Οι διαλέξεις «Πρόσωπα Λάρνακας» διοργανώνονται από το Δημοτικό Ιστορικό Αρχείο Λάρνακας και εντάσσονται στις προσπάθειες για διαφύλαξη της ιστορία της πόλης μας. Μέσα από αυτές, διατηρείται ζωντανή η μνήμη διαφόρων προσωπικοτήτων, ντόπιων και μη, με σημαντική προσφορά στη Λάρνακα, ρίχνοντας έτσι φως σε γνωστές και άγνωστες πτυχές της ζωής τους.
Στο πρόγραμμα του πρώτου έτους οι διαλέξεις αφορούν στους: Νεοκλή Κυριαζή, Κωνσταντίνο Περιστιάνη, Στέλιο Βότση, Ανδρέα Μαππούρα, Ιερώνυμο Βαρλαάμ, Γουσταύο Λαφφών, και Δημήτρη Λιπέρτη.
Οι διαλέξεις πραγματοποιούνται στους χώρους του Ιστορικού Αρχείου Δήμου Λάρνακας στις 7.30 μ.μ.
Την πρώτη διάλεξη για τον Νεοκλή Κυριαζή παρουσίασε ο εγγονός του Δρ Μάριος Κυριαζή.
Το SkalaTimes παρουσιάζει σήμερα ένα αφιέρωμα στον Νεοκλή Κυριαζή με κομμάτια από την διάλεξη.
Ευχαριστούμε τον Δρ Μάριο Κυριαζή που μας παραχώρησε το υλικό.
Νεοκλής Κυριαζή 1877-1956
Ο πατέρας του ήταν ο Γιώργος Κυριαζής, ένας από τους πέντε Έλληνες αδελφούς από τη Θεσσαλία, που ίδρυσαν την βιομηχανία τσιγάρων Kyriazi Freres.
Η μητέρα του ήταν Ζαφείρω Οδυσσέα Χασαπόγλου, δισέγγονη του Τσελέπη Χατζή-Πετράκη Κυθέριου (1770-1830). Η γιαγιά του, η Μαρίτσα Τάνο, ήταν απόγονος της Ιταλικής οικογένειας Τάνο. Παντρεύτηκε τη Μαρία Πιερίδη (1871-1953).
Σπούδασε Ιατρική στην Αθήνα και Παρίσι 1895-1899, 1900-1904
Έγραψε πολλά άρθρα και βιβλία. Μερικά παραδείγματα:
Για την μέθη, υγιεινή, τους παλιούς ιατρούς, καθώς και την Κυπριακή Λαϊκή Ιατρική.
Παραδείγματα αγυρτείας-τσαρλατανισμού
Πολλοί κατέφευγαν στους μάους και αγύρτες αντί σε επιστήμονες ιατρούς. Γράφει «Αντί της επιστημονικής γνώσεως, θριαμβεύει το ειδεχθές και απαίσιον μορμολύκειον της αγυρτείας και μαγγανείας…».
«…είχε πάθη σπασμούς το τέκνον διδασκάλου εις Λειβάδια…εκωλύθημεν (μας εμποδίσαν να το θεραπεύσουμε)…Εγένετο ανάγκη δια της βίας να αποσπάσωμεν προς περίθαλψην τον πάσχοντα».
«Εκλήθημεν εις επίσκεψιν παιδός πυρέσσοντος, όστις ειδόν μας, έκλαιε και εφώναζε…Ο πατήρ του, ιερεύς, …ήρχησε να κλαθμηρίζη και να μας αιτιάται, διότι…ηναγκάσαμεν το παιδί να βλαστημήση την μεσημβρίαν ενώ ο παπάς ήτο ασκεπής…Και τούτο διότι…θα έμπαινεν ο διάολος εις την κεφαλήν του και θα παρίστατο ανάγκη να καταφύγη εις τον Χότζαν της Πύλας δια να του διαβάση και να φύγη ο διάολος από το κεφάλι του!» (το θαυμαστικό δικό του).
