Απεργία και επέκταση του σχολικού και διδακτικού χρόνου

Γράφει ο Πέτρος Κυπριανού
Εκπαιδευτικός – Φυσικός BSc-MSc-MBA

Από τη στιγμή της εξαγγελίας της 48ωρης απεργίας έχουν κυκλοφορήσει διάφορα σενάρια για τα λεγόμενα αντίμετρα της Κυβέρνησης. Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι ακόμα και η απειλή λήψης τιμωρητικών μέτρων από των εργοδότη εναντίων νομίμως απεργούντων υπαλλήλων αποτελεί αδίκημα. Ενδεικτική είναι η πρόσφατη καταδίκη της Τουρκίας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην αγωγή που κατέθεσαν απεργούντες εκπαιδευτικοί και το οποίο στην απόφασή του τονίζει ότι ο εκφοβισμός και η απειλή λήψης μέτρων εκ μέρους της Κυβέρνησης Ερτογάν καταπατά σειρά ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πολλοί φυσικά επικαλούνται το συμφέρον των μαθητών για να δικαιολογήσουν τα όποια μέτρα καθώς και τις εξουσίες που παρέχονται στον Υπουργό με βάση το νόμο και τους κανονισμούς. Έχει ακουστεί ότι μπορεί ο υπουργός να επεκτείνει τη σχολική χρονιά (π.χ. ως τις 15 Ιουλίου) ή να αποφασίσει να γίνονται μαθήματα τις μέρες των αργιών, των Χριστουγέννων και του Πάσχα, για να αναπληρωθούν οι εργάσιμες διδακτικές ημέρες.
Ας δούμε λοιπόν τι από αυτά ισχύει χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της Μέσης Εκπαίδευσης.
Στη Μέση Εκπαίδευση τα ζητήματα που συζητούμε διέπονται από τους « Οι περί Λειτουργίας των Δημόσιων Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης Κανονισμοί του 2017» (Κ.Δ.Π. 60/2017). Σημειώνεται ότι οι εν λόγω κανονισμοί ψηφίζονται και τροποποιούνται μόνο από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Η σχολική χρονιά ρυθμίζεται από το άρθρο 7 των σχετικών κανονισμών το οποίο και παραθέτω αυτούσιο εδώ:

7.

• Η σχολική χρονιά αρχίζει την 1η Σεπτεμβρίου κάθε χρόνου και λήγει την 31η Αυγούστου του επόμενου χρόνου.

• Οι σχολικές εργασίες αρχίζουν την 1η Σεπτεμβρίου κάθε χρόνου και λήγουν την 30η Ιουνίου του επόμενου χρόνου.

• Τα μαθήματα αρχίζουν την πέμπτη εργάσιμη ημέρα μετά την 1η Σεπτεμβρίου· η λήξη των μαθημάτων για τη σχολική χρονιά γίνεται ως ακολούθως:

  1. Για τις τάξεις του γυμνασιακού κύκλου, την τελευταία εβδομάδα του Μαΐου·

  2. για την Γ τάξη Λυκείου και όλων των τάξεων των Τεχνικών Σχολών, τέλος του πρώτου δεκαημέρου του Μαΐου· και

  3. για την Α’ και Β’ τάξη του Λυκείου, τα μαθήματα λήγουν τέλος του δευτέρου δεκαημέρου του Μαΐου.

• Για τους μαθητές των Τεχνικών Σχολών που επηρεάζονται από την πρακτική εξάσκηση στη βιομηχανία, οι σχετικές ημερομηνίες έναρξης και λήξης των σχολικών εργασιών ορίζονται από τον Διευθυντή Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης:
  Νοείται ότι, ο Υπουργός δύναται να διαφοροποιεί τις πιο πάνω ημερομηνίες έναρξης και λήξης των μαθημάτων, αν θεωρεί ότι η διαφοροποίηση αυτή θα εξυπηρετήσει τις εκπαιδευτικές ανάγκες, υπό την προϋπόθεση ότι δεν επηρεάζεται η συνολική διάρκεια του προβλεπόμενου αριθμού εργάσιμων ημερών της σχολικής χρονιάς. 

Το ξεκάθαρο συμπέρασμα εδώ είναι ότι οι σχολικές εργασίες διαρκούν από την 1η Σεπτεμβρίου μέχρι και τις 30 Ιουνίου και αυτό δεν είναι στην ευχέρεια του οποιουδήποτε να το τροποποιήσει παρά της ίδιας της Βουλής. Εκείνο που ο Υπουργός μπορεί να κάνει είναι να αλλάξει την έναρξη και τη λήξη των μαθημάτων (κάτι που έκανε ήδη με την έναρξη) αλλά χωρίς αυτές να μπορούν να βγουν εκτός του περιθωρίου των σχολικών εργασιών. Με απλά λόγια ο Υπουργός δεν μπορεί νόμιμα να παρατείνει τα μαθήματα ή ακόμα και τις οποιεσδήποτε εργασίες στα σχολεία χωρίς τροποποίηση των κανονισμών που πρέπει να περάσει από τη Βουλή. Μάλιστα ένας ενισχυτικός παράγοντας τούτου είναι στη συνέχεια του άρθρου και συγκεκριμένα στο 7(6)(β) όπου ορίζονται ρητά οι περίοδοι ανεξετάσεων:

Οι ανεξετάσεις Ιουνίου γίνονται ως ακολούθως:

1. Για το γυμνασιακό κύκλο, τέλος Ιουνίου·

2. για την Α’ και Β’ τάξη Λυκείου και Τεχνικών Σχολών, αρχές του δευτέρου δεκαημέρου Ιουνίου· και

3. για την Γ τάξη Λυκείου και Τεχνικών Σχολών, τέλος του πρώτου δεκαημέρου του Ιουνίου:

Νοείται ότι για το Λύκειο και τις Τεχνικές Σχολές, η διάρκεια των ανεξετάσεων μπορεί να είναι μέχρι τρεις (3) εργάσιμες ημέρες.

