Η συνέντευξη με τη Ντίνα Χάλλα θα έπρεπε να είχε γίνει εδώ και καιρό, αλλά λίγο το δικό της πρόγραμμα, λίγο το δικό μας, δεν καταφέρναμε να προγραμματίσουμε μία μέρα για τη συζήτηση μας. Τελικά, τα καταφέραμε και σήμερα δημοσιεύουμε μια άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη, της γνωστής φωτογράφου και παραγωγού.
Η Ντίνα Χάλλα, ήταν η πρώτη (με σπουδές) φωτογράφος της Λάρνακας, έχει επιλεχθεί από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή ( IOC) ανάμεσα στους Δέκα φωτογράφους παγκοσμίως για να αντιπροσωπεύσουν την Επιτροπή στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου, έχει συνεργαστεί με σπουδαία ονόματα απ’ το χώρο του κινηματογράφο και ήταν η υπεύθυνη για τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ της Kim Kartel στη Κύπρο. Εδώ και τρία χρόνια εργάζεται πάνω σε ένα σημαντικό ντοκιμαντέρ με θέμα την ιστορία του Αγίου Λαζάρου στη πόλη μας. Αυτά και άλλα πολλά ενδιαφέροντα μιλήσαμε στην πιο κάτω συνέντευξη με τη Ντίνα.
Της Γιώτας Δημητρίου
Ντίνα η σχέση σου με τη τέχνη της φωτογραφίας πότε και πώς ξεκίνησε;
Μόλις αποφοίτησα απ’ το Λύκειο εργάστηκα σε δυο εργαστηρία φωτογραφίας στη Λάρνακα και στη Λευκωσία. Θα έλεγα πως αυτό ήταν και το έναυσμα που με ώθησε να φύγω για την Αθήνα και να ακολουθήσω σπουδές στο χώρο αυτό. Τελείωσα με Άριστα απ’ την ιδιωτική Σχολή ΑΚΤΟ. Εκεί είχα την τεράστια τύχη να βρεθώ δίπλα από δύο καθηγητές απ’ τους πιο καταξιωμένους φωτογράφους της Ελλάδας. Τον Ξανθάκη και τον Σμαραγδάκη.
Ο κύριος Ξανθάκης ήταν ο μόνος φωτογράφος που τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την ιστορική του έρευνα με θέμα την φωτογραφία στην Ελλάδα.
Ο Αντρέας Σμαραγδάκης ήταν ο μόνος άνθρωπος που όχι μόνο μου έδωσε όλα τα εφόδια και μυστικά της διαφημιστικής φωτογραφίας, αλλά με έφερε και κοντά στον κινηματογράφο. Με είχε δίπλα του, στο πλατό των αδελφών Σμαραγδή. Εκεί είχα την χαρά να γνωρίσω μεγαθήρια το Ελληνικού κινηματογράφου όπως τον δικό μας Μιχάλη Κακογιάννη.
Αυτή η σχέση μου όμως με τον Αντρέα Σμαραγδή συνεχίστηκε και με το τέλος των σπουδών μου. Μέχρι σήμερα είναι ένας φίλος και συνάδελφος αλλά και παντοτινός μου Δάσκαλος. Τον ευχαριστώ πραγματικά για ότι μου έδωσε και εξακολουθεί απλόχερα να μου δίνει όποτε τον έχω χρειαστεί.
Καθόρισαν την επαγγελματική σου πορεία οι σπουδές και οι συνεργασίες σου στην Ελλάδα;
Φυσικά! Οι σπουδες μου, αλλα και η τριβή μου με το κινηματογραφικό πλατό ήταν η βάση για την μετέπειτα εξέλιξη μου. Η ασχολία μου με τον κινηματογράφο στη Κύπρο που ξεκινά απ’ την δεκαετία του ’90 δεν ήταν καθόλου τυχαία.
Όταν επέστρεψες στην Κύπρο μετά τις σπουδές σου πως ήταν για μια νέα φωτογράφο τα δεδομένα στη Λάρνακα;
Θα πρέπει εδώ να επισημανω ότι όταν επέστρεψα στην Λάρνακα διαπίστωσα ότι ήμουν η πρώτη γυναίκα φωτογράφος με σπουδές στο τομέα αυτό, αλλά τολμώ να πω πως πιθανότατα και ολόκληρης της Κύπρου! Φυσικά και υπήρχαν και άλλες γυναίκες που ασχολούνταν με την φωτογραφία επειδή βοηθούσαν τους συζύγους τους που ήταν φωτογράφοι. Μάλιστα αρκετές είναι πολύ αξιόλογες. Αλλά με την ουσιαστική έννοια, με σπουδές στο τομέα αυτό, ήμουν η πρώτη φωτογράφος.
