Υπάρχουν δεκάδες λόγοι για μια συνέντευξη με τον ζωγράφο Μιχαήλ Ηλία. Τα εικοσιέξι χρόνια πορείας του στη τέχνη, το καλλιτεχνικό στέκι “Περί Τέχνης”, ο πολιτιστικός όμιλος “Άρτιον”, η έκθεση με πορτρέτα ποιητών την οποία ετοιμάζει εδώ και ενάμιση χρόνο, καθώς και η εξαιρετικά μεγάλη πολιτιστική εκδήλωση που διοργανώνει μαζί με μια ομάδα ανθρώπων, στη Λάρνακα. Αυτά και άλλα πολλά συζητήσαμε με τον ταλαντούχο Μιχαήλ Ηλία, στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Της Γιώτας Δημητρίου
Μιχάλη, καταρχάς πόσα χρόνια ασχολείσαι με τη ζωγραφική;
Εδώ και εικοσιέξι χρόνια….
Μέσα σε αυτά τα 26 χρόνια πόσες εκθέσεις έχει πραγματοποιήσει;
Οκτώ ατομικές και γύρω στις πενήντα-εξήντα ομαδικές.
Τον τελευταίο χρόνο ετοιμάζεσαι για μια ιδιαίτερη έκθεση…
Ναι, εδώ και ενάμιση χρόνο εργάζομαι πάνω σε πορτρέτα αγαπημένων μου ποιητών. Μαυρόασπρα, ακρυλικό σε ξύλο και σχέδια πάνω σε μαύρο χαρτί. Μελέτη μου είναι το φως, το οποίο προσδίδει μία δραματική διάθεση στα έργα μου. Είναι αρκετά τα πορτρέτα και πιθανότατα να γίνουν δύο εκθέσεις. Ίσως τα σχέδια να παρουσιαστούν εδώ στο “Περί Τέχνης” τον Μάρτιο, και τα υπόλοιπα να παρουσιαστούν σε άλλη έκθεση σε γκαλερί.
Θα συνδυαστεί η έκθεση των πορτρέτων ποιητών με συζητήσεις ή παρουσιάσεις των ποιητών;
Ναι, είναι κάτι που έχω ήδη στο μυαλό μου. Ξέρεις κάποιους ποιητές τους έχω ζωγραφίσει επειδή μου άρεσε ένα μόνο ποίημα τους! Όπως ένα ποίημα του Νικολάι Νεκράσοφ. Αλλά ήταν τόσο δυνατό ποίημα που με διαπέρασε και με συγκλόνισε! Κάποιους άλλους επειδή μου αρέσει συνολικά το έργο τους. Μόνο αγαπημένους μου ποιητές έχω ζωγραφίσει. Όλοι αυτοί οι ποιητές που επέλεξα έχουν προσφέρει τόσα στην ανθρωπότητα που δεν μπορείς παρά να στέκεσαι με δέος μπροστά στο έργο τους. Δεν σου κρύβω πως όταν ζωγράφιζα τον Λόρκα ήμουν βαθύτατα συγκινημένος. Ο Σαχτούρης, ο Καβάφης με το μελαγχολικό του ύφος, ο Καβαδίας, ο Ρίτσος, για μένα ήταν ένα συναισθηματικό ταξίδι αυτή η δουλειά επειδή έμοιαζε σαν να ζωγράφιζα πολύ δικούς μου ανθρώπους που είχαν ρόλο στην ύπαρξη μου…..
Πόσο δύσκολο είναι για ένα καλλιτέχνη να εργάζεται σε μια πόλη όπως η Λάρνακα;
Παντού υπάρχουν δυσκολίες και ευκολίες, για ένα καλλιτέχνη, σε όποια γωνιά του πλανήτη κι αν βρίσκεται.
Είναι γνωστό πως η Λάρνακα διαθέτει πληθώρα καλλιτεχνών και ζωγράφων. Αυτό κάνει τα πράγματα πιο εύκολα ή πιο δύσκολα για ένα καλλιτέχνη;
Έχω την εντύπωση πως ίσως για τους νέους καλλιτέχνες που τώρα ξεκινούν να είναι πιο δύσκολα τα πράγματα. Στη δικιά μας εποχή όταν πρωτοξεκινούσαμε, η γενιά η δική μου, ήταν πιο εύκολα τα πράγματα, ήμασταν και πιο λίγοι.
Φαντάζομαι όταν πρωτοξεκινούσες εσύ ήταν και πιο δύσκολο να επιβιώσει το επάγγελμα του ζωγράφου….
Ναι, βέβαια. Για μένα ήταν ακόμη πιο δύσκολα τα πράγματα επειδή είμαι αυτοδίδακτος και συνάντησα αρκετές δυσκολίες πχ στο να μπορώ να εκθέσω σε μια καλή γκαλερί κτλ.
