Γράφει η Ελένη Μωυσέως
Απόφοιτος Παντείου Πανεπιστημίου, Διεθνών Ευρωπαϊκών Σπουδών
Εmail: elenicymois@yahoo.gr
Κατά τη διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου η ευρωπαϊκή ιδέα πήρε διάφορες διαστάσεις, διαφορετικές στο κάθε πεδίο μάχης. Για παράδειγμα στη Γερμανία η ευρωπαϊκή ιδέα αποτέλεσε το θεωρητικό έρεισμα για την γερμανική ηγεμονία στην Ευρώπη. Ο υπουργός προπαγάνδας του Χίτλερ έλεγε συχνά «Το νόημα του πολέμου αυτού είναι Ευρώπη». Στην δημοκρατική Ευρώπη από την άλλη, η ευρωπαϊκή ιδέα εκφράστηκε με την υιοθέτηση μιας ομοσπονδιακής αντίληψης για την οργάνωση του μεταπολεμικού κόσμου, αν και αυτή η έκφραση ερχόταν κατά κύριο λόγο από τους κύκλους της Ευρωπαϊκής Αντίστασης και όχι επίσημα από κυβερνήσεις. Μετά το τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου τα ευρωπαϊκά κράτη ήταν σε άθλια κατάσταση και οικονομικά εξαρτημένα πια από την Αμερική. Το 1947 ο υπουργός εξωτερικών της Αμερικής εξήγγειλε σχέδιο μέσα από το οποίο πρότεινε τη συνέχιση αλλά και την αύξηση της αμερικανικής βοήθειας στα ευρωπαϊκά κράτη θέτοντας όμως ως όρο τα κράτη που θα αποτελούσαν τους αποδέκτες της βοήθειας έπρεπε να ιδρύσουν έναν οργανισμό, ο οποίος θα ήταν υπεύθυνος για τη διαχείριση της βοήθειας που τους δόθηκε και για την επεξεργασία ενός προγράμματος για την ευρωπαϊκή οικοδόμηση. Για το σκοπό αυτό συνήλθε στο Παρίσι διάσκεψη με σκοπό την ικανοποίηση των Αμερικάνων. Το 1948 υπογράφτηκε η ιδρυτική συνθήκη του Οργανισμού Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας (ΟΕΟΣ) από 16 κράτη:Γαλλία, Βέλγιο, Αυστρία, Ελλάδα, Δανία, Ιρλανδία, Ισλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Αγγλία, Νορβηγία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σουηδία, Ελβετία, Τουρκία. Μετά από 12 χρόνια ο οργανισμός μετονομάσθηκε σε Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως (ΟΟΣΑ). Μια άλλη κίνηση ένωσης πραγματοποιήθηκε από 5 κράτη της Δυτικής Ευρώπης ( Γαλλία, Αγγλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο) κάτω από τον φόβο που ένιωθαν λόγω της Σοβιετικής Ένωσης και ήταν η ονομαζόμενη «Δυτική Ένωση», τα κράτη μέλη θα συνεργάζονταν στο στρατιωτικό πεδίο, προβλεπόταν επίσης η δημιουργία ενός δικτύου πολιτικών, οικονομικών και πολιτισμικών σχέσεων, ορίζοντας ότι τα συμβαλλόμενα μέρη θα μπορούσαν να καλέσουν και άλλα κράτη να γίνουν μέλη. Σε ένα από τα συνέδρια της Δυτικής Ένωσης συγκροτήθηκε μια μόνιμη επιτροπή για τη μελέτη και τη δημιουργία ευρωπαϊκής ομοσπονδίας. Μια γαλλική όμως πρωτοβουλία, που αποσκοπούσε στην ίδρυση ευρωπαϊκής συνέλευσης απαρτιζόμενης από εκπροσώπους των εθνικών κοινοβουλίων, έκανε εμφανής τις διαφορετικές απόψεις της Αγγλίας η οποία ήθελε την συνέλευση αυτή πλήρως εξαρτημένη από τις εθνικές κυβερνήσεις. Έτσι επιτεύχθηκε μια συμβιβαστική λύση με τη δημιουργία δύο οργάνων. Μία συνέλευση συμβουλευτικού χαρακτήρα από εκπροσώπους που θα εκλέγονταν από τα κοινοβούλια της κάθε χώρας και μια επιτροπή υπουργών που θα είχε την αρμοδιότητα λήψεως αποφάσεων. Με το συμβιβασμό αυτό έγινε δυνατή η υπογραφή του καταστατικού του Συμβουλίου της Ευρώπης από τα 5 μέλη της Δυτικής Ένωσης και την Ιρλανδία, Ιταλία, Δανία, Νορβηγία, Σουηδία. Οι σκοποί του οργανισμού αυτού επεκτείνονταν στο οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, επιστημονικό, νομικό, διοικητικό πεδίο. Τα μέσα για την επίτευξη των σκοπών περιορίζονταν στη συζήτηση, σύναψη συμφωνιών και υιοθέτηση κοινής δράσης. Με το Συμβούλιο της Ευρώπης οι Άγγλοι θεώρησαν ότι πραγματοποιήθηκε η υλοποίηση της ευρωπαϊκής ιδέας, όμως για τους ευρωπαίους υποστηρικτές της ομοσπονδίας αυτό ήταν μόνο η αρχή…
