Αθηνά Ζάουρα
Πολιτικός Επιστήμονας
Μέλος Γραφείου Διεθνών Σχέσεων Κ.Ε. ΑΚΕΛ
“Η μνήμη όπου και να την αγγίξεις πονεί,” εγραψε ο ποιητής. Μας κοιτά κατάματα μέσα από τους τάφους των ηρώων, μέσα από το δάκρυ της μαυροφορεμένης μάνας, μέσα από την κορνίζα της φωτογραφίας αυτού που ακόμα λείπει. Μας κοιτά κατάματα μέσα από το θλιμμένο βλέμμα του πρόσφυγα, που περιμένει καρτερικά την επιστροφή του στο σπίτι του. Μέσα από το βασανισμένο βλέμμα των εγκλωβισμένων μας, που ελπίζει στη δικαίωση των θυσιών τους. Κανένας δεν ξεχνά, τίποτε δεν ξεχνιέται.
Σαράνταδυο χρόνια μετά, ένα είναι το καθήκον και το χρέος μας απέναντι στον πόνο που προκλήθηκε και στο τόσο αίμα που χύθηκε: η δικαίωση της Κύπρου. Η επανένωση της πατρίδας και του λαού μας. Για να γίνει αυτό κατορθωτό θα πρέπει όλοι να διδαχτούμε από τα γεγονότα.
Το έγκλημα της προδοσίας, το πραξικόπημα της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β΄ που αιματοκύλισε το λαό μας, δεν ήταν μια «άφρονη ενέργεια» ή το αποτέλεσμα «εθνικού διχασμού». Ήταν έγκλημα προμελετημένο και προσχεδιασμένο. Στις 15 Ιουλίου 1974, χάρη στη συνδυασμένη επίθεση εθνικής φρουράς και ΕΟΚΑ Β, το πραξικόπημα επεκράτησε. Επρόκειτο για το επιστέγασμα της μακρόχρονης προσπάθειας για κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και των δημοκρατικών θεσμών της, την οποία είχαν υποστηρίξει ανοικτά δέκα χρόνια νωρίτερα οι διπλωμάτες της Βρετανίας και των ΗΠΑ. Ο στόχος είχε επιτευχθεί διά της εκ των έσω ανατροπής, με εκτελεστή τον κύκλο των χουντικών γύρω από τον ταξίαρχο Δημήτριο Ιωαννίδη και διαμεσολάβηση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών και του Υπουργού Εξωτερικών Henry Kissinger.
Το ΑΚΕΛ πρωτοστάτησε στον αγώνα ενάντια στον ιμπεριαλισμό, το φασισμό, την υπόσκαψη του κράτους. Ήταν η κύρια πολιτική δύναμη που στάθηκε με συνέπεια και ανιδιοτέλεια δίπλα στον Πρόεδρο Mακάριο στηρίζοντας την πολιτική του για απόκρουση των διπλοενωτικών, διχοτομικών σχεδίων, αξιοποιώντας την υποστήριξη Αρχών της Σοβιετικής Ένωσης και εμμένοντας σε λύση στα πλαίσια των Ηνωμένων Εθνών, αφού είχε πλήρη συναίσθηση του τι διακυβεύετο. Δυστυχώς το ΑΚΕΛ δεν εισακούστηκε.
Το ανεξάρτητο κυπριακό κράτος υποσκάφθηκε και πολεμήθηκε από τις ακροδεξιές, εθνικιστικές και σοβινιστικές δυνάμεις και στις δύο κοινότητες με αποτέλεσμα, ο Κissinger να βρεθεί επιτέλους στη θέση την οποία αποζητούσε ο Άτσεσον δέκα χρόνια νωρίτερα. Να μπορεί να επιβλέψει τη διχοτόμηση χωρίς το ενδεχόμενο σύγκρουσης Ελλάδας και Τουρκίας, αφού με αυτό τον τρόπο είχε δωθεί στη Τουρκία η ανεπανάληπτη ευκαιρία επέμβασης, να εκμεταλλευτεί τα εγγυητικά και επεμβατικά δικαιώματα που τις πρόσφεραν οι ΝΑΤΟικοί σύμμαχοι της στις συμφωνίες Ζυρίχης Λονδίνου, προκειμένου όπως διακήρυσσε, να αποκαταστήσει τη συνταγματική τάξη ως εγγυήτρια δύναμη. Στα Ηνωμένα Έθνη ο Μακάριος, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να προλάβει την τουρκική εισβολή, ζήτησε την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης από το Συμβούλιο Ασφαλείας, μιλώντας για πρώτη φορά ως πρόεδρος όλων των Κυπρίων, Ελλήνων και Τούρκων. Για την Κυπριακή Δημοκρατία, όμως, ήταν πλέον αργά.
