Στην εποχή της βαλτικής μετανάστευσης

Γράφει ο Άντρος Γ. Καραγιάννης
Δήμαρχος Δερύνειας

Ενόσω οι τρεις Βαλτικές χώρες ετοιμάζονται πυρετωδώς για τους εορτασμούς των 100 χρόνων από την ίδρυσή τους, η μετανάστευση μαστίζει τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, κράτη μέλη σήμερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με την εφημερίδα The Baltic Times, στη Λετονία παρατηρείται αυξητική τάση της μετανάστευσης από τα αγροτικά προς τα αστικά κέντρα και ιδιαίτερα στην πρωτεύουσα Ρίγα, με αποτέλεσμα τη μείωση του πληθυσμού στην ύπαιθρο. Από το 2000 η Λετονία έχει χάσει το 1/5 του συνολικού πληθυσμού της λόγω της υπογεννητικότητας και της μετανάστευσης σε χώρες του εξωτερικού. Η καθημερινή μείωση του πληθυσμού κατά 74 άτομα και η γήρανσή του, επιφέρουν τρομερές επιπτώσεις στην ανάπτυξη της χώρας.

Με πληθυσμό κοντά στα 2 εκ. κατοίκους, μόνο η πρωτεύουσα παρουσιάζει αύξηση του πληθυσμού, ενώ οι Λετονοί μαστίζονται από την ανεργία, τους χαμηλούς μισθούς και τις συντάξεις. Η αυξητική μείωση του εργατικού δυναμικού αφενός και αφετέρου η γήρανση του πληθυσμού καθιστούν δύσκολη την εξεύρεση παραγωγικού εργατικού δυναμικού γεγονός που πλήττει αισθητά την οικονομία της χώρας.

Η Λιθουανία είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη μείωση του πληθυσμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση βάσει στοιχείων του Eurostat για το 2016, ενώ τη μεγαλύτερη αύξηση πληθυσμού παρουσιάζουν η Αυστρία και το Λουξεμβούργο.

Η Λιθουανία έχει 3 εκ. περίπου πληθυσμό, ενώ 200.000 Λιθουανοί ζουν και εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η χώρα καταβάλλει τεράστιες προσπάθειες για προσέλκυση τουρισμού, με τις χαμηλές τιμές που προσφέρει, στοχεύοντας έτσι στην αύξηση των εξόδων παραμονής των τουριστών ανά κεφαλή κυρίως από χώρες όπως η Λευκορωσία, Λετονία, Ρωσία, Γερμανία και Πολωνία.

Η μικρότερη σε πληθυσμό βαλτική χώρα είναι η Εσθονία, η οποία μετρά σήμερα 1,3 εκ. κατοίκους, ενώ περί τα τέλη του 21^ου αιώνα ο πληθυσμός της αναμένεται να μειωθεί στις 800.000 περίπου. Η μόνη πιθανότητα να αυξηθεί ο πληθυσμός της χώρας στα επόμενα 30 χρόνια είναι αν κάθε γυναίκα φέρει στον κόσμο δύο παιδιά και αν η χώρα υποδεχθεί επιπρόσθετα 200.000 μετανάστες.

Παρόλο που η υπογεννητικότητα, η μετανάστευση και η γήρανση του πληθυσμού αποτελούν τα σοβαρότερα προβλήματα των μικρών Βαλτικών χωρών, η Εσθονία παρουσιάζει μερική εξαίρεση. Ειδικότερα, η χώρα, η οποία διατηρούσε την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης το δεύτερο εξάμηνο του 2017, δίδει σήμερα ιδιαίτερη έμφαση στην εφαρμογή του Αναπτυξιακού Προγράμματος Πληροφόρησης 2020, διαθέτοντας €50εκ. για την προώθηση της τεχνολογίας, των σύγχρονων τρόπων επικοινωνίας, του γρήγορου διαδικτύου και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης για μείωση της γραφειοκρατίας. Στόχος αυτών των δράσεων είναι η πλήρης εργοδότηση και η προσέλκυση ξένων εταιρειών για καταπολέμηση της ανεργίας.

Παρόλη την ανησυχητική μείωση του πληθυσμού στις τρεις Βαλτικές χώρες, παρατηρείται αύξηση στις κενές θέσεις εργασίας, ιδιαίτερα μετά το 2010. Το ποσοστό κενών θέσεων εργασίας στη Λετονία ανέρχεται στο 1,8%, ελάχιστα λιγότερο από τον μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που ανέρχεται στο 1,9%. Στη Λιθουανία το ποσοστό πέφτει στο 1,6% ενώ η Εσθονία διαθέτει το ψηλότερο ποσοστό κενών θέσεων με 2%.

Συγχρόνως, οι Βαλτικές χώρες καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες για καταπολέμηση τόσο της εσωτερικής όσο και της εξωτερικής μετανάστευσης. Αρκετοί νέοι άνθρωποι αναζητούν ένα καλύτερο μέλλον στο εξωτερικό, ενώ την ίδια στιγμή μικρές πόλεις και χωριά ερημώνονται εξαιτίας της αστυφιλίας και συγκεκριμένα εξαιτίας των υψηλότερων μισθών, που εγγυώνται τα αστικά κέντρα.

Η έντονη παρουσία των στρατιωτών του ΝΑΤΟ στις Βαλτικές χώρες, αλλά και τα μέτρα, που λαμβάνονται για ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ασφάλειας στη βαλτική περιοχή δεν είναι αρκετά, για να περιορίσουν τη μετανάστευση, ιδιαίτερα στην επαρχία. Οι προετοιμασίες για τα 100 χρόνια από την ίδρυση των τριών Βαλτικών χωρών άρχισαν προ πολλού, όμως οι εορτασμοί και τα βεγγαλικά δεν λύνουν τα ποικίλα κοινωνικά προβλήματα, όπως η φτώχεια, η ανεργία και η μετανάστευση.