Γράφει ο Σωκράτης Παναγή
Ο Σωκράτης σπούδασε Ψυχολογία στο Intercollege Λευκωσίας και συνέχισε τις σπουδές του σε μεταπτυχιακό επίπεδο στο πανεπιστήμιο του Derby στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εκεί ειδικεύτηκε στη Συνθετική Ψυχοθεραπεία, ένα σύστημα ψυχοθεραπείας που προσπαθεί να συλλέξει τεχνικές από πολλές ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις.
O Σωκράτης μέσα από τη στήλη του “Η Μέθοδος του Σωκράτη” θα απαντά σε ερωτήσεις αναγνωστών του Skala Times. Στείλτε κι εσείς την δικιά σας ερώτηση στο ημέηλ: question@skalatimes.com
Η ερώτηση αυτής της βδομάδας είναι : “Τι διαφορές έχουν οι άνδρες από τις γυναίκες στις ρομαντικές σχέσεις;”
Μεταξύ ανδρών και γυναικών υπάρχουν ευδιάκριτες διαφορές ιδιαίτερα στην επιλογή ερωτικών συντρόφων και τη διατήρηση σχέσης. Παρόλα αυτά οι διαφορές μεταξύ δύο ατόμων αντιθέτου φύλου δεν είναι μεγαλύτερες από τις διαφορές που έχουν δύο άτομα του ιδίου φύλου.
Γνωρίζοντας το πιο πάνω μπορεί κάποιος να συμπεράνει ότι το φύλο ενός ανθρώπου μπορεί να επηρεάσει την προσωπικότητα του, αλλά δεν μπορεί να θεωρηθεί καθοριστικό.
Ποιες τάσεις φέρει όμως το κάθε φύλο μαζί του και που οφείλονται; Ποιες από αυτές είναι επίκτητες και ποιες κληρονομικές;
Σίγουρα δεν είναι δυνατή η ολιστική ανάλυση ενός τέτοιου θέματος σε ένα άρθρο. Γ’ αυτό το λόγο θα αναφερθούμε μόνο στις κυριότερες τάσεις και τη ρίζα τους. Εδώ πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως γίνονται συνέχεια νέες έρευνες που οδηγούν σε νέα αποτελέσματα. Έτσι, δεν μπορούμε να δούμε τα αποτελέσματα των ερευνών παρά μόνο σαν ενδείξεις και όχι σαν αποδείξεις.
Το βιολογικά φύλα (ορμόνες)
Η πρώτη και κυριότερη επιρροή του σώματος μας είναι οι ορμόνες, οι ουσίες που συντονίζουν την ανάπτυξη τουσώματος μας. Οι άνδρες και οι γυναίκες διαφέρουν ορμονικά καθώς οι άνδρες φέρουν μεγαλύτερο ποσοστό ανδρογόνων, ενώ οι γυναίκες μεγαλύτερο ποσοστό οιστρογόνων.
Τα οιστρογόνα είναι οι ορμόνες που συντονίζουν και τον καταμήνιο κύκλο της γυναίκας. Οι τόσο συχνές αλλαγές στον κύκλο της γυναίκας την διδάσκουν να προβλέπει καλύτερα τον κύκλο αυτό. Οι ικανότητες πρόβλεψης μιας γυναίκας μεταφέρονται και σε άλλα σημεία της ζωής της, όπως οι διαπροσωπικές της σχέσεις, οι οργανωτικές της ικανότητες (π.χ. σχολικό διάβασμα και αργότερα επαγγελματική οργάνωση), ακόμα και η οργάνωση της υπόλοιπης της ζωής.
Η διαδικασία αυτή μπορεί να παραλληλιστεί με τη γυμναστική. Γυμνάζοντας το σώμα μας το κάνουμε πιο δυνατό, όχι μόνο προς τις ασκήσεις της γυμναστικής, αλλά για οτιδήποτε προσπαθήσει να αναλάβει. Έτσι, ένα κορίτσι στην εφηβεία είναι πιο πιθανόν παρά ένα αγόρι στην ίδια ηλικία να ξεκινήσει να οργανώνει το μέλλον του (και ερωτικά) και να φαντασιώνεται για το σπίτι που θέλει να κάνει. Η επιλογή της για σύντροφο θα έχει κατά βάση το μέλλον που έχει ονειρευτεί.