Αυτή η “πρωτιά” μου έδωσε πολλές ευθύνες αλλά οφείλω να πω ότι είχα τον σεβασμό και την εκτίμηση όλων των συναδέλφων μου στην Λάρνακα αλλά και καταξιωμένων συναδέλφων από άλλες πόλεις όπως ο μ. Κώστας Φαρμακάς που με βοήθησε επίσης στην οργάνωση του πρώτου μου στούντιου.
Είχες την ευκαιρία να συνεργαστείς και με το Δήμο Λάρνακας τις δεκαετίες ’80, ’90 και να γνωρίσεις πρώην δημάρχους….Μίλησε μας λίγο γι αυτό.
Η πιο ουσιαστική, αν θες, εκτίμηση που είχα απ’ την αρχή της επαγγελματικής μου σταδιοδρομίας, ήταν η εμπιστοσύνη εκ μέρους του μ. Γιώργου Ιακώβου, Πολιτιστικού Λειτουργού του Δήμου Λάρνακας. Μαζί με τον Γιώργο ξεκινήσαμε την δημιουργία αυτού που σήμερα είναι γνωστό ως “Ιστορικό Φωτογραφικό Αρχείο Λάρνακας”. Όχι μόνο περισώζαμε ότι έπεφτε στα χέρια μας αλλά και ξεκινήσαμε να “αποθανατίζουμε” φωτογραφικα ότι σημαντικό γινόταν στη Λάρνακα. Εκδηλώσεις, διαδηλώσεις, κτλ. Διατηρητέα κτήρια αλλά και Τουριστικές γωνιές. Θυμάμαι μια φορά με είχε ξυπνήσει στις πέντε τα χαράματα για να τρέξω να αποθανατίσω το χιόνι που έπεσε στη Λάρνακα (δεκαετία ’90). Έτρεχα με τις πυτζάμες, αλλά πέτυχα στις Καμάρες (χαρακτηριστικό σημείο της πόλης μας) υπέροχα φωτογραφικά αλλά και κινηματογραφικά πλάνα. Ο Γιώργος Ιακώβου ήταν ένας οραματιστής ο οποίος κατάφερε και έβαλε τη Λάρνακα στον πολιτιστικό χάρτη της Κύπρου, όπως της άξιζε. Είναι τιμή μου που τον γνώρισα και συνεργάστηκα μαζί του μέχρι τη μέρα που “έφυγε”.
“Έφυγε” ενώ εμείς τον περιμέναμε στην έναρξη του Διεθνές Συμποσίου για τον Ζήνωνα τον Κιτιέα. Ο αείμνηστος Γιώργος Ιακώβου οραματιζόταν ότι με αυτή την τεράστια Διεθνή επιτυχία του Συμποσίου θα ερχόταν στην Λάρνακα η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Οφείλω να επισημάνω ότι δεν ήταν μόνο ο Γ. Ιακώβου αλλά και οι Δημάρχοι Λάρνακας Γιώργος Χριστοδουλίδης και Γιώργος Λυκούργος που είχαν το ίδιο όραμα. Δύο δήμαρχοι με τεράστιες προσωπικότητες. Δύο σκαπανείς της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δύο Σκαλιώτες. Ο καθένας τους με τις δικές του επαναστάσεις διαμόρφωσαν ένα χαρακτήρα με επίκεντρο της αγάπη προς τον άνθρωπο. Ήταν άνθρωπο χορτασμένοι και μόνη τους έννοια ήταν η προώθηση της Λάρνακας. Ήταν αγαπητοί από το σύνολο των πολιτών. Τους φωτογράφισα αλλά παρακολουθούσα και από κοντά το έργο τους. Και συχνά κουβέντιαζα μαζί τους, στα ενδιάμεσα της δουλειάς μου.
Η πραγματικότητα είναι πως χωρίς τον Χριστοδουλίδη και τον Λυκούργο, χωρίς την στήριξη τους, δεν θα μπορούσε να οραματίζεται ο Ιακώβου και να υλοποιεί τα ομορφότερα για τη πόλη μας.