Δημοτικό Σύμβουλος 1915
Αντιδήμαρχος, Δημαρχεύων 1918-20
Εθναρχικός Σύμβουλος 1922-24
Δημοτικός Ιατρός Λάρνακας, με αμισθί υπηρεσίες (μαθήματα υγιεινής, περίθαλψη πτωχών, καταπολέμηση επιδημίας πανώλης).
Αποξήρανση και δενδροφύτευση ελών (Καλογριές, Άγιος Λάζαρος, Φανερωμένη κλπ).
Άγιος Λάζαρος
Πρόεδρος Εκκλησιαστικής Επιτροπής Αγίου Λαζάρου 1922-1928
Ίδρυσε το Βυζαντινό Μουσείο Αγίου Λαζάρου
Επίτιμος Έφορος Επαρχιακού Μουσείου Λάρνακας 1938-1956
Κυπριακά Χρονικά
Κυπριολογία
Συν-ιδρυτής των Κυπριακών Χρονικών (1923-1937, με 4176 σελίδες), που διέσωσαν ένα μεγάλο και σημαντικό μέρος της Κυπριακής ιστορίας. Τα τελευταία 4 χρόνια με δική του οικονομική ευθύνη.
Τα πουλούσε ο ίδιος.
Κυπριακή Βιβλιογραφία
Το βιβλίο του «Κυπριακή Βιβλιογραφία» «αποτελεί αξεπέραστο όριο και απαραίτητο εργαλείο κάθε Κυπριολογικής έρευνας, και τα Κυπριακά Χρονικά αποτελούν ανεξάντλητη- και ανεπανάληπτη- πηγή Κυπριολογικού υλικού» (Φοίβος Σταυρίδης 1988)
Λάρνακα
Από το 1905 -1956 έγραψε εκατοντάδες άρθρα και βιβλία, και ειδικά για την Λάρνακα (πχ Ο Δήμος Λάρνακας εντός μιας Πεντηκονταετίας, Η Πόλις της Λάρνακος υπό το Φως Ιστορικών Εγγράφων, Κοινωνική Δράσις της Πόλεως Λάρνακα-Σκάλα, Συλλογή Ιστορικών Ειδήσεων της Πόλεως Λάρνακα-Σκάλα κλπ.
Είπαν για τον Νεοκλή Κυριαζή…
«Ο Κυριαζής υπήρξε μορφή σπάνια και ανεπανάληπτη για τον τόπο μας» (Ο Κιτίου Χρυσόστομος 1985)
«Ο Κυριαζής είναι ο πατέρας της Ιστορίας της ιατρικής στη Κύπρο» (Κύπρος Χρυσάνθης)
«Ηγετικό στέλεχος του πνευματικού και πολιτικού κόσμου της Κύπρου» (ΚΠ Χατζηιωάννου)
«Κατέλαβε οριστικήν θέσιν εις την ιστορία της Κυπριολογίας» (ΜΓ Μιχαηλίδης)
Κατακλυσμός
Το 1918 ο Αντιδήμαρχος Νεοκλής Κυριαζής ετοιμάζει με δική του πρωτοβουλία, πρόταση προς το Δημοτικό Συμβούλιο Λάρνακας, για επίσημη θεσμοθέτηση της ‘φθίνουσας’ γιορτής του Κατακλυσμού.
(Εφημερίδα Νέον Έθνος, αρ. 1271 Μάιος 1918, και αρ. 1312 Φεβρουάριος 1919)
Η πρόταση περιλάμβανε: διοργάνωση ποιητικών διαγωνισμών και χορών. Παρόλο που ήδη υπήρχε εμπορική πανήγυρη, δεν υπήρχε κάτι ουσιαστικό σε σχέση με την καλλιτεχνικότητα, δηλαδή υπήρχε εμποροπανήγυρη αλλά όχι επίσημα οργανωμένα τραγούδια/χοροί, ούτε και τσιαττιστά.
Διαγωνισμοί για τα καλύτερα κεντήματα, τραγούδια, απαγγελίες, τσιαττιστών, γυναικείας φορεσιάς, καλαθοποιίας, βρουλλιών κλπ.
