Για την Παιδεία…

Του Τάκη Χατζηγεωργίου
Ευρωβουλευτής ΑΚΕΛ

Η συζήτηση που διεξάγεται τον τελευταίο καιρό, έχει μεν αφορμή τις προτάσεις του Υπουργού για περικοπές στον χώρο της παιδείας, ωστόσο εμπεριέχει κατά την άποψη μου ένα ευρύτερο ζήτημα. Τόσες χιλιάδες άνθρωποι στο δρόμο νομίζω πως βρέθηκαν εκεί γιατί αισθάνονται, βλέπουν πως κάτι δεν πάει καλά στον τόπο γενικότερα.

Ο καταπιεσμένος θυμός για το κούρεμα των καταθέσεων, για την καταστροφή του συνεργατισμού, για τις ατελείωτες ώρες, μέρες και νύχτες αναμονής στους προθαλάμους των νοσοκομείων, για το έγκλημα που κτυπά τις θύρες αθώων ανθρώπων, το παρατεταμένο κυπριακό, όλα αυτά μαζί είναι που οδήγησαν στο μαζικό βήμα προς το προεδρικό.

Αναφέρομαι σε μαζικό βήμα, διότι από τη μια όλοι όσοι έλαβαν μέρος στη μεγαλειώδη πραγματικά πορεία συμφωνούν ομόθυμα υπέρ της υπεράσπισης του δημόσιου σχολείου, αλλά νομίζω πως πάνω απ’ όλα συμφωνούν, απαιτούν καλύτερα την υπεράσπιση του δημόσιου βίου. Έστω και αν οι απαντήσεις του κόσμου για το πως μπορούμε καλύτερα να υπερασπιστούμε τον δημόσιο βίο, μπορεί να διαφέρουν από τη γη ως τον ουρανό. Μπορεί να διαφωνούμε αλλά όλοι έχουμε μια κρυμμένη ανησυχία.

Οι προτάσεις του υπουργού ήταν η σπίθα που έβγαλε στην επιφάνεια την κρυμμένη μας αίσθηση και βεβαιότητα ότι κάτι πάσχει στο βασίλειο. Μια μαζική έκρηξη μπορεί πολλές φορές να ξεπεταχτεί από σημείο που κανείς δεν προέβλεπε. Ο συγκεντρωμένος θυμός βρίσκει απλώς κάποια στιγμή τρόπο εκτόνωσης. Και η κυβέρνηση θεώρησε πως η αντοχή του κόσμο, η εκκωφαντική σιωπή για τα προβλήματα που ανέφερα θα συνεχιζόταν επ’ άπειρον. Άλλωστε είναι γνωστό πως στην πολιτική το πιο δύσκολο πράγμα είναι να δεις αυτό ακριβώς που συμβαίνει μπροστά στα ματιά σου.

Οι αντιδράσεις του διδασκαλικού κόσμου και τόσων άλλων είναι απόλυτα δικαιολογημένες κυρίως γιατί περιέχουν αυτή τη γενική πίστη πως υπάρχουν προβλήματα άλυτα (και στο χώρο της παιδείας) και πως θα έπρεπε από καιρό να τα δούμε. Πάνε δεκαπέντε ίσως χρόνια από τότε που επτά σοφοί όπως αποκλήθηκαν, συνέγραψαν δυο τόμους για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Πριν γράψω αυτό το άρθρο τους διηξήλθα ξανά σελίδα προς σελίδα. Ποιο είναι το βασικό μου συμπέρασμα;

Παιδεία είναι το τι διδάσκουμε, πως το διδάσκουμε και ποιοι το διδάσκουν.

Ακόμα και το ρήμα διδάσκω είναι μάλλον λανθασμένο. Σήμερα η παιδεία βγαίνει , πρέπει να βγαίνει μέσα από τις δράσεις. Σήμερα οι μαθητές ακόμα και του δημοτικού μπαίνουν στη τάξη όπου συνήθως σκοτώνεται η δημιουργικότητα τους. Αν όμως αρχίσουμε τη συζήτηση επί της ουσίας που είναι επαναλαμβάνω, πως, τι, και ποιοι, θα συμφωνήσουμε; Για να συμφωνήσουμε χρειαζόμαστε εμπνευσμένες ηγεσίες και δημόσιο διάλογο πριν τη εξαγγελία οποιωνδήποτε μέτρων. Χρειαζόμαστε ακόμα κοινό όραμα.

Γίνεται όλη αυτή η συζήτηση αλλά μόνον παρεμπιπτόντως ελέγχθηκαν κάποια πράγματα επί της ουσίας. Τι παιδεία θέλουμε είναι το κύριο ερώτημα που πρέπει να μας απασχολεί. Δεν πιστεύω καθόλου ότι οι χιλιάδες που βγήκαν στο δρόμο βγήκαν μόνο για τις εξοικονομήσεις που προτάθηκαν. Βγήκαν για γενικότερα ζητήματα για τα οποία μπορεί να υπάρχουν θεμελιώδεις διαφορές ακόμα και μέσα στους διαδηλωτές, αλλά είναι δουλειά πρωτίστως της κυβέρνησης άλλα και όλου του πολιτικού κόσμου, να τα διαβάσει καλά και να στρωθεί στη δουλειά. Δεν είναι εύκολη υπόθεση το αναγνωρίζω, άλλα γιατί τότε να ψάχνει κανείς για δημόσιο αξίωμα;

Η υπεράσπιση του δημόσιου σχολείου πρέπει να τύχει ομόθυμης συμπαράστασης παρά το γεγονός ότι για χρόνια τώρα ο εκάστοτε Υπουργός Παιδείας τύγχανε της έγκρισης της Αρχιεπισκοπής χωρίς τη διαμαρτυρία του κόσμου της παιδείας. Πέρα από εξαιρέσεις βέβαια.