Μεγάλη αγάπη έχεις και για τον κινηματογράφο αλλά και για τα ντοκιμαντερ, καταρχάς μιλησε μας
λίγο για το ντοκιμαντέρ που ετοιμάζεις σήμερα για τον Άγιο Λάζαρο.
Τα τελευταία χρονια προσπαθώ με μια πολύ καταξιωμένη ομάδα να δημιουργήσω ένα ντοκιμαντέρ με θέμα τον Άγιο Λάζαρο και τη πόλη μας.
Γιατί ε; Ε, τρέλα! Το παλεύουμε να βρούμε χορηγούς και όλοι μας λένε “είναι καταπληκτική ιδέα, καλή προσπάθεια, αλλά……”. Η αλήθεια είναι ότι κάναμε αρκετά γυρίσματα αλλά για να μπορέσει να “ταξιδέψει” πρέπει να γίνουν αρκετά δραματοποιημένα. Και εκεί χρειάζεται χρηματική βοήθεια.
Πρέπει να πούμε ότι είμαστε η μοναδική πόλη, Παγκοσμίως, που είμαστε κομμάτι των Αγίων Τόπων χωρίς να είμαστε στο Ισραήλ! Αυτό οφείλεται στη παρουσία του Αγίου Λαζάρου. Από πολύ παλοά υπήρχε και εξακολουθεί να υπαρχει στη συνείδηση των Ρώσων Ορθοδόξων ότι η προσκυνηματική περιοδεία στους Αγίους Τόπους πρέπει απαραίτητα να αρχίσει ή να τελειώσει με τη Λάρνακα και την εκκλησία/τάφο του Αγίου Λαζάρου! Γι αυτό και πριν λίγες μέρες είχαμε εδώ στη πόλη μας, για το σκοπό αυτό τη σύζυγο του Ρώσου Πρωθυπουργού Ντιμίτρι Μεντβέντεφ, τη κυρία Σβετλάνα Μεντβέντεβα.
Μπορείτε λοιπόν να φανταστείτε τη θρησκευτική τουριστική προβολή της Λάρνακας με ένα τέτοιο ντοκιμαντέρ! Η ιδέα και η επιστημονική έρευνα του ντοκιμαντέρ ανήκει στον Πάτερ Λάζαρο, ή αλλιώς Αρχιμανδρίτη Λάζαρο Γεωργίου, τον οποίο ευχαριστώ. Επίσης μαζί μας, στην ομάδα, είναι η ομάδα του Media Studio, ο σκηνοθέτης και κινηματογραφιστής Νικόλας Δημητρίου.
Κατά τη γνώμη σου, ο Σκαλιώτης γνωρίζει την βαρυσήμαντη ιστορία της πόλης του;
Δυστυχώς ο Σκαλιώτης γνωρίζει αλλά αδιαφορεί. Βέβαια να μη ξεχνάμε ότι η Λάρνακα είχε σαν προτεραιότητα την φιλοξενία του μεγαλύτερου όγκου προσφύγων. Αυτό έφερε ως αποτέλεσμα σε δεύτερη μοίρα ότι είχε να κάνει με τον πολιτισμό. Έτσι παραγκωνίστηκαν ουσιαστικά έργα που θα έβαζαν τη πόλη μας στον Παγκόσμιο Τουριστικό χάρτη, όπως η απομάκρυνση των γηπέδων αντισφαίρισης που εδώ και χρόνια δεν μετακινούνται έτσι ώστε να αναδειχθεί το αρχαίο λιμάνι της πόλης!
Πιστεύεις πως αν βρισκόταν σε άλλη πόλη αυτός ο αρχαίος πολιτιστικός θησαυρός, θα ήταν ακόμα θαμμένος κάτω από γήπεδα τένις; Πέρσι βρέθηκαν βαρυσήμαντης αρχαιολογικής αξίας ψηφιδωτά, άκουσε κανείς κάτι για αξιοποίηση τους;
Έχουμε την τύχη να ζούμε σε μια πόλη που ήταν πρωτεύουσα της Κύπρου για χιλιάδες χρόνια και δεν το γνωρίζουμε. Μολις επί Αγγλοκρατίας μεταφέρθηκε η πρωτεύουσα στην Λευκωσία. Όλες οι τέχνες και πολιτισμός του τόπου είχε ξεπηδήσει από εδώ, απ’ τη Λάρνακα.