Όπως κάθε κανόνας, έτσι και αυτός έχει εξαιρέσεις. Ένα έφηβο αγόρι που αντιλαμβάνεται την ανάγκη να αναπτύξει τις οργανωτικές του ικανότητες μπορεί να το κάνει στο βαθμό που αυτές οι ικανότητες είναι πιο ανεπτυγμένες στην ενηλικίωση από ότι η μέση γυναίκα. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί αν κάποιος νιώσει απόρριψη λόγω της έλλειψης των οργανωτικών του ικανοτήτων (π.χ. από κάποιο κορίτσι που του αρέσει), αν νιώσει κίνδυνο (πέθαναν και οι δύο του γονείς και πρέπει να οργανωθεί για να επιβιώσει) ή οποιουδήποτε άλλου κινήτρου.
Μια άλλη τάση των γυναικών που απορρέει από τον καταμήνιο κύκλο είναι η ανάπτυξη μεγαλύτερης ευαισθησίας στο σώμα τους λόγω της αστάθειας των ορμονών. Αυτό εκφράζεται ερωτικά από την προτίμηση τους σε ερεθίσματα που σχετίζονται με την υφή και οσμή, παρά ερεθίσματα που σχετίζονται με την όραση και την ακοή, μια τάση που υπερισχύει στους άνδρες.
Όπως σε όλες τις περιπτώσεις, έτσι και αυτή, έχει εξαιρέσεις. Ένας άνδρας που περνά ορμονικές ή άλλες σωματικές διαταραχές στην παιδική ή εφηβική ηλικία, τείνει να αναπτύσσει μεγαλύτερη ευαισθησία στα ερεθίσματα της υφής ή της οσμής. Παράλληλα, μια γυναίκα με διαφορετικές ορμόνες από τον μέσο όρο των γυναικών, μπορεί να αναπτύξει μεγαλύτερη ευαισθησία σε οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα.
Η ευαισθησία αυτή μπορεί να εκφραστεί και με τις ερωτικές μας προτιμήσεις. Οι άνδρες είναι πιο πιθανόν να δώσουν περισσότερη ερωτική σημασία σε γυναίκες που τους φαίνονται και ακούγονται ωραίες, ενώ οι γυναίκες σε άνδρες που έχουν ωραία μυρωδιά και υφή.
Τα ανδρογόνα (ανδρικές ορμόνες) και αυτά επηρεάζουν τον χαρακτήρα μας. Τα άτομα με περισσότερα ανδρογόνα τείνουν να επιλέγουν να εκφράζονται μέσα από πιο επιθετικούς τρόπους, για αυτό το λόγο τα αγόρια στη παιδική ηλικία διαλέγουν επί το πλείστον βίαια παιχνίδια (π.χ. στρατιωτάκια). Αποδίδουν δηλαδή περισσότερο βάρος σε εξωτερικούς παράγοντες στα διάφορα γεγονότα της ζωής τους παρά στον εαυτό τους, αφού οι σωματικές τους διαδικασίες ήταν σταθερές και έμαθαν να στρέφουν λιγότερο την προσοχή τους προς τα μέσα. Αυτό είναι που κάνει τους άνδρες να είναι πιο κτητικοί από τις γυναίκες, ιδιαίτερα στην αρχή της σχέσης.
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι τα κορίτσια που τυχαίνει να έχουν πιο ψηλά ανδρογόνα από τον μέσο όρο τείνουν να απασχολούνται περισσότερο με «αγορίστικα» παιχνίδια παρά «κοριτσίστικα». Η τάση τους αυτή ΔΕΝ συνδέεται καθόλου με τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό σε μεγαλύτερη ηλικία. Μπορεί όμως να συνδέεται με άλλες σεξουαλικές προτιμήσεις στο κρεβάτι (π.χ. κτητικότητα στην αρχή της σχέσης).
Εν τέλει, εδώ πρέπει να αναγνωρίσουμε πως υπάρχουν πολλοί ορμονικοί και άλλοι βιολογικοί παράγοντες που παίζουν ρόλο που δεν αναφέρονται πιο πάνω. Οι πιο πάνω είναι κάποιοι από τους πιο σημαντικούς.
