Γράφει κυπριακή ποίηση εδώ και χρόνια. Τα βιβλία του τιμούν την κυπριακή διάλεκτο και συνάμα περιέχουν την σοφία του κυπριακού λαού. Έχει βραβευτεί και τιμηθεί και έχει ένα δικό του ιδιαίτερο τρόπο να σατιρίζει, να φιλοσοφεί και να σχολιάζει γεγονότα μέσα από την κυπριακή ποίηση. Ο γνωστός Αντώνης Γαβριήλ Παπά, από το Κίτι της επαρχίας Λάρνακας, μιλά στο Skala Times.
Κάποτε ο Δρ. Κλείτος Ιωαννίδης είχε γράψει για τον Αντώνη Γαβριήλ Παπά “Ο Αντώνης ανήκει στους ποιητές που θα έπαιρναν τιν τίτλο του γηγενούς, γιατί είναι αυθεντικά και γνήσια Κυπριακός. Εκφράζει το παραδοσιακό αισθητήριο της νήσου μας, το κλέος και την ηδύτητά της. Αν και πεδινός έχει στγμές της Τροοδίτισσας κορυφής, με φυσιογνωμία ευλογημένης γεναιοδωρίας, με ρυθμούς μουσικούς που ξυπνούν υπόγειες και υπέργειες στιγμές του Σεφερικού θαύματος, όπως λειτουργεί ακόμη στις κυπριακές ψυχές εκείνων που βαδίζουν θερμά σπάνιοι όντες και σ’ αυτούς ανήκει ο ποιητής Αντώνης Γαβριήλ Παπά, μια αληθινή ποιητική δρυς”.
Της Γιώτας Δημητρίου
Η συγγραφή των ποιημάτων σας πότε ξεκίνησε;
Ξεκίνησε το 2001. Όλως τυχαία μου είχαν ζητήσει από την εφημερίδα “Συνεργατικό Βήμα” να τους γράψω ένα ποίημα σχετικά με τις μετοχές “Δήμητρα”. Το έγραψα, τους άρεσε και κάπως έτσι ξεκίνησε η σχέση μου με το γράψιμο. Από τότε βέβαια είμαι μόνιμος συνεργάτης της εφημερίδας.
Μέχρι το 2001, που δημοσιεύτηκε το πρώτο σας ποίημα, το ξέρατε ότι είχατε ταλέντο στην κυπριακή ποίηση;
Το ταλέντο και το μεράκι το είχα από μωρό, αλλά δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι θα έγραφα και θα εκδίδονταν βιβλία μου. Εργαζόμουν στην Συνεργατική, εδώ στο Κίτι και δεν είχα χρόνο να ασχοληθώ ιδιαίτερα με την ποίηση και το γράψιμο. Στη συνέχεια βέβαια όταν εκδώθηκε το πρώτο μου βιβλίο και άρχισα να ασχολούμαι περισσότερο με την συγγραφή, αναγκάστηκα να αφυπηρετήσω 4 χρόνια νωρίτερα από τη δουλειά μου, για να μπορώ να αφοσιωθώ στο γράψιμο και στις διάφορες εκδηλώσεις που με καλούν να απαγγείλω ποιήματα μου.
Το πρώτο σας βιβλίο ήταν το «Από της ψυχής τα βάθυ». Ποια άλλα βιβλία ακολούθησαν;
Ακολούθησαν τα βιβλία “Οι αλήθειες της ζωής” και “Στις ρίζες της τοπολαλιάς”. Στη συνέχεια σε μία εκδήλωση είχα γνωρίσει τον εκδότη του Power Publishing και του είχα χαρίσει ένα από τα βιβλία μου. Μετά από μία βδομάδα είχε επικοινωνήσει μαζί μου και μου ζήτησε να συνεργαστούμε. Έτσι εκδώσαμε το βιβλίο “Τα σημάδκια των τζαιρών”.
Για το βιβλίο σας “Σημάδκια των τζαιρών” σας έχει τιμήσει και το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας;
Ναι και επίσης για το συγκεκριμένο βιβλίο με έχει στείλει το Υπουργείο Παιδείας στην Ένωση Κυπρίων Ελλάδας και το παρουσίασα.