Εδώ φυσικά κάποιοι νομικοί μπορούν να επικαλεστούν το σημείο 7(9)(γ)

1. Ο Υπουργός δύναται, σε περιπτώσεις όπου απρόβλεπτες συνθήκες επιβάλλουν τούτο, να ορίσει διαφορετικές ημερομηνίες για τις εργασίες των παραγράφων (1) έως (7) κατά περιφέρειες ή σχολεία. Ο ορισμός των ημερομηνιών γνωστοποιείται έγκαιρα με εγκύκλιο προς τα επηρεαζόμενα σχολεία και μέσω των μέσων μαζικής επικοινωνίας.

Αλλά αυτό συγκρούεται με το άρθρο 8(8) στο οποίο και πάλι ορίζονται οι θερινές διακοπές χωρίς να δίνεται οποιαδήποτε εξουσία απόφασης ή αλλαγής στο συγκεκριμένο στον Υπουργό ή σε οποιονδήποτε άλλο. Επίσης η επίκληση σε «απρόβλεπτες συνθήκες» δεν μπορεί να σταθεί στην περίπτωση απεργίας, όπως έχει κριθεί σε διάφορες περιπτώσεις σε αποφάσεις, καθώς απρόβλεπτη συνθήκη θα μπορούσε να είναι για παράδειγμα μια φυσική καταστροφή για αυτό και δίνει την ευχέρεια ο νόμος στον Υπουργό να δράσει κατά περιφέρεια ή σε συγκεκριμένα σχολεία που έχουν πλήξει οι «απρόβλεπτες συνθήκες». Για εργαζόμενους που καταπατήθηκαν οι εργασιακοί τους όροι χωρίς καν διαβούλευση μάλλον αναμενόμενη και όχι απρόβλεπτη μπορεί να χαρακτηριστεί η απεργία. Πιο κάτω παρατίθεται το άρθρο που καθορίζει τις θερινές διακοπές:

(8)Οι θερινές σχολικές διακοπές αρχίζουν την 1η Ιουλίου και λήγουν την 31η Αυγούστου κάθε χρόνο.
9(1)Οι ελεύθερες δραστηριότητες αποβλέπουν στην δημιουργική απασχόληση των μαθητών

Μια ακόμα παράμετρος, όχι νομική, είναι και η κατάταξη των αρρένων μαθητών στην Εθνική Φρουρά που καθιστά την παράταση της σχολικής χρονιάς ανέφικτη. Επίσης η τυχόν καθυστέρηση στη διεξαγωγή των Παγκύπριων Εξετάσεων θα δημιουργήσει αλυσιδωτά προβλήματα στα πανεπιστήμια αλλά και σε μαθητές που σκοπεύουν να φοιτήσουν σε χώρες της ΕΕ και έχουν αυστηρές προθεσμίες στην προσκόμιση αποτελεσμάτων και απολυτηρίων.

Τέλος, στο θέμα των αργιών και διακοπών Χριστουγέννων και Πάσχα, το θέμα είναι πολύ πιο ξεκάθαρο καθώς ορίζονται από το άρθρο 8(1) στο οποίο και πάλι δεν υπάρχει καμία εξουσία παρέμβασης του οποιουδήποτε.

Σχολικές αργίες είναι:

1. Όλες οι αργίες της δημόσιας υπηρεσίας·

2. οι διακοπές των Χριστουγέννων, από τις 24 Δεκεμβρίου μέχρι τις 6 Ιανουαρίου, συμπεριλαμβανομένων και των δύο (2) ημερομηνιών·

3. οι διακοπές του Πάσχα, από τη Μεγάλη Δευτέρα μέχρι και την Κυριακή του Θωμά, συμπεριλαμβανόμενων και των δύο (2) ημερών·

4. οι ακόλουθες θρησκευτικές γιορτές:

   1. Ονομαστήρια του εκάστοτε Αρχιεπισκόπου Κύπρου·

   2. 30ή Ιανουαρίου, Τριών Ιεραρχών και Ελληνικών Γραμμάτων·

   3. Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος· και

   4. 11η Ιουνίου (Αποστόλου Βαρνάβα).

Μάλιστα εδώ δεν υπάρχει καν συνάφεια του άρθρου 7(9)(γ) καθώς τυχόν αλλαγή τους δεν εμπίπτει στις παραγράφους του άρθρου 7 στις οποίες και ρητά αναφέρεται.

Εν κατακλείδι, η οποιαδήποτε προσπάθεια της Κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει τις αργίες και διακοπές ως μέτρο πίεσης προς τις απεργίες είναι παράνομη ως προς την απειλή και στερείται νομικού υπόβαθρου ως προς την υλοποίησή της. Στο παρελθόν έχουν γίνει τέτοιες ρυθμίσεις μετά από απεργίες αλλά μετά από συμφωνία με τις οργανώσεις και προφανώς ως αντιστάθμισμα της μη αποκοπής μισθών.