Παράγοντας «μάθηση»
Οι βιολογικοί παράγοντες δεν είναι οι μόνοι καθοριστικοί παράγοντες στις ρομαντικές τάσεις των δύο φύλων. Οι παράγοντες αυτοί τρέφονται και εξελίσσονται από το περιβάλλον.
Η επιστήμη της επιγενετικής μας δείχνει ότι ο άνθρωπος γεννιέται με κάποια χαρακτηριστικά αλλά αναπτύσσει τον χαρακτήρα και τις ικανότητες του με βάση το περιβάλλον του. Η ανάπτυξη αυτή περιορίζεται σε ψυχολογικό επίπεδο από χρονικά όρια τα οποία ορίζει ο γενετικός μας κώδικας. Το χρονικά αυτά όρια ονομάζονται «κριτικές περίοδοι».
Η προσωπικότητα που θα αναπτύσσει κανείς μέχρι το πέρας της κριτικής του περιόδου και η τάση του προς το αντίθετο φύλο είναι δυνατό να αναπτυχθούν περαιτέρω, αλλά θα αναπτυχθούν με πολύ πιο αργό ρυθμό μετά τη κριτική περίοδο.
Παρακολουθώντας τις συμπεριφορές των γονέων μας μαθαίνουμε πότε μπορούμε να τους εμπιστευθούμε και πότε όχι. Παράλληλα μαθαίνουμε και πότε μπορούμε να εμπιστευθούμε τον σύντροφο μας σε μεγαλύτερη ηλικία, αφού όσα μάθαμε μικροί τα μεταφέρουμε στην ενήλικη μας ζωή. Ακόμα, μαθαίνουμε τι είναι αποδεκτό και τι όχι σε μια σχέση, όπου και αυτό μεταφέρεται στα όρια που βάζουμε στον ερωτικό μας σύντροφο. Εν τέλει, μαθαίνουμε και κάποιες βασικές αξίες της σχέσης από την σχέση των γονέων μας κρίνοντας τις ως καλές ή κακές (όπως π.χ. «εγώ δε θα απατήσω ποτέ την σύντροφο μου όπως ο πατέρας μου απατούσε την μητέρα μου και την πλήγωνε» ή «εγώ θα σταθώ στα δύσκολα κοντά στον σύντροφο μου όπως ο πατέρας μου στάθηκε της μητέρας μου»).
Η διαδικασία μεταφοράς των αξιών από το παρελθόν μας στο παρόν ονομάζεται «μεταβίβαση». Έτσι δημιουργούνται οι ρόλοι του καλού και του κακού συντρόφου και ο ενήλικας ερωτικός σύντροφος επιλέγει τον ρόλο που θα του δώσει μεγαλύτερη προσωπική αξία (π.χ. «αν δεν απατήσω τη γυναίκα μου είμαι καλός άνδρας»).
Μια ακόμα επιρροή που βασίζεται στον τρόπο που μεγαλώνουμε είναι η τάση να παίρνει την ευθύνη για την ανατροφή του παιδιού μια γυναίκα (νηπιαγωγός, μητέρα, γιαγιά). Αυτό κάνει τα κορίτσια να μεγαλώνουν ξέροντας τον ρόλο τους, ενώ τα αγόρια να περιμένουν μέχρι να φτάσουν στην κατάλληλη ηλικία για να μάθουν τι πρέπει να γίνουν.
Γι αυτό το λόγο πολλές φορές δίνονται περισσότερες ευθύνες στα κορίτσια, ενώ στα αγόρια λιγότερες και αργότερα. Μαθαίνουν δηλαδή τα κορίτσια να ανέχονται πιο εύκολα τις δεσμεύσεις, ενώ τα αγόρια μαθαίνουν πως έχουν περισσότερη αυτονομία.
Έτσι, η έννοια δέσμευση είναι πιο σημαντική στις γυναίκες, με αποτέλεσμα την ενίσχυση σχετικών δεξιοτήτων (οργάνωση, φροντίδα κτλ). Στους άνδρες, στη θέση της δέσμευσης αναπτύσσεται η αυτονομία, με αποτέλεσμα την ενίσχυση δεξιοτήτων που έχουν να κάνουν με αυτή (ευελιξία, πρακτική σκέψη κτλ).
