Η καθηγήτρια Δρ Μαρία Ιωάννου μας μιλά για ένα θέμα που γνωρίζει καλά, για το ζήτημα των δύο φύλων! Στην ενδιαφέρουσα κουβέντα που είχαμε μαζί της, η Δρ Ιωάννου διευκρινίζει ότι “οι σπουδές φύλου δεν αφορούν μόνο τις γυναίκες αλλά και τους άντρες. Για παράδειγμα, βοηθούν ένα νέο άντρα, ή ένα ενήλικα, να αντιληφθεί ότι δεν θα πάθει κάτι αν μοιράζεται με τη σύντροφο του τις δουλειές του σπιτιού και τη φροντίδα των παιδιών, γιατί αντρισμός δεν είναι το “δεν κάνω δουλειές” ή “κάθομαι και βλέπω τη γυναίκα να κάνει τα πάντα”, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να δουλεύουν διπλά.
Πιστεύω επίσης ότι θα ήταν σωστό να υπάρχουν ειδικοί στις σπουδές φύλου σε διάφορα πόστα, κυβερνητικά και μη, ώστε τα θέματα της ισότητας και αλλαγής νοοτροπίας να μαθαίνονται στα σχολεία και σε άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα”.
Μαρία τι έχεις σπουδάσει και που;
Σπούδασα νομικά στο πανεπιστήμιο του Sheffield, αγγλική φιλολογία στο University of London, έκανα μάστερ στις Διεθνείς Σχέσεις και πάλι στο Sheffield και διδακτορικό στις σπουδές φύλου και αγγλική φιλολογία στο πανεπιστήμιο του Exeter.
Όλες οι σπουδές μου έγιναν στην Αγγλία.
Πόσο χρήσιμες αλλά και επίκαιρες είναι οι σπουδές φύλου στις μέρες μας;
Είναι και χρήσιμες και επίκαιρες, τόσο σε θεσμικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Στο θεσμικό επίπεδο συμβάλλουν στην δημιουργία πολιτικής, κανονισμών, νομοθεσίας και στρατηγικής, και στο προσωπικό επίπεδο βοηθούν το κάθε άτομο να καταλάβει, πρώτα, πόσο βαθιά είναι τα προβλήματα του σεξισμού και της προκατάληψης, αλλά δίνουν και στο κάθε άτομο αυτοπεποίθηση για το φύλο του. Οι σπουδές φύλου δεν αφορούν μόνο τις γυναίκες αλλά και τους άντρες. Για παράδειγμα, βοηθούν ένα νέο άντρα, ή ένα ενήλικα, να αντιληφθεί ότι δεν θα πάθει κάτι αν μοιράζεται με τη σύντροφο του τις δουλειές του σπιτιού και τη φροντίδα των παιδιών, γιατί αντρισμός δεν είναι το “δεν κάνω δουλειές” ή “κάθομαι και βλέπω τη γυναίκα να κάνει τα πάντα”, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να δουλεύουν διπλά.
Πιστεύω επίσης ότι θα ήταν σωστό να υπάρχουν ειδικοί στις σπουδές φύλου σε διάφορα πόστα, κυβερνητικά και μη, ώστε τα θέματα της ισότητας και αλλαγής νοοτροπίας να μαθαίνονται στα σχολεία και σε άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Υπάρχουν διάφορα σχετικά σχέδια δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά κατά πόσον αυτά εφαρμόζονται και/ή φέρνουν αποτελέσματα παραμένει αμφίβολο.
Σε μια διάλεξη σου για την σχέση των 2 φυλων ιστορικά μέσα από την λογοτεχνία είχες
αποδείξει ότι είναι ενα διαχρονικό ζήτημα το οποίο διαφαίνεται ακόμα και μέσα από την ξένη λογοτεχνία. Με τόσους αγώνες, ενημέρωση, ίδρυση διεθνών οργανισμών και θεσπιση νομων δεν θα επρεπε να ειχαμε φτασει σε ενα σημειο οπου η ανθρωποτητα δεν θα αντιμετωπιζε πλεον θεματα διακρισης των 2 φυλων;
Ο αγώνας για την ισότητα αντρών και γυναικών άρχισε επίσημα (με διαμαρτυρίες, συνέδρια, και εκκλήσεις προς τα κοινοβούλια) τον 19ο αιώνα. Δηλαδή πρόσφατα, σχετικά. Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν εύκολα και η ιστορία προχωρεί με αργούς ρυθμούς. Επίσης, για πολλές δεκαετίες, πίστευαν ότι αν απλά “πρόσθεταν τις γυναίκες” παντού, το θέμα της ισότητας θα είχε λυθεί, το λεγόμενο “just add women”. Έγιναν λοιπόν διάφοροι κανονισμοί και νομοθεσίες ώστε οι γυναίκες να έχουν, θεωρητικά, πρόσβαση στα πάντα, αλλά το πρόβλημα δεν λύθηκε. Διότι η ανισότητα και ο αποκλεισμός της γυναίκας είναι προβλήματα πολιτισμικά και προβλήματα νοοτροπίας. Κάθε χρόνο πρωτεύουν γυναίκες στις παγκύπριες εξετάσεις. Που είναι αυτές οι γυναίκες στη ζωή, γιατί στη βουλή, σε όλα τα συμβούλια, όλες τις επιτροπές, η μεγαλύτερη πλειοψηφία είναι άντρες; Δεν έχω απολύτως τίποτε εναντίον των αντρών, και αντιλαμβάνομαι ότι καμιά ομάδα ανθρώπων δεν θα παραιτηθεί εύκολα από τα προνόμιά της. Οι καιροί όμως αλλάζουν. Δεν γίνεται να εξακολουθεί να αδικείται τόσο το 51% της ανθρώπινης φυλής.
