Μια όμορφη θεατρική παράσταση του «ΑντίΛογου» έρχεται στο «Καλλιθέα» στην Αραδίππου, την Κυριακή 12 Φεβρουαρίου,το βραβευμένο Κυπριακό λαϊκό παραμύθι «Οι τρίπλαροι τζαι ο δράκος της μηλιάς». Πρόκειται για ένα παραμύθι το οποίο βρίσκεται στα 200 καλύτερα βιβλία του κόσμου σύμφωνα με τη Διεθνή Παιδικη και Νεανική Βιβλιοθήκη του Μονάχου (2015), μιας από τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες του κόσμου. Το βιβλίο είναι του Λάμπρου Πολυκάρπου, με εικονογράφηση του γνωστού χαράκτη Χαμπή. Η μεταφορά του παραμυθιού στο σανίδι γίνεται με μεγάλη επιτυχία από μια ομάδα ταλαντούχων συντελεστών.
Για εμένα, αυτή η παράσταση ήταν μια καλή ευκαιρία για να κουβεντιάσω με την γνωστή σκηνοθέτιδα Αλεξία Παπαλαζάρου, η οποία έχει αναλάβει την σκηνοθεσία της παράστασης. Μιλήσαμε για το θέατρο στην Κύπρο σήμερα, για τη δική της πορεία, για την θεατρική διασκευή του βραβευμένου αυτού παραμυθιού που θα απολαύσουμε στις 12 Φεβρουαρίου, αλλά και για την Κυπριακή μας διάλεκτο. Η Αλεξία “σκηνοθετούσε” από μικρή: «Τα βιώματα είναι αυτά που σε καθοδηγούν στο δρόμο που θα ακολουθήσεις. Παρακολουθώντας την λειτουργία στην εκκλησία με τον ιερέα πατέρα μου πρωταγωνιστή, είδα και βίωσα την πρώτη σκηνοθεσία. Κάπως έτσι έπλαθα ρόλους και τους έβαζα στο στόμα λόγια που εμένα με έκαιγαν ή με προβλημάτιζαν ξεφορτώνοντας από πάνω μου τα δύσκολα και άσχημα που βίωνα ως μικρό παιδάκι. Ο ένας ψάλτης γινόταν ο κακός, ο άλλος ο καλός και γω ο πρωταγωνιστής- ιερέας που έπλαθα τις συγκρούσεις και έδινα πάντα ένα καλό τέλος. Ήθελα να νικάνε οι καλοί για να είμαι ευτυχισμένη (χαμογελά). Ανακάλυψα -μέσα από την ανάγκη μου να πω πράγματα που δεν έλεγα στην καθημερινότητα μου- την τέχνη του θεάτρου που δεν ήξερα όμως τότε ότι αυτό είναι θέατρο, ηθοποιός, σκηνοθέτης. Αυτά τα έμαθα πολύ αργότερα».
Της Γιώτας Δημητρίου
Aλεξία, πριν μιλήσουμε για την παράσταση στις 12 Φεβρουαρίου στο “Καλλιθέα” στην Λάρνακα (Αραδίππου), θα ήθελα να πάμε λίγο πίσω. Η δική σου σχέση με το θέατρο πότε και πως ξεκίνησε;
Πάνε τόσα χρόνια Γιώτα μου ξέχασα (χαμογελά). Η ουσιαστική σχέση με το θέατρο ξεκίνησε την πρώτη μέρα στη σχολή θεάτρου . Η αγάπη , η επιθυμία να κάνω ρόλους και να « παίζω» θέατρο ξεκίνησε από μικρή, αλλά δεν ήμουν σε θέση να δώσω όνομα σ αυτό που αγαπούσα να κάνω.
Αν δηλαδή πάμε πίσω, πριν απ’ τις σπουδές σου, ποια ήταν η σχέση σου με το θέατρο;
Καμιά .Πραγματικά. Ζούσα στην Πάφο σ‘ ένα χωριό που ήταν πολύ δύσκολο να παρακολουθώ παραστάσεις. Όταν μας έπαιρνε το σχολείο, και κάποιες παραστάσεις στο Αρχαίο Ωδείο Πάφου, κάποια καλοκαίρια, ήταν οι μόνες παραστάσεις που είδα πριν απ’ τις σπουδές μου.Τώρα πώς αποφάσισα ότι αυτό θέλω να κάνω χωρίς καμιά σχέση ή γνώσεις σχετικά με το θέατρο δεν ξέρω. Ένστικτο.