Παρόλες τις δυσκολίες κατάφερες να μείνεις στο χώρο αυτό της ζωγραφικής και συνάμα να φτιάξεις
ένα καλλιτεχνικό στέκι, το γνωστό “Περί Τέχνης” αλλά και να είσαι μέλος της επιτροπής του καλλιτεχνικού ομίλου ΑΡΤΙΟΝ το οποίο έχει έδρα του το “Περί Τέχνης”….
Η δική μου ανάγκη να υπάρξει ένα καλλιτεχνικό στέκι στη Λάρνακα ήταν ο λόγος που με ώθησε στην δημιουργία του “Περί Τέχνης” το 2012. Ήθελα ένα χώρο που να συναντιόνται οι καλλιτέχνες, να γίνονται εκθέσεις, να υπάρχει μουσική και ποτό, να είναι ένα καλλιτεχνικό καφενείο/μπαράκι. Νιώθω χαρά και ικανοποίηση γιατί στο “Περί Τέχνης” έχουν διοργανωθεί και πραγματοποιηθεί όμορφες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Εκθέσεις φωτογραφίας, ζωγραφικής, γλυπτικής, παρουσιάσεις βιβλίων, βραδιές ποίησης, προβολές ταινιών και ντοκιμαντέρ, αφιερώματα σε ποιητές, ζωντανή μουσική, φιλανθρωπικές εκδηλώσεις, συζητήσεις και διαλέξεις. Το “Περί Τέχνης” ήταν και είναι ανοικτό σε ιδέες όπως ακριβώς πρέπει να είναι και ένας καλλιτέχνης.
Πρωτοποριακό το “Περί Τέχνης” για τα Σκαλιώτικα δεδομένα.
Όχι μόνο για τα Σκαλιώτικα δεδομένα, έτσι όπως δούλεψε και εξακολουθεί να δουλεύει το “Περί Τέχνης” ήταν πρωτοποριακό για όλη την Κύπρο. Σήμερα ξεκίνησαν κι άλλοι χώροι να λειτουργούν με αυτή την μορφή και να σου πω την αλήθεια χαίρομαι να βλέπω και άλλους να βαδίζουν σε αυτό το είδος καλλιτεχνικών χώρων. Νιώθω ευχαριστημένος που δημιούργησα το “Περί Τέχνης”. Η αλήθεια είναι πως δεν μου αποφέρει οικονομικό όφελος, αντιθέτως πολλές φορές λειτουργεί εις βάρος μου οικονομικά, αλλά προσπαθώ να το κρατώ ζωντανό διότι θεωρώ ότι προσφέρει πολλά, πολιτιστικά, στη πόλη μας και αυτό με γεμίζει με κάνει ευτυχισμένο.
Το “Περί Τέχνης” είναι και η έδρα του Πολιτιστικού Ομίλου ΑΡΤΙΟΝ.
Ναι, ενός ομίλου που αποτελείται από όλων των ειδών καλλιτέχνες, ζωγράφους, γλύπτες, συγγραφείς, ποιητές κ.α Η ιδέα του Ομίλου ήταν δική μου και ο στόχος αρχικά ήταν να μας δίνεται η ευκαιρία να μαζευόμαστε και να συζητάμε διάφορα θέματα. Θεωρώ πως είναι σημαντικό για ένα καλλιτέχνη να συναντιέται με άλλους καλλιτέχνες είτε του χώρου του είτε όχι και να γίνονται επικοδομητικές συζητήσεις, ανταλλαγή γνώσεων, πληροφοριών κτλ.
Το ΑΡΤΙΟΝ κατάφερε ως όμιλος να διοργανώσει πετυχημένες πολιτιστικές εκδηλώσεις και πρόσφατα έχει εκδώσει και το μυθιστόρημα του συνδημότη μας συγγραφέα Χρίστου Τουλούρα ο οποίος είναι και μέλος του Ομίλου.
Αυτό που δεν καταφέραμε και με στεναχωρεί είναι που οι καλλιτέχνες δεν μαζευόμαστε να μιλούμε να διοργανώνουμε μεταξύ μας εποικοδομητικές συζητήσεις κτλ. Όταν συναντιόνται οι καλλιτέχνες, ότι διαφωνίες και να υπάρχουν, γίνεται ένας οργασμός ιδεών και ανταλλαγής πληροφοριών γύρω απ’ τη τέχνη και κερδίζουμε όλοι. Θα ξαναπροσπαθήσω να ορίσω μια βραδιά της βδομάδας ή του μήνα, εδώ στο “Περί Τέχνης”, που θα είναι μόνο για καλλιτέχνες και για όσους τους ενδιαφέρει πραγματικά η τέχνη. Να γίνονται συζητήσεις γύρω από τις τέχνες και τον πολιτισμό.
