Αλέιδα Γκεβάρα: “Οι κακοί θριαμβεύουν όταν οι καλοί είμαστε αδρανείς”
Η κόρη του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, η Αλέιδα, βρέθηκε στη Κύπρο μετά από πρόσκληση του Κυπρο – Κουβανικού Συνδέσμου Φιλίας. Κατά την επίσκεψη της στη Λάρνακα, το περασμένο Σάββατο, συναντηθήκαμε για μια συνέντευξη. Μιλήσαμε για το Κυπριακό, για την Αριστερά, για την προπαγάνδα, αλλά και για την άνοδο της ακροδεξιάς σε πολλές γωνιές του πλανήτη. Αυτό που συνειδητοποιεί κανείς συνομιλώντας με την Αλέιδα Γκεβάρα, την Μαρξίστρια Γιατρό, είναι πως πίσω απ’ το βαθυστόχαστο βλέμμα της βρίσκεται μια αγνή ιδεολόγος που δεν διστάζει να πει τα πράγματα με το όνομα τους. Μετά την αναφορά της στα λάθη της Αριστεράς, την ρώτησα αν τελικά η Αριστερά είναι η μόνη οδός. Η κόρη του σύμβολου της επανάστασης, του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, μου χαμογέλασε και απάντησε με μια απόλυτη σιγουριά: “Ναι κυρία! (Si Signiora) Δεν υπάρχει άλλη οδός”.
Της Γιώτας Δημητρίου
Φώτο: Skala Times (απ’ την επίσκεψη της Αλέιδα Γκεβάρα στη Λάρνακα και στα Λιβάδια)
Κουβαλώντας το βαρύ επίθετο του πατέρας σας, υπήρχε άλλος δρόμος για εσάς πέρα από αυτό του πολιτικοκοινωνικού αγώνα τον οποίο ακολουθήσατε;
Θα μπορούσα, βέβαια! Το θέμα είναι ότι δεν είναι τα επίθετα που επιδρούν πάνω στον άνθρωπο. Είναι η μόρφωση την οποία παίρνει, οι γνώσεις. Αν με ρωτούσες αν με τη μάνα που έχω θα μπορούσα να είχα άλλη πορεία, τότε θα σου έλεγα αδύνατον. Είναι εκείνη που με διαμόρφωσε και με έκανε να γνωρίσω τον πατέρα μου, είναι εκείνη που με έμαθε να σέβομαι τον λαό μου και να τον αγαπώ αφάνταστα. Με τον τρόπο που μεγάλωσα και μεγαλώνω, κατανοώντας ότι οφείλω κάτι στο λαό μου, ότι χρωστώ κάτι στο λαό μου. Προσπαθώ να ανταμείψω, να επιστρέψω όλη αυτή την αγάπη την οποία έχω δεχθεί. Αλλά, σε αυτά είναι κύριο και βασικό συστατικό η μητέρα μου. Αν σήμερα είμαι μια γυναίκα κοινωνικά χρήσιμη, είναι επειδή εκείνη με μόρφωσε και με διαμόρφωσε μέσα στο λαό μας.
Αναφερθήκατε στις γνώσεις. Οι γνώσεις μπορούν να προστατέψουν τον άνθρωπο απ’ την προπαγάνδα;
Όταν οι λαοί έχουν την ικανότητα ανάλυσης και αυτό σημαίνει ότι έχουν μια πλατιά μορφωτική πολιτιστική βάση, τότε κανείς δεν μπορεί να τους εκμεταλλευτεί ή να τους χειραγωγήσει. Είναι γι αυτό που απ’ την αρχή της νίκης και του θριάμβου της επανάστασης η προτεραιότητα, η πρώτη έγνοια, όλων ηγετών της επανάστασης της Κούβας ήταν να αυξήσουν, να αναπτύξουν, το πολιτιστικό επίπεδο του λαού. Δεν αναφέρομαι μόνο στα μαθηματικά, την ιστορία, κτλ, μιλώ για πολιτισμό. Να έχουν οι άνθρωποι τη συνήθεια του διαβάσματος, της μελέτης. Όταν θα δείξουμε μια ταινία πρώτα προκαλούμε μια συζήτηση πάνω στο θέμα της ταινίας και γι αυτό είναι μια διαδικασία συνεχούς γνώσης. Είναι αυτό που προσπαθήσαμε και που συνεχίζουμε να προσπαθούμε να κάνουμε με το λαό μας. Για να μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε όλη αυτή την προπαγάνδα που υπάρχει ενάντια στο τι κάνουμε.
