Γράφει ο Σωκράτης Παναγή
Ψυχολόγος – Συνθετικός Ψυχοθεραπευτής
Τι κοινό μπορεί να έχουν οι τέχνες και η ψυχολογία; Εκ πρώτης όψης τα δύο ακούγονται σαν δύο ξεχωριστοί τομείς. Βλέπουμε όμως ότι στην πραγματικότητα οι τέχνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ψυχοθεραπευτικά εργαλεία και μάλιστα πολύ αποτελεσματικά.
Τέχνη, σύμφωνα με την Βικιπαίδεια, «είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα ή δημιουργία που είναι σημαντική εξ αιτίας της έλξης που προκαλεί στις ανθρώπινες αισθήσεις, διεγείροντας τον νου ή το συναίσθημα. Επιπλέον, είναι η δημιουργική έκφραση που μέσα στο έργο αποτυπώνει την ψυχική κατάσταση, τα συναισθήματα, τις ιδέες, την αίσθηση ή τον οραματισμό του καλλιτέχνη».
Παρατηρώντας τον πιο πάνω ορισμό μπορούμε να αναγνωρίσουμε όρους που θα χρησιμοποιούσαμε και στη ψυχολογία: «ανθρώπινη δραστηριότητα», «έλξη», «αισθήσεις», «διέγερση», «νους», «συναίσθημα» κτλ.
Η τέχνη παρέμεινε ως δυνατό στοιχείο στην εξέλιξη του ανθρωπίνου είδους από τα πρώτα χρόνια της ανθρωπότητας μέχρι και σήμερα. Αυτό φανερώνει την τόσο μεγάλη σημασία της. Τι είναι όμως αυτό που κάνει την τέχνη σημαντική;
Πρώτος σημαντικός παράγοντας είναι ο θεραπευτικός ρόλος της τέχνης. Μέσω της τέχνης εκφράζουμε τον εσωτερικό μας κόσμο, αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τον εαυτό μας, ως αποτέλεσμα να νιώθουμε πιο άνετα με το ποιοι είμαστε. Έρευνες έχουν δείξει πως αυτοί που αντιμετώπισαν τραυματικές εμπειρίες μπορούσαν να τις διαχειριστούν καλύτερα εάν είχαν εκπαιδευτεί σε κάποιο είδος τέχνης έπειτα της τραυματικής τους εμπειρίας.
Ο δεύτερος σημαντικός παράγοντας είναι επίσης θεραπευτικός, αφού μέσω των τεχνών συσχετιζόμαστε με άλλους ανθρώπους (όπως με τον χορό, τη μουσική και το θέατρο) αναπτύσσουμε τον κοινωνικό μας εαυτό, τις επικοινωνιακές μας ικανότητες και την πιο σημαντική από αυτές την κατανόηση του συνανθρώπου και την αλληλεγγύη. Οι έρευνες στηρίζουν και αυτόν τον παράγοντα, αφού φαίνεται πως όσοι ασχολούνται με μια μορφή τέχνης που συμπεριλαμβάνει συνεργασία με άλλα άτομα, έχουν χαμηλές πιθανότητες να αναπτύξουν κοινωνική φοβία.
Τρίτος και τελευταίος παράγοντας είναι η ανάπτυξη της κοινωνικής μας ταυτότητας, της αίσθησης του ανήκειν. Η ταυτότητα μας αυτή αναπτύσσεται καθόλη τη ζωή μας, όμως έχει μερικές κρίσιμες περιόδους όπου οι αλλαγές είναι πιο έντονες.
Οι πλείστες περίοδοι αυτοί βρίσκονται μεταξύ της βρεφικής ηλικίας και της νεαρής ενήλικης ζωής, αν και μερικές μπορούμε να βρούμε και αργότερα. Για αυτό το λόγο τα παιδιά, οι έφηβοι και οι νέοι θα βρουν ιδιαίτερα χρήσιμη την ασχολία τους με την τέχνη. Μέσω της τέχνης θα επιταχύνουν την πνευματική τους ανάπτυξη.
Κάθε πόλη χρειάζεται ένα χώρο όπου οι άνθρωποι αυτών των ηλικιών θα μπορούν να έρθουν σε επαφή με την τέχνη στο ελάχιστο κόστος. Τέτοιοι χώροι θα βοηθήσουν την ισορροπία ολόκληρης της πόλης.
Ένας τέτοιος χώρος στη Λάρνακα είναι και το Ίδρυμα Πολιτιστικής Δημιουργίας που στηρίζει τέτοιες δράσεις. Ένα ίδρυμα με εξαιρετική συνεργασία με τον Δήμο Λάρνακας και την υποστήριξη του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Γνωρίζοντας το έργο του ιδρύματος, προτείνω στους συνδημότες μας να εκμεταλλευτούν τα προγράμματα του ιδρύματος, όπως θεατρικά εργαστήρια, εργαστήρια ζωγραφικής, χειροτεχνίας, μάσκες και γραφικές τέχνες, εργαστήρια ταχύτατης εξέλιξης με χρώματα, Playback Theatre, αλλά και άλλα είδη τέχνης, στο μέγιστο.