Η μάχη του Little Bighorn («Μικρό Μεγαλοκέρατο»)

Από το facebook του δημοσιογράφου Γιάννη Ανδρουλιδάκη

Σήμερα είναι η επέτειος του τέλους μιας μάχης λιγότερο γνωστής στην Ευρώπη. Της μάχης του Little Bighorn («Μικρό Μεγαλοκέρατο»), στην οποία οι ενωμένοι ιθαγενείς της Αμερικής (τους οποίους καταχρηστικά ονομάζουμε Ινδιάνους,εξαιτίας του λάθος του Κολόμβου που πίστεψε ότι πάτησε στις Ινδίες το 1492), συνέτριψαν το 7ο Σύνταγμα Ιππικού των Λευκών Ανθρώπων, που εισέβαλε στη Γη που είχε παραχωρηθεί στις ινδιάνικες κοινότητες για να ζουν και να κυνηγούν ελεύθεροι.

Στις 26 Ιουνίου του 1876 ο συνασπισμός των Ινδιάνων (Ντακότα, Βόρειοι Τσεγιέν, Λακότα και Αραπάχο), με επικεφαλής τον Τασούνκε Ιτκό («Τρελό Άλογο») και τον Τατάνκα Ιγιοτάκε («Καθιστός Ταύρος»), περικυκλώνουν το 7ο Σύνταγμα του στρατηγού Κάστερ και σκοτώνουν όλα τα μέλη του μέχρι ενός. Είναι η μεγαλύτερη ήττα που υπέστησαν ποτέ οι λευκοί άποικοι στην Αμερική από τους Ινδιάνους και η τελευταία μεγάλη. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και ο ίδιος ο στρατηγός Κάστερ, διαβόητος ινδιανοφάγος, ο οποίος δοξαζόταν ανάμεσα στους λευκούς για τις μεγάλες επιτυχίες του εναντίον των Ινδιάνων: συνήθως επρόκειτο για απροειδοποίητες εισβολές σε καταυλισμούς που κατέληγαν σε σφαγή γυναικόπαιδων και αμάχων Ινδιάνων και σε πυρπόλυση του καταυλισμού. Ο Καστερ, φιλοδοξούσε να θριαμβεύσει στο Λιτλ Μπιγκχόρν, προκειμένου να σιγουρέψει την εκλογική του νίκη στις προεδρικές εκλογές λίγους μήνες αργότερα, διαδεχόμενος τον μετριοπαθή Γκραντ. Ο θάνατός του (πιθανολογείται ότι αυτοκτόνησε περικυκλωμένος στη μάχη) ματαίωσε το πέρασμά του στην προεδρία, αλλά οι λευκοί Αμερικάνοι δεν έχασαν ποτέ το συνήθειο να εκλέγουν Πρόεδρο των ΗΠΑ αυτόν που σφάζει καλύτερα ή αυτόν που οργανώνει καλύτερα τις σφαγές των υπολοίπων -κυρίως όσων δεν είναι λευκοί.

Μετά τη μάχη του Λίτλ Μπιγκχόρν, οι Ινδιάνοι πίστεψαν ότι μπορούν να κρατήσουν την περιοχή τους ανέπαφη από τον πυρετό του χρυσού και να διατηρήσουν την οικολογική ισορροπία, η οποία αποτελούσε δομική παράμετρο των κοινωνιών τους.

Η νίκη στο Λιτλ Μπιγκχόρν δεν άλλαξε την πορεία του πολέμου. Οι Λευκοί Άποικοι νίκησαν τους Ινδιάνους, εφαρμόζοντας με επιτυχία την τεχνική της εξόντωσης των βούβαλων, που αποτελούσαν τη βάση του ινδιάνικου πολιτισμού (τροφή, ένδυση κ.λπ.), επιδοτώντας με παράλογα μεγάλα ποσά το κυνήγι τους, προκειμένου να προκαλέσουν λιμούς. Μερικοί από τους μεγαλύτερους ήρωες της «Άγριας Δύσης» (Μπάφαλο Μπιλ, Γουέιτ Ερπ κ.ά.), δοξάστηκαν κατά βάση, στερώντας από τους Ινδιάνους την τροφή τους. Ήταν μία από τις πολιτισμένες μορφές πολέμου των Λευκών προς τους «άγριους», που μαζί με τη σφαγή γυναικόπαιδων και την αποστολή μολυσμένων από ευλογιά σκεπασμάτων (στην οποία οι Ινδιάνοι δεν είχαν αντισώματα και πέθαιναν), αποδεικνύουν την ηθική ανωτερότητα του χριστιανικού πολιτισμού. Μόνο ο ναζισμός μπορεί να συγκριθεί με τις μεθόδους εξόντωσης των Ινδιάνων που χρησιμοποίησαν οι Λευκοί.