Τα δρώμενα στο θέατρο (στην Κύπρο) ήταν ευκολότερα για ένα δημιουργό (σκηνοθέτη ή ηθοποιό) παλαιότερα ή μήπως σήμερα είναι καλύτερες οι συνθήκες που επικρατούν; Αν μπορεί να γίνει σύγκριση φυσικά….
Σίγουρα είναι πολύ καλύτερα σήμερα . Εννοείται πως ακόμα υπάρχουν αρκετά προβλήματα και δυσκολίες, αλλά αν σκεφτώ πως ήταν μόλις γύρισα στη Κύπρο μια νέα σκηνοθέτιδα…. Τώρα οι νέοι άνθρωποι φτιάχνουν ευκαιρίες δεν περιμένουν να τους δώσουν βήμα. Είναι πιο αποφασισμένοι και πιο τολμηροί. Κυνηγούν τα όνειρα τους και όλα δείχνουν ότι ο κόσμος τους αγκαλιάζει γιατί είναι πιο ανοιχτός να δεχτεί το νέο, το καινούριο. Ευτυχής συγκυρία όταν το νέο και το «παλιό» βρεθούν στη σκηνή ! Γιατί και το παλιό είναι πιο δεχτικό με το νέο ! Οι οικονομικές δυσκολίες υπήρχαν και τότε και τώρα και φοβάμαι ότι θα υπάρχουν πάντα, αλλά γίνονται βήματα. Μικρά αλλά γίνονται και αυτό φαίνεται αν δεις πόσες παραστάσεις γίνονται. Υπάρχει ένα νέο σχέδιο επιχορηγήσεων το οποίο έχει πολλές αδυναμίες και λάθη, αλλά ακόμα και έτσι κάτι κινήθηκε, κάτι άλλαξε και στο χέρι μας είναι να το βελτιώσουμε.
Η οικονομική κρίση πόσο έχει επηρεάσει το κόσμο του θεάτρου στη Κύπρο;
Ο κόσμος του θεάτρου είχε πάντα κρίση στα οικονομικά Γιώτα μου, υπήρχε πάντα η οικονομική ανασφάλεια. Επηρέασε τις επιχορηγήσεις, κάποιοι χορηγοί εκτός του ΘΟΚ σταμάτησαν να δίνουν. Το θέατρο ήταν πάντα ο φτωχός συγγενής. Η κρίση όμως επηρέασε αλλιώς νομίζω. Έκανε τους ανθρώπους τους θεάτρου πιο δημιουργικούς, πιο δραστήριους, πιο εφευρετικούς. Τους έβαλε σε εγρήγορση και το πιο σημαντικό τους έφερε πιο κοντά στο θεατή. Νιώθοντας την δυσκολία του κόσμου γύρω του, στάθηκε δίπλα του παρουσιάζοντας του πολύ όμορφες δουλειές. Που τον αφορούν, τον προβληματίζουν και συνάμα ψυχαγωγούν. Έχω την εντύπωση ότι «πλησιάσαμε» με πιο πολύ αγάπη και σεβασμό το θεατή και το εισπράττει αυτό. Και γι αυτό έχουμε θεατές, παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κόσμος σήμερα.
Αλεξία, αν θυμάμαι καλά, σε μια παλαιότερη συνέντευξη σου είχες πει ότι μεγάλωσες σ’ ένα σπίτι χωρίς τηλεόραση και έτσι είχες την τύχη να κάθεσαι και να μιλάς τα βράδια με τους γονείς σου και να ακούς τις ιστορίες που βίωσαν στα παλιά τα χρόνια. Πόσο σημαντικές είναι οι τέχνες (πχ η αφήγηση παραμυθιών, το θέατρο, κτλ) για ένα παιδί;
Αυτές διαμορφώνουν το χαρακτήρα του παιδιού, πλάθουν σαν ζυμαράκι τις ευαισθησίες του, τα θέλω του, την άποψη και την αμφισβήτηση, το πάθος, την απόρριψη, την αισθητική του…. Στα σχολεία παίρνουν στεγνά γνώσεις για να γράψουν στο διαγώνισμα ή στις εξετάσεις. Η τέχνη ασχολείται με την ψυχούλα τους. Κάνει παιδιά σκεπτόμενα με άποψη και κρίση.