Φαντάζομαι θα υπήρχαν και Ελλαδίτες αλλά και Κύπριοι στην εκδήλωση. Πώς αντιμετωπίζουν την παράδοση μας μέσα από την κυπριακή ποίηση οι Κύπριοι απόδημοι;
Καταρχάς να πω ότι στην εκδήλωση υπήρχαν Κύπριοι της Ελλάδας αλλά υπήρχαν και Ελλαδίτες και ανάμεσα τους και η εκδότρια της εφημερίδας “Βεργίνα”, Ντίνα Λιόση, η οποία μετά την εκδήλωση μιλήσαμε και από τότε είμαι συνεργάτης στην εφημερίδα της. Οι Κύπριοι του εξωτερικού αγκαλιάζουν με περίσσια αγάπη την κυπριακή κουλτούρα και παράδοση. Πριν λίγο καιρό μου είχαν στείλει μία εφημερίδα της Κυπριακής Παροικίας του Καναδά, η οποία είχε δημοσιεύσει ένα ποίημα μου και χάρηκα ιδιαίτερα. Είναι γεγονός ότι οι Κύπριοι του εξωτερικού εκτιμούν και αγαπούν ιδιαίτερα την κυπριακή κουλτούρα και κυπριακή διάλεκτο.
Έχω μάθει ότι και στο Ισραήλ έχουν φτάσει τα ποίηματα σας…
Ναι, σε ένα σχολείο, τρίγλωσσο, στο Ισραήλ είχαν απαγγείλει ένα ποίημα μου στην πανελλήνια δημοτική και ο Αρχιεπίσκοπος εκεί ζήτησε να με γνωρίσει και με είχαν αναζητήσει μέσω του ΡΙΚ.
Τα ποιήματα σας, αλλά και τα θεατρικά που έχετε γράψει περιέχουν την παράδοση και την σοφία του Κυπριακού λαού. Τα κυπριακά παραμύθια πως προέκυψαν;
Με είχε πάρει τηλέφωνο η υποδιευθύντρια του Δημοτικού εδώ στο Κίτι και μου είπε “θα παίξουμε θεατρικό τον «Τυρίμο» και θέλω οι αφηγήσεις να είναι ποιητικές, μπορείς να μας τις γράψεις;”. Εγώ δέχθηκα αλλά τελικά έκανα όλο το έργο ποίηση. Με αποτέλεσμα σήμερα το παραμύθι “Ο Τυρίμος”, έτσι όπως το έχω γράψει, με κυπριακή ποίηση, να παίζεται θεατρικό σε πολλά σχολεία της Κύπρου.
Το παραμύθι “Ο Τυρίμος” μαζί με άλλα τρία κυπριακά παραμύθια που έχετε γράψει (“Η Κουτσουκουτού”, “Η αλεπού τζαι ο κόρακας”, “Ο Σπανός τζαι οι σαράντα δράτζιοι”) έχουν συμπεριληφθεί σ’ ένα βιβλίο με τον τίτλο “Κυπριακά Παραμύθια”.
Ναι και μάλιστα το βιβλίο το έχει αγοράσει το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και μπήκε σε όλα τα Δημοτικά Σχολεία της Κύπρου καθώς και στα Κυπριακά σχολεία της Αγγλίας. Πρόκειται για γνωστά κυπριακά παραμύθια τα οποία εγώ τα κάνω θεατρικά μέσα από ποίηση και κυπριακή διάλεκτο.
Συχνά σας καλούν σε εκδηλώσεις και σε Δημοτικά σχολεία. Τα παιδιά πως αντιμετωπίζουν την κυπριακή ποίηση;
Αυτό που παρατηρώ, με μεγάλη χαρά, είναι ότι τα παιδιά των Δημοτικών σχολείων της Κύπρου μας αγαπούν την κυπριακή τοπολαλιά περισσότερο από τους ενήλικες. Μάλιστα κάποτε σε μια ομιλία μου το είχα τονίσει αυτό.
Έχετε εκροσωπήσει την Κύπρο σε εκδηλώσεις της Ε.Ε, έχετε βραβευτεί και τιμηθεί στην Κύπρο. Αλήθεια, νιώσατε ποτέ να σας διακατέχει κάποια έπαρση;
Ποτέ δεν ένιωσα έπαρση. Όπως λέω και σε ένα ποίημα μου “σε κάθε πλάσμα ο Θεός δια του κάποια χάρη, πρέπει ώσπου εν γλήορα χαπάρι να το πάρει”. Την χάρη που έχεις εσύ, κάποιος άλλος δεν την έχει, επειδή έχει μιαν άλλη χάρη δική του. Αλίμονο αν είχαμε όλοι τις ίδιες χάρες. Το κάθε πλάσμα έχει το δικό του ταλέντο. Χαίρομαι όταν συναντώ την αγάπη του κόσμου και με συγκινεί. Αλλά έπαρση δεν ένιωσα ποτέ. Όποιος νιώσει έπαρση θα σβήσει. “Διά ο Θεός στον λύμπουρο φτερά για να πετάσει μα αν αππωθεί τζαι φκει ψηλά θα ππέσει τζαι να σπάσει. Δια του τα ναν άνετος πιο εύκολα να ζήσει, όμως τζαι τζείνος εν πρέπει να το παρατραβήσει. Γιατί να ξέρεις τα ψηλά εν να τον ιζαλίσουν τζι άμαν ιππέσει οι «φίλοι» του θα τον εξαφανίσουν…..”