Με την επικράτηση του πραξικοπήματος το συντηρητικό κατεστημένο εκδήλωσε τις προτιμήσεις του. Ενώ συνεχίζονταν οι μαζικές συλλήψεις και οι εν ψυχρώ δολοφονίες μακαριακών και αριστερών, οι σημαντικότερες οργανώσεις της Δεξιάς και ο σύνδεσμος αστυνομίας έστελλαν συγχαρητήρια τηλεγραφήματα στο νέο καθεστώς. Ζήτημα στρατιωτικής αντιμετώπισης της Τουρκίας δεν ετίθετο, αφού η φιλοσοφία ήταν ότι η διχοτόμηση δεν θα προκαλούσε ελληνοτουρκική διένεξη αλλά θα την τερμάτιζε. Παρά τη σωρεία πληροφοριών για την επικείμενη εισβολή και την ανακοίνωση του απόπλου της αρμάδας από διεθνή μέσα ενημέρωσης, το πρωϊ της 20ης Ιουλίου 1974 τα τουρκικά στρατεύματα αφέθηκαν από τους Έλληνες αξιωματικούς να αποβιβαστούν στην Κερύνεια ανενόχλητα. Σχέδια και πολεμικά μέσα για να αποκρουστεί η απόβαση υπήρχαν, αλλά αφέθηκαν αναξιοποίητα. O δημοσιογράφος Μehmed Ali BIrand, o οποίος κάλυψε τα γεγονότα, ανέφερε ότι η έκταση της απραξίας των Ελλήνων δημιούργησε στους Τούρκους στρατιώτες την εντύπωση ότι επρόκειτο για ενέδρα.
Η ΕΟΚΑ Β, η οποία απέρριπτε οτιδήποτε πλην της Ένωσης ως προδοσία, αποσύρθηκε πλήρως εξοπλισμένη στα μετόπισθεν, όπου διενεργούσε συλλήψεις και φρουρούσε κρατουμένους καθ’ όλη τη διάρκεια της τουρκικής προέλασης, αναμένοντας το τέλος των συγκρούσεων για να επιστρέψει ως εξουσία στα εδάφη που θα απέμεναν στους Ελληνοκύπριους. Η δράση της οργάνωσης περιορίστηκε στη διάπραξη μαζικών εγκλημάτων εναντίον του τουρκοκυπριακού πληθυσμού.
Στις 14 Αυγούστου το αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών συμφώνησε δημόσια με την Τουρκία ότι η θέση των Τουρκοκυπρίων χρειαζόταν σημαντική βελτίωση και ασφάλεια. Ήταν το πράσινο φως στον τουρκικό στρατό να κόψει το νησί στα δύο, με συντριπτικές συνέπειες για την Κυπριακή Δημοκρατία. Στα πλαίσια του πρώτου εθνικού ξεκαθαρίσματος στη μεταπολεμική Ευρώπη 37% των Ελληνοκυπρίων εκδιώχθηκαν από πατρογονικές εστίες στις οποίες ζούσαν από τα βάθη των αιώνων, ενώ 2.500 ήταν οι νεκροί και περίπου 1600 οι αγνοούμενοι και χιλιάδες εγκλωβισμένοι. Ο ανθρώπινος πόνος απροσμέτρητος.
Το ΑΚΕΛ πρωτοστάτησε για αντιμετώπιση του φασιστικού πραξικοπήματος και για αντιμετώπιση της τουρκικής εισβολής. Εκατοντάδες μέλη του ΑΚΕΛ και του Λαϊκού Κινήματος έδωσαν τη ζωή τους για να υπερασπιστούν την ανεξαρτησία, τη δημοκρατία και την ελευθερία της πατρίδας μας. Ήταν σε αυτό το πεδίο, της αναμέτρησης της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β με τις δημοκρατικές δυνάμεις, που δόθηκε η πραγματική μάχη για την επιβίωση της Κυπριακής Δημοκρατίας και ως τέτοια παραμένει χαραγμένη στη συλλογική μνήμη.
Σαράντα δύο χρόνια μετά, ο λαός μας κουβαλά ακόμα στους ώμους του το βάρος από τις συνέπειες της προδοσίας και της κατοχής. Ως πότε; Ας αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας και ας πράξουμε το καθήκον μας έναντι όσων χάθηκαν υπερασπιζόμενοι τη δημοκρατία και την πατρίδα. Ας διδαχτούμε από τις συνέπειες της προδοσίας και του σοβινισμού, να αφιερώσουμε όλες μας τις δυνάμεις στην υπόθεση της επανένωσης του τόπου μας, με βάση τις αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου, τις συμφωνίες κορυφής και τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Χωρίς μικροπολιτικές και μικροκομματικές σκοπιμότητες. Χωρίς άλλες αφορμές για την οριστικοποίηση των διχοτομικών σχεδίων της Τουρκίας και των ιμπεριαλιστικών γεωστρατηγικών επιδιώξεων εις βάρος του Λαού μας, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Για να ζήσουν οι γενιές του αύριο σε Κύπρο διαφορετική από τη σημερινή: Κύπρο επανενωμένη, ειρηνική και ευημερούσα.