Ο ερευνητής Δρ. Γ. Κ. Γιαγκουλλής υποστηρίζει για τον Κατακλυσμό της Λάρνακας: «… η πρώτη αρχή του Κατακλυσμού πρέπει να τοποθετηθεί στα 1918, αν και θαλασσοπανήγυρεις γίνονταν και προηγουμένως. Η πρώτη Γιορτή έγινε στις 10 Ιουνίου του 1918, με πρωτοβουλία του ιστοριοδίφη Νεοκλή Κυριαζή.»
Από ένα ποίημα του Γιάννη Πέρδιου
στην εφημερίδα ‘Μαστίγιο’ της 22 Ιουνίου 1918 επιβεβαιώνουμε τον ρόλο του Νεοκλή Κυριαζή στην διοργάνωση διαγωνισμών για τον πρώτο θεσμοθετημένο Κατακλυσμό.
Ο τίτλος του ποιήματος είναι: «Εις στην Σκάλα μας επήραν για κριτάς, Για να κρίνουμε τους νέους ποιητάς».
Χάρις στον Κυριαζή
Και τον Νίκο τον αγά μου
Πήγα με κριτάς μαζί
Σαν εκάθομουν στ’ αυγά μου
Με σηκώσαν απ’εδώ
Και στην Λάρνακα με πήραν
Για ν’ακούσω και να δώ
Των Κυπρίων μας την λύραν…
…Κι αοιδούς μας λαϊκούς
Ήκουα που κελαδούσαν
Κι εμαγεύεσο ν’ακους
Την αγροτικήν των Μούσαν….
Εφημερίδα Ένωσις, Λάρνακα 1886
«Εις διάφορα μέρη της παραλίας, καπνός μετ’ οσμής καιομένου ελαίου, προσβάλλει την ρίνα και τους οφθαλμούς των πανηγυριζώντων, αναδιδόμενος εκ των τηγανίτων ους κατασκευάζουν εξ αζύμου φυράματος, πολλοί αγοραστές κρατούντες εν χερσί πινάκιον όπερ καθαρίζουν λίαν επιμελώς εκ του μέλιτος, δια των τηγανίτων ους απλήστως καταβροχθίσουσι».
Κατακλυσμός/ Λαϊκό Πανηγύρι/ Θεσμοθέτηση
Ο ρόλος του Νεοκλή Κυριαζή ήταν καθοριστικός. Πριν το 1918, ο Κατακλυσμός ήταν μια αυτοσχέδια σύναξη χωρικών, πραματευτάδων, και κατοίκων της πόλης. Μετά το 1918 αυτή η ακατάστατη και κακά διοργανωμένη γιορτή αναδιοργανώνεται και μπαίνει σε μεθοδικά πλαίσια, με τον Δήμο να έχει μεγαλύτερο ρόλο στη διοργάνωση.
«Φθίνουσα Γιορτή»
Το ότι ο Κατακλυσμός άρχισε να πέφτει σε χαμηλά ποιοτικά επίπεδα, το επιβεβαιώνει εφημερίδα Νέον Έθνος (Μάιος 1919) η οποία αναφέρεται στη γιορτή του 1919 (η δεύτερη επίσημη – το 1918 η πρώτη), αναφέρει αγώνες λεμβοδρομίας, τραγουδιών, χορών και εμπορική έκθεση.
-
Αναφέρεται στις προ του 1918 πανηγύρεις και λέει ότι το επίπεδο τους ήταν ‘πολύ χαμηλό’ και επιπόλαιο.
-
Ο Κατακλυσμός τις τελευταίες δεκαετηρίδες ήταν ‘πολύ βάρβαρος’, με οχληρία και κακόηχα τραγούδια.
-
Παράγκες και σκηνές από τους ίδιους τους πανηγυριώτες οι οποίοι απλά πήγαιναν όπου υπήρχε άδειος τόπος.
-
Υπήρχε φωταγωγία αλλά όχι οργανωμένη. Το κάθε κέντρο, καφενείο και σπίτι ήταν φωταγωγημένο με την πρωτοβουλία του ιδιοκτήτη.
