Όταν το Άτομο που αγαπάτε πάσχει από Κατάθλιψη

Γράφει η Άντριαν Μενελάου
Κλινική Ψυχολόγος
Τηλέφωνο:  97 701703

Είναι γεγονός πως η κατάθλιψη επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την σωματική αλλά και την ψυχική υγεία του ατόμου που την βιώνει. Παρόλα αυτά, το οικογενειακό, φιλικό και συζυγικό περιβάλλον,  επηρεάζεται εξίσου από το αγαπημένο τους πρόσωπο το οποίο πάσχει από τη νόσο.

Τι γίνεται λοιπόν με το άμεσο περιβάλλον του ατόμου; Τι μπορεί να κάνει ένας/μια σύντροφός όταν ο άνθρωπος του πάσχει από κατάθλιψη; Με ποιους τρόπους μπορεί να βοηθήσει; Πως μπορούν να νοιάζονται για τον εαυτό τους ενόσω νοιάζονται για τον/την αγαπημένο/­­-η τους;

Τα άτομα αυτά κουβαλούν το φορτίο της κατάθλιψης και επηρεάζονται σημαντικά για αυτό λοιπόν παρακάτω παρατίθενται 10 τρόποι με τους οποίους μπορείτε να βοηθήσετε τον/την σύντροφό σας:

1. «Η βοήθεια σας μόνο δεν είναι αρκετή».

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κατανοήσετε αν πραγματικά θέλετε να βοηθήσετε το αγαπημένο σας άτομο το οποίο υποφέρει από κατάθλιψη είναι πως δεν είστε αρκετοί από μόνοι σας. Αυτό σημαίνει με λίγα λόγια πως η αγάπη, η βοήθεια, η φροντίδα και η στήριξη που προσφέρετε στο άτομο αυτό είναι μεγάλης σημασίας παρόλα αυτά δεν είναι αρκετή. Μπορεί να ακούγεται σκληρό αλλά αν το αντιληφθείτε και το κατανοήσετε νωρίς, μπορεί να προσφέρει ανακούφιση. Η ανάρρωση του/της συντρόφου σας δεν θα έπρεπε να στηρίζεται στους ώμους σας μόνο. Πιο συγκεκριμένα, πέρα από εσάς, χρειάζονται περισσότερα υποστηρικτικά συστήματα όπως: ειδικοί ψυχικής υγείας, οικογένεια, φίλοι, καθώς και ομάδες ατόμων που συμμερίζονται το πρόβλημα.

Όπως και ο/η σύντροφός σας, έτσι και εσείς χρειάζεστε στήριξη. Μην ξεχνάτε την ανάγκη σας για στήριξη, καθώς στηρίζετε το άτομο που αγαπάτε.

2. «Η κατάθλιψη δεν καθορίζει τον/την σύντροφό σας».

Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει την προσωπικότητα του ατόμου. Παρόλα αυτά, είναι σημαντικό να θυμάστε πως η αλλαγή αυτή δεν είναι μόνιμη. Για παράδειγμα, σκεφτείτε την κατάθλιψη σαν να χαμηλώνετε τον ήχο σε ένα μεγάφωνο. Εξακολουθεί να παίζει την ίδια μουσική αλλά σε μειωμένα επίπεδα ήχου. Τα άτομα αναρρώνουν από την κατάθλιψη κάθε μέρα και ανακτούν την ενέργεια τους, το κίνητρό τους και φυσικά την προσωπικότητά τους. Το άτομο που γνωρίσατε εξακολουθεί να βρίσκεται εκεί.

3. «Μην ξεχνάτε να φροντίζετε τον εαυτό σας».

Το να φροντίζετε ή να ζείτε με κάποιο άτομο το οποίο πάσχει από κατάθλιψη μπορεί να είναι συναισθηματικά εξουθενωτικό. Δεν είναι εγωιστικό εκ μέρους σας να φροντίζετε τον εαυτό σας. Η υπερβολική ενασχόληση με την ψυχική υγεία του αγαπημένου σας, μπορεί να επιφέρει αντίθετα αποτελέσματα. Επιπλέον, μην ξεχνάτε πως όσο φροντίζετε τον εαυτό σας, δείχνετε στον σύντροφό σας πως να φροντίσει και ο ίδιος τον εαυτό του.

4. «Κάντε υπομονή».

Ανάλογα με τον τύπο της κατάθλιψης που έχει το άτομο, η ανάρρωση μπορεί να πάρει αρκετό χρονικό διάστημα. Είναι σημαντικό και βοηθητικό να έχετε υπόψη πως η ανάρρωση του ατόμου περιέχει πολλά σκαμπανεβάσματα. O/Η σύντροφός σας, μπορεί να προσπαθήσει να ξεπεράσει την κατάθλιψη και να αποτύχει πολλές φορές εφόσον η κατάθλιψη επηρεάζει σημαντικά το κίνητρο για ανάρρωση. Αποφύγετε τις συγκρίσεις με άλλα άτομα τα οποία αντιμετωπίζουν κάποιο άλλο θέμα ψυχικής υγείας και έχουν περισσότερο κίνητρο ή περισσότερα αποτελέσματα στην ανάρρωση. Χωρίς θέληση για αλλαγή, η κατάθλιψη μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο για το άτομο. Για τον λόγο αυτό λοιπόν, χρειάζεται υπομονή τόσο με τον/την σύντροφό σας, όσο και με την διαδικασία της θεραπείας. Αν ο/η σύντροφός σας βρίσκεται υπό φαρμακευτική αγωγή ή έχει ζητήσει την βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας, δώστε τον χρόνο που χρειάζεται για τις θεραπείες αυτές να δουλέψουν αποτελεσματικά.

