Η Σοφία Δημοπούλου μέσα από το βιβλίο της “‘Αλμα θα πει Ψυχή” καταφέρνει να ταξιδέψει αλλά και θα προβληματίσει τον αναγνώστη. Ποιοι λόγοι την ώθησαν στη συγγραφή του βιβλίου; Πώς καταφέρνει να είναι μητέρα 4 παιδιών και συνάμα να έχει μια γεμάτη ζωή με όλα όσα αγαπά; Και ποιος μπορεί να είναι ο ρόλο των βιβλίων μέσα σε αυτές τις δύσκολες εποχές που διανύουμε; Με αφορμή το καινούριο της βιβλίο, η Σοφία Δημοπούλου μιλά στο Skala Times.
Της Γιώτας Δημητρίου
Είναι ένα βιβλίο με βαθιά ψυχογραφήματα των ηρώων σας. Είναι φανταστικά πρόσωπα οι ήρωές σας ή αληθινοί;
Οι ήρωες είναι φανταστικοί, κουβαλούν όμως χαρακτηριστικά ανθρώπων που γνώρισα καλά και αυτή η γνώση με βοήθησε να επιχειρήσω μια καταβύθιση στην ψυχή τους.
Ποιο ήταν το εναρκτήριο λάκτισμα για τη συγγραφή της ιστορίας σας;
Η ιδέα γεννήθηκε σε μια υπόγεια διάβαση σαν να μου την υπαγόρευσε ο ίδιος ο κλειστοφοβικός εκείνος χώρος. Σ’ έναν τοίχο ο ανώνυμος καλλιτέχνης είχε ζωγραφίσει ένα γράφιτι τρομακτικό, αλλά πολύ ενδιαφέρον: ένα πουλί με γαμψά νύχια και κυρτό ράμφος. Από κάτω έγραφε την τρυφερή φράση « Άλμα σ’ αγαπώ». Μπορεί εκείνο το αισθητικό ανακάτεμα να μου φάνηκε αρχικά αταίριαστο, έπειτα όμως σκέφτηκα πως έτσι είναι η ανθρώπινη φύση. Το κακό, η σκληρότητα, η αγριότητα, πάνε χέρι-χέρι με τα πιο αγνά μας αισθήματα, τον έρωτα, την καλοσύνη. Καθώς ήθελα να περιγράψω την αντιφατικότητα της ανθρώπινης φύσης, αυτό το γκράφιτι μου έδωσε όλη την πλοκή, που έχει να κάνει μ’ αυτή την διπλή υπόσταση της ψυχής μας. Ο τίτλος παντρεύει τη φράση της διάβασης με την κατάβαση στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής.
Θέλετε να δώσετε κάποιο ηθικό δίδαγμα με την ιστορία σας;
Η ιστορία αυτή εκφράζει απλώς το δικό μου σκεπτικισμό για μια εποχή που το κυνήγι της επιτυχίας μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή. Πως αυτό το κυνήγι της επιτυχίας, η καθιέρωση μέσα από την εικόνα και όχι μέσα από την αξία κάποιου, όλη αυτή η σπατάλη ενέργειας και η ηθική έκπτωση προκειμένου να φτάσει στο στόχο του με κάθε τίμημα, κάνει τον άνθρωπο μερικές φορές να ξεχνά τους κώδικες αξιών που έχει. Αυτή η συνειδητοποίηση της ανθρώπινης τραγικότητας οδηγεί από μόνη της σε ηθικά διδάγματα. Παρ’ όλα αυτά η ιστορία καταλήγει με την αισιόδοξη διαπίστωση πως η ζωή έχει τη δική της δύναμη, την οποία και αγνοούμε. Αυτό θα ήθελα εντέλει να κρατήσει ο αναγνώστης.
