Η σημασία του Άγχους στα Αυτοάνοσα Νοσήματα

Γράφει η Άντριαν Μενελάου
Κλινική Ψυχολόγος
Τηλέφωνο:  97 701703

Το άγχος αποτελεί μια από τις κυριότερες αιτίες πολλών νοσημάτων. Μπορεί το ίδιο το άγχος από μόνο του να μην αποτελεί νόσο, παρόλα αυτά είναι υπεύθυνο για διάφορα νοσήματα και ασθένειες και μπορεί να οδηγήσει σε ψυχολογικές, σωματικές και λειτουργικές βλάβες.

Τα αυτοάνοσα νοσήματα αποτελούν παθολογικές καταστάσεις που αναπτύσσονται όταν το αμυντικό μας σύστημα στρέφεται εναντίον του ίδιου μας του οργανισμού. Πιο συγκεκριμένα, στα αυτοάνοσα νοσήματα, το ανοσοποιητικό δεν δυσλειτουργεί αλλά αντιθέτως βρίσκεται σε υπερδραστηριότητα. Αυτό σημαίνει πως υπερλειτουργεί, με αποτέλεσμα να μην είναι ικανό να αναγνωρίσει τα δικά του στοιχεία και να προχωρά στην καταστροφή των δικών του στοιχείων καταστρέφοντας τους υγιείς ιστούς του. Υπάρχουν πάνω από 200 αυτοάνοσα νοσήματα. Τα πιο συνηθισμένα αποτελούν η Σκλήρυνση κατά πλάκας, η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα, ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, ο Διαβήτης τύπου 1, η Ελκώδης Κολίτιδα, η νόσος του Chrohn και η ψωρίαση.

Δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά πως τα αυτοάνοσα νοσήματα οφείλονται αποκλειστικά στο άγχος και την ψυχολογία, όμως υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις πως το μακροχρόνιο άγχος μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων και να προκαλέσει την επιδείνωση τους. Ακόμη και το ελάχιστο καθημερινό μακροχρόνιο άγχος, μπορεί να προκαλέσει αλλαγές αφού τα επίπεδα ορμονών του άγχους είναι αυξημένα με αποτέλεσμα να απορρυθμίζεται το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα και να δυσλειτουργεί το ανοσοποιητικό σύστημα.

Ο ρόλος του ψυχολογικού στα αυτοάνοσα θεωρείται ύψιστης σημασίας αφού σε αρκετούς ασθενείς, ένα ιδιαίτερο έντονο γεγονός ζωής, μια εμπειρία η οποία τους φόρτισε, ένα έντονο άγχος ή θλίψη, συσχετίζεται σημαντικά με την περίοδο πριν την εμφάνιση και τη διάγνωση ενός αυτοάνοσου νοσήματος. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της θεραπείας της νόσου η έξαρση ή ύφεση των συμπτωμάτων συνδέεται σημαντικά με το άγχος και την ψυχολογία του ατόμου αλλά και την διαχείριση των συναισθημάτων του όπως είναι ο θυμός και η θλίψη.

Όπως όλα τα χρόνια ιατρικά νοσήματα έτσι και τα αυτοάνοσα επηρεάζουν την ψυχολογία του ατόμου σημαντικά, χωρίς αυτό να σημαίνει πως όσοι έχουν διαγνωστεί με αυτοάνοσο, θα αναπτύξουν ψυχολογικά συμπτώματα στην πορεία της νόσου. Εκτεταμένες μελέτες ψυχολόγων υγείας, έχουν συνοψίσει τις πιο συχνές ψυχολογικές δυσκολίες οι οποίες ακολουθούν μετά την διάγνωση ενός αυτοάνοσου νοσήματος. Οι πιο κοινές έχουν ως εξής: Άγχος, θυμός, φοβίες, κατάθλιψη, χρόνιος πόνος, κοινωνική απόσυρση, άρνηση για συμμόρφωση στη θεραπεία, σεξουαλικές δυσκολίες, διαταραχή στους οικογενειακούς ρόλους και μείωση των ικανοτήτων στο εργασιακό περιβάλλον.

Η θεραπεία ενός αυτοάνοσου νοσήματος, πέρα από την φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να περιλαμβάνει παρεμβάσεις για τη διαχείριση του άγχους και γενικότερα της συμπεριφοράς του ασθενή. Η επίσκεψη σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει στην αλλαγή του αρνητικού τρόπου σκέψης που προκαλεί μια χρόνια νόσος όπως είναι η απαισιοδοξία για το μέλλον, στην διαχείριση έντονων συναισθημάτων όπως η θλίψη και ο θυμός, στην συμμόρφωση της φαρμακευτικής αγωγής και της θεραπείας, στην αποδοχή της διάγνωσης του νοσήματος, στην τοποθέτηση στόχων για το μέλλον και στην ένταξη στρατηγικών αντιμετώπισης για τις οποιεσδήποτε δυσκολίες επιφέρει η νόσος.

Τέλος, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως τα άτομα που βιώνουν χρόνιο άγχος και έντονα συναισθηματικά προβλήματα θεωρείται αναγκαίο να ζητούν τη βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας. Η πρόληψη σώζει ζωές και η παρέμβαση θεωρείται εξαιρετικά σημαντική για το άτομο.