Της Ανδριανής Χατζηγεωργίου
Αυτές τι θερινές μέρες του Ιούλη, πoλλοί άνθρωποι, σε Κύπρο και Ελλάδα, σίγουρα θα έχουν φέρει πολλές φόρες το όνομα της Αγίας Μαρίνας στα χείλια τους και τον απόηχο του νανουρίσματος στα αυτιά τους. Κάποιοι θα τρέξουν να την προσκυνήσουν και να πάρουν από την Αγία τη χάρη που σβήνει των πιστών τις ασθένειες, που μαραίνει των παιδιών τις αρρώστιες, που απαλείφει το κακό από τις ζωές των ανθρώπων, όπως το θέλησε ο απλό λαός, που κατέστησε την Αγία, προστάτιδα των καχεκτικών παιδιών, των ασθενών, των ψυχών και των χωραφιών, εξαιτίας της παρετυμολογίας του ονόματός της, που συμπεριλαμβάνει το αρχαιοελληνικό ρήμα μαραίνω που μπορεί να μεταφραστεί στα νέα ελληνικά ως απαλείφω, αφανίζω, καταπραΰνω, καταπαύω.
Αυτή η εξηγήση του ονόματος της, από τον λαό, προσέδωσε στην Αγία Μαρίνα το ρόλο της κυράς που παίρνει μακριά τις ασθένειες των παιδιών, που μαλακώνει τους πόνους που βασανίζουν το μικρό τους κορμάκι, που διώχνει μακριά το κακό και το θανατώνει. Αυτή της η ικανότητα επέτρεψε στις μητέρες να την διορίσουν φρουρό των άρρωστων βρεφών τους και τον καλύτερο ιατρό για τους λοιμούς, τα εξανθίματα και τους κολικούς.
Όπως μαλακώνει τον πόνο της αρρώστιας έτσι μαλακώνει και την ανησυχία, που δεν αφήνει τα παιδιά κοιμηθούν και γίνεται η κυρά που βοηθάει τις μητέρες να εξαφανίσουν την ένταση από τα παιδιά τους, ώστε να ηρεμήσουν και να αφεθούν στη γαλήνη του ύπνου. Είναι η κυρά που κοιμίζει τα μώρα, που τα φυλάει στον ίσκιο του στοργικού της νανουρίσματος που μόνο οι μανάδες και οι γιαγιάδες ξέρουν να τραγουδούν πάνω από τις κούνιες. Είναι η κυρά του γλυκού νανουρίσματος, το οποίο έχει χιλιοειπωθεί σε διαφορές παραλλαγές στον ελληνικό χώρο, αποκαλώντας κυρά τη δεκαπεντάχρονη κόρη, που όντας κλεισμένη στη φυλακή, ενώ οι ειδωλολάτρες στρατηγοί περίμεναν να αρνηθεί την πίστη της, εκείνη με θάρρος και ψυχραιμία αφάνισε από μπροστά της τον διάβολο, που εμφανίστηκε στο κελί της με μορφή απαίσιου δράκου. Εξαιτίας, της νίκης αυτής, ο λαός, σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, παρακαλεί την Αγία να απομακρύνει με το σφυρί της πίστης της το κακό από τις ψυχές, τον νουν και τις καρδιές των ανθρώπων, όπως ακριβώς έπραξε με το διάβολο και να απελευθερώσει τον άνθρωπο από κάθε ψυχική διαταραχή που τον βουλιάζει στην άβυσσο.
Οι λαϊκές δοξασίες θέλουν την Αγία Μαρίνα και ως προστάτιδα των χωραφιών, λόγω της μακραίωνης παράδοσης της ανθρωπότητας που έχει συνδέσει το κακό με τον διάβολο και τους υιούς με τα διαβολιά που κατέτρωγαν τις καλλιέργειες των ανθρώπων, που ήταν πολύ σημαντικές για την καθημερινή τους βιοπάλη, τόσο σημαντικές, που αν οι καρποί της γης προσλαμβάνονταν από κάποια αρρώστια, θα ερχόταν μεγάλη πλήξη στην οικογένεια. Για την αποτροπή μιας τέτοιας μεγάλης συμφοράς, η Αγία Μαρίνα, ως νικήτρια του δαίμονα, είναι μια εκ τις μορφές των Αγίων που ο λαός επιλέγει να της στείλει τα παρακάλια του και τις προσευχές του, για να προστατέψει με τις μεσιτείες της προς τον Κύριο της, το βίος των ανθρώπων από κάθε κακοτυχία και να κτυπήσει το κακό, τον δαίμονα, δηλαδή, που θέλει να βλάψει τις ζωές τους
Η εορτή της αγίας στα μέσα Ιουλίου, ακριβώς στα μέσα του καλοκαιριού, σηματοδοτεί την εποχή κατά την οποία οι γεωργοί ξεκινούσαν να μαζεύουν σχεδόν όλους τους θερινούς καρπούς. Το όνομα της εορτής της έχει συνδεθεί με διάφορες γεωργικές παροιμίες.
Χαρακτηριστικά, μια παροιμία λέει, «Της Αγιά – Μαρίνας ρώγα (ή σύκα) και του Αή Λιος σταφύλι και της Αγίας Παρασκευής γεμάτο το κοφίνι. Δηλαδή μέχρι τη μέρα της εορτής της Αγίας οι πρώτες ρώγες από το σταφύλι είναι ψημένες όπως και τα σύκα. Τρείς μέρες μετά, στις είκοσι Ιουλίου, την ημέρα της εορτής του Αγίου Ηλία, μπορούσε κάποιος να κόψει ολόκληρο ψημένο τσαμπί1 και μια εβδομάδα μετά 26 Ιουλίου, ένα μεγάλο καλάθι να είναι γεμάτο.
Κάθε χρόνο, στις 17 Ιουλίου η εκκλησία γιορτάζει τη μνήμη της Αγίας και ο λαός θυμάται τη ζωή αυτού του μικρού κοριτσιού, που μαρτύρησε με τόλμη την πίστης του, που αντιστάθηκε στις πλούσιες δωροδοκίες του Ολυμβρίου, που την ήθελε για γυναίκα του και την παρακινούσε να αρνηθεί τον Χρίστο, να τον παντρευτεί και να την γλιτώσει από τον άγριο βασανισμό. Ο λαός θυμάται τη μικρή κόρη, που δέχθηκε με καρτερικότητα τα μαρτύρια της, που νίκησε τον ίδιο το διάβολο, που θανατώθηκε με αποκεφαλισμό δια ξίφους, εκείνη τη μέρα του καλοκαιριού, για το όνομα του Θεούς της, που την έκανε τόσο μεγάλη στα μάτια Του. Σε εκείνα τα μάτια που την έκαναν τόσο μεγάλη στον ουρανό και στη γη, από την οποία δέχεται όλη την λατρεία και τα παρακάλια των ανθρώπων ώστε να μεσολαβήσει με τις μεσιτείες της στον Κύριο. Τόσο μεγάλη στα μάτια του κόσμου που τη μέρα της γιορτής της τρέχει να προσκυνήσει στη χάρη της, σε κάποια από τις πολλές εκκλησίες που φέρουν το όνομά της τόσο στο νησί μας όσο και στον υπόλοιπο ελληνικό χώρο.
1 Ολόκληρο κοτσάνι με ρώγες σταφυλιού.