Κάποτε όταν γράφετε για πολιτικά ζητήματα (πχ για το κούρεμα) μπαίνετε στον πειρασμό να θίξετε κάποιους που ενδεχομένως να θεωρείτε υπεύθυνους για τα δεινά που περνά ο τόπος;
Όχι. Ποτέ. Δεν επιτρέπω να συμβεί αυτό. Γράφω με ένα τρόπο ώστε να μην θίξω κανένα. Για να σου δώσω ένα παράδειγμα, τον καιρό του δημοψηφίσματος για το Σχέδιο Ανάν μου τηλεφωνούσε κόσμος που διάβασε το ποίημα που είχα γράψει και μου έλεγε “μπράβο είσαι δικός μας, υπερ του ναι”, με έπαιρνε άλλος και μου έλεγε “μπράβο, είσαι υπέρ του όχι”. Η ουσία είναι να μην γράφεις πάντα ξεκάθαρα. Να γράφεις και να σκέφτεσαι “ο νοών νοείτω”. Αυτό τον καιρό γράφω κάτι για το ποδόσφαιρο, μπορεί να αναφέρομαι σε κάποιους, αλλά δεν λέω ονόματα, ακριβώς επειδή δεν θέλω να θίξω ξεκάθαρα κανένα.
Τι λέει το ποιήμα για το ποδόσφαιρο;
Ανάμεσα σε άλλα λέει “άλλοι πεινούν, άλλοι διψούν τζαι άλλοι πετάσουν τα εκατομμύρια στες μάππες”. Λέω “άλλοι”, δεν λέω ονόματα…..
Αγαπάτε ιδιαίτερα την κυπριακή διάλεκτο….
Γιώτα μου, όπως λέω και σε ένα ποίημα μου “η γλώσσα μας εν πλούσια, έσι ομορκιάν τζαι λέξεις, που άλλες ναν καλλύττερες εν θα βρεις να θκιαλέξεις. Μοιάζει δεντρόν με τους ανθούς πον’ θέλεις να στολίσεις με άλλα ψευτοπαίχνια για να την ομορφίσεις. Έσιει δικές της χάριτες τζαι ομορκιάν τζαι γλύκα, αλλά εν τζαι κληρονομιά που τους παλλιούς για προίκα….”
Η Ε.Ε η οποία μέσω της Τρόικας προσπαθεί με διάφορα μέτρα να μειώσει την κυριαρχία του Κυπριακού κράτους, μήπως κάνει κακό και στον πολιτισμό και στις ρίζες μας;
Αν κάνει κακό η Ε.Ε αυτό λειτουργεί θετικά, γιατί μας πεισμώνει να επανέλθουμε και να στραφούμε σε αυτό που ενδεχωμένως θέλει να καταστρέψει, στον πολιτισμό και στις ρίζες μας.
Η ποίηση και οι τέχνες γενικότερα πώς μπορούν να μας βοηθήσουν σε αυτές τις εποχές της οικονομικής κρίσης;
Μας βοηθούν να αντέξουμε, να κρατηθούμε!
Βιβλία του Αντώνη Γαβριήλ Παπά: “Οι αλήθειες της ζωής”, “Στις ρίζες της τοπολαλιάς”, “Σημάδκια των Τζαιρών”, “Τζείνα τα χρόνια τα παλιά”, “Στων μύθων μας τ’ αχνάρκα”, “Η Σιονάτη τζαι οι εφτά νάνοι”, “Κυπριακά Παραμύθια”.
Τα βιβλία του Αντώνη Γαβριήλ Παπά μπορείτε να τα βρείτε ή να τα παραγγείλετε από τα βιβλιοπωλεία της Κύπρου ή από τον εκδοτικό οίκο Power Publishing.