5. «Κρατήστε ένα προβλέψιμο και τακτικό πρόγραμμα».

Η κατάθλιψη έχει έναν τρόπο να παρεμβαίνει με τη ζωή, να την καθυστερεί και να την κάνει επίπονη. Ως αποτέλεσμα, επηρεάζει τον/την σύντροφό σας αλλά και εσάς. Αναγνωρίστε το, αλλά ταυτόχρονα μπορείτε να κάνετε κάποια βήματα έτσι ώστε να μην κατακλύσει τη ζωή σας. Μπορείτε να έχετε όνειρα, στόχους και φιλοδοξίες παράλληλα με το να βρίσκετε χρόνο να είστε δίπλα στον/στην σύντροφό σας. Στην πραγματικότητα, όταν η ζωή σας είναι χτισμένη στα θεμέλια της ρουτίνας και είναι δομημένη αλλά και προβλέψιμη, τότε δημιουργείται με αυτό τον τρόπο ένα σταθερό και συνεχές περιβάλλον. Η σταθερότητα είναι κάτι το οποίο ο/η σύντροφός σας έχει απόλυτη ανάγκη, ιδιαίτερα στις στιγμές που νιώθει συναισθηματικά προς τα κάτω.

6. «Παρατηρείστε τα συμπτώματα».

Με την διάγνωση του αγαπημένου σας προσώπου, έχετε μήπως παρατηρήσει στον εαυτό σας τα ακόλουθα συμπτώματα;

• Συναισθήματα λύπης, ευσυγκινησίας ή απελπισίας.

• Ξεσπάσματα θυμού, ευερεθιστότητα για ασήμαντα πράγματα.

• Έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες οι οποίες παλιά σας πρόσδιδαν ευχαρίστηση.

• Αλλαγές στον ύπνο όπως αυπνία ή υπερυπνία.

• Κόπωση και έλλειψη ενέργειας.

• Αλλαγές στην διάθεση για φαγητό όπως αυξημένη διάθεση για φαγητό με αποτέλεσμα την αύξηση βάρους ή μειωμένη διάθεση για φαγητό με αποτέλεσμα την απώλεια βάρους.

• Άγχος και ανησυχία.

• Επιβράδυνση στη σκέψη, στην ομιλία και στις κινήσεις.

• Αίσθημα αναξιότητας, ενοχής και αυτομομφής.

• Δυσκολία στη συγκέντρωση και δυσκολία στη μνήμη.

• Συχνές και επανειλημμένες σκέψεις θανάτου ή απόπειρα αυτοκτονίας.

• Ανεξήγητα σωματικά προβλήματα όπως έντονοι πονοκέφαλοι και πόνοι στη μέση.

Αν βιώνετε κάποια από τα πιο πάνω συμπτώματα, δώστε προσοχή. Όταν φροντίζετε ένα άτομο το οποίο πάσχει από κατάθλιψη, το να βιώσετε κάποια από τα πιο πάνω συμπτώματα είναι φυσιολογικό και αποτέλεσμα των αυξημένων επίπεδων ενσυναίσθησης. Ως άνθρωποι, τείνουμε να είμαστε έντονα συναισθηματικά δεμένοι με το αγαπημένο μας πρόσωπο το οποίο υποφέρει από τη νόσο της κατάθλιψης, με αποτέλεσμα να αρχίζουμε να βιώνουμε τα συμπτώματα της νόσου και οι ίδιοι. Αν όμως γίνει αυτό, τότε πως μπορούμε να βοηθήσουμε και να στηρίξουμε αποτελεσματικά το δικό μας άτομο; Για τον λόγο αυτό η αυτοφροντίδα και η αναγνώριση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης είναι ύψιστης σημασίας. Πάρτε όσο χρόνο χρειάζεστε να γεμίσετε τις μπαταρίες σας και να ζητήσετε την βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας αν το χρειάζεστε.

7. «Ζητήστε τη βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας».

Οι κατάλληλοι ειδικοί ψυχικής υγείας είναι εκπαιδευμένοι και καταρτισμένοι σε θεραπείες οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά το άτομο το οποίο πάσχει από τη νόσο της κατάθλιψης. Σε συνδυασμό με την ψυχοθεραπεία, η φαρμακευτική αγωγή η οποία χορηγείται από τον κατάλληλο ειδικό συνιστά την πιο αποτελεσματική θεραπεία για το άτομο.

8. «Να είστε ενημερωμένοι».

