Το Μαίάμι, η 11η Σεπτεμβρίου, η επιστροφή στη Κύπρο, η δύσκολη αρχή με τον επαναπατρισμό, η δημιουργία του AMMOS, η νέα εποχή στην περιοχή Μακένζι, ακόμα και ο Στωικισμός, ήταν μερικά από τα θέματα που συζητήσαμε με τον ιδιοκτήτη του Ammos, τον Παναγιώτη Νεοκλέους, ένα συννεφιασμένο απόγευμα του Ιούνη, πίνοντας κρασί και με θέα τη θάλασσα.
Η τελική διαπίστωση; Πως τελικά “είμαστε πολλοί αυτοί που αγαπάμε αληθινά τη πόλη μας”.
Περισσότερα στη πιο κάτω συνέντευξη.
Της Γιώτας Δημητρίου
Παναγιώτη πριν πόσα χρόνια επέστρεψες στην Κύπρο από το Μαϊάμι;
Επέστρεψα το 2003.
Πόσα χρόνια έζησες εκεί;
Περίπου έντεκα χρόνια. Είχα πάει για σπουδές και στη συνέχεια παρέμεινα και εργάστηκα στο Μαϊάμι.
Όταν ήρθες πίσω στη Κύπρο τι σκόπευες να κάνεις;
Πρέπει να σου πω ότι δεν ήθελα να έρθω πίσω στη Κύπρο. Οι συνθήκες με ανάγκασαν να έρθω.
Συνθήκες;
Καταρχάς είχα πάθει ένα είδος κατάθλιψης. Στη συνέχεια ήταν η πτώση των δίδυμων πύργων που άλλαξε τις ζωές μας όσων ζούσαμε στις ΗΠΑ.
Δηλαδή;
Εγώ ήμουν ξένος, τα χαρτιά μου τα είχα ως φοιτητής, ξαφνικά μετά την 11η Σεπτεμβρίου άρχισαν να μην ανανεώνουν τις άδειες παραμονής για τους φοιτητές, ξαφνικά βρέθηκα να κινδύνεύω να είμαι “παράνομος”, αν δεν έφευγα. Κι όμως, ήταν μια χώρα που είχα ζήσει έντεκα χρόνια, ήταν το σπίτι μου! Μπορώ να πω ότι είχα ριζώσει εκεί.
Δηλαδή είχες βιώσει τον ρατσισμό που γέννησε η 11η Σεπτεμβρίου….
Ναι. Υπήρχε αυτό. Θυμάμαι εκείνο το διάστημα εργαζόμουν σε μια μικρή περιοχή που οι περισσότεροι ήταν Αμερικανοί και ελάχιστοι ήταν οι ξένοι, και ήταν πολύ έντονο αυτό. Όποιος είχε σκούρο χρώμα ήταν λες και είχε ευθύνη για το τι έγινε στους δίδυμους Πύργους! Ήταν απίστευτο!
Επέστρεψες λοιπόν στην Κύπρο, τι έκανες όταν ήρθες;
Αρχικά ήθελα να ασχοληθώ με το κλάδο τον οποίο είχα σπουδάσει, δηλαδή βιολογία. Είχα τελειώσει μικροβιολόγος. Η αλήθεια είναι πως και στην Αμερική όταν προσπάθησα να εργαστώ σε αυτό τον τομέα είχα διαπιστώσει ότι τελικά ήταν κάτι που δεν μου ταίριαζε.
Με τραβούσε ακαδημαϊκά αυτό, η θεωρία, αλλά η πρακτική, το να εργαστώ σε αυτό τον χώρο ήταν κάτι που τελικά ένιωθα ότι δεν μου ταίριαζε.
Από την άλλη πρέπει να σου ομολογήσω ότι οικονομικά δεν ήμουν καθόλου καλά όταν επέστρεψα πίσω. Στην αρχή λοιπόν έψαχνα τρόπους να πάω πίσω στην Αμερική, έστω και παράνομα! Αφού δεν τα κατάφερνα, πήρα τη απόφαση ότι έπρεπε τελικά να βρω μια δουλειά εδώ. Οι δουλειές που έβρισκα όμως έδιναν πολύ χαμηλό μισθό σε σχέση με τα προσόντα μου (τα ακαδημαϊκά, αλλά και τη πείρα που είχα από την Αμερική). Δε ήθελα να αφήσω κανένα να με εκμεταλλευτεί. Δεν μου αρέσει η αδικία. Θυμάμαι έδιναν 500 λίρες τότε! Δεν είμαι άπληστος, δεν ήθελα μεγάλα ποσά, αλλά κάτι που να είναι αντιπροσωπευτικό σε σχέση με το τι είχα να προσφέρω.
