Ο Δημήτρης Κρανιώτης μας μιλά για το Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας στο Λονδίνο

Mε αφορμή το Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας στο Λονδίνο, κουβεντιάζουμε με τον Δημήτρη Κρανιώτη ο οποίος ανάμεσα σε άλλα, στην ενδιαφέρουσα συνέντευξη που ακολουθεί, τονίζει ότι: “Ας μη ξεχνάμε πως πολιτιστική διπλωματία δε γίνεται μόνο μέσω της μουσικής και του θεάτρου, αλλά και μέσω της γαστρονομίας, της λογοτεχνίας, της εκκλησιαστικής διπλωματίας, των μουσείων και πολλών άλλων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα πολιτιστικής διπλωματίας των μουσείων είναι μία καινούρια έκθεση του Βρετανικού Μουσείου, για την οποία εργάζεται ο συνεργάτης μου και υπεύθυνος στρατηγικού σχεδιασμού Στράτος Χατζηνικολάου, με τίτλο ‘Charmed lives in Greece: Ghika, Craxton, Leigh Fermor’”.

Συνέντευξη: Γιώτα Δημητρίου
Φωτογραφίες: Παναγής Χρυσοβέργης

Πόσο εύκολο ή δύσκολο και γενικά πώς είναι να προσπαθεί κανείς να μεταφέρει ελληνικό πολιτισμό και ελληνική κουλτούρα στη Βρετανική πρωτεύουσα;
Προτιμώ να αντιμετωπίζω την έννοια της κουλτούρας και του πολιτισμού ως κάτι πιο γενικό. Για μένα, ο κάθε Έλληνας που βρίσκεται στο εξωτερικό είναι πρέσβης της ελληνικής κουλτούρας – με τον τρόπο που συμπεριφέρεται και συνδιαλέγεται στην καθημερινότητά του. Το να προσπαθεί κανείς να μεταφέρει τον ελληνικό πολιτισμό στο Λονδίνο είναι εύκολο και δύσκολο την ίδια στιγμή. Εύκολο, διότι όταν υπάρχει όραμα και στόχος, δίνουμε όλες μας τις δυνάμεις σε κάτι που είναι ανώτερο από όλους εμάς, πράγμα το οποίο είναι και το πιο σημαντικό σε τέτοιου είδους μεγάλες προσπάθειες. Δύσκολο, διότι, καλώς ή κακώς, υπάρχουν στερεοτυπικές αντιλήψεις, οι οποίες απαιτούν δουλειά για να καταριφθούν. Όνειρό μου είναι, στην ερώτηση σε έναν μη Έλληνα κάτοικο Λονδίνου, τί του έρχεται στο μυαλό όταν λέμε για ελληνική μουσική, να εξαλειθφεί η απάντηση ‘σπάσιμο πιάτων’. Όνειρό μου είναι, το ελληνικό θέατρο να μην είναι μόνο αρχαία τραγωδία ή κωμωδία, αλλά και η σύγχρονη θεατρική παραγωγή. Είμαστε περήφανοι για την ιστορία μας και την πολιτιστική μας κληρονομιά, αλλά είμαστε εξίσου περήφανοι και για τον σύγχρονο πολιτισμό μας, τον οποίο πρέπει να προάγουμε με μία προσεκτικά επιλεγμένη και σύγχρονη αισθητική ματιά.