Τα παιδικά σου χρόνια έπαιξαν κάποιο ρόλο ως προς το επαγγελματικό μονοπάτι που ακολούθησες;
Σίγουρα! Τα βιώματα είναι αυτά που σε καθοδηγούν στο δρόμο που θα ακολουθήσεις. Παρακολουθώντας την λειτουργία στην εκκλησία με τον ιερέα πατέρα μου πρωταγωνιστή, είδα και βίωσα την πρώτη σκηνοθεσία. Κάπως έτσι έπλαθα ρόλους και τους έβαζα στο στόμα λόγια που εμένα με έκαιγαν ή με προβλημάτιζαν ξεφορτώνοντας από πάνω μου τα δύσκολα και άσχημα που βίωνα ως μικρό παιδάκι. Ο ένας ψάλτης γινόταν ο κακός, ο άλλος ο καλός και γω ο πρωταγωνιστής- ιερέας που έπλαθα τις συγκρούσεις και έδινα πάντα ένα καλό τέλος. Ήθελα να νικάνε οι καλοί για να είμαι ευτυχισμένη (χαμογελά). Ανακάλυψα -μέσα από την ανάγκη μου να πω πράγματα που δεν έλεγα στην καθημερινότητα μου- την τέχνη του θεάτρου που δεν ήξερα όμως τότε ότι αυτό είναι θέατρο, ηθοποιός, σκηνοθέτης. Αυτά τα έμαθα πολύ αργότερα.
Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια πορείας σου στο θέατρο ποια στιγμή θεωρείς ότι ήταν η πιο σημαντική για την καριέρα σου;
Κάθε νέα παράσταση είναι σημαντική για ένα σκηνοθέτη. Σίγουρα όμως η δημιουργία του Ανοιχτού Θεάτρου το 2002 ήταν μια από τις πιο σημαντικές στιγμές της ζωής μου. Σε μια πολύ δύσκολη εποχή που υπήρχαν μόνο τρία θέατρα στην Λευκωσία για πολλά χρόνια, εγώ αποφάσισα να βρω ένα χώρο, να φτιάξω μια σκηνή που θα δίνει βήμα σε νέους καλλιτέχνες. Και όλο αυτό με άδειες τσέπες! Ήταν μια κίνηση που μου έδωσε πολλές χαρές, πολλές περήφανες στιγμές αλλά και άπειρες δυσκολίες. ‘Ηταν μια τολμηρή κίνηση και πολύ «φοητσιάρικη» που λένε και οι ήρωες μου στο παραμύθι.
Είχα την χαρά να κάνουμε την πρώτη μας συνέντευξη πριν από κάποια χρόνια και αυτό που θυμάμαι έντονα είναι ο επαγγελματισμός με τον οποίο αντιμετώπισες τον φωτογράφο, την στυλίστρια και εμένα. Αλήθεια, πόσο αυστηρή επαγγελματίας είσαι σε θέματα δουλειάς;
Δεν θυμάμαι, επαγγελματισμός ήταν ή φόβος τότε; (χαμογελά). Δεν είμαι συνηθισμένη σε στυλίστες και φωτογράφους Γιώτα μου. Μάλλον πανικός και άγχος ήταν (χαμογελά). Δεν ξέρω πόσο αυστηρή είμαι και τι σημαίνει αυτό. Είμαι ένας σκηνοθέτης που αγαπώ τους συνεργάτες μου και θέλω όλη η ομάδα να έχει κοινό στόχο. Να φέρει σε πέρας το όραμα που ως σκηνοθέτης έχω για την παράσταση. Είμαι ανοιχτή να ακούσω, να συζητήσω, να δεχτώ ή να απορρίψω ιδέες και απόψεις. Μοναδικός στόχος η ιστορία που θα διηγηθούμε στη σκηνή να φτάσει στο θεατή. Και αυτό είναι ομαδική δουλειά. Θέλω αγαπησιάρικες σχέσεις, θέλω να περνάμε καλά και να δουλεύουμε με πάθος. Η αυστηρότητα μου σταματά εδώ.
Θα έλεγες όχι σε μια συνεργασία αν ένιωθες πως δεν σου ταιριάζει;
Ναι βέβαια. Το πρώτο πράγμα που με ενδιαφέρει είναι το κείμενο. Αν το έργο έχει κάτι που με αφορά να πω και μετά αν η ομάδα που θα έχω μαζί μου έχουμε κοινούς κώδικες θα πω αμέσως ναι. Αν όχι τότε…. Στην Κύπρο δεν είμαστε και πολλοί. Γνωριζόμαστε. Άρα θα μου έρθει και η ανάλογη πρόταση.