Πρέπει να στηρίξουμε ομόθυμα το δημόσιο σχολείο, γιατί πίσω από τις ενέργειες αυτές βρίσκεται η δυνατότητα υπόσκαψης του προς όφελος ιδιωτών, και πρέπει να το κάνουμε παρά το γεγονός ότι όποτε προτάθηκαν προοδευτικές ιδέες (ξαναδιαβάστε τους τόμους της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης) βρήκαν αντίσταση και καταστρατηγήθηκαν δυστυχώς από σημαντική μερίδα του κόσμου της παιδείας. Ας αρχίσουμε τη συζήτηση επί της ουσίας. Χρειαζόμαστε η παιδεία μας να προάγει την κρίση. Δεν διδάσκεται αυτό.
Αναπτύσσεται μέσα από τις δράσεις και την δομημένη συζήτηση. Ποιοι μπορούν να το κάνουν αυτό; Είναι δυνατόν, είναι σωστό, ακούγεται στα αυτιά σας λογικό, να κρίνονται άπαντες άξιοι του εκπαιδευτικού λειτουργήματος μέσα από τα εξάμηνα μαθήματα στο παιδαγωγικό ινστιτούτο;

Ο αυριανός κόσμος δεν έχει να κάμει τίποτε με τον κόσμο που ξέρουμε. Το περιβάλλον βάλλεται πανταχόθεν από την ανθρώπινη δραστηριότητα, ο ηλεκτρονικός κόσμος αντικαθιστά ήδη τον πραγματικό, η βιολογία συμπλέκεται με την ιστορία. Εννοώ πως η ιστορία σε πολύ λίγο θα είναι σε σχολεία άλλων κρατών κοινό μάθημα με την βιολογία. Χρειάζονται σελίδες πολλές για να αναπτυχθεί αυτή η άποψη. Σημειώνω εδώ μόνο πως οι ιλιγγιώδεις αλλαγές στην ανθρώπινη γνώση στη βιολογία, είναι που θα καθορίζουν στο μέλλον την εξέλιξη της ανθρώπινης ιστορίας. Και το μέλλον είναι ήδη εδώ.

Νέες τεχνολογίες θα δημιουργήσουν σε χρόνο ρεκόρ το μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ κρατών που είδε ποτέ η ανθρωπότητα. Το μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ ανθρώπων ενός κράτους και ανθρώπων ενός άλλου κράτους. Είναι θέμα δευτερολέπτων να βρεθούμε αρκετά μίλια πίσω από προηγμένα κράτη.

Μπορούμε λοιπόν να συζητήσουμε τάμπουλα ράζα, εκ παρθένου εδάφους για το τι πραγματικά χρειαζόμαστε; Μπορούμε να συναντηθούμε στο ποια μαθήματα διδάσκουμε, γιατί αυτά και όχι άλλα; Μπορούμε να συμφωνήσουμε στον τρόπο και την μέθοδο; Να το επιχειρήσουμε παρά το γεγονός ότι ένας ένας σκεφτόμαστε σωστά αλλά όλοι μαζί κάνουμε λάθος!

Σίγουρα πάντως αυτό δεν μπορεί να γίνει υπό την εποπτεία του παρόντος Υπουργού. Είτε δικές του ήταν οι ιδέες που κατατέθηκαν είτε του υπουργού Οικονομικών, φέρει το βάρος της αντίδρασης του κόσμου το οποίο ούτως ή αλλιώς είναι αδύνατον να σηκώσει.
Προσωπική μου άποψη είναι πως πρέπει να παραιτηθεί.

Στην πολιτική αναλαμβάνουμε και ευθύνες που κάποτε δεν μας αναλογούν.

Κλείνω εκφράζοντας απεριόριστο θαυμασμό στους ανθρώπους της παιδείας που άοκνα και με άπειρες ώρες εργασίας, πέρα απ’ αυτές που φαίνονται, καταθέτουν όλο τους τον εαυτό για τα παιδιά της Κύπρου.

Όμως έχω μια ανησυχία, ένα φόβο που θα εκφράσω ευθαρσώς. Φοβούμαι μήπως κλείσει αυτό το ζήτημα με τον άλφα ή βήτα τρόπο και μας μείνουν τα μεγάλα ζητήματα ως έχουν τώρα. Ποια μαθήματα διδάσκουμε, γιατί αυτά και όχι άλλα, πώς τα διδάσκουμε, με ποιες μεθόδους δηλαδή, αλλά τέλος και ποιοι τα διδάσκουν, είναι τα μεγάλα ερωτήματα. Φοβούμαι πως αυτά θα παραμείνουν εκεί για τις επόμενες γενιές. Που ωστόσο δεν θα έχουν τα όπλα, τα εφόδια για να αλλάξουν τα πράγματα. Θα είναι θύματα του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

Follow on TWITTER @thadjigeorgiou