Γράφει η Μυράντα Ορθοδόξου
orth_miranda@hotmail.com
Οργή και θυμός…. Όχι τόσο μόλις είδα και έμαθα τα θέματα (καλά τα πήγαν τα παιδιά), όσο όταν ακούω και διαβάζω απόψεις, που κατά τη γνώμη μου, είναι το λιγότερο αλαζονικές, υπεροπτικές και οι περισσότερες εκτοξεύονται εκ του ασφαλούς! Όποιος έχει να κάνει με παιδιά που έδωσαν ή δίνουν ή θα δώσουν Παγκύπριες καταλαβαίνουν τι εννοώ.
Το εξεταστικό δοκίμιο των Νέων Ελληνικών των Παγκυπρίων Εξετάσεων δεν είναι προβληματικό στην Έκφραση- Έκθεση, είναι προβληματικό ολόκληρο!
Πρώτον: είναι εξοργιστικά γελοίο, μέσω του ίδιου θεσμού των Παγκυπρίων, τη μια χρονιά να ζητάς από τους μαθητές της Γ’ Λυκείου, να τοποθετηθούν για το θέμα «τρία κουκιά και δυο ρεβίθια» (τρεις συνέπειες της τεχνολογικής ανάπτυξης ή του οικολογικού προβλήματος ή του καταναλωτισμού και τρεις τρόπους αντιμετώπισης) και σήμερα να ζητάς τοποθετημένη ανάλυση θέματος κοινωνικοοικονομικής, ηθικής και πολιτικής ακόμη χροιάς. Με λίγα λόγια, ο περσινός και προπέρσινος μαθητής ήταν τόσο απλοϊκά σκεπτόμενος που αρκέστηκες να τον βαθμολογήσεις με άριστα σε τόσο προφανή και ευνόητα ζητούμενα ενώ ο φετινός έγινε ο «φωστήρας» που θα τοποθετηθεί «περί οδύνης» και «περί ψευδαισθήσεων»;
Δεύτερον: ο μαθητής βέβαια γνωρίζει να κάνει περίληψη και εννοείται πως ξέρει τι σημαίνει να «συνοψίσει σε συνεχή λόγο τα βασικά σημεία του κειμένου» όμως υπάρχει, τις τελευταίες δεκαετίες, η αντίστοιχη οδηγία που λέει «Να γράψεις περίληψη του κειμένου». Διερωτώμαι για το λόγο που διαφοροποιήθηκε φέτος η οδηγία, ταυτόχρονα με τη διαφορετική οπτική εξέτασης των θεματικών κύκλων της έκθεσης. Ο συγχρονισμός σας δεν μπορεί παρά να μου δημιουργεί ερωτήματα. Για να μην μπω στη διαδικασία να σχολιάσω τη δομή της παραγράφου που ζητήθηκε και πόσο θα διχάσει φιλολόγους και μη. Ούτε για τον όρο «ποιητικό υποκείμενο» που χρησιμοποιήθηκε σε οδηγία ερώτησης στο Δ’ Μέρος του γραπτού, που εξετάζει τη λογοτεχνία και δεν υπάρχει στο λογοτεχνικό λεξικό.
Δεν αμφιβάλλω σε καμία περίπτωση πως ο «καλός μαθητής*» έχει γράψει καλά στο 
συγκεκριμένο εξεταστικό δοκίμιο και το έχω διασταυρώσει προσωπικά. Ο «καλός μαθητής» όμως ανταποκρίθηκε με πολλή επιφύλαξη και καχυποψία απέναντι στο γραπτό κι αυτό επειδή είχε ένα σωρό παράγοντες να τον επιβαρύνουν. Το άγχος του πρώτου μαθήματος για το οποίο εξετάζεται στις Παγκύπριες, σε συνδυασμό με τον χρόνο που είναι ελάχιστος για να αναπτύξει θέσεις και κρίσεις. Και το κυριότερο είναι πως από αυτό το «αναθεματισμένο» γραπτό κρίνεται η πρόσβασή του στο Πανεπιστήμιο, και κατ΄ επέκταση καθορίζεται και το μέλλον του.
Ζητάς από 17χρονα και 18χρονα να αναπτύξουν με κρίση το εν λόγω «ευαίσθητο» θέμα όταν εσύ χρόνια τώρα την έχεις περιορίσει σε πολύ στενά πλαίσια. Όταν εσύ για χρόνια έχεις κατακρεουργήσει τη φαντασία και έχεις κατακερματίσει τη δημιουργική του σκέψη. Όταν εσύ έχεις ευνουχίσει κάθε εναλλακτική φωνή και την έχεις προσαρμόσει σε μέτρα και όρια ατελών και πειραματικών σχεδίων μεταρρύθμισης της Μέσης Εκπαίδευσης (Ενιαίο Λύκειο). Ζητάς από τον μαθητή να έχει άποψη για την «οδύνη» μιας κοινωνίας δυσλειτουργικής που ΕΣΥ δημιούργησες με θεμέλια τη αναξιοκρατία, τον ωφελιμισμό, τον ωχαδερφισμό και τον φιλοτομαρισμό (για να χρησιμοποιήσω και λεξιλόγιο που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις σου…). Μια κοινωνία ρατσιστική, αντι- δημοκρατική, νεο- ναζιστική, μια κοινωνία του «ρωμαίικου- κλεψιμαίικου» και της συναλλαγής. Την έφτιαξες εσύ στα μέτρα του ιμμοραλισμού σου και τώρα έχεις την απαίτηση να σου βρει τις αιτίες και τις επιπτώσεις… Άσε φίλε, μας τα παν κι άλλοι! Κάτι τύποι στις ειδήσεις των κατευθυνόμενων καναλιών σας, κάτι καρεκλοκένταυροι- κέρβεροι, από αυτούς τους εξυπνάκηδες του εκπαιδευτικού συστήματος σας που τόσα χρόνια μας τάισαν αυτές τις «ψευδαισθήσεις» και τώρα απαιτούν να τις «ξεράσουμε» πίσω από στομάχια που γουργουρίζουν!