Καταπιάνεστε στο βιβλίο σας με το πολύ σοβαρό και συνάμα λεπτό ζήτημα της αυτοκτονίας….Πόσο δύσκολο ήταν να καταπιαστείτε με αυτό;
Το μυθιστόρημα μιλάει για την ψυχή και τις διαδρομές που ακολουθεί. Στο τέλος μιας τέτοιας διαδρομής μπορεί να υπάρξει και η αυτοχειρία. Αυτή είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα και δυστυχώς απολύτως σύγχρονο. Ήταν πράγματι πολύ δύσκολο να καταπιαστώ με ένα τέτοιο ζήτημα, πολύ δε περισσότερο επειδή είμαι εκ φύσεως άτομο αισιόδοξο. Ίσως μάλιστα αυτός ήταν και ο βαθύτερος λόγος. Ήθελα να δείξω πως δεν αποτελεί πράξη ούτε τόλμης ούτε δειλίας, ούτε λύση σε κάποιο πρόβλημα. Η αυτοχειρία είναι για μένα αποτέλεσμα συναισθηματικής σύγχυσης και διαταραχής όλης της ύπαρξης του αυτόχειρα. Δεν είναι δηλαδή «ηρωική έξοδος». Επιπλέον, μέσα από την ιστορία, ήθελα να τονίσω την αξία της ζωής, που είναι το μεγαλύτερο δώρο, να δείξω πως εκείνο που πάνω απ’ όλα έχει σημασία είναι η συνειδητοποίηση αυτής της αξίας. Είναι δε φορές, που η ίδια η φύση κάνει τις δικές της επιλογές για να υπερασπιστεί κάτι καινούριο, θυσιάζοντας κάτι φθαρμένο.
Η υπόθεση του δεύτερου βιβλίου σας είναι εντελώς διαφορετική από το πρώτο σας βιβλίο. Το πρώτο είχε δύο ιστορίες πάθους, το δεύτερο έντονες εσωτερικές αγωνίες. Νιώθετε να έχετε ωριμάσει σαν συγγραφέας;
Οι ιστορίες φαίνονται διαφορετικές, συγκλίνουν όμως σε κάτι κοινό, τα ανθρώπινα πάθη που πολλές φορές είναι τόσο ισχυρά που κλονίζουν κάθε σύστημα αξιών που η κοινωνία ή το άτομο έχει θεσπίσει. Και τα δύο βιβλία δηλαδή είναι, ή τουλάχιστον φιλοδοξούν να είναι, μια πραγματεία για την ανθρώπινη ψυχή. Από την άλλη πλευρά, ασφαλώς και κάθε ένα βιβλίο οξύνει λίγο περισσότερο την συγγραφική μου αντίληψη και με μαθαίνει να οργανώνομαι καλύτερα. Παρ’ όλ’ αυτά νιώθω πως έχω πολύ δρόμο ακόμα.
Ετοιμάζεται κάτι νέο;
Αυτή την περίοδο δουλεύω εντατικά ένα μυθιστόρημα που εξελίσσεται στην Αχαΐα στα τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα. Η ιδέα προέκυψε όταν έφτασε στα χέρια μου η αλληλογραφία μελών της οικογενείας μου από το 1874 ως το 1950. Από την αλληλογραφία αυτή άντλησα στοιχεία για την πλοκή αλλά και για την αναβίωση μιας ολόκληρης εποχής, προσπαθώντας να ζωντανέψω πρόσωπα που υπήρξαν στην πραγματικότητα και να περιγράψω πραγματικά γεγονότα μέσα από αυθεντικές μαρτυρίες. Το εγχείρημα είναι δύσκολο, απαιτεί προσεκτικά βήματα και αμέτρητες ώρες ιστορικής έρευνας, μου δίνει όμως τη χαρά να αξιοποιήσω όλο αυτό το καταπληκτικό υλικό που αξιώθηκα να έχω στα χέρια μου.
Έχετε φανταστεί ποτέ τους αναγνώστες σας πώς μπορεί να είναι; Νέοι, ώριμοι, άντρες, γυναίκες, ενδιαφέροντα;
Δεν απευθύνομαι σε συγκεκριμένο κοινό, νομίζω πως όλοι λίγο πολύ μπορούν να αναγνωρίσουν στα βιβλία μου ένα κομμάτι από τον εαυτό τους. Θα έλεγα πως είναι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι που αγαπούν το διάβασμα και που τους αρέσει να ταξιδεύουν μέσα από μια ιστορία που θα τους διασκεδάσει, θα τους προβληματίσει, θα αγγίξει το συναίσθημά τους.
