Της Γιώτας Δημητρίου
Συχνά με ρωτούν οι μαθήτριες μου, αλλά και φίλες “πες μου ένα καλό βιβλίο να αγοράσω”. Δε ξέρω αν υπάρχουν απαντήσεις σε μια τέτοια ερώτηση καθότι το διάβασμα, η αντίληψη και η αισθητική του καθενός απέναντι σε ένα καλλιτεχνικό έργο, σε ένα βιβλίο, είναι διαφορετική. Βαθμολογούμε, κρίνουμε, ένα βιβλίο ανάλογα με τη δική μας αισθητική απέναντι στις λέξεις και στον κόσμο, απέναντι στις ιδέες και στις απόψεις. Ακόμα -πολλές φορές- κρίνουμε σύμφωνα με τη δική μας νοημοσύνη (την συναισθηματική και την άλλη).
Ωστόσο, υπάρχουν βιβλία που ακόμα και αν δεν αρέσουν σε κάποιους, ακόμα και αν δεν μας αρέσουν, είναι δύσκολο (έως και απίθανο) να αμφισβητηθεί η λογοτεχνική τους αξία.
Βιβλία που κατάφεραν να περικλείσουν μέσα στο περιεχόμενο τους όλα όσα κάνουν τη λογοτεχνία “εξαιρετική”. Όλα εκείνα τα “κλειδιά” που χρειάζεται να έχει ένα καλό βιβλίο.
Ναι, δεν είναι όλα τα βιβλία “καλά” και δεν είναι όλοι όσοι έχουν εκδώσει τη δουλειά τους “συγγραφείς”.
Σε μια κοινωνία που “ότι δηλώσεις είσαι”, στη λογοτεχνία δεν υπάρχουν εκπτώσεις. Το έργο μιλά από μόνο του. Ακόμα και αν ένα “μη καλό” βιβλίο γνωρίσει επιτυχία, αυτή θα είναι εφήμερη, δεν θα κρατήσει για πολύ.
Στο πέρασμα του χρόνου, όρθια μένουν μόνο τα καλά βιβλία.
Από την άλλη, καλώς ή κακώς, υπάρχουν συγγραφείς που το όνομα τους, ό,τι και να γράψουν ή ότι κι αν έχουν γράψει είναι εγγύηση πως θα είναι κάτι καλό.
Ποιοι είναι αυτοί;
Καταρχάς όλοι οι κλασικοί. Άγγλοι, Ρώσοι, Γάλλοι, Έλληνες.
Αλλά και κάποιοι άλλοι σύγχρονοι με μια σπουδαιότητα που συναντάμε μόνο σε κλασικούς.
Βιρτζίνια Γουλφ
Έμιλη Μπρόντε
Τσαρλς Ντίκενς
Τ. Όργουελ
Τζέην Όστιν
Γουίλιαμ Σαίξπηρ
Φ. Ντοστογιέκσι
Λ. Τολστόι
Α. Τσέχωφ
Ζαν Πωλ Σαρτ
Βικτώρ Ουγκώ
Σαιντ Εξυπερή
Μ.Προύστ
Μ.Θερβάντες
Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες
Φ. Κάφκα
Ν. Καζαντζάκης
Μ. Λουντέμης
Σ. Τσίρκας
Επιπλέον έχουμε τους σπουδαίους Αμερικανούς Ερνεστ Χεμινγουει (1899-1961) το νομπελίστα Γουίλιαμ Φώκνερ (William Cuthbert Falkner 1897-1962) τον 85χρονο Τομ Ρόμπινς κ.α.
Επίσης έχουμε τον δεύτερο πιο πολυμεταφρασμένο Έλληνα συγγραφέα μετά τον Καζαντζάκη, το Βασίλη Βασιλικό (δικός μου, προσωπικός αγαπημένος).
Υπάρχει και ο πασίγνωστος Ιάπωνας συγγραφέας Χαρούκι Μουρακάμι που κατάφερε να κερδίσει χιλιάδες αναγνώστες σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης με το συγγραφικό του ταλέντο.
Κάποιος θα σκεφτεί, είναι σωστό να επιλέγουμε βιβλία ανάλογα με τα ποιος τα έγραψε; Και τότε πως θα δώσουμε ευκαιρία σε νέους ταλαντούχους συγγραφείς;
Αυτό είναι ένα καλό debate και έχω την αίσθηση πως η απάντηση είναι : πάντα θα διαβάζουμε νέους συγγραφείς και θα ανακαλύπτουμε νέα σπουδαία ταλέντα, αλλά όσο θα “πειραματιζόμαστε” με νέα ονόματα, ευτυχώς για εμάς τους βιβλιοφάγους, θα υπάρχουν πάντα και οι κλασικοί ή αυτοί που έχουν την σπουδαιότητα των κλασικών.
-
Τα πιο πάνω δεν είναι “ακαδημαϊκή” τοποθέτηση. Αποτελούν την άποψη μιας δημοσιογράφου η οποία έχει ασχοληθεί για χρόνια με αξιολογήσεις βιβλίων μέσα από άρθρα, έχει γράψει κριτικές σε δύο οπισθόφυλλα βιβλίων των εκδόσεων “Ψυχογιός”, έχει κάνει αρκετές παρουσιάσεις Ελλήνων συγγραφέων, έχει παρακολουθήσει μαθήματα διδασκαλίας δημιουργικής γραφής στο Λονδίνο και τα τελευταία τρία χρόνια διδάσκει δημιουργική γραφή στο Ίδρυμα Πολιτιστικής Δημιουργίας Λάρνακας.