Διαφωνώ με τον θεσμό των Παγκυπρίων εν γένει! Και για να παραμείνω στο αντικείμενό μου, διαφωνώ με την ανάλυση της λογοτεχνίας και κυρίως της ποίησης! Αναλύεται σε καλούπια και πόσω μάλλον βαθμολογείται η ποίηση; Συλλαμβάνεται ο τεράστια μελαγχολικός Δάσκαλος- Καβάφης από μία τόσο στενή οπτική; Οσμίζεται κανείς τον Παγκόσμιο Ρωμιό- Κομμουνιστή Ρίτσο από μία μόνο εξιστόρηση; Αντέχει το γαλάζιο του Ελύτη αξιολόγηση; Αυτοί οι Μεγάλοι, δε θα τις απαντούσαν τις «παγκυπριακού τύπου ερωτήσεις» σας. Προφανώς επειδή, τη δική τους την στιγμιαία ενόραση δεν μπορούμε να τη συλλάβουμε πόσω δε, να τη βαθμολογήσουμε. Γενικότερα, η ποίηση είναι για τον καθένα, Μεγάλο ή μικρό, Δημιουργό ή αναγνώστη, δική του «γέννα» και σίγουρα κανενός Υπουργείου ωμή αξιολόγηση. Η ποίηση είναι στιγμή, είναι πάθος, είναι πάθημα, είναι έρωτας, είναι αίσθηση και συναίσθηση κι όλα αυτά δεν είναι μετρήσιμα!
Οργίζομαι όταν ακούω «Αχ, επιτέλους ένα θέμα που απαιτεί και κριτική ικανότητα», από στόματα ανθρώπων που δεν έχουν ιδέα τι είναι πραγματικά οι Παγκύπριες Εξετάσεις για τον μαθητή. Ένας χρόνος μαρτυρίου είναι. Ένας χρόνος αδιάκοπης κατάποσης γνώσεων και αφαίμαξης σωματικής και πνευματικής. Ένας χρόνος που ΕΣΥ επέλεξες, αγαπητό Υπουργείο μου, ως κριτήριο για να με βάλεις στο όποιο Πανεπιστήμιο. Κατά τη γνώμη μου, άκυρο- άδικο- αβάσιμο κριτήριο για ένα μαθητή που όντως διαθέτει κρίση, βούληση και που έχει τη στόφα του μεγάλου εν δυνάμει επιστήμονα/ τεχνίτη.
Αφού όμως αποφασίζεις να αξιολογήσεις μετρώντας μονάδες, μην έρχεσαι να απαιτείς κρίση κι αισθητήριο! Θα πάρεις μία κονσέρβα γνώσεων- αυτό ζήτησες εξάλλου. Τυποποιημένη την ήθελες και την επέβαλλες χθες, μην τη μυκτηρίζεις τώρα! Και ας μην ακούω κιόλας ότι το γραπτό ήταν «γροθιά» προς τον «κακό/ καλό φροντιστή» που προωθεί την αποστήθιση. Γιατί την παραπαιδεία και πάλι ΕΣΥ, καλό μου Υπουργείο, τη συντηρείς και την τροφοδοτείς με τέτοιου είδους γραπτά και με τέτοιου είδους κριτήρια για πρόσβαση σε Πανεπιστήμια Ελλάδας και Κύπρου. ΕΣΥ παραγεμίζεις τις αίθουσες των Φροντιστηρίων. Και τέλος, μη ξεχνάς ότι και ο «καλός/ κακός φροντιστής» είναι πτυχιούχος με επιστημονική και παιδαγωγική κατάρτιση που πέρασε από τις δικές σου τις Παγκύπριες. Δεν καταλαβαίνω που έγκειται η διαφορά του από τον «καλό/ κακό διορισμένο εκπαιδευτικό» και τώρα δέχεται τα πυρά. Στο κάτω κάτω ας σκεφτούν, αυτοί που διατυμπανίζουν τέτοιες απόψεις, ότι μετά από το φετινό φιάσκο, τα φροντιστήρια πιθανόν να επωφεληθούν- ένας αιώνιος φαύλος κύκλος που εσείς ζωγραφίσατε και μας βάλατε μέσα.
Απόψεις μιας αδιόριστης φιλολόγου που καταπίνει ακόμα τις «ψευδαισθήσεις» που της ταΐσατε στις δικές της Παγκύπριες του 2001 αλλά αγαπά τα παιδιά των Παγκυπρίων το 2015 ως θέσει παιδαγωγός τους.
*Ο όρος επιδέχεται ανάλυσης- όχι επί του παρόντος.