Ενώ οι δεξιότητες παραμένουν στην ενήλικη ζωή, οι έννοιες «δέσμευση» και «αυτονομία» δύναται να αλλάξουν με τις εμπειρίες μας. Όντως, ένα μεγάλο ποσοστό αλλάζει κατά τη διάρκεια της εφηβείας αφού, προσπαθώντας να ενηλικιωθεί (με φίλους και ενδεχομένους ερωτικούς συντρόφους) πληγώνεται συναισθηματικά και αλλάζει τις αντιλήψεις του.
Σημαντική επιρροή σε αυτή την ηλικία είναι οι φίλοι και τα κοινωνικά πρότυπα (αδέρφια, φίλοι, γονείς, διάσημοι κτλ). Αν αυτοί δεν τους συμβουλέψουν επαρκώς, τότε πιθανόν να αναπτυχθούν ιδέες που δεν συνάδουν με την πραγματικότητα. Οι ιδέες αυτές θα διορθωθούν με τα χρόνια εφ’ όσων το άτομο που φέρει τέτοιες ιδέες δεν αποφεύγει καταστάσεις που τον τρομάζουν (π.χ. την προσέγγιση του αντίθετου φύλου, την σεξουαλική πράξη, την δέσμευση κτλ).
Η κοινωνική ομοιόσταση
Η κοινωνία μας λειτουργεί σαν μια ζυγαριά μεταξύ διαφορετικών δυνάμεων. Οι δυνάμεις αυτές παίρνουν την ισχύτους από τις ανάγκες μας και την ικανότητα μας να τις ικανοποιήσουμε, αλλά και να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους του εξωτερικού μας περιβάλλοντος.
Οι γυναίκες για παράδειγμα δείχνουν ξεκάθαρα πως έχουν ίσες σεξουαλικές ανάγκες με τον άνδρα. Αυτό φαίνεται από τη συχνότητα που ζητούν ερωτική επαφή ενώ βρίσκονται σε σχέση. Από την άλλη όμως δείχνουν πως είναι λιγότερο σεξουαλικά διαθέσιμες απ’ ότι ένας άνδρας αφού απαιτούν δυνατότερη σύνδεση.
Το «γιατί» έγκειται στις συνέπειες μιας σχέσεις. Με την σεξουαλική πράξη, όπως πιθανόν την αντιλαμβανόντουσαν οι προϊστορικοί άνθρωποι, η γυναίκα δέχεται πιο σοβαρές συνέπειες απ’ ότι ο άνδρας. Μπορεί να μείνει έγγειος για 9 μήνες και να έχει την ευθύνη της ανατροφής του παιδιού για τουλάχιστον 10 χρόνια (αν υπολογίσουμε παλαιότερες κοινωνίες). Γ’ αυτό και δημιουργήθηκε η έννοια του γάμου που προστατεύει τις γυναίκες και τα παιδιά από τις αρνητικές συνέπειες του να μείνουν χωρίς πατέρα. Ο άνδρας από την άλλη είναι λιγότερο περιορισμένος και μπορεί να φύγει από τη γυναίκα μετά τη σεξουαλική πράξη.
Για να προστατευτεί η γυναίκα αναπτύσσει άμυνες προς τον άνδρα. Η κυριότερες είναι η παραδοσιακή της στάση να το παίζει «δύσκολη» για να παρατηρήσει αν ο άνδρας πραγματικά ενδιαφέρεται να δεσμευτεί ή να ασκεί έλεγχο του άνδρα μέσω τρίτων (π.χ. η οικογένεια της, ο νόμος, η θρησκεία, οι φίλοι).
Επειδή οι τρίτοι παράγοντες έχουν και αυτοί τις προσωπικές τους αντιλήψεις για τις σχέσεις και το μέλλον τους, οι ίδιοι βάζουν επιπλέον κριτήρια στις σχέσεις αυτές (π.χ. περιουσία, επάγγελμα, καταγωγή κτλ) και τα πράγματα γίνονται πιο περίπλοκα. Τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο περίπλοκα όταν οι τρίτοι αυτοί παράγοντες παίρνουν σαν δεδομένο πως αυτοί είναι υπεύθυνοι για τις σχέσεις της κοινωνίας και όχι οι ίδιοι που βρίσκονται στη σχέση (όπως ο διευθετημένος γάμος, ο υπερβολικός έλεγχος από κάποιες θρησκείες κτλ).
