Γράφει η Χριστίνα Νικολάου
Περιβαλλοντολόγος, Σύμβουλος Διαχείρησης Περιβάλλοντος
Email: inanikolaou@gmail.com
Blog: eco-stories.blogspot.com
Πολύ εύλογα μπορεί να διερωτηθεί κάποιος γιατί μια χώρα σαν την Κύπρο δεν μπορεί να είναι αυτάρκης σε ενέργεια και να εκμεταλλευτεί το δώρο του ήλιου. Η τεχνολογία έχει αναμφίβολα εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό, που καθιστά πλέον την εκμετάλλευση του ήλιου δεδομένο.
Πολλά ακούγονται για τις Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας τα τελευταία χρόνια, μεταξύ άλλων «γεμίστε την Κύπρο με φωτοβολταικά πάνελ». Έτσι όχι μόνο θα ευθυγραμμιστούμε με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για αύξηση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας ισοζύγιο, αλλά παράλληλα θα συνεισφέρουμε και εμείς με τη σειρά μας στην μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και θα «σώσουμε» τον πλανήτη!
Όλα πολύ ωραία και καλά, αλλά ας έρθουμε και στην πράξη:
Στην Κύπρο τουλάχιστον τις 275 από τις 365 μέρες του χρόνου, αν όχι και πολύ περισσότερες παρατηρείται ηλιοφάνεια. Είναι αυτό αρκετό?
Η απάντηση είναι πολύ απλή αν κάποιος περιοριστεί να κατηγορήσει την οποιανδήποτε κυβέρνηση και ιδιαίτερα την σημερινή, ότι δεν πραγματοποιεί βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Το θέμα όμως είναι πολύ πιο περίπλοκο από όσο φαντάζει ή ακόμη καλύτερα πολύ πιο ακριβό για κάποιους, επικερδές για κάποιους άλλους.
Είναι αλήθεια, ότι το κόστος της ηλιακής ηλεκτρικής ενέργειας έχει μειωθεί κατά την τελευταία δεκαετία, όχι όμως σε τέτοιο βαθμό που να την καθιστά προσβάσιμη σε όλους.
Τα περισσότερα ηλιακά κύτταρα κατασκευάζονται από πυρίτιο, το ίδιο υλικό ημιαγωγών που χρησιμοποιούνται για τους υπολογιστές. Τα κύτταρα είναι ακριβά για την παραγωγή γιατί χρειάζεται πολλή ενέργεια για να καθαρίσει το πυρίτιο. Και, ενώ η βιομηχανία υπολογιστών έχει κάνει τεράστια άλματα στην παραγωγή φθηνότερων συσκευών πυριτίου, οι εξελίξεις δεν μεταφράζονται και στη βιομηχανία ηλιακής ενέργειας.
Ένα ακόμη σημαντικό πρόβλημα, που αντιμετωπίζουμε είναι ο χώρος εγκατάστασης, αφού τα μεγάλα φωτοβολταικά πάρκα χρειάζονται μεγάλες εκτάσεις γης για να εγκατασταθούν.
Αλλά ακόμη και αν ξεπεραστούν τα παραπάνω προβλήματα, μπορεί η ηλιακή ενέργεια, να παράγει το μεγάλο ποσό ενέργειας που απαιτούμε;
Επιπλέων τα δεδομένα για την Κύπρο έχουν αλλάξει, αφού αποτελούμε πλέον ένα νησί με εγχώριες πηγές άνθρακα.
Το φυσικό αέριο προσφέρει κάποια περιβαλλοντικά οφέλη, παρόμοια με αυτά των ΑΠΕ, και σήμερα, κατέχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα : Υπάρχει στην Κύπρο. Αντίθετα με τον άνθρακα, το φυσικό αέριο δεν μπορεί να θεωρηθεί περιβαλλοντικός «κακοποιός». Ναι μεν , μπορεί να μολύνει περισσότερο από τις ΑΠΕ, αλλά πολύ λιγότερο από το πετρέλαιο ή τον άνθρακα. Επίσης τουλάχιστον για τις επόμενες δεκαετίες, το φυσικό αέριο μπορεί να παράγει πολύ περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια, από ότι όλες οι τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ακόμη και αν αυτές συνδυαστούν. Τέλος, εξαιτίας της άμεσης του διαθεσιμότητας, μπορεί να αντικαταστήσει πολύ περισσότερους τόνους άνθρακα σήμερα και στο άμεσο μέλλον.
Μακροπρόθεσμα το φυσικό αέριο μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα για ένα μέλλον στηριγμένο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, εάν και εφόσον κάθε κοινωνία το υποστηρίξει. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι υπάρχουν προς το παρών επικαλυπτόμενα συμφέροντα, εάν συνυπολογίσουμε ότι στην ΕΕ, υπάρχει ήδη μια σταθερή βιομηχανική δραστηριότητα για πολλές ανανεώσιμες ενεργειακές τεχνολογίες, ιδιαίτερα στη Γερμανία, στη Δανία και την Ισπανία.
Τα φωτοβολταικά και όλες οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συνεπάγονται σημαντικά οφέλη για το περιβάλλον και την κοινωνία, όπως ακριβώς και το φυσικό αέριο με τη διαφορά ότι, το φυσικό αέριο είναι η λύση ενέργειας που δουλεύει σήμερα, το μέγα ερώτημα είναι το πώς, από ποιους και για όφελος ποιών θα χρησιμοποιηθεί.
Το κοινό αγαθό θεωρείται συχνά ως το χρηστικά ιδανικό, αντιπροσωπεύοντας κατά συνέπεια “το μέγιστο πιθανό αγαθό για το μέγιστο πιθανό αριθμό ατόμων”, σύμφωνα πάντα με οικονομικούς όρους. Στο καλύτερο σενάριο ο “μέγιστος πιθανός αριθμός ατόμων” θα σήμαινε όλοι. Στον τέλειο κόσμο όμως της οικονομικής φιλελευθεροποίησης κάθε τι έχει την τιμή του. Στην σημερινή κοινωνία της αγοράς, τόσο ο ήλιος όσο και το φυσικό αέριο ανήκει στους λίγους, από την στιγμή που η ανάπτυξη οποιασδήποτε ανανεώσιμης πηγής ενέργειας προϋποθέτει ένα μεγάλο κεφάλαιο.
H ηλιακή ενέργεια, παρ’ όλες τις αδυναμίες της, θα μπορούσε να έχει μια θέση στην παραγωγή Ενέργειας, υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Αυτό όμως δεν μπορεί να είναι υπόθεση κάθε είδους «επενδυτή» που στοχεύει αποκλειστικά στο μεγάλο και εύκολο κέρδος.