Όμως η ανισότητα διαιωνίζεται διότι όλοι, ή σχεδόν όλοι, οι θεσμοί της κοινωνίας είναι απόλυτα σεξιστικοί. Εγώ πιστεύω ότι πρέπει να περάσουν ακόμα ένας ή δύο αιώνες προτού επέλθει ισότητα.
Σημερα που σε βρισκουμε επαγγελματικά;
Σήμερα διδάσκω στο τμήμα νομικής του Alexander College/University of the West of England στη Λάρνακα.
Αλλά έχω διδάξει και ως επισκέπτρια λέκτορας και ειδικός επιστήμονας για πέντε χρόνια στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και δύο στο ΤΕΠΑΚ. Πιστεύω πως είμαι τυχερή που έχω βρει μια θέση στο Alexander College/UWE, καθ´ότι είναι ένα δυναμικό και πρωτοποριακό ακαδημαϊκό ίδρυμα. Επίσης, η πρόσβαση στα databases του University of the West of England (UWE) είναι ανεκτίμητη για την έρευνά μου.
Το Alexander College/UWE είναι ένας πολύ ευχάριστος χώρος εργασίας, με εξαιρετικούς συνεργάτες σε υπέρμοντέρνες εγκαταστάσεις, ένα Βρετανικό Πανεπιστήμιο, στη Λάρνακα.
Ποσο ευκολο ή δύσκολο είναι να διδάσκεις νεους ανθρώπους στην τριτοβάθμια εκπαιδευση;
Δεν είναι δύσκολο, φτάνει να αγαπάς τη δουλειά σου και να επιδεικνύεις αφοσίωση, σοβαρότητα και ενεργητικότητα. Εγώ πάντα θεωρώ ότι με την τάξη αποτελούμε μια ομάδα, που εργάζεται για ένα κοινό στόχο και σκοπό.
Ποια θεωρεις ως μεγαλυτερα προβληματα της κοινωνιας μας σημερα σε Κυπρο και Ευρωπη και τι θεωρεις ως μεγαλυτερη προκληση για τους νεους αλλα και την κοινωνια ευρυτερα;
Στην Κύπρο έχουμε αρκετά προβλήματα, κυρίως όσον αφορά την ανοχή και την ανεκτικότητα, το ρουσφέτι, την ατιμωρησία, τη στενομυαλιά και την υποκρισία. Κάθε εποχή και κάθε κοινωνία έχουν τα δικά τους προβλήματα, βέβαια. Δεν πιστεύω ότι είτε υπήρξε είτε ότι θα υπάρξει εποχή χωρίς προβλήματα. Τα δικά μας τα έχει κάνει να φαίνονται χειρότερα η χωρίς προηγούμενο οικονομική κρίση. Για τους νέους, τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ευρώπη, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η ανεργία, πιστεύω. Για ολόκληρη την Ευρώπη, η μεγαλύτερη πρόκληση μου φαίνεται (εκτός από την οικονομική κρίση) να είναι ότι πρέπει να μάθουν να ζουν μαζί και να σέβονται ο ένας τον άλλο ανεξαρτήτως θρησκείας, εθνικότητας, χρώματος και σεξουαλικής κατεύθυνσης.