Αν μεταφέρουμε ότι πραγματικά συμβαίνει με οικονομικούς όρους θα καταλάβουμε πως οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν την ίδια ζήτηση για σεξουαλική επαφή, αλλά οι γυναίκες δέχονται περισσότερη προσφορά. Σαν αποτέλεσμα, οι άνδρες ξεκινούν να συμπεριφέρονται στις γυναίκες σάμπως και έχουν περισσότερη αξία από αυτούς, και οι γυναίκες το πιστεύουν.
Οι άνδρες, κατά τη διάρκεια του φλερτ αλλά και της σχέσης, συχνά αντιλαμβάνονται τα εμπόδια των γυναικών αλλά δεν κατανοούν την ανάγκη ύπαρξης τους. Έτσι ξεκινούν και οι ίδιοι να παίζουν παιχνίδια που δείχνουν να μειώνουν την αξία της γυναίκας σαν ένα είδος ψυχολογικού παζαρέματος.
Για τους πολύ απογοητευμένους άνδρες (που είναι ελάχιστοι) οι συμπεριφορές αυτές μείωσης της γυναίκας δεν είναι μέρος ενός παιχνιδιού αλλά πραγματικά συναισθήματα μείωσης των γυναικών. Οι άνθρωποι αυτοί πιθανόν να πάσχουν από κάποια ψυχική διαταραχή. Το ίδιο ισχύει και για κάποια είδη φεμινιστριών που αντιλαμβάνονται το παιχνίδι αυτό ως μια μέθοδος εκμετάλλευσης παρά σαν μια μέθοδος επικοινωνίας.
Εξωτερικοί παράγοντες που επηρεάζουν την κοινωνική ομοιόσταση
Πολλοί εξωτερικοί παράγοντες επηρεάζουν την ομοιόσταση μιας κοινωνίας. Ένα παλιό αλλά σημαντικό παράδειγμα για να καταλάβουμε τις εξωτερικές αυτές επιρροές είναι το πιο κάτω.
Αντίστροφα με τις πρακτικές της Ελλάδας και της Τουρκίας, οι Κύπριοι στις αρχές του περασμένου αιώνα είχαν σαν παράδοση να δίνουν προίκα στις γυναίκες τους. Όταν η Κύπρος θυσίασε πολλούς άνδρες κατά τη διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου, οι γυναίκες της Κυπριακής κοινωνίας ήταν πολύ περισσότερες. Έτσι οι άνδρες έγιναν περιζήτητοι και οι γυναίκες περιττές. Για να εξισορροπήσουν το πρόβλημα αυτό και να καλύψουν την ανάγκη τους για συντροφικότητα οι γυναίκες άρχισαν να δίνουν αυτές την περιουσία με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια νέα παράδοση.
Η περίοδος εκείνη ήταν μια δύσκολη περίοδος για τις γυναίκες. Οι γυναίκες τότε εξαρτιόντουσαν από τους άνδρεςτους για να επιζήσουν, αφού ήταν υπεύθυνες μόνο για τις δουλειές του σπιτιού. Με την δυνατότητα μαζικής παραγωγής προϊόντων και περισσότερης πληροφόρησης (εκπαίδευση, ΜΜΕ, τηλέφωνο κτλ) οι γυναίκες κατάφεραν να απεξαρτηθούν από τις παραδοσιακές δομές της οικογένειας και μπόρεσαν επιτέλους να παίξουν σημαντικότερο ρόλο στην παραγωγή.
Σαν αποτέλεσμα ανέπτυξαν περισσότερη αυτοπεποίθηση σαν κοινωνική ομάδα και μπορούν πλέον να μπουν σε σχέση με διαφορετικά κριτήρια. Σε έρευνα που έγινε τη δεκαετία του 20 στις ΗΠΑ οι γυναίκες απάντησαν στην ερώτηση «Γιατί θέλεις να παντρευτείς;» με απαντήσεις που οδηγούσαν στο συμπέρασμα πως με τον γάμο περίμεναν οικονομική ασφάλεια για τον εαυτό τους ή για τα παιδιά τους (96%). Οι άνδρες από την άλλη παντρευόντουσαν για «αγάπη και κατανόηση» (78%).
