Της Γιώτας Δημητρίου
25 χρόνια μετά τον θάνατο του παραμένει ζωντανός,
γιατί “δεν πεθαίνουν τα στάχυα και τα ποιήματα”
Σήμερα, πρώτη Μαϊου γιορτάζουμε τη γέννηση του Γιάννη Ρίτσου (Μονεμβασιά 1 Μαΐου 1909 – Αθήνα 11 Νοεμβρίου 1990).
Ενός ανθρώπου που φόρεσε την ιδεολογία του μανδύα στη ψυχή του και μ’ αυτό το μανδύα πορεύτηκε στις γειτονιές της ποίησης και γέννησε τα πιο ωραία ποιήματα, αυτά που σημάδεψαν ανθρώπους και κατέγραψαν ιστορικά γεγονότα. Στίχοι που έγιναν σημείο αναφοράς και “ανάγκασαν” τον Κωστή Παλαμά να πει “παραμερίζουμε ποιητή για να περάσεις” (1938)
O Γιάννης Ρίτσος έλεγε ότι “η ποίηση πρέπει να είναι οδηγός μάχης κι ευτυχίας. Ένα όπλο και μια σημαία στα χέρια της ελευθερίας” και πίστευε ότι “οι λέξεις έχουν κι άλλο φλούδι παραμέσα όπως τα αμύγδαλα κι η υπομονή”.
Για τον ποιητή που ζωγράφιζε πάνω στις πέτρες, η ζωή δεν ήταν εύκολη. Τα δεινά, τα χτυπήματα της μοίρας ήταν πολλά. Οικογενειακά, προσωπικά και άλλα, μα δεν κολλούσε εκεί, ακουγε τις σειρήνες της ανθρωπότητας που τον καλούσαν να ανέβει στο πλοίο και να οδηγηθεί στον αγώνα. Να κάνει το καθήκον του, όχι ως απλός άνθρωπος και ποιητής, αλλά ως ήρωας. Κι αυτό έκανε. Ζούσε και δημιουργούσε σαν ήρωας. Γιατί, τι άλλο είναι ο ήρωας παρά ένας άνθρωπος εξαιρετικά γενναίος, πολεμιστής, ιδεολόγος που αψηφά ακόμη και το θάνατο μπροστά στο καθήκον ή στην ιδέα;
Για μένα και για πολλούς άλλους, (χιλιάδες υποθέτω), ο Γιάννης Ρίτσος παραμένει “ο πιο
αγαπημένος ποιητής” , “ο σπουδαίος
ιδεολόγος” και όσα και αν γραφτουν γι αυτόν, θα φαίνονται πάντα λίγα μπροστά στο μεγαλείο της προσωπικότητας και του έργου του.
Πιο κάτω παραθέτω κάποια αποσπάσματα απ’ το βιβλίο του “Συντροφικά Τραγούδια”, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2009.
“Εμείς κανέναν δε μισούμε, Αφήστε μας, ν’ αγαπάμε τον κόσμο, να σας αγαπάμε.
Εμείς άλλον εχθρό δεν έχουμε παρά μονάχα κείνον που δε σέβεται τον Άνθρωπο.
Λοιπόν, τι μας χωρίζει, αδέλφια μου; Αν δίναμε τα χέρια ο ήλιος περιμένει. Αργήσαμε.
Αν δίναμε τα χέρια, ο ήλιος είναι ένα φαρδύ φαρδύ παράθυρο που περιμένει να τ’ ανοίξουμε σ’ όλο τον κόσμο”.
“Καλωσόρισες στο φτωχικό μου, αδελφέ μου.
Αλήθεια, το πιο βαρύ φορτίο είναι το φως που δεν μπορούμε να το δώσουμε”.
“Κάθε νυχτιά, που αγρυπνάμε στη βαρδιά μας, υπαγορεύουνε
τα καινούρια παγκόσμια όνειρα μας
κι οι σκλαβωμένοι λαοί ξαγρυπνάνε κι αυτοί κι αφουγκράζονται
την ελπίδα που πέμπει η καρδιά μας”.
“Δείτε κι ακούστε: Ειρήνη, δικαιοσύνη, δημοκρατία, ψωμί και ποίημα, ελευθερία κι έρωτας. Δείτε κι ακούστε, του κόσμου ο έρωτας η ελευθερία του κόσμου”.
“Αρνούμαι να επιτρέψω οι δεσμοί με το ΝΑΤΟ
να γίνουν δεσμά για την Κύπρο.
Η Ελλάδα έχει πολιτική δική της και δική της πολιτισμικήν αποστολή.
Πρέπει να γίνει αδέσμευτη, για να μείνει περήφανη”.
“Μόνοι νεκροί είναι εκείνοι που σκοτώνουν τους Ανθρώπους”.
“Ωστε λοιπόν δεν πέθαναν τα στάχυα και τα ποιήματα;”
