Του Ανδρέα Γ. Δημητρίου,
(Εγγεγραμμένος Εκπαιδευτικός/Σχολικός Ψυχολόγος)
ademetrioucy@hotmail.com
Καλοκαιρινές διακοπές…τέλος! Πολλές οικογένειες επισκέφθηκαν κάποιο νησί, πήγαν σε κάποιο εξοχικό, χαλάρωσαν και πέρασαν στιγμές ηρεμίας και ξεγνοισιάς. Η επιστροφή στην εργασία είναι κάτι δύσκολο για εμάς τους ενήλικες, πόσο μάλλον για τα παιδιά, τα οποία καλούνται να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα του σχολείου μετά από μια συνεχή περίοδο ανεμελιάς και παιχνιδιού.
Πολλοί γονείς διερωτούνται προς τα τέλη του καλοκαιριού τι μπορεί να κάνουν για να βοηθήσουν τόσο τους ίδιους όσο και τα παιδιά τους να μπουν σε πρόγραμμα για να γίνει η καθημερινότητα της οικογένειας εύκολη. Κυρίως οι γονείς θα πρέπει να θυμηθούν την παλιά γνώριμη αλλά…απαιτητική συνταγή της οριοθέτησης για να μπορεί η οικογενειακή ατμόσφαιρα να διακατέχεται απο συναισθήματα αμοιβαίου σεβασμού, αποδοχής των συναισθημάτων και επικοινωνίας παρά από αρνητικά συναισθήματα όπως θυμός και απειλές.
Τι είναι οριοθέτηση και σε τι οφελεί;
Η οριοθέτηση έχει στόχο να καλλιεργήσει στο παιδί αυτό που λέμε «συνείδηση». Η συνείδηση θα του δείξει μια μέρα το δρόμο για τη συμπεριφορά που δεν πρέπει να έρχεται σε αντίθεση με τα δικαιώματα των άλλων. Ουσιαστικά καλλιεργεί στο παιδί την υπευθυνότητα. Η οριοθέτηση λαμβάνει υπόψη τη συναισθηματική ζωή του παιδιού, την καθημερινότητα του, καθώς και τους στόχους και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει στα διάφορα στάδια ανάπτυξης του. Είναι η μέθοδος που βοηθάει τα παιδιά να γίνουν υπεύθυνα και σταδιακά ανεξάρτητα.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ένας γονέας θα πρέπει να χρησιμοποιεί όρια και να φροντίζει να εφαρμόζει μια καλή οριοθέτηση σε όλους τους τομείς της συνδιαλλαγής του με το παιδί. Καταρχήν, τα όρια θα πρέπει να χρησιμοποιούνται διότι λειτουργούν προληπτικά, δηλαδή προβλέπουν τι θα συμβεί μετά από μια ενδεχόμενη «παραβίαση» τους και επομένως προλαβαίνουν δυσάρεστες καταστάσεις και συγκρούσεις. Έτσι αν μια συμπεριφορά «ξεφύγει από τα όρια», δεν προκαλείται θυμός και έντονες συγκρούσεις (όπως συμβαίνει με τις τιμωρίες οι οποίες έρχονται ξαφνικά μετά από το παράπτωμα και επιβάλλονται από το γονέα με θυμό). Συνεπώς το παιδί ξέρει τι το περιμένει αν ενεργήσει με έναν τρόπο διαφορετικό από όσα έχουν προσυμφωνηθεί. Με αυτό τον τρόπο τα όρια οικοδομούν τον αμοιβαίο σεβασμό και το ενδιαφέρον το ενός για τον άλλο και αφήνουν στο παιδί το περιθώριο να αλλάξει τη συμπεριφορά τους προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ανάγκες του. Ενώ οι τιμωρίες και οι απειλές τονίζουν τον ανάρμοστο τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρθηκε, τα όρια εστιάζουν στην ικανότητα του παιδιού να κάνει πιο εποικοδομητικές επιλογές. Επιπλέον τα όρια δεν απειλούν τη συναισθηματική ασφάλεια στις σχέσεις, εφόσον τίθενται μέσα σε μια ατμόσφαιρα αγάπης, αποδοχής και σεβασμού. Είναι μια συνεχής μαθησιακή διαδικασία που βοηθάει τα παιδιά να αποκτήσουν σταδιακά εσωτερικό έλεγχο. Στοχεύουν στην ομαλή κοινωνικοποίηση του παιδιού, δηλαδή στην επίτευξη της ισορροπίας ανάμεσα στην ανάγκη να απαιτεί από τους άλλους και στην ικανότητα του να αναγνωρίζει και να ανταποκρίνεται σε όσα απαιτούν οι άλλοι από αυτό. Λαμβάνει υπόψη τη συναισθηματική ζωή του παιδιού, την καθημερινότητα του, τους στόχους και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει κάθε παιδί στα διαφορετικά στάδια της ανάπτυξης του. Ο ενήλικας ενθαρρύνει το παιδί να λύνει μόνο του τα προβλήματα του, αποφεύγοντας να το προστατεύει και χωρίς να παίρνει την ευθύνη για τα πράγματα που αφορούν στον ίδιο. Παρακινεί το παιδί να παίρνει μόνο του αποφάσεις και να δοκιμάζει τη σχέση των πράξεων του και των συνεπειών τους
Πρακτικές και χρήσιμες συμβουλές για την έναρξη της σχολικής χρονιάς με την βοήθεια της οριοθέτησης
-
Ηλεκτρονικές συσκεύες… με μέτρο!