Ζεις και εργάζεσαι στην Λαρνακα. Τα κοινωνικα δρωμενα στη πόλη του Ζήνωνα πώς τα βλεπεις;
Στη Λάρνακα γίνονται κάποιες πολιτιστικές εκδηλώσεις, διοργανώνονται θεάματα καθώς και σποραδικά φιλανθρωπικά γεγονότα. Όμως, υπάρχει χώρος για βελτίωση. Νομίζω ότι δεν έχουμε αρκετές οργανωμένες κοινωνικές ομάδες ή ΜΚΟ, π.χ. μια φεμινιστική οργάνωση, ή μια ομάδα πίεσης, ή, κάτι που θα ήταν πολύ ωραίο αν υπήρχε στη Λάρνακα, μια δεξαμενή σκέψης. Έχουμε αρκετούς σκεπτόμενους και/ή μορφωμένους πολίτες. Γιατί όχι; Επίσης, θα ήθελα να πω ότι, από τη μιά πολλά θεάματα επικεντρώνονται στη μαζική ψυχαγωγία αντί στην ποιότητα και, από την άλλη, το μουσείο μας, το μουσείο μιας πόλης με ιστορία 4,000 χρόνων, είναι συνήθως κλειστό και απέχει από την πολιτιστική ζωή. Όταν λέω ποιοτικά προγράμματα, μην πάει ο νους σας πως πιστεύω ότι πρέπει τα πάντα να είναι γεμάτα βαθύ νόημα ή κλασική μουσική. Προσωπικά δεν είμαι φαν την κλασική μουσική, ούτε την όπερα (γέλια) Εννοώ ότι πρέπει το θέαμα να είναι κάπως προσεγμένο, με λεπτότητα και προσοχή στη λεπτομέρεια.
Εχεις φτιαξει και μια δικη σου σελιδα στο facebook με τίτλο “The Lipstick Papers”. Τι
ακριβως ειναι;
Ἐνα προσωπικό blog όπου παρουσιάζω και σχολιάζω βιβλία που έχω διαβάσει, γράφω για θέματα που αφορούν τη γυναίκα, τη μόδα και την ομορφιά, και ανεβάζω φωτογραφίες από τη δική μου ζωγραφική. Είναι μια πολύ πρωτότυπη σελίδα, και το αγαπημένο μου χόμπυ! Ορίστε το λινκ, αν θέλετε να τη δείτε: https://www.facebook.com/thelipstickpapers
Και καλλιτεχνική φλέβα λοιπόν! Κάνεις και κάτι άλλο καλλιτεχνικά;
Ναι. Ζωγραφίζω, και γράφω ρομαντικά μυθιστορήματα.
Έχεις εκδόσει κάτι;
Έχω εκδόσει ένα βιβλίο ως συνεπιμελήτρια (co-editor) με τη Δρα Μαρία Κυριακίδου, που είναι Ιστορικός και διδάσκει στη Θεσσαλονίκη. Το βιβλίο μας ονομάζεται Female Beauty in Art και κυκλοφόρησε πέρσι (2014) από τους Cambridge Scholars Publishers. Επίσης έχω εκδόσει μελέτες σε ακαδημαϊκές επετηρίδες (academic journals) με θέματα το φύλο, την ιστορία του φύλου, το γάμο και την οικογένεια.
Μαρία, πέρα από την οικονομική κρίση διανύουμε και μια κοινωνική κρίση η οποία νομοτελειακά έρχεται με την οικονομική. Πιστεύεις πως θα βγούμε από αυτή την οικονομική και κοινωνική κρίση;
Ιστορικά, η ανθρωπότητα πάντα κατορθώνει να βγαίνει από οποιαδήποτε κρίση. Μάλιστα συνήθως μετά από μια μεγάλη κρίση επέρχεται ανανέωση και γίνεται ένα καινούργιο ξεκίνημα. Δυστυχώς όμως αυτό μπορεί να πάρει πολλά χρόνια. Εν τω μεταξύ, η ζωή πολλών ανθρώπων θα έχει πληγεί ανεπανόρθωτα. Θα βγούμε από την κρίση, αλλά με μεγάλο κόστος.
Ὀσον αφορά την κοινωνική μας ύπαρξη, πιστεύω ότι πρέπει να μάθουμε να δίνουμε σημασία και στα πράγματα που δεν κοστίζουν πολλά αλλά έχουν μια αξία διαφορετική. Να προσπαθεί ο καθένας και η κάθε μια να έχει μια εκπαίδευση όσο καλύτερη μπορεί υπό τις περιστάσεις: οικονομικές μελέτες δείχνουν ότι η εκπαίδευση είναι το κλειδί για ένα καλύτερο προσωπικό μέλλον. Επίσης, να μάθουμε να βλέπουμε ο ένας τον άλλο σαν σύμμαχο και όχι σαν εχθρό ή ανταγωνιστή. Στη ζωή είμαστε όλοι και όλες μαζί. Πρέπει να είμαστε ενωμένοι και να υπάρχει αλληλεγγύη.