Εσείς κύριε Κρανιώτη εδώ και λίγα χρόνια μέσα από την εταιρεία σας Ark4Art καταφέρατε να μεταφέρετε ελληνικό πολιτισμό στο Λονδίνο με καταξιωμένους τραγουδιστές (Αρβανιτάκη, Γαλάνη, Μποφίλιου, Σαββόπουλος, κ.α). Αλήθεια, πόσοι Έλληνες ζουν σήμερα στο Λονδίνο και ποια ήταν η απήχηση του κόσμου στις συναυλίες αυτές;
Οι Έλληνες του Λονδίνου αυξάνονται με γοργούς ρυθμούς, οι οποίοι δεν έχουν καν επηρεαστεί από την ερχόμενη – αν και όποτε γίνει – έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση.  Το ενδιαφέρον για μένα είναι η πολυποίκιλη σύσταση αυτής της ελληνικής διασποράς, η οποία διαφέρει σημαντικά από τη σύσταση της δέκα χρόνια πριν. Πλέον, υπάρχει μία μίξη των παλαιών γενεών, φοιτητών, νέων Ελλήνων επαγγελματιών αλλά και ανθρώπων που ήρθαν για ένα καλύτερο επαγγελματικό μέλλον. Αυτό που η Ark4art θέτει ως στόχο είναι η δημιουργία μίας πλατφόρμας συνάντησης του Ελληνισμού, αλλά και φυσικά ανθρώπων με ενδιαφέρον για την ελληνική κουλτούρα και μουσική. Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που η προσπάθεια αυτή στέφεται με επιτυχία έως τώρα και που βλέπουμε ανθρώπους όλων των ηλικιών, Έλληνες και μη, να μοιράζονται μουσικές στιγμές, αναμνήσεις και εμπειρίες και να έρχονται κοντά μέσω της τέχνης. 

Η πρόσφατη συναυλία του Διονύση Σαββόπουλου έγινε σε Αγγλικανική εκκλησία του Λονδίνου. Πώς ήταν αυτή η εμπειρία και πώς φάνηκε στον ίδιο τον καλλιτέχνη;
Η επιλογή του χώρου είναι ιδιαίτερα σημαντική για τέτοιου είδους εκδηλώσεις. Για αυτό είναι και μία από τις βασικές μας προτεραιότητες, καθώς μας ενδιαφέρει να δημιουργήσουμε ένα διάλογο μεταξύ του καλλιτέχνη και του κοινού, ένα μοίρασμα στιγμών θα έλεγα.  Νομίζω πως ο ενθουσιασμός ήταν έκδηλος και από την πλευρά του κοινού αλλά και του Διονύση Σαββόπουλου, ο οποίος μοιράστηκε με το δικό του μαγικό τρόπο, όχι μόνο τα τραγούδια, αλλά και τις ιστορίες του. Είναι ένας μαγικός χώρος, ο οποίος δημιουργεί μια μεταφυσική ατμόσφαιρα, πόσο μάλλον όταν σχεδόν χίλια άτομα, όρθια τραγουδούν μαζί ΄των Ελλήνων οι κοινότητες, φτιάχνουν άλλο γαλαξία’. Ένας χώρος στον οποίο έχουν εμφανιστεί τεράστια ονόματα, όπως η Amy Winehouse, ο Elton John, η Adele, ο Tom Jones και πολλοί άλλοι.

Πέρα όμως από το Ark4Art πρόσφατα δημιουργήθηκε και το Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας στο Λονδίνο, του οποίου είστε επικεφαλής.  Τι ακριβώς είναι αυτό το ινστιτούτο;
Το Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας είναι μια ελληνική επιστημονική αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, η οποία ιδρύθηκε στην Αθήνα τον Μάρτιο του 2017 και αποτελεί τον πρώτο και μοναδικό φορέα Πολιτιστικής Διπλωματίας στην Ελλάδα. Ο λόγος ίδρυσης του Ινστιτούτου είναι η ανάδειξη της πολιτιστικής διπλωματίας, μίας πτυχής της παραδοσιακής διπλωματίας που μέχρι τώρα έχει παραμεληθεί, αλλά και η ανάγκη ανασύστασης της ελληνικής πολιτιστικής ετερότητας και επαναπροσδιορισμού του εαυτού μας στον κόσμο όχι πλέον με όρους αναπαραγωγής, αλλά δημιουργίας. Η Πολιτιστική Διπλωματία, σε γενικές γραμμές, έχει σα στόχο την ανάδειξη σχέσεων συναισθηματικής εγγύτητας μεταξύ λαών και την ανάδειξη των αξιών του πολιτισμού. Στη περίπτωση του δικού μας Ινστιτούτου, στόχος είναι μελέτη, ανάλυση, διάδοση καί προβολή με κάθε μέσο, όλων των πτυχών της Πολιτιστικής Διπλωματίας, μέσω της ανάπτυξης δραστηριοτήτων που αφορούν την δημιουργία και την προαγωγή του πολιτισμού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε θέματα πολιτισμού και ανάδειξης του, καθώς και την υποστήριξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. 