Ως καλλιτέχνης είσαι ανήσυχο πνεύμα και συχνά δοκιμάζεις καινούρια πράγματα με στόχο να προσφέρεις στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης. Είναι αλήθεια ότι ετοιμάζεις κάτι εξαιρετικά μεγάλο που θα σημαίνει πολλά για την Λάρνακα, αλλά και για ολόκληρη την Κύπρο;
Ναι, είναι γεγονός και θα ανακοινωθεί επίσημα μέσα στον Φεβρουάριο. Μαζί με μια ομάδα ανθρώπων διοργανώνουμε ένα μεγάλο πολιτιστικό γεγονός που είναι θεσμός στο εξωτερικό και θα το φέρουμε στην Κύπρο και μάλιστα στη πόλη μας τη Λάρνακα. Θα είναι μια επιτυχία για όλη την Λάρνακα. Είναι κάτι πάνω στο οποίο δουλεύουμε εδώ και ένα χρόνο. Να μου επιτρέψεις όμως να μη πω περισσότερα για την ώρα.
Με αυτό δίνεις και το μήνυμα πως δεν πρέπει να μεμψιμοιρούμε ότι δεν γίνονται σημαντικές και πρωτοποριακές πολιτιστικές εκδηλώσεις στη πόλη μας, αλλά μπορούμε οι ίδιοι να κάνουμε πράγματα.
Ναι, φυσικά. Ο κάθε καλλιτέχνης προσπαθεί μέσα από διάφορα μετερίζια να φέρει την πολιτιστική αλλαγή που επιθυμεί και ονειρεύεται.
Για σένα Μιχάλη που ζωγραφίζεις για εικοσιέξι χρόνια τι κομμάτι του εαυτού σου είναι η ζωγραφική;
Η αλήθεια είναι πως επειδή ασχολούμαι με πολλά πράγματα, (με τον Όμιλο ΑΡΤΙΟΝ, με το “Περί Τέχνης” κτλ), δεν αφιερώνω όσο χρόνο θα ήθελα στην ζωγραφική και αυτό μου στοιχίζει γιατί είναι κάτι το οποίο έχω ανάγκη. Αλλά, ζωγραφίζω κάποιες ώρες την βδομάδα. Το στούντιο μου βρίσκεται σε μια απ’ τις παλιές περιοχές της πόλης μας, κοντά στην Πιαλέ Πασά, στην παλιά τούρκικη συνοικία.
Γιατί επέλεξες τη συγκεκριμένη περιοχή;
Στο σπίτι αρχικά έμενε ένας θείος μου, εγκρίθηκε, λόγω του ότι είμαι πρόσφυγας, να περάσει σε μένα, όπως συμβαίνει και με άλλους καλλιτέχνες της περιοχής εκεί. Ομολογώ πως λατρεύω την συγκεκριμένη περιοχή. Είναι 100 μέτρα απ’ τη θάλασσα, 100 μέτρα απ’ το κέντρο της πόλης και παράλληλα έχω την αίσθηση πως βρίσκομαι εκτός πόλεως. Η περιοχή έχει ένα δικό της χαρακτήρα και καταφέρνει να εμπνέει. Την θεωρώ ιδανική περιοχή για τους καλλιτέχνες.
Δεν θα μπορούσε η περιοχή να αξιοποιηθεί πολιτιστικά;
Ναι ίσως. Ήδη έχουν ενωθεί οι κεραμίστες οι οποίοι εργάζονται εκεί και κάνουν πραγματικά καταπληκτική δουλειά.
Τα καλλιτεχνικά δρώμενα στη πόλη μας πως τα βλέπεις;
Πολύ καλύτερα απ’ ότι ήταν πριν από κάποια χρόνια. Και εδώ στην περιοχή του “Περί Τέχνης”βλέπω να δημιουργούνται καινούρια στούντιο, διάφοροι καλλιτεχνικοί χώροι κτλ. Επίσης βλέπουμε άτομα της πόλης να διαπρέπουν στο εξωτερικό ενώ διαμένουν εδώ, όπως πχ ο Στέλιος Μουσαρρής, που είδαμε να γίνεται γνωστός και να ξεχωρίζει εκτός Κύπρου ενώ διαμένει εδώ στη Λάρνακα. Πλέον ο χώρος που διαμένει ένας καλλιτέχνης δεν περιορίζει τη δουλειά του. Και την δικιά μου δουλειά μπορεί να την δει κάποιος μέσω της σελίδας μου στο facebook όπου κι αν βρίσκεται. Το ίδιο συμβαίνει με όλους σχεδόν του καλλιτέχνες σήμερα.
Τέλος, για σένα τι είναι η τέχνη Μιχάλη;
Η τέχνη είναι χάρισμα και ευθύνη. Έχεις ένα χάρισμα το οποίο οφείλεις να το αξιοποιήσεις και να το μοιραστείς με τον κόσμο, την ανθρωπότητα.
FACEBOOK PAGE Μιχαήλ Ηλία
https://www.facebook.com/artistmichailelia/
FACEBOOK PAGE “Περί Τέχνης”
https://www.facebook.com/PeriTexnisLarnaka/?fref=ts