Πάμε στην παράσταση, στις 12 Φεβρουαρίου, “Οι τρίπλαροι τζαι ο δράκος της μηλιάς” που είναι μια παράσταση του “Αντίλογου”. Πρόκειται για μια θεατρική διασκευή ενός κυπριακού λαϊκού παραμυθιού. Απευθύνεται μόνο σε παιδιά;
Είναι ένα υπέροχο παραμύθι που ευτύχησε να ανέβει στη σκηνή με πολύ σεβασμό από όλους τους συντελεστές. Αντιμετωπίσαμε τους ήρωες και την ιστορία τους με σοβαρότητα, πλάθοντας αληθινούς, ζωντανούς ήρωες. Και έτσι μιλούν σε όλες τις ηλικίες με μεγάλο ενδιαφέρον. Η κάθε ηλικία βλέπει διαφορετικά πράγματα. Βλέπουμε μικρούς και μεγάλους να φεύγουν από την παράσταση μας με χαμόγελο και όμορφη διάθεση. Σιγοτραγουδώντας τις όμορφες μελωδίες του Γιώργου Κάρβελου που έγραψε τη μουσική και τα παιδιά να μιμούνται σκηνές από το έργο ή να φωνάζουν φράσεις που τους έμειναν στο μυαλό. Εικόνες που μας κάνουν όλους που δουλέψαμε γι αυτό το αποτέλεσμα πολύ χαρούμενους.
Η παράσταση είναι στην κυπριακή διάλεκτο. Αυτό διευκολύνει τη δουλειά σου ως σκηνοθέτης ή την δυσκολεύει;
Αγαπώ πολύ την κυπριακή διάλεκτο και είναι το τρίτο κυπριακό παραμύθι που ανεβάζω.( Τα προηγούμενα δύο έγιναν στο θοκ : Ο Σπανός τζαι οι σαράντα δράτζοι, Το βασιλόπουλο της Βενεδιάς).Όσο και αν είναι ευκολία για μας να μιλάμε κυπριακά, στη σκηνή το πράγμα δυσκολεύει. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να ακουστεί ή μάλλον να ειπωθεί αστεία η πρόταση χάνοντας το νόημα της. Θέλει πολύ δουλειά για να ειπωθεί χωρίς να χάσει την μουσικότητα της και χωρίς να χαθεί το νόημα. Γι αυτό δουλέψαμε πολύ το λόγο να ακουστεί καθημερινός, φιλικός και γνώριμος. Και πίστεψε με, οι θεατές απολαμβάνουν πολύ την διάλεκτο που ακούνε στη σκηνή.
Η ιστορία είναι γύρω από ένα καλό βασιλιάς τον οποίον αγαπούσαν όλοι στο βασίλειό του. Όταν γεννήθηκαν οι τρίπλαροι του, έδωσε διαταγή να φυτέψουν στην αυλή μια Μηλιά. Η Μηλιά μεγάλωνε μαζί με τους τρίπλαρους και όταν αυτοί έγιναν δεκαεφτά χρονών για πρώτη φορά η Μηλιά έκανε τρία μήλα. Για τρία όμως χρόνια και πριν προλάβουν τα μήλα να κοκκινίσουν για να τα κόψουν οι τρίπλαροι, αυτά εξαφανίζονταν απ’ την Μηλιά. Έτσι ο Βασιλιάς αποφασίζει κάτι….και κάπου εκεί ξεκινά η πλοκή. Υπάρχει κάποιο διδακτικό μήνυμα μέσα απ’ την ιστορία;
Δεν θα υπάρχει; Σε όλα τα παραμύθια υπάρχει ο καλός και ο κακός που συγκρούονται και νικάει ως συνήθως το καλό. Δεν είναι όμως αυτό το σημαντικό στο παραμύθι. Είναι ο αγώνας μέχρι την νίκη, την επιτυχία. Δεν μου αρέσει «το διδακτικό μήνυμα» ως φράση, μου θυμίζει σχολείο. Ο κάθε θεατής κερδίζει διαφορετικά πράγματα από μια παράσταση με βάση τα δικά του βιώματα. Κάθε παράσταση αφήνει πολλά ανοιχτά παράθυρα για να κοιτάξει ο θεατής την άλλη πλευρά για να δει αυτά που ίσως δεν έβλεπε ως τώρα ή να ανακαλύψει ποιος πραγματικά είναι.
Εμείς τι μήνυμα να στείλουμε στους αναγνώστες που θα διαβάσουν τη συνέντευξη αυτή, όσον αφορά στην παράσταση “Οι τρίπλαροι τζαι ο δράκος της μηλιάς”;
Ελάτε να δείτε την παράσταση μας. Θα περάσετε υπέροχα σας το υποσχόμαστε. Ελάτε να παραμυθιαστούμε για μια ώρα σε κόσμους όμορφους και φανταστικούς. Ελάτε να γίνετε μέρος ενός παραμυθιού. Άλλωστε μας παραμυθιάζουν τόσο άσχημα καθημερινά άλλες καταστάσεις που είναι καλό που και που να απολαμβάνουμε αληθινά παραμύθια για να ξεχωρίζουμε τα ψεύτικα!