Στη Λάρνακα γίνονταν οι πρώτες ποιητικές βραδιές τις δεκαετίες ’30 και ’40 ενώ στην Αθήνα ξεκίνησαν το ’60. Εδώ, στη Λάρνακα και οι πρώτες κινηματογραφικές αίθουσες και χοροί. Τα πρώτα θεατρικά σχήματα. Τσάγια και χοροί στα “Τέσσερα Φανάρια”. Ποιητές και συγγραφείς, αλλά και αρχιτέκτονες, γλύπτες και ζωγράφοι. Αλλά και οι πρώτοι φωτογράφοι. Ο Γκλάζνερ ήταν πρωτοπόρος φωτογράφος της εποχής, ανά το Παγκύπριο και ήταν εδώ, στη πόλη μας, τη Λάρνακα, στην οποία είχε εγκατασταθεί το 1897.
Απ’ τις μέχρι σήμερα δουλειές και συνεργασίες σου ποιες θεωρείς πιο σημαντικές;
Θα έλεγα ότι η πιο σημαντική στιγμή στη καριέρα μου ως φωτογράφος ήταν όταν μου ανακοινώθηκε πως εν αγνοία μου με τίμησε η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή ( IOC) εντάσοντας με στους Δέκα φωτογράφους που επέλεξε Παγκόσμια για να την αντιπροσωπεύσουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου.
Δύο μόνο για την Ιστιοπλοΐα και ο ένας ήμουν εγώ! Στη συνέχεια μετά από αυτό, με τίμησε η FIVB (Παγκόσμια Ομοσπονδία Πετοσφαίρισης εντάσσοντας με στο στην ομάδα μίντια της.
Η παρουσία μου στους Ολυμπιακούς είναι πλέον δική μου απόφαση αφού έχω την πρόσκληση απ’ τις Διεθνείς Επιτροπές.
Από πλευράς κινηματογραφικής καριέρας θεωρώ ότι η γνωριμία και συνεργασία μου με τον Ανδρεα Πάντζη ήταν καθοριστική για την επαγγελματική μου πορεία στον κινηματογράφο. Συγκεκριμένα συνεργαστήκαμε στη ταινία του κ. Πάντζη “Η Σφαγή του Κόκορα” , στη ταινία του “Το Τάμα”, αλλά και στο ντοκιμαντέρ που ετοίμασε για το Σεφέρη με τίτλο “Η μηχανή σωστά κανονισμένη – Σεφέρης”.
Επίσης με τον Κώστα Δημητρίο συνεργαστήκαμε στην ταινία “Επιστροφή στην Ιθάκη” όπου εκεί ήταν η πρώτη φορά που εργάστηκα στην προετοιμασία της ταινίας.
Επίσης με τον Μιχάλη Χαπέση συνεργαστήκαμε στην ταινία του
“Resurrection ” η οποία πήρε το βραβείο καλύτερης παραγωγής. Στη ταινία αυτή ήμουν η Διευθύντρια Παραγωγής.
Μια άλλη στιγμή της καριέρας μου που θα θυμάμαι πάντα ήταν όταν μου ζητήθηκε να δουλέψω και να οργανώσω τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ της Kim Kartel (της γνωστής Samatha από τη διάσημη σειρά “Sex and the City”) στη Κύπρο. Επαγγελματισμός, αλλά και απλότητα. Μια ακομπλεξάριστη παρέα στα γυρίσματα! Με αποτέλεσμα να μας στείλουν στη συνέχεια μια επιστολή που έλεγε ότι τα γυρίσματα στη Κύπρο ήταν απ’ τα πιο καλά οργανωμένα γυρίσματα του ντοκυμαντέρ. Μεγάλη τιμή για τη μικρή μας Κύπρο.
Επίσης να σου πω ότι είχα κάνει τουρ στην Kim και στον σκηνοθέτη του “Sex and the City” στη Λάρνακα. Τους είχα αναφέρει και ιστορικά στοιχεία για τη πόλη μας και ενθουσιάστηκαν. Μάλιστα όταν θα έφευγαν μου είχαν πει στο αεροδρόμιο ότι θα ήθελαν να κάνουν μια ταινία στη Λάρνακα γιατί την θαύμασαν με πραγματικό δέος! Μάλιστα ο σωματοφύλακας της επέστρεψε μετά από ένα μήνα μαζί με τη σύζυγο του για διακοπές στη Λάρνακα! Όταν βλέπεις τη Λάρνακα μέσα απ’ τα μάτια των ξένων τότε την εκτιμάς καλύτερα!