Το να γνωρίζετε όσα περισσότερα μπορείτε για την νόσο της κατάθλιψης μπορεί να βοηθήσει όχι μόνο εσάς αλλά και τον/την σύντροφό σας. Μελετήστε και ενημερωθείτε για τις αιτίες, τα συμπτώματα αλλά και την θεραπεία της νόσου. Κάποιες από τις αιτίες μπορούν να αποτελούν οι εξής:

• Στρεσσογόνα γεγονότα όπως: θάνατος ενός αγαπημένου ατόμου, παιδικά τραύματα, διαζύγιο, ανεργία ή ενδοοικογενειακή βία.

• Μια χρόνια ασθένεια όπως: καρκίνος, καρδιακά προβλήματα, διαβήτης και σκλήρυνση κατά πλάκας.

• Κατάχρηση ουσιών όπως ναρκωτικά και αλκοόλ.

• Οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης.

Η κατανόηση των αιτιών μπορεί να σας βοηθήσει να στηρίξετε τον/την σύντροφό σας. Για παράδειγμα μπορεί να υποφέρει από κατάθλιψη λόγω κάποιας ασθένειας όπως ο υπερθυρεοειδισμός. Σε αυτή την περίπτωση είναι αναγκαία η επίσκεψη σε ένα γιατρό. Πιθανόν να πάσχει από κατάθλιψη λόγω εθισμού σε ναρκωτικές ουσίες όπου σε αυτή την περίπτωση ίσως χρειαστεί να γίνει εισαγωγή σε ανοιχτή ή κλειστή μονάδα θεραπείας. Αν από την άλλη, η αιτία είναι το έντονο άγχος, ίσως χρειάζεται να επισκεφθεί ένα ψυχολόγο ο οποίος θα βοηθήσει το άτομο να διαχειριστεί το άγχος του αποτελεσματικά. Η αναγνώριση της πηγής του προβλήματος μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην καταπολέμηση της νόσου.

9. «Προσαρμόστε τις προσδοκίες σας».

Είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε πως ο/η αγαπημένος/-η σας ίσως δεν έχει τις ίδιες φιλοδοξίες, τους ίδιους στόχους και το ίδιο πάθος που είχαν προτού διαγνωστούν με κατάθλιψη. Για το λόγο αυτό λοιπόν, χρειάζεται να προσαρμόσετε τις προσδοκίες σας. Δεν μπορείτε πλέον να στηριχτείτε πάνω τους στον ίδιο βαθμό που το κάνατε προηγουμένως. Αυτό σημαίνει πως η αγάπη, η στήριξη και η στοργή που λαμβάνατε από το άτομο δεν θα είναι άμεσα διαθέσιμη όπως παλαιότερα.

Η κατάθλιψη κάνει τους ανθρώπους να ξεχνούν, κατατονικούς και αφηρημένους. Για παράδειγμα, αν τους ζητήσετε να πάνε για ψώνια, είναι πολύ πιθανόν πως θα επιστρέψουν με τα μισά πράγματα από αυτά που ζητήσατε. Σε κοινωνικές συγκεντρώσεις ίσως να μην είναι τόσο διασκεδαστικοί ή ευχάριστοι όσο ήταν παλαιότερα. Αυτό, δεν αποτελεί δικό τους φταίξιμο. Μην το κρατάτε εναντίον τους. 

10. «Διατηρήστε το αίσθημα της ελπίδας».

Το χειρότερο που μπορείτε να κάνετε είναι να χάσετε κάθε ελπίδα. Ο/Η σύντροφός σας, σας χρειάζεται περισσότερο τώρα από οποιαδήποτε άλλη στιγμή. Μπορεί να μην νιώθουν αισιόδοξοι αλλά μπορούν να βασιστούν στην δική σας ελπίδα, πίστη και αισιοδοξία. Η ανάρρωση από την νόσο της κατάθλιψης είναι εφικτή: Εκατομμύρια άνθρωποι το καταφέρνουν καθημερινά. Χρειάζεται σκληρή δουλειά, υπομονή, προσπάθεια, θεραπεία και στήριξη αλλά είναι απόλυτα εφικτό. Μπορεί ο δρόμος της ανάρρωσης να μοιάζει μπερδεμένος αλλά είναι σημαντικό να εμπιστευτείτε την διαδικασία.

Οι πιο πάνω δέκα εισηγήσεις λοιπόν αποσκοπούν στο να σας εξοπλίσουν με γνώση, κατανόηση και επίγνωση για να βοηθήσετε το άτομο που αγαπάτε το οποίο βιώνει την νόσο της κατάθλιψης. Μπορεί να φαίνεται πως η κατάθλιψη έχει πάρει μακριά από εσάς τον/την σύντροφό σας, όμως αυτό δεν ισχύει. Το άτομο που αγαπάτε βρίσκεται ακόμη εκεί. Χρειάζεται όμως να το αποδεχτείτε με ή χωρίς την νόσο της κατάθλιψης. Η ανάρρωση από την κατάθλιψη αποτελεί μαραθώνιο για το άτομο. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να είστε όσο πιο κατάλληλα προετοιμασμένοι, να τρέξετε μαζί του.