Η επίσκεψη σας στο νησί μας συνέπεσε με τις σημαντικές για τη Κύπρο συνομιλίες για το Κυπριακό ζήτημα. Πιστεύετε ότι τελικά οι μεγάλες δυνάμεις θα αφήσουν τον κυπριακό λαό να αποφασίσει (είτε τώρα, είτε αργότερα) μόνος του τη μοίρα του; Ή τελικά θα ορίσουν το μέλλον μας;
Η πραγματικότητα είναι ότι η λύση πρέπει να βγει κατευθείαν απ’ τον κυπριακό λαό. Ήρθα μόνο για μερικές μέρες, γι αυτό δεν είναι σωστό να καταλήγω σε συμπεράσματα. Όμως, έχω ζήσει κάποια γεγονότα τα οποία μου έχουν προκαλέσει την προσοχή. Το πρώτο: Υπάρχει μια συνήθεια η οποία σχεδόν είναι γενικευμένη, το να μιλάτε για τουρκοκύπριους και ελληνοκύπριους. Για μένα αυτό είναι λάθος! Το πρώτο πράγμα που πρέπει να μαθαίνει κανείς, είναι ότι όλοι είναι Κύπριοι. Αν δεν σπάσουμε από μόνοι μας όλους αυτούς τους μηχανισμούς, τους οποίους μας έχουν επιβάλει, δεν μπορούμε να κάνουμε ένα βήμα παραπέρα.
Σε κάποιες απ’ τις επισκέψεις μου, εδώ στην Κύπρο, κάποιος μου είπε “εμείς είμαστε Έλληνες”. Θεώρησα ότι σίγουρα η μεταφράστρια θα έκανε κάποιο λάθος. Δεν είναι δυνατόν να μου είπατε εσείς ότι είσαστε Έλληνες. Διότι είσαστε Κύπριοι. Δεν μπορεί να υπάρχει αυτό το συναίσθημα ότι είσαστε μέρος μιας άλλης χώρας.
Υπάρχουν άνθρωποι με αρκετή επιρροή οι οποίοι μιλούσαν λες και οι Κύπριοι έχουν μόνο Ελληνική καταγωγή.
Όσο υπάρχουν αυτά τα εσωτερικά προβλήματα δεν θα μπορέσετε να επιλύσετε τα πραγματικά προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η Κύπρος. Αυτό είναι ένα ενδεικτικό του ότι έχετε ακόμα αρκετό δρόμο για να δουλέψετε πάνω στη συνείδηση του κόσμου. Διότι δεν μπορεί να υπάρχει αυτή η διαφοροποίηση ανάμεσα στους Κύπριους. Πρέπει να καταβάλλετε προσπάθεια και να είσαστε ικανοί να βλέπετε τον λαό ως μια μάζα κοινή. Ενόσω εσείς δεν επιλύετε τα εσωτερικά αυτά προβλήματα οι εξωτερικές δυνάμεις θα προσπαθούν να χειραγωγούν και να εκμεταλλεύονται αυτές τις διαφορές. Για παράδειγμα όταν συζητώ με Τούρκους γι αυτή τη κατάσταση η αιτιολόγηση που δίνουν είναι άμεση: “Αν δεν το είχαμε κάνει εμείς, θα το είχαν κάνει οι Έλληνες”. Κι εγώ πάντα αναγκάζομαι να τους λέω “ούτε εσείς, ούτε οι Έλληνες. Κανείς! Κανείς δεν έχει δικαίωμα να είναι κατοχική δύναμη, κατοχικός στρατός ενάντια σε ένα λαό”. Και τα εσωτερικά προβλήματα μιας χώρας έχει δικαίωμα να τα λύσει μόνο η ίδια η χώρα.