Από τις συνεργασίες μου που ξεχωρίζω ήταν επίσης και η συνεργασία με το Γερμανικό Κανάλι ZDF για το ντοκιμαντέρ του καναλιού με θέμα τα αρχαία λατομεία του νησιού μας.
Ντινα, η Λάρνακα τι χρειαζεται σήμερα πολιτιστικά;
Αν πας μια βόλτα μέσα στη πόλη θα δεις πως πολλοί καλλιτέχνες δραστηριοποιούνται μέσα στη Λάρνακα. Ίσως θα έπρεπε αυτοί που έχουν εξουσία και χρήμα να αξιοποιήσουν σωστά αυτούς τους καλλιτέχνες. Γιατί εμείς οι καλλιτέχνες δεν πέσαμε απ’ το φεγγάρι. Ξέρουμε ότι αυτό που μένει αιώνια και καθορίζει την ύπαρξη ενός λαού είναι η ΤΕΧΝΗ.
Και η Λάρνακα έχει μπόλικη τέχνη, δεν χρειάζεται να εισάγει! Γίνονται πολλές προσπάθειες μέσα από προσωπικές πρωτοβουλίες, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Πρέπει επιτέλους να αμείβεται ο καλλιτέχνης και να χρησιμοποιούνται οι ερασιτέχνες επειδή “εν φτηνοί”. Ο ερασιτέχνης που έχει το ταλέντο και το πάθος επιβάλλεται να αμοίβεται αλλιώς ας μην προσφέρει την δουλειά του αφιλοκερδώς γιατί με αυτό το τρόπο παίρνει το ψωμί απ’ το στόμο του άλλου που μόνο με αυτό ζει και συντηρεί την οικογένεια του.
Βέβαια αυτό το “κακό” ξεκινά από τους διάφορους οργανισμούς που έτσι μειώνουν τον προϋπολογισμό τους. Κατανοητό μεν απαράδεκτο δε.
Σήμερα που σε βρίσκουμε επαγγελματικά;
Σήμερα συνεχίζω τη φωτογραφία σε όλα τα επίπεδα (γάμους, εκδηλώσεις, διαφημιστικά, καλλιτεχνική φωτογραφία κτλ) και συνάμα υπάρχουν και κάποια ντοκιμαντέρ που είναι στα σκαριά με σημαντικές συνεργασίες.
Τι καθορίζει έναν φωτογράφο αν είναι καλός ή όχι;
Προσωπικά πιστεύω πως δεν υπάρχει κακός φωτογράφος. Το τι μας αρέσει να βλέπουμε είναι υποκειμενικό. Αυτό που ξεχωρίζει αν θες το ένα απ’ τον άλλο φωτογράφο είναι η δικιά του προσωπική ματιά και πως αντιλαμβάνεται το φως. Γιατί Γιώτα μου, ο φωτογράφος γράφει το ΦΩΣ και κλέβει/εγκλωβίζει τον χρόνο. Σε αυτό είναι που είμαι άριστη και γι αυτό έχω πετύχει στην αθλητική φωτογραφία.
Η ομορφότερη λέξη είναι ελληνική και οι ξένοι απλά την δανείστηκαν γιατί καμιά άλλη δικιά τους δεν χαρακτηρίζει τη φωτογραφία καλύτερα. ΦΩΤΟ-ΓΡΑΦΙΑ.
Τέλος, τι θα συμβούλευες τους νέους φωτογράφους;
Αυτό που θα ήθελα να συμβουλεύσω τους νεότερους είναι να μείνουν μακρια απ’ τους υπολογιστές και τα photoshop και να αρχίσουν να διαβάζουν με το ΦΩΣ. θελω να συμβουλευσω τους νεοτερους είναι να μεινουν μακρυα από τους υπολογιστες και τα photoshop και να αρχισουν να διαβαζουν το ΦΩΣ. Όπως λέει πάντα ο Αντρέας Σμαραγδής “ζούμε στην χώρα του φωτός, δεν χρειαζόμαστε ξένα φώτα η τεχνάσματα”.