Δύο χρόνια μετά, οι Ινδιάνοι συνθηκολόγησαν και παρέδωσαν στους Λευκούς την περιοχή των Μαύρων Λόφων, στην οποία αυτοί επιδόθηκαν στην εξόρυξη χρυσού, κόλπο με το οποίο ο νεαρός αμερικανικός καπιταλισμός μπόρεσε να ξεπεράσει την κρίση που του είχε δημιουργήσει η πτώση της τιμής των μετοχών των σιδηροδρομικών εταιρειών στο χρηματιστήριο, εξαιτίας ενός σκανδάλου διαφθοράς. Οι Ινδιάνοι κλείστηκαν φρουρούμενοι σε ζώνες επιτήρησης, πρώτες μορφές λευκού Απαρτχάιντ, μέσα στις οποίες δολοφονήθηκαν τόσο ο Τρελό Άλογο όσο και ο Καθιστός Ταύρος.

Από τον πολιτισμό των Ινδιάνων δεν έμειναν και πολλά. Περιγραφές μόνο μας δίνουν μια εικόνα για κοινωνίες που ζούσαν χωρίς πατριαρχία, χωρίς εξουσιαστικές μορφές ιεραρχίας, χωρίς εμπόριο και οργανωμένες στη βάση της κοινοκτημοσύνης και της άμεσης επαφής με το περιβάλλον. Οι πρώτοι άποικοι, στα απομνημονεύματά τους μιλάνε για ανθρώπους που έδιναν ευχαρίστως τα πράγματά τους, αλλά επίσης θεωρούσαν ότι δικαιούνται να ζητήσουν τα πράγματα των άλλων. Οι ιεραπόστολοι του 18ου αιώνα παρατηρούσαν ότι πολλοί λευκοί προσχώρησαν στις ινδιάνικες κοινότητες την εποχή της μεγάλης φτώχειας και δεν θέλησαν ποτέ να φύγουν από αυτές, ενώ αντίθετα δεν είχε παρατηρηθεί καθόλου το φαινόμενο Ινδιάνοι να θέλουν να προσχωρήσουν στην κοινωνία των λευκών. Ο αγώνας τους για να διατηρήσουν τον πολιτισμό τους, ηττήθηκε, μεταξύ άλλων, εξαιτίας της μηδενικής ενότητας που υπήρξε στα πρώτα χρόνια των ΗΠΑ ανάμεσα στα τρία βασικά υπερ-καταπιεζόμενα στρώματα: Ινδιάνους, μαύρους και πολύ φτωχούς λευκούς («υπηρέτες» με ελάχιστα προνόμια σε σχέση με τους σκλάβους και χωρίς πολιτικά δικαιώματα). Οι πρώτες ηγεσίες των ΗΠΑ, έστρεψαν σε πολλές περιπτώσεις τους μεν εναντίον των δε, διασφαλίζοντας την ευημερία μιας μειοψηφίας ιδιοκτητών, η οποία βρίσκεται πίσω από την υπερεκτιμημένη αμερικανική «Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας».

Ο Νόαμ Τσόμσκι, σε μια εξαιρετικά εύστοχη φράση του, λέει: «το κράτος μας γεννήθηκε για να προστατεύει την ιδιοκτησία από την πλειοψηφία και αυτό συνεχίζει να κάνει». H αμερικανική κοινωνία, αυτή στην οποία ο καπιταλιστικός ανταγωνισμός παρουσιάστηκε ως η γεννητική ουσία, εξακολουθεί να είναι μια κοινωνία τρομερών αντιφάσεων, στην οποία το σημαντικότερο πρόβλημα παραμένει η αδυναμία των διαφορετικών καταπιεσμένων στρωμάτων και των ταυτοτικών κινημάτων να συντονισθούν. Ο Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ, πολιτικοποιημένος πρώην μπασκετμπολίστας, έγραψε πριν δύο χρόνια ένα εκπληκτικό άρθρο πάνω σε αυτό το ζήτημα, παρουσιάζοντας την ανάγκη να συναντηθούν οι εξεγερμένες μαύρες κοινότητες, με τις ριζοσπαστικές κινήσεις των πανεπιστημίων και τους λευκούς εργάτες.

Οι Ινδιάνοι δεν παίζουν πλέον κανένα σημαντικό ρόλο στις ΗΠΑ. Έχουν απομείνει ελάχιστοι και από όλες τις κοινότητες της χώρας είναι ίσως η πιο κατεστραμμένη. Η μάχη του Λιτλ Μπιγκχόρν ωστόσο, παραμένει ακόμα και σήμερα η πιο μεγάλη νίκη που πέτυχε οποιαδήποτε λαότητα στο εσωτερικό των ΗΠΑ, απέναντι στην επέλαση του ανταγωνισμού και του κέρδους. Το ότι δεν είχε αποτέλεσμα, δεν την ακυρώνει από το να αποτελεί μία από αυτές τις τεράστιου συμβολισμού στιγμές της παγκόσμιας ιστορίας, όπου για μια στιγμή οι καταπιεσμένοι δείχνουν ότι μπορούν να νικήσουν. Πλάι στην Κομμούνα του Παρισιού ή την 19η Ιουλίου του 1936 στη Βαρκελώνη ή ακόμα την Εξέγερση των Αναβαπτιστών στο Μύνστερ στον Μεσαίωνα. Μέχρι να σταματήσουμε να οψόμεθα στο μέλλον…

(Στη φωτογραφία, οι δύο ηγέτες των Σιου, ο Καθιστός Ταύρος και ο Τρελό Άλογο, δολοφονημένοι και οι δύο με διαφορά λίγων χρόνων στις Ζώνες Επιτήρησης των Ινδιάνων).