Παρόμοιες έρευνες σήμερα δείχνουν πως οι άνδρες δεν άλλαξαν πολύ (83% για αγάπη και κατανόηση), ενώ οι γυναίκες έχουν κίνητρα παρόμοια πλέον με αυτά των ανδρών την δεκαετία του 20 (77% για αγάπη και κατανόηση). Μετά από την αλλαγή της παραγωγικής τους θέσης δηλαδή, οι γυναίκες δεν εξαρτούνται από τους άνδρες στον ίδιο βαθμό, έτσι ψάχνουν για «πραγματική αγάπη».
Φυσικά ο γάμος δεν είναι η μόνη μας ερωτική επιλογή. Πλέον τώρα είναι κάτι που αφήνουμε για μετέπειτα στη ζωή. Με την εφεύρεση των αντισυλληπτικών και προφυλακτικών μέτρων η εγκυμοσύνη δεν είναι πλέον θέμα ανησυχίας. Γ’ αυτό το λόγο μειώνονται και οι ενδοιασμοί των γυναικών προς τους άνδρες και μαζί της μειώνονται οι δεσμεύσεις όπως ο γάμος ή η παραδοσιακή τάση να παντρεύονται οι γυναίκες παρθένες.
Αυτή δεν είναι η μόνη επιρροή της τεχνολογίας στις ερωτικές μας σχέσεις. Με τα νέα μεταφορικά μέσα μπορούμε να πετάξουμε από την Κύπρο σε άλλες χώρες μέσα σε μόνο μερικές ώρες. Η δυνατότητα μας αυτή μας επιτρέπει να κάνουμε πολλές και διαφορετικές ζωές. Κάποιοι θα μπορούσαν να έχουν ερωτικούς συντρόφους σε πολλές χώρες, χωρίς να συναντηθεί ο ένας με τον άλλο. Έτσι, ο κοινωνικός έλεγχος μειώνεται δραστικά και οι άνθρωποι αφήνονται πιο ελεύθεροι.
Με τους παλιούς κανόνες του ερωτικού παιχνιδιού αυτές οι αλλαγές είναι αρνητικές, αφού μπορεί κάποιος να απατήσει τον σύντροφο του πολύ εύκολα. Ένα άτομο όμως που έχει τόσες πολλές ερωτικές επιλογές σταματά να δίνει τόση αξία σε αυτές (με την ισορροπία προσφοράς και ζήτησης που συζητήσαμε πιο πάνω) και ασχολείται περισσότερο με την προσωπική του ανάγκη για συντροφικότητα και ανάπτυξη. Έτσι η ανάγκη για συντροφικότητα και ανάπτυξη αντικαθιστά σταδιακά τη κτητικότητα και στα δύο φύλα. Αυτό μειώνει τις πιέσεις μεταξύ των δύο φύλων και αναπτύσσει καλύτερα την πραγματική επικοινωνία μεταξύ τους. Έτσι δημιουργούνται οι νέοι κανόνες.
Με τη νέα τεχνολογία είμαστε οικονομικά πιο επαρκείς (περισσότερη παραγωγή) και συνεπώς έχουμε περισσότερο χρόνο για να αναπτυχθούμε. Γ’ αυτό και πολύ περισσότεροι από τους νέους μας διαλέγουν να πάνε για σπουδές παρά τα προηγούμενα χρόνια. Αυτό συνεπάγεται και σε αλλαγή στις κοινωνικές μας προτεραιότητες. Ο γάμος αναβάλλεται για μια μεγαλύτερη ηλικία όπως και η ερωτική δέσμευση γενικά.
Οι ομοιότητες και οι διαφορές των δύο φύλων είναι πολλές και αλλάζουν συνεχώς. Είναι αδύνατο να τις αντιληφθούμε και να τις κατανοήσουμε όλες. Αυτό, όπως είναι λογικό, κάνει πολλούς από εμάς να αισθανόμαστε ανασφαλείς.
Δε πρέπει να δίνουμε σημασία στην ανασφάλεια αυτή, αφού εμείς οι ίδιοι θέτουμε τους κανόνες του ερωτικού μας παιχνιδιού. Πιο σημαντικό είναι να κατανοήσουμε τη δική μας περίπτωση όπως και τις δικές μας ανάγκες και ικανότητες.
