Οι οργανωμένες εβραϊκές κοινότητες στην Ελλάδα έχουν ιστορία δύο και πλέον χιλιετιών. Η παλαιότερη και πλέον χαρακτηριστική ομάδα που κατοίκησε στη χώρα είναι οι Ρωμανιώτες. Πρακτικά, όμως, στη σύγχρονη εποχή ως Έλληνας Εβραίος (ή Ελληνοεβραίος) νοείται οποιοσδήποτε Έλληνας ανήκει στην ιουδαϊκή θρησκεία ή έχει εβραϊκή καταγωγή και κατοικεί ή ανάγεται (ως προς την προέλευση) σε περιοχή της σύγχρονης Ελλάδας.
Εκτός από τους Ρωμανιώτες, η Ελλάδα υπήρξε το ιστορικό κέντρο μιας άλλης μεγάλης ομάδας Εβραίων, των Σεφαραδιτών, η δε Θεσσαλονίκη αποκλήθηκε στο παρελθόν «μητέρα του Ισραήλ» (εβρ. ir v’em beyisrael).
Οι Έλληνες Εβραίοι συνέβαλαν στους τομείς της μεταποίησης και του εμπορίου κατά τη Βυζαντινή και την Οθωμανική αυτοκρατορία. Η παρουσία τους στην Ελλάδα υπέστη συντριπτικό πλήγμα από την ερήμωση που επέφερε το Ολοκαύτωμα κατά το διάστημα της κατοχής της Ελλάδας από τις δυνάμεις του Άξονα. Αυτό που στην πραγματικότητα ήταν γενοκτονία, παρουσιάστηκε ως εκτοπισμός των Εβραϊκών πληθυσμών και είδε τους υπόλοιπους Έλληνες να μοιράζονται σε συνεργάτες των Γερμανών και κρυφούς προστάτες των Ελλήνων Εβραίων. Οι εναπομείναντες Έλληνες Εβραίοι ζουν σήμερα αρμονικά με τους υπόλοιπους Έλληνες, υπάρχει δε αμοιβαία συνεργασία στην καταπολέμηση των όποιων κρουσμάτων αντισημιτισμού στην Ελλάδα.
Σεφαραδίτες
Η πλειονότητα των Ελλήνων Εβραίων είναι Σεφαραδίτες, των οποίων οι πρόγονοι είχαν εκδιωχθεί από την Ισπανία το 1492. Οι περισσότεροι εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη όπου ευημερούσαν επί αιώνες. Η παραδοσιακή γλώσσα των Ελλήνων Σεφαραδιτών ήταν η Ισπανοεβραϊκή ή Λαντίνο και η κοινότητά τους αποτελούσε, μέχρι το Ολοκαύτωμα, «μοναδικό μείγμα οθωμανικής, βαλκανικής και ισπανικής επιρροής», ήταν δε γνωστή για το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης που τη χαρακτήριζε. Το Ίδρυμα Προωθήσεως Σεφαραδίτικων Μελετών και Κουλτούρας (Foundation for the Advancement of Sephardic Studies and Culture) θεωρεί τη σεφαρδίτικη κοινότητα της Θεσσαλονίκης «αναμφισβήτητα μία από τις σπουδαιότερες ανά τον κόσμο».
Περισσότερα για τους Σεφαραδίτες:
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%B5%CF%86%CE%B1%CF%81%CE%B4%CE%AF%CF%84%CE%B5%CF%82
