Από την Αραδίππου, μέχρι τις Σκουριές, και από την Αφρική μέχρι τη Βραζιλία… Χρυσάφι είναι η αλληλεγγύη μας!
Της Μαρίας Χατζημιχαήλ
(Μεταδιδακτορική ερευνήτρια Περιβαλλοντικής Πολιτικής, Πανεπιστήμιο Κύπρου)
Δώρο φτιαγμένο από χρυσάφι, λένε, είναι ένδειξη αγάπης. Αν το δώρο είναι συνδυασμός από χρυσάφι και πολύτιμους λίθους, ακόμη καλύτερα (λένε). Τώρα για το πώς οι φτωχοί μπορούν να δείξουν την αγάπη τους, δεν μας λένε. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Το χρυσάφι ως κάτι πολύτιμο και ως ένδειξη αγάπης έρχεται σε αντιπαράθεση με τις διαμαρτυρίες των κατοίκων της περιοχής Λάρνακας και συγκεκριμένα της περιοχής Αραδίππου Κρασά για την δημιουργία εργοστασίου επεξεργασίας χρυσού, το οποίο είναι εργοστάσιο βαριάς βιομηχανίας, σε απόσταση 800 μέτρων από οικιστική ζώνη. Τις λεπτομέρειες για τις επιπτώσεις βιομηχανιών που σκοπό έχουν την επεξεργασία χρυσού, δεν θα τις αναλύσω σ’αυτό το κείμενο. Αυτό το έχουν κάνει πολύ πετυχημένα οι ίδιοι οι κάτοικοι, την Πρωτοβουλία των οποίων μπορείτε να την ακολουθήσετε από την σελίδα τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Στο κείμενο αυτό, θέλω να επικεντρωθώ σ’ένα άλλο πρόβλημα, το οποίο σχετίζεται με το εμπόριο χρυσού. Ένα πρόβλημα το οποίο προκύπτει από την αρχή της διαδικασίας ανέυρεσης χρυσού. Η προέλευση και συνεπώς την εξόρυξή του.
Η περιβαλλοντική οργάνωση Earthworks υπολογίζει πως για να παραχθεί αρκετό χρυσάφι για την δημιουργία ενός και μόνο δακτυλιδιού, χρειάζεται να αποσπαστούν και να απορριφτούν 20 τόνοι βράχοι και χώμα, μεγάλο μέρος των οποίων φέρουν υδράργυρο και κυάνιο, τα οποία χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή του χρυσού από το βράχο. Ενδεικτικά, σύμφωνα με στοιχεία που έχουν συλλεχθεί από την ίδια τη μεταλλευτική βιομηχανία, για την παραγωγή ενός κιλού χρυσού απαιτούνται κατά μέσο όρο 150 κιλά κυανίου, 40.000 kWh ενέργειας και 477.000 λίτρα νερού, και εκπέμπονται 11,5 τόνοι διοξειδίου του άνθρακα. Έχουμε επίσης μόλυνση της ατμόσφαιρας λόγω παραγωγή τοξικής σκόνης, μόλυνση, αλλά και αποστράγγιση του υδροφόρου ορίζοντα, και καταστροφή τοπικών οικοσυστημάτων.
Η περίπτωση της εξόρυξης χρυσού στις Σκουριές Χαλκιδικής είναι ενδεικτική. Η καταστροφή ενός αρχέγονου δάσους, η οικειοποίηση του βουνού του Κακάβου και του νερού που περνά από εκεί, και ο εκτοπισμός των τοπικών κοινοτήτων, όλα στον βωμό της ανάπτυξης και μιας βίαιης νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Οι τοπικές κοινότητες που εδώ και 10 χρόνια παλεύουν ενάντια στην εξόρυξη, δέχονται καθημερινά τη βίαιη καταστολή, τόσο από την κυβέρνηση, όσο και από την El Dorado, την εταιρείας που έχει αγοράσει το βουνό.
Και σαν την περίπτωση των Σκουριών, υπάρχουν και άλλες πολλές. Σε μια απλή έρευνα στη βάση δεδομένων του χάρτη περιβαλλοντικής δικαιοσύνης (http://ejatlas.org/) εμφανίζονται 350 περιπτώσεις διενέξεων μεταξύ τοπικών κοινοτήτων και περιβαλλοντικών οργανώσεων ενάντια σε κυβερνήσεις και ιδιωτικές εταιρείες εξόρυξης μετάλλων. Πολλές από αυτές είναι με κοινότητες ιθαγενών πληθυσμών. Εκτιμάται πως το μισό χρυσάφι που έχει εξορυχτεί τα τελευαία 20 χρόνια (κατά την περίοδο 1995 – 2015) προέρχεται από παραδοσιακά εδάφη ιθαγενών πληθυσμών.
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, αφού κατέρρευσαν δύο φράγματα συγκράτησης αποβλήτων του μεταλλείου σιδήρου Samarca, η λάσπη από μεταλλευτικά απόβλητα έπνιξε το χωριό Bento Rodrigues στη Βραζιλία. Η λάσπη ταξίδεψε 7 χιλιόμετρα, πέρασε μέσα από έξι χωριά, εκ των οποίων το Bento Rodriguesκυριολεκτικά εξαφανίστηκε. Μέχρι στιγμής έχουν ανασυρθεί 17 νεκροί ενώ δεκάδες ακόμα αγνοούνται. Τα φράγματα είχαν ελεγχθεί τον Ιούλιο από περιβαλλοντικούς επιθεωρητές και είχαν κριθεί «απολύτως ασφαλή».
Σήμερα, κάτοικοι και αλληλέγγυοι της περιοχής Αραδίππου, θα βρίσκονται και πάλι έξω από το Δημαρχείο για να δείξουν την αντίθεση τους στη δημιουργία εργοστασίου επεξεργασίας χρυσού σε κατοικημένη περιοχή. Μαζί τους θα πρέπει να είμαστε όλοι και όλες! Ας το πάρουμε, όμως, ένα βήμα παρακάτω και ας πούμε, ούτε στην Αραδίππου, ούτε πουθενά. Ας πούμε «όχι στα εργοστάσια επεξαργασίας χρύσου», αλλά και «όχι στις εξορύξεις» · για την ασφάλεια ολονών μας, για την προστασία των δασών, των βουνών, του νερού και της ατμόσφαιρας.
Γιατί όπως λέει και το σύνθημα των κοινοτήτων στις Σκουριές, ότι γυαλίζει δεν είναι χρυσός…Χρυσάφι είν’ο τόπος μας, χρυσάφι το νερό μας, χρυσάφι είναι το βουνό, και τ’όμορφο χωριό μας.
Χρυσάφι είναι η αλληλεγγύη μας!