-
Σταδιακός περιορισμός και προσυμφωνία με τα παιδιά μας πότε και πόσο μπορούν να χρησιμοποιούν τα ηλεκτρονικα παιχνίδια και την τηλεόραση. Για παράδειγμα, τα παιδιά δεν θα μπορούν να μείνουν μπροστά από ηλεκτρονικά παιχνίδια και τηλεόραση μετά τις 9 το βράδυ.
-
-
Ώρα για νυχτερινό ύπνο!
-
Μπορεί το καλοκαίρι τα παιδιά να κοιμούνται οποιαδήποτε ώρα αλλά σταδιακά θα πρέπει να κοιμούνται νωρίτερα και να ξυπνούν το επόμενο πρωί νωρίτερα. Άρα, μπείτε πάλι σταδιακά στο χειμερινό ωράριο. Θέστε με προσυμφωνία με τα παιδιά ας μια συγκεκριμένη ώρα για νυχτερινό ύπνο και τηρήστε την.
-
-
Υγιεινή διατροφή…περιορισμός στις ατασθαλείες!
-
Το καλοκαίρι τα παιδιά τρώνε ανθυγιεινά σνακ, παγωτά και άλλα τα οποία έχουν περισσότερη ζάχαρη και τα κάνουν να είναι περισσότερο υπερκινητικά. Προσπαθήστε με την οριοθέτηση και το πρόγραμμα να περιορίσετε τα πολλά γλυκά και να τα αντικαταστήσετε με πιο υγιεινές συνήθειες.
-
-
Ώρα για διάβασμα
-
Σημαντικό είναι να υπάρξει σταθερότητα από την αρχή της σχολικής χρονιάς στις ώρες διαβάσματος και στην τοποθεσία διαβάσματος. Για τα μικρά παιδιά διαβάζουμε μετά το σχολείο για να είναι το απόγευμα ελεύθερο για παιχνίδι. Είναι ωφέλιμο να χρησιμοποείται τη δεξιότητα της ανταμοιβής όταν τα παιδιά υλοποιούν τους στόχους του προγράμματος. Και μην ξεχνάμε ότι ανταμοιβή δεν είναι τα υλικά αγαθά αλλά κοινωνικού τύπου δραστηριότητες.
-
-
Διαχείριση χρόνου
-
Τα παιδιά λειτουργούν καλύτερα με δομή, ρουτίνα και σταθερό πρόγραμμα ημέρας. Είναι δηλαδή ωφέλιμο να υπάρχει ξεκάθαρο πρόγραμμα σχολικών και εξωσχολικών δραστηριοτήτων. Ρεαλιστικό βέβαια και όχι υπερφορτωμένο. Δηλαδή, να υπάρχει ώρα για διάβασμα, ώρα για παιχνίδι στο σπίτι, ώρα για παιχνίδι με φίλους, ώρα ποδοσφαίρου, ώρα μπαλέτου κτλ. Ο χρόνος να είναι καταμερισμένος ισομερώς. Δηλαδή, το παιχνίδι να έχει επαρκή χρόνο. Μην ξεχνάμε τα παιδιά σε αυτή την τρυφερή ηλικία έχουν ανάγκη από παιχνίδι. Επίσης, σημαντικό οι γονείς είναι να μεριμνήσουν τα παιδιά τους να κοιμούνται να ξεκουράζονται αρκετά. Ένας καλός ύπνος βοηθάει να έχουν τα παιδιά μας καλύτερη επίδοση στο σχολείο.
-
-
Οργάνωση γραφείου
-
To γράφειο για διάβασμα να είναι ένα μέρος ήρεμο, χωρίς απόσπαση προσοχής και βέβαια χωρίς πολλά αντικείμενα στην επιφάνεια. Να είναι φωτεινό και άνετο αλλά να μην βλέπει στο παράθυρο. Οργανώστε το λοιπόν έξυπνα, βάλτε χρώμα για να γίνει πιο χαρούμενο για το παιδί.
-
-
Reunion με…συμμαθητές
-
Οργανώστε μια συνέρευση με τους αγαπημένους φίλους και συμμαθητές του. Είναι σημαντικό να θυμηθούν τα παλιά, να παίξουν όπως έπαιζαν κατά τη διάρκεια του χρόνου στο σχολείο έτσι ώστε η μετάβαση στο σχολείο να είναι πιο εύκολη.
-
