράφοντας. Και βέβαια η περιέργεια που πάντα με συντροφεύει με οδηγεί σε σπίτια παλιά, όπου οι άνθρωποι θυμούνται και διηγούνται. Ελπίζω, να μη τους γίνομαι βάρος.
Τέλος, τι πρέπει να έχουμε κατά νου ως Σκαλιώτες κύριε Αντωνιάδη;
Να δείξουμε πόσο αγαπάμε τη πόλη μας, ξεκινώντας απ’ τα μικρά. Διατηρώντας την καθαρή, φροντίζοντάς την στις λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά. Χρειάζεται να πάρουμε πρωτοβουλίες. Εάν οι πολίτες είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν τον Δήμο, πολλά μπορούν να γίνουν. Δημιουργική φαντασία και αποφυγή ανώφελων εντυπώσεων είναι η ορθή συνταγή.
