Οι Φοινικούδες της Λάρνακας, μια ιστορική αναδρομή…

‘Αρθρο του Δρος Μάριου Κυριαζή

Για το πότε φυτεύτηκαν οι πρώτες φοινικούδες στην προκυμαία της Λάρνακας, και από ποιόν, έχουν γραφτεί πολλά. Όμως, ποια είναι η πραγματικότητα;

Έχει ειπωθεί ότι φυτεύτηκαν με πρωτοβουλία του τότε Δήμαρχου Φίλιου Ζαννέτου. Όμως, μια μελέτη των αυθεντικών χειρόγραφων πρακτικών του Δήμου Λάρνακας δίνει μια άλλη εικόνα. Από το 1917 μέχρι το 1920 η μελέτη των πρακτικών δεν δίνει αξιόλογα στοιχεία που να υποστηρίζουν την εμπλοκή του Ζαννέτου. Αντίθετα, ένας καταιγισμός αποφάσεων γίνεται από τον Μάιο του 1919 μέχρι τον Οκτώβριο του 1919, την περίοδο που ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου (Δημαρχεύων) ήταν ο ιατρός Νεοκλής Κυριαζής. Την περίοδο αυτή, ο Φίλιος Ζαννέτος έλειπε στο Λονδίνο λόγω ασθένειας και για το Εθνικό θέμα της Κύπρου. Ας δούμε τα πράγματα πιο αναλυτικά.

Σχέδια για δημιουργία προκυμαίας για εξωραϊστικούς σκοπούς και για την προστασία των καταστημάτων τα οποία πλημμύριζαν με την τρικυμία, υπήρχαν από το 1878, αλλά ο Δήμος Λάρνακας αδυνατούσε να τα πραγματοποιήσει λόγω κόστους. Σχετικά νεότερο σχέδιο για την κατασκευή της προκυμαίας έγινε κατά την δημαρχία του Ευάγγελου Χατζηιωάννου (1914-17). Το κόστος υπολογίστηκε σε 3000 -5000 λίρες, το οποίο δεν διάθετε ο Δήμος γι’ αυτό το σχέδιο πάλι δεν πραγματοποιήθηκε («…το Δημοτικόν Ταμείον, πάντοτε κενόν, δεν ηδύνατο να αντιμετωπίση τοιαύτην δαπάνην»).

Αλλά ο Νεοκλής Κυριαζής σαν Αντιδήμαρχος το 1918, και σαν Δημαρχεύων το 1919, γράφει:          «… Απετολμήθη υπό του υπ’όψιν ημών Συμβουλίου σχέδιον προκυμαίας ολιγότερον δαπανηρόν, και μετ’ αποφαστικότητος ήρχισε το έργον, και συνεπληρώθη περίπου εντός ενός έτους, … δια δαπάνης χιλίων περίπου λιρών…». Δηλαδή, αφού το υφιστάμενο σχέδιο δεν μπορούσε να υλοποιηθεί,  ο Κυριαζής το άλλαξε με ένα δικό του λιγότερο δαπανηρό, εξασφάλισε ο ίδιος δάνειο από την Κυβέρνηση εκ μέρους του Δήμου, το επόπτευσε (και μάλιστα έσπασε το πόδι του σε ατύχημα κατά την διάρκεια των εργασιών!), και το έφερε εις πέρας. Το έργο περιλάμβανε και την φύτευση των πρώτων φοινικούδων.

Λέει στη Συλλογή Ιστορικών Ειδήσεων της Πόλεως Λάρνακα- Σκάλα: «Η ωραία προκυμαία, έργον καλλοπιστικόν αλλά και εξυπηρετικό των αναγκών της πόλεως είναι έργον του Συμβουλίου 1917-1920. Επεδιώχθη και υπό άλλων, σοβαρώς. Αλλά η δαπάνη 3-5 χιλιάδων λιρών, καθίστα όλους διστακτικούς. Επιμείνας συνέβαλον εις συγκατάνευσιν, και εποπτεύων παρέδιδον εντός έτους την προκυμαίαν  ….». Δηλαδή αυτός ο ίδιος επέμενε, πήρε την συμφωνία, επόπτευσε και παράδωσε. Αυτό επιβεβαιώνεται από πρωτογενείς πηγές όπως τα Πρακτικά συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου 1 Μαΐου 1919, 16 Αυγούστου 1919, 2 Οκτωβρίου 1919 και 27 Οκτωβρίου 1919 μεταξύ άλλων, όπου υποβάλλει ο ίδιος πρόταση, και εξουσιοδοτείται από το Δημοτικό Συμβούλιο, να εξασφαλίσει τα δάνεια και να πραγματοποιήσει το έργο.

Καταλήγοντας, μπορούμε να πούμε ότι οι φοινικούδες φυτεύτηκαν προς το τέλος του 1919 και αρχές του 1920 με πρωταρχική πρωτοβουλία του Νεοκλή Κυριαζή. Ορισμένες που ξεράθηκαν, ξαναφυτεύτηκαν κατά καιρούς, και μετά προστέθηκαν και άλλες για να επεκταθεί η προκυμαία.

ΠΗΓΕΣ
ΝΓ Κυριαζή. Συλλογή Ιστορικών Ειδήσεων της Πόλεως Λάρνακα- Σκάλα 1946, σελ 42
Πρακτικά συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου Μάιος 1919 – Οκτώβριος 1919