Η ιδέα του Ammos τότε γεννήθηκε;
Τότε, μετά από δύο χρόνια χωρίς δουλειά, βοηθούσα τον πατέρα μου στη δουλειά του (είχε ένα καφενείο-περίπτερο), αλλά τα λεφτά που έπαιρνα ήταν μηδαμινά, 10 λίρες την ημέρα. Έπρεπε να σκεφτώ να κάνω κάτι. Ήμουν 33 χρονών, έπρεπε να σκεφτώ πως θα ξαναχτίσω τη ζωή μου μετά την Αμερική.
Ήθελα να κάνω κάτι δικό μου αλλά ούτε λεφτά είχα, ούτε ήξερα τι να κάνω. Όμως, όλα λειτούργησαν στο σωστό timing. Να σου πω την ιστορία;
Ναι φυσικά!
Ο χώρος εδώ στο Ammos ήταν μια ψαροταβέρνα που την είχε κάποιος γνωστός μου, o άνθρωπος αντιμετώπιζε κάποια προβλήματα υγείας και παρόλο που ήταν νέος, απεβίωσε. Τότε το μέρος αυτό έμεινε έρημο.
Σε μια συζήτηση με τον αδελφό μου, του είπα “το μέρος εκείνο που ανήκει στο φίλο μας που απεβίωσε έχει ερημώσει, είναι ωραία τοποθεσία, να μιλήσουμε με τους γονείς του να δούμε αν μπορούμε να το πάρουμε, να το υπενοικιάσουμε”.
Τα σχόλια από τους γύρω μας ήταν αρνητικά. Μας έλεγαν πως δεν ήταν καλή ιδέα αφού ήταν πολύ υποβαθμισμένη τότε η περιοχή.
Ρωτήσαμε τους γονείς του παιδιού οι οποίοι μας είπαν ότι παρόλο που δεν ήθελαν να το δώσουν, εντούτοις λόγω της φιλίας που είχαμε με το γιο τους θα το έδιναν σε εμάς, γιατί έτσι θα ήταν σαν να έβλεπαν τον γιο τους να δουλεύει σε αυτό το χώρο.
Με λίγα λεφτά, τα οποία πήραμε δανεικά από συγγενείς, ξεκινήσαμε το Ammos το 2005.
Ποιοι ήσασταν οι ιδιοκτήτες τότε;
Εγώ, ο αδελφός μου και η Τώνια.
Και εσύ και ο αδελφός σου ο Μάριος, αλλά και η Τώνια είχατε ζήσει και οι τρεις στο Μαϊάμι.
Ναι, σωστά. Η Τώνια δεν ήθελε να έρθει πίσω στη Κύπρο και νομίζω η δημιουργία του Ammos ήταν μια καλή αιτία για να έρθει και αυτή πίσω στη Κύπρο όπως και έγινε.
Το ότι είχατε ζήσει και οι τρεις Μαίάμι σας έδινε κάποιες κοινές γραμμές ως προς το όραμα σας για το χώρο που θα φτιάχνατε;
Ναι, ήμασταν τυχεροί διότι ξέραμε τι είχαμε δει στο Μαϊάμι, τι μας άρεσε και συνάμα τι έλειπε από τη Κύπρο. Πιστέψαμε πως μπορούσαμε να φέρουμε αυτό το “καινούριο”. Και ξέρεις δεν είχε σχέση μόνο με τη διακόσμηση και το τι θα προσφέρουμε στο μαγαζί, είχε σχέση με τη νοοτροπία που θέλαμε να φέρουμε μέσω του μαγαζιού μας. Ο τρόπος ψυχαγωγίας.
Τελικά, με τα λίγα λεφτά που δανειστήκαμε και βάφοντας το μαγαζί κατάλευκο, ο κόσμος το αγκάλιασε και το υποδέχτηκε πολύ θετικά. Ήμασταν γεμάτοι από τη πρώτη μέρα, ο κόσμος ερχόταν να δει το κάτι διαφορετικό που είχε δημιουργηθεί στο Μακένζι. Ήταν κάτι διαφορετικό, πρωτότυπο, ενθουσίασε τον κόσμο και μας βοήθησε αυτό, αφού με τα λεφτά που παίρναμε αρχίσαμε να αγοράζουμε μία μία τις καρέκλες, τα τραπέζια και να το φτιάχνουμε σιγά σιγά έτσι ώστε να γίνει ακόμη καλύτερος ο χώρος.