Ποιος είχε την ιδέα δημιουργία του Ινστιτούτου;
Το Ινστιτούτο ιδρύθηκε από τον επιστήμονα και υποψήφιο Διδάκτωρ Πολιτιστικής Διπλωματίας, Πέτρο Καψάσκη, ο οποίος σπούδασε Πολιτική Επιστήμη και Ιστορία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ενώ παράλληλα πραγματοποίησε την πρακτική του στο Υπουργείο Εξωτερικών και τη Διπλωματική Ακαδημία. Έχει επίσης μετεκπαιδευτεί στο Λονδίνο, στο Τμήμα της Γεωπολιτικής και Ασφάλειας του και ολοκλήρωσε την ίδια περίοδο την πρακτική του στο εμπορικό τμήμα της Ελληνικής Πρεσβείας. Είναι μεγάλη χαρά και τιμή να μου ζητηθεί από τον κ.Καψάσκη να ηγηθώ του παραρτήματος στο Λονδίνο, καθώς η προσπάθεια αυτή έχει άμεση σχέση με το όραμα και τις δράσεις μου στο Λονδίνο τα τελευταία χρόνια σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Η προσπάθεια αυτή φέρνει κοντά τα ακαδημαϊκά μου ενδιαφέροντα, καθώς έχω σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες και έχω μετεκπαιδευτεί στο εξωτερικό στις Διεθνείς Σχέσεις και τη Διεθνή Ανάπτυξη, καθώς και το όραμα το οποίο υπηρετώ, που είναι η προαγωγή και ανασύσταση του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό. Η ομάδα του Λονδίνου έχει ήδη σχηματιστεί και αποτελείται από σημαντικούς επιστήμονες αλλά και διακεκριμένους στους τομείς τους επαγγελματίες και ανθρώπους των τεχνών.

Ποια είναι τα μέλη / στελέχη του Ινστιτούτου;
Όπως είπα και πριν, το Ινστιτούτο έχει πολλά παραρτήματα σε Ελλάδα και εξωτερικό, τα οποία στελεχώνονται από διακεκριμμένους επιστήμονες και επαγγελματίες. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, είμαι χαρούμενος για το γεγονός ότι έχουμε σχηματίσει μία νεανική και ιδιαίτερα δυνατή ομάδα. Η ομάδα αυτή αποτελείται από τον Στράτο Χατζηνικολάου – μουσειολόγο, τον Ανδρέα Σκούρτη – σκηνογράφο και αρχιτέκτονα, την Μαίρη Βαλιάκα – επικοινωνιολόγο, την Αναστασία Σπανοπούλου – νομικό, τη Μαρίνα Παπαδοπούλου – υπεύθυνη χορηγιών και εκδηλώσεων, τον Κωνσταντίνο Τάση – υπεύθυνο ανθρώπινου δυναμικού, τον Γιάννη Αλεξανδρή – μεταπτυχιακού φοιτητή στις Διεθνείς Σχέσεις και την Μαριαλέννα Μούλου – απόφοιτη του Πανεπιστημίου του Westminster. Αυτή είναι η βασική μας ομάδα στο Λονδίνο και σύντομα θα μπορούμε να σας ανακοινώσουμε τις πρώτες μας δραστηριότητες και συνεργασίες.