Υπάρχει όμως ακόμα ένα σοβαρό πρόβλημα που συνδέεται με τη γεωγραφική θέση της Κύπρου. Είναι ένας χώρος που μπορεί να χρησιμοποιείται από το ΝΑΤΟ για να ελέγχει ένα πολύ μεγάλο μέρος αυτής της περιοχής. Από εδώ μπορούν να φεύγουν αεροπλάνα για να βομβαρδίζουν εντελώς εύκολα την Συρία. Μπορούν επίσης να φεύγουν πλοία για να κάνουν ζημιά στον λαό του Λιβανου. Γι αυτό σήμερα κάποιες μεγάλες δυνάμεις μπορεί να βλέπουν την Κύπρο ως κάτι το πολύ στρατηγικό. Γι αυτό και πρέπει να συνεχίσετε να εργάζεστε στον Διεθνή τομέα και πρέπει να απαιτήσετε από την Ευρώπη να εκπληρώσει τον ρόλο της. Μιλούμε για μια κοινότητα χωρών όπου δεν μπορεί να υπάρχει μια χώρα που να στέκεται πάνω σε μια άλλη ή να καταπιέζει μια άλλη. Διότι διαφορετικά, δεν είναι μια κοινότητα. Άρα, υπάρχουν πολλοί δρόμοι πάνω στους οποίους πρέπει να δουλέψουμε και οφείλουμε να δουλέψουμε. Εγώ δεν μπορώ να κάνω πολλά πράγματα γιατί είμαι μόνο μία γυναίκα. Αλλά, όπου και να βρεθώ μπορώ να μιλώ για το κυπριακό, ενάντια στα τουρκικά κατοχικά στρατεύματα.
Αναφερθήκαμε στο Κυπριακό, το οποίο ήταν (ανάμεσα σ’ άλλα) αποτέλεσμα του σωβινισμού και απ’ τις δυο κοινότητες, ήθελα λοιπόν να ρωτήσω με την άνοδο της ακροδεξιάς στην παγκόσμια πολιτική σκακιέρα, σε συνδυασμό με την εκλογή του Τραμπ στη θέση του Πλανητάρχη, που στέκεται σήμερα το Αριστερό Κίνημα, παγκοσμίως;
Η Αριστερά τα τελευταία χρόνια έχει υποστεί, έχει υποφέρει, από σοβαρά προβλήματα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχουμε είναι η έλλειψη ενότητας. Κόμματα τα οποία σε κάποιες ιστορικές στιγμές είχαν ιστορική σημασία, κόμματα τα οποία ήταν μεγάλα δυνατά Αριστερά κόμματα, είναι σήμερα διασπαρμένα σε τρία κόμματα. Είναι σαν να χωρίζουμε, να διασπούμε, τη λίγη δύναμη που έχουμε. Δυστυχώς αυτή είναι η πραγματικότητα την οποία αντιμετωπίζουμε. Μπορώ βέβαια να σας μιλήσω και για κάποια κόμματα τα οποία έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, για τα οποία νιώθω, αληθινά, έναν ενθουσιασμό.
Όμως η ερώτηση σου ήταν άλλη. Είναι απλό. Ο Χοσέ Μαρτί έλεγε: “οι κακοί θριαμβεύουν όταν οι καλοί είμαστε αδρανείς”. Υπάρχει εξέλιξη και ανάπτυξη της Δεξιάς επειδή εμείς το επιτρέψαμε. Διότι όταν οι λαοί μας χρειάζονται δεν είμαστε εκεί.