Σε μικρό χρονικό διάστημα το φτιάξαμε όπως θέλαμε.
Για αρκετά χρόνια ήταν μόνο το Ammos και στη συνέχεια ήρθαν και άλλα μαγαζιά στη περιοχή που προσπάθησαν να δουλέψουν στο ίδιο μοτίβο, με την ίδια συνταγή. Έτσι, η περιοχή που κάποτε είχε μόνο ψαροταβέρνες κατάφερε να γίνει η πιο “διάσημη” της Λάρνακας με επισκέπτες από κάθε γωνιά του νησιού αλλά και ξένους.
Θα σου πω την αλήθεια, όταν ήρθαν να ανοίξουν άλλοι στη περιοχή αρχικά πήγα να ανησυχήσω. Αλλά ένας φίλος μου πολύ καλός οικονομολόγος και marketeer μου είπε “θα παρακαλάς να έχετε μιμητές”. Στη πορεία είδα ότι είχε δίκαιο.
Γιατί;
Όσο ανοίγαν δίπλα μας άλλα μαγαζιά με το ίδιο τελοσπάντων style του Ammos, τόσο δυνάμωνε η περιοχή και τόσο δυναμώναμε και εμείς, ακόμη περισσότερο. Όταν αναβαθμίζεται η περιοχή αναβαθμίζεσαι και εσύ.
Μετά από χρόνια αυτό που παρατηρώ είναι πως πλέον το κάθε μαγαζί εδώ στο Μακένζι απέκτησε το δικό του χαρακτήρα, το κάθε ένα είναι “ειδικό” και πολύ καλό, σε κάτι διαφορετικό από το άλλο μαγαζί δίπλα του. Η παραλία του Μακένζι είναι μια παραλία 900 μέτρων, με εστιατόρια που προσφέρουν πολύ υψηλής ποιότητας φαγητό, ποτό και διασκέδαση, καφέ και νυχτερινή ζωή. Είναι ένα ολοκληρωμένο πακέτο για τους πάντες, για κόσμο κάθε ηλικίας και κάθε κατάστασης.
Ο Δήμος της Λάρνακας στηρίζει τα μαγαζιά του Μακένζι που προσφέρουν στην ανάπτυξη της πόλης μας;
Ας μιλήσουμε για τον νέο Δήμαρχο, τον Ανδρέα Βύρα. Πιστεύω πως ενδιαφέρεται πάρα πολύ και πραγματικά θέλει να λύσει τα προβλήματα που υπάρχουν στην περιοχή.
Δυστυχώς τα προβλήματα της περιοχής βρίσκονται στα χέρια του Υπουργείου Εσωτερικών και του κηδεμόνα Τ/Κ περιουσιών. Είναι μια περίπλοκη υπόθεση,παρόλα αυτά αν υπάρχει θέληση να λυθούν τα προβλήματα μπορούν να λυθούν. Πρέπει με κάποιο τρόπο να λυθούν.
Στη Λάρνακα έχουμε δύο παραλίες, αν εγώ, Κύπριος, κάτοικος της Κύπρου, δεν δικαιούμαι να δουλέψω σε ένα από τους χώρους εδώ, είναι παράλογο και αδιανόητο!
Για να θυμίσουμε λίγο το πρόβλημα…
Οι χώροι εδώ ανήκουν σε Τουρκοκύπριους, μετά το ’74 τους χώρους τους διαχειρίζεται ο κηδεμόνας Τ/Κ περιουσιών. Αρχικά είχε δώσει τους χώρους σε κάποιους πρόσφυγες για να δουλέψουν. Όταν αυτοί οι άνθρωποι απεβίωσαν, ή μεγάλωσαν και δεν μπορούσαν άλλο να εργαστούν, τότε προέκυψε το πρόβλημα.
Ο Δήμαρχος είναι θετικός για να λυθεί το πρόβλημα, το αρμόδιο Υπουργείο πρέπει να συνεργαστεί με το Δήμο Λάρνακας και να βρεθεί μία λύση.
Να μιλήσουμε λίγο για το τι πρόσφερε τόσα χρόνια το Ammos και τι προσφέρει σήμερα. Είναι ένας χώρος με χαρακτήρα αλλά και πολλά πρόσωπα: Εδώ έχουν γίνει εικαστικές εκθέσεις, γίνονται συναυλίες, είναι χώρος για φαγητό, για ποτό, για καφέ, προσφέρει ψυχαγωγία….