Ξέρω πως είστε μητέρα 4 παιδιών, πολιτικός μηχανικός, κάνετε χορό στον ελεύθερό σας χρόνο, γράφετε βιβλία, τελειοποιείτε τα ισπανικά σας, ανοίξατε κατάστημα ρούχων με δύο ακόμη φίλες σας! Μα πώς τα καταφέρνετε; Πόσο γεμάτη είναι η μέρα σας;
Δεν είμαι σίγουρη πως τα καταφέρνω, προσπαθώ πάντως. Πράγματι, η μέρα μου είναι πολύ γεμάτη. Ξυπνάω πάρα πολύ νωρίς για να γράψω ή να διαβάσω, εκμεταλλεύομαι κάθε λεπτό οργανώνοντας το χρόνο και τις δραστηριότητές μου και βγάζοντας από τη ζωή μου ό,τι για μένα είναι περιττό. Δίνω μεγαλύτερο βάρος στην ποιοτική σχέση με τα παιδιά και το σύζυγό μου, στη δουλειά μου και σε ό,τι μου δίνει χαρά και δύναμη, παρά σε άσκοπες κοινωνικές επαφές και χαμένο χρόνο μπροστά από την τηλεόραση. Ο χρόνος είναι ελαστικός ως έννοια. Χωράει πολλά πράγματα αρκεί να έχεις μέθοδο, οργάνωση και διάθεση.
Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος των βιβλίων μέσα σε αυτές τις δύσκολες εποχές που διανύουμε;
Το βιβλίο είναι κάτι μαγικό, είναι το μέσο να ανοίξουμε τη φαντασία μας και τα συναισθήματά μας, να ζήσουμε για λίγο στο παράλληλο σύμπαν που μας προτείνει ο συγγραφέας. Με τον τρόπο αυτό κατανοούμε καλύτερα την ανθρώπινη περιπέτεια, γινόμαστε πιο ανοικτοί στις καινούριες ιδέες, ενεργοποιείται η σκέψη μας για να βρούμε όχι έτοιμες λύσεις, μα τη δύναμη να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματά μας. Ειδικά τώρα, σ’ αυτή τη δύσκολη εποχή που η κρίση αυτή την οποία βιώνουμε δεν είναι απλά οικονομική, αλλά και κρίση αξιών, τα βιβλία μας ξαναθυμίζουν έμμεσα τους ηθικούς κώδικες στους οποίους έχει στηριχτεί η κοινωνία μας, αυτούς που πρέπει να ξαναβάλουμε στη σωστή θέση και στη σωστή τους διάσταση.
Αλήθεια, εσείς γιατί ασχοληθήκατε με τη συγγραφή βιβλίων;
Ας πούμε πως δεν είχα άλλο τρόπο να κατανοήσω τον κόσμο γύρω μου παρά μόνο διαλύοντάς τον, εξερευνώντας τον και ξαναπλάθοντας τον με την φαντασία μου. Αγαπώ τους ανθρώπους και ήθελα με τον τρόπο αυτό να μάθω κάτι παραπάνω για την ανθρώπινη φύση. Κι αν αξίζουν κάτι αυτά που εγώ σκέπτομαι, να τα εκφράσω μέσω της τέχνης και στους άλλους. Επιπλέον ο τρόπος που έχω να επικοινωνήσω με τον άγνωστο αναγνώστη που για λίγο κοινωνεί τη σκέψη μου. Το δικό μου κέρδος μέσα από αυτήν την επικοινωνία είναι η διανοητική και συναισθηματική μου ισορροπία, αλλά και η βαθύτερη γνώση του εαυτού μου.
Η Σοφία Δημοπούλου – Πύρζα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Η καταγωγή της είναι από τα Λουσικά, ένα μικρό χωριό λίγα χιλιόμετρα έξω από την Πάτρα. Σπούδασε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών και εργάστηκε ως μηχανικός στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Σήμερα διατηρεί δικό της γραφείο στο Παλαιό Φάληρο. Κατά τη θητεία της στο Υπουργείο Περιβάλλοντος μελετούσε την αποκατάσταση παλιών διατηρητέων κτιρίων – καθένα με την ιστορία του, καθένα με τη δική του μνήμη. Κατανοώντας ότι ο αδυσώπητος χρόνος, γερνάει τα κτίρια όπως και τους ανθρώπους, μέσα απ’ τη συγγραφή -που ήταν πάντα η μεγάλη της αγάπη- προσπαθεί να τον ξορκίσει, να κρατήσει τις δικές της μνήμες ζωντανές. Ασχολείται με τον ποιητικό και διηγηματογραφικό λόγο. Έχει λάβει μέρος σε σεμινάρια δημιουργικής γραφής και λογοτεχνικούς διαγωνσιμούς με αρκετές διακρίσεις. Το “Lapis Lazuli, η πέτρα που λείπε» ήταν το πρώτο της μυθιστόρημα