Έχετε δεχθεί κάποια στήριξη από την Ελληνική κυβέρνηση ή την Πρεσβεία της Ελλάδας στο Λονδίνο για τη δημιουργία του Ινστιτούτου αυτού;
Το παράρτημα – και σύντομα – έδρα του Ινστιτούτου στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι ακόμα στα πρώτα του βήματα. Σκοπός μου αρχικός είναι να σχηματίσουμε μία δυνατή και νεανική ομάδα διακεκριμένων επιστημόνων και επαγγελματιών, με το ίδιο όραμα και στο ίδιο μήκος κύματος. Επόμενο βήμα σαφώς, είναι η επαφή και συνεργασία με την Ελληνική κυβέρνηση αλλά και την Πρεσβεία μας στο Λονδίνο, ώστε αρχικά να είναι όλοι ενήμεροι για τους σκοπούς, το όραμα και τις πρώτες δραστηριότητες του Ινστιτούτου, οι οποίες δεν θα είναι ταυτισμένες με καμία κυβερνητική ή κομματική θέση. Προσδωκούμε τη στήριξη από θεσμούς και οργανισμούς, ώστε όλοι μαζί να υλοποιήσουμε το όραμα της προώθησης και ανασύστασης του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό αλλά και της περαιτέρω ανάδειξης της πλούσιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς. 

Γνωρίζοντας κύριε Κρανιώτη ότι στο Λονδίνο ζουν 200-300 χιλιάδες ίσως και περισσότεροι Κύπριοι, θα ήθελα να ρωτήσω ποια η σχέση του Ινστιτούτου με την Κυριακή Παροικία του Λονδίνου η οποία ως γνωστό διαθέτει και 2 κυπριακές εφημερίδες ένα τηλεοπτικό κανάλι και ένα ραδιοφωνικό σταθμό.
Είμαι σαφώς ενήμερος για την ύπαρξη μίας ιδιαίτερα δυνατής Κυπριακής παροικίας στο Λονδίνο και μία από τις προτεραιότητές μου σαν επικεφαλής του τμήματος Λονδίνου είναι η συνεργασία με αυτή την μεγάλη παροικία. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο λαών είναι αδελφικές και οι κουλτούρες κοινές και παράλληλες. Χρειάζονται λοιπόν περισσότερες αφορμές και ευκαιρίες Έλληνες και Κύπριοι του Λονδίνου να βρεθούν μαζί, είτε μέσω της μουσικής και του θεάτρου ή μέσω ακαδημαϊκών και άλλων εκδηλώσεων.

Μπορεί κάποιος καλλιτέχνης να αποταθεί στο Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας στο Λονδίνο για να συζητήσετε το ενδεχόμενο μιας συνεργασίας;
Είμαστε ανοιχτοί σε κάθε είδους συνεργασία και ευελπιστούμε στο να αποτελέσουμε μία γέφυρα και μία πλατφόρμα για όλους τους εκπρόσωπους του ελληνικού πολιτισμού. Ας μη ξεχνάμε όμως, πως πολιτιστική διπλωματία δε γίνεται μόνο μέσω της μουσικής και του θεάτρου, αλλά και μέσω της γαστρονομίας, της λογοτεχνίας, της εκκλησιαστικής διπλωματίας, των μουσείων και πολλών άλλων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα πολιτιστικής διπλωματίας των μουσείων είναι μία καινούρια έκθεση του Βρετανικού Μουσείου, για την οποία εργάζεται ο συνεργάτης μου και υπεύθυνος στρατηγικού σχεδιασμού Στράτος Χατζηνικολάου, με τίτλο ‘Charmed lives in Greece: Ghika, Craxton, Leigh Fermor’.