Πάντα μας αρέσει να φιλοξενούμε events. Ανέφερες τα πολιτιστικά events, εμείς στο Ammos είμαστε ανοικτοί σε τέτοιες εκδηλώσεις και προσκαλούμε τον κόσμο να έρχεται με τέτοιες προτάσεις και εμείς είμαστε θετικοί. Άλλωστε η περιοχή του Μακένζι έχει μεγάλο χώρο για στάθμευση αυτοκινήτων, είναι μια υπέροχη περιοχή. Εμείς δεν χρεώνουμε για έκθεση στο χώρο μας. Θέλουμε τον κόσμο, ή τις φιλανθρωπικές οργανώσεις να έρθουν με προτάσεις και εμείς είμαστε πραγματικά θετικοί να ακούσουμε και να πραγματοποιήσουμε εδώ τέτοιες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Ανέφερες τον χαρακτήρα του μαγαζιού. Ξέρεις, τον χαρακτήρα του οποιουδήποτε μαγαζιού τον δίνει ο ιδιοκτήτης. Ο δικός του χαρακτήρα θα έχει αντανάκλαση στον χαρακτήρα του χώρου. Το Ammos πάντα είχε ένα χαρακτήρα πιο ανάλαφρο, πιο ελεύθερο και γι αυτό ήμασταν πάντα θετικοί σε τέτοιου είδους εκδηλώσεις, εικαστικές, συναυλίες, θέαμα, ψυχαγωγία.
Αλήθεια, ποια η γνώμη σου για τα πολιτιστικά στη Λάρνακα;
Η Λάρνακα μας είναι μια πανέμορφη πόλη με πολλούς καλλιτέχνες και μπορεί αν θέλει να αναπτύξει και άλλο τον τομέα των πολιτιστικών της. Η Λάρνακα θα μπορούσε να γίνει η πολιτιστική πρωτεύουσα της Κύπρου. Να γίνονται συνεχώς πολιτιστικά events εδώ. Αυτό δε σημαίνει ότι θα χρειαστούν εκατομμύρια! Μπορεί να γίνουν αξιόλογα events με μικρά ποσά.
Μπορεί να ανέβει το πολιτιστικό μας επίπεδο και πραγματικά πιστεύω ότι μπορούν να γίνουν πολλά στη Λάρνακα. Arts and crafts μέσα στο κέντρο της παλιάς πόλης, εκδηλώσεις, μέσα στους δρόμους. Άλλωστε έχει ανέβει και ο τουρισμός στη Λάρνακα και αυτό μπορεί να βοηθήσει.
Θα ήθελα να αναφέρω και κάτι άλλο. Η Λάρνακα είναι η πόλη του Ζήνων του Κιτιεύ. Του φιλόσοφου ο οποίος δημιούργησε την φιλοσοφική σχολή του Στωικισμού στην Αθήνα. Ο Στωικισμός είναι μια φιλοσοφία την οποία σήμερα ακολουθούν οι πιο διάσημοι γκουρού/συγγραφείς αυτοβελτίωσης στο εξωτερικό. Διδάσκετα στα πανεπιστήμια σε όλο το κόσμο. Στη Λάρνακα πόσοι γνωρίζουν για την φιλοσοφία του Στωικισμού και για τον Ζήνωνα; Ήταν δικός μας, της Λάρνακας. Πιστεύω πως ως η πόλη του πατέρα του Στωικισμού θα έπρεπε να το βγάλουμε προς τα έξω αυτό. Ίσως να καθιερωθεί και μια μέρα για τον Ζήνων τον Κιτιεύ τον πατέρα του Στωικισμού. Να γίνονται κάποιες εκδηλώσεις και ακόμη πιστεύω πως θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία και να τονίζεται ότι η καταγωγή του ήταν η Λάρνακα.
Δυο λόγια για τη Λάρνακα;
Χαίρομαι που ανοίγουν μαγαζιά, που προοδεύει η πόλη μας και εύχομαι το Δημαρχείο να στηρίζει και να ενθαρρύνει τους επιχειρηματίες που επενδύουν στη πόλη μας. Η Λάρνακα ζει από τον τουρισμό της, δεν θέλουμε ούτε βαριές βιομηχανίες, ούτε οτιδήποτε βλάπτει την υγεία και ασφάλεια μας. Είμαστε μια τουριστική πόλη, έχουμε το αεροδρόμιο, έχουμε τις θάλασσες μας, να επενδύσουμε στο να αναπτύξουμε κι άλλο τη πόλη μας, τουριστικά.