Υπάρχουν κόμματα που έχουν διανοούμενους, μιλάνε στην τηλεόραση και μιλούν πολύ ωραία, όμως ο ταπεινός απλός κόσμος συνήθως δεν βλέπει καν την τηλεόραση. Αλλά, αν τους αφήσεις άνεργους, αν τους στερήσεις την στέγη, τότε εκεί είναι που χρειάζεται ο κόσμος στήριξη. Εκεί είναι που χρειάζεται να βλέπει αυτούς που λένε ότι είναι της Αριστεράς. Αν εμείς ως Αριστεροί δεν κερδίσουμε τον σεβασμό του λαού μας τότε γιατί υπάρχουμε; Για ποιον αγωνιζόμαστε; Αν ο κόσμος δεν μας κατανοεί, τι κάνουμε; Άρα το πρώτο πράγμα της ανάγκης του τι κάνουμε, είναι να πείσουμε τους πιο απλούς και φτωχούς ανθρώπους για το τι κάνουμε και για το τι πρέπει να γίνει. Αλλά αυτό με τα ωραία λόγια δεν βοηθά. Βοηθά και πετυχαίνει όταν εργάζεσαι δίπλα σε αυτό τον κόσμο την στιγμή που σε χρειάζεται. Αυτά είναι τα λάθη που έχουμε κάνει το τελευταίο διάστημα. Συνεχίζουμε να εξελίσσουμε μια Αριστερά πολύ διανοουμενίστικη, δεν λέω ότι είναι κακό, είναι καλό, αλλά δεν είναι το μόνο πράγμα που χρειαζόμαστε. Εκείνο που δεν μπορείς με κανένα τρόπο να ξεχάσεις είναι το εξής: για να μπορέσει να υπάρχει ένα κόμμα της Αριστεράς πρέπει να έχει λαϊκή στήριξη.
Να κλείσουμε με το μήνυμα σας στο κόσμο της Αριστεράς στη Κύπρο που έχω την εντύπωση πως λόγω γεγονότων αλλά και προπαγάνδας ίσως να νιώθει απογοητευμένος.
Δεν είναι εύκολο γιατί και εγώ θα ένιωθα αυτή την απογοήτευση. Επειδή θα ήθελα να μπορούσα να βρίσκομαι σε όλη μου τη χώρα, σε μια ελεύθερη χώρα, να μπορώ να πάω στα σπίτια που μεγάλωσα χωρίς να έχω να αντιμετωπίσω κανένα κατοχικό στρατό. Δε θέλω αυτά τα πράγματα! Θέλω να περπατώ ελεύθερη στη χώρα μου. Νομίζω είναι κάτι που νιώθει ο κάθε Κύπριος. Γι αυτό λέω πως απέναντι στα όσα συμβαίνουν σήμερα θα μπορούσα κι εγώ να νιώθω κάπως απόγνωση ή κατάθλιψη….
Ωστόσο ο Λένιν είπε πως η απόγνωση δεν είναι για τους Αριστερούς….
Ναι, αλλά όλοι είμαστε άνθρωποι και όλοι έχουμε αισθήματα. Και σε κάποια στιγμή όλοι έχουμε κάποιο θυμό μέσα μας που είναι δύσκολο καμιά φορά να μην βρίσεις. Εκείνο όμως που είναι βέβαιο είναι ότι δεν μπορούμε να πετύχουμε οτιδήποτε με την απόγνωση και κυρίως δεν μπορούμε να παθαίνουμε κατάθλιψη. Πρέπει να σκεφτόμαστε και να βλέπουμε που βρίσκονται τα λάθη μας και να δουλέψουμε, έτσι ώστε να διορθώσουμε αυτά τα λάθη. Και αν σήμερα δεν πετύχαμε αυτό που θέλαμε, οκ. Αλλά αύριο πρέπει! Πρέπει να το πετύχουμε. Γι αυτό πρέπει να δουλέψουμε γι αυτό το “αύριο”.
Αυτό που δεν μπορούμε με κανένα τρόπο να κάνουμε, είναι να σταυρώσουμε τα χέρια μας. Πρέπει να μάθουμε από τα λάθη μας, να τα διορθώσουμε, να τα υπερβούμε και να συνεχίσουμε να περπατάμε.
Είναι η Αριστερά η μόνη οδός;
Ναι κυρία! (Si Signiora)
Δεν υπάρχει άλλη οδός! Ο πατέρας μου έλεγε: ή σοσιαλιστική επανάσταση ή γελοιογραφία της επανάστασης.