Σήμερα στο Λονδίνο υπάρχει μια “μικρή Ελλάδα” με χιλιάδες Έλληνες μετανάστες, πώς μπορεί αυτή η Ελλάδα να βοηθήσει με οποιοδήποτε τρόπο την Ελλάδα;
Δημιουργικός διάλογος. Αυτό είναι το πιο σημαντικό. Εμείς οι έξω, είμαστε τυχεροί που έχουμε λίγο περισσότερο ‘καθαρό μυαλό’ και μπορούμε να βοηθήσουμε με πολλούς τρόπους. Ο διάλογος μεταξύ των νέων που βρίσκονται στην Ελλάδα και πασχίζουν καθημερινά να βελτιώσουν τα πράγματα εκεί αλλά και των νέων Ελλήνων (και όχι μόνο) του εξωτερικού είναι μείζονος σημασίας. Διάλογος μέσω των τεχνών και της δημιουργίας αλλά και πρακτικός διάλογος για τα προβλήματα και πως αυτά μπορούν να επιλυθούν.
Εσείς πόσα χρόνια ζείτε στο Λονδίνο;
Μπαίνω στο δέκατο χρόνο τώρα – ήρθα στην Αγγλία το 2008 και στο Λονδίνο το 2010. Πλέον και Βρετανός στα χαρτιά, κυρίως για να έχω ίσα δικαιώματα σαν πολίτης στη χώρα αυτή, την οποία πλέον αγαπώ σα το σπίτι μου.

Τι έχετε σπουδάσει;
Είμαι απόφοιτος Πολιτικών Επιστημών της Νομικής Σχολής Αθηνων. Έκανα το πρώτο μου μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο του Sussex στις Διεθνείς Σχέσεις και στη συνέχεια μετεκπαιδεύτηκα στο City University του Λονδίνου στην Επικοινωνία και Media.

Τα χρόνια στο Λονδίνο τι σας έχουν διδάξει/μάθει μέχρι σήμερα;
Ότι σε όποιο τόπο και να σε φέρει η ζωή, πρέπει εσύ να τον κάνεις δικό σου. Γιατί, πάντα μου έρχεται στο μυαλό αυτή η φράση “Εμείς τελικά παντού σα ξένοι θα είμαστε. Ή και παντού σαν στο σπίτι μας”. Προτιμώ λοιπόν να επιδιώκω το δεύτερο, έχοντας την Ελλάδα μέσα μου και προσπαθώντας να βοηθήσω όσο μπορώ από όπου και να βρίσκομαι.

Τέλος, πως και πόσο ο πολιτισμός μπορεί να αλλάξει και να διαμορφώσει ή να μορφώσει τους λαούς κύριε Κρανιώτη;
Αυτή είναι μία ερώτηση, η οποία για να συζητηθεί αλλά και να απαντηθεί μπορούμε άνετα να αφιερώσουμε δύο σελίδες. Αυτό που θα έλεγα είναι πως ο πολιτισμός είναι κάτι που κατακτιέται. Πολιτισμός είναι η καθημερινότητα μας και ο τρόπος που κινούμαστε, ο τρόπος που εκπροσωπούμε την πατρίδα μας όπου και να βρισκόμαστε ανά τον κόσμο. Οι Έλληνες της διασποράς είναι πρώτοι και κύριοι πρεσβευτές της χώρας και του πολιτισμού της, καθώς ασκούν πολιτιστική διπλωματία μέσω της δημόσιας διπλωματίας, εκπροσωπώντας μας όταν βρίσκονται στο εξωτερικό. Είναι αναπόσπαστα μέρη της προώθησης της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό, το λεγόμενο ‘nation’ ή αλλιώς ‘state branding’, το οποίο συμπληρώνει πλέον την παραδοσιακή διπλωματία. Είναι πολύ σημαντικό να ενσωματωθεί λοιπόν ο πολιτισμός με οποιονδήποτε τρόπο στα σχολεία από μικρές ηλικίες – είτε μέσω μουσικής και θεάτρου ή άλλων παραστατικών τεχνών.