Δύσκολες μητέρες που δεν ξέρουν να αγαπούν τα παιδιά τους με τον σωστό τρόπο

«Αν δεν ήταν δίπλα σου συναισθηματικά, δεν ένιωθε τα συναισθήματά σου, δεν ήταν δίπλα σου για να τα ακούσει και να τα καταλάβει, όποια κι αν ήταν αυτά, πιθανόν να μην ήταν μια αρκετά καλή μαμά»

Από όλων των ειδών τις αγάπες, η πιο έντονη, ουσιαστική αλλά και εξιδανικευμένη είναι η αγάπη της μητέρας προς το παιδί της. Όλοι το ξέρουμε αυτό.
Κι όμως, σύμφωνα με τον Ματθαίο Γιωσαφάτ, αυτή η αγάπη δεν είναι απόλυτη και γενική και δεν αφορά σε όλες τις μητέρες. Ο ίδιος, εξάλλου, μας υπενθυμίζει ότι δεν υπάρχει τέλεια μαμά παρά μόνο η αρκετά καλή μαμά. Στον αντίποδα μάλιστα της δεύτερης υπάρχει και μία άλλη. Η δύσκολη μαμά!
Δεν θα την αναγνωρίσεις εύκολα. Τη δύσκολη μαμά. Ακόμα κι αν ήταν ή είναι η μαμά σου. Ή ακόμα κι αν είσαι εσύ αυτή. Έχεις περάσει πολλά χρόνια – μην το ξεχνάς – βλέποντάς την υπό το πρίσμα της εξιδανίκευσης. Κι εξάλλου πώς να υποψιαστείς ότι όντως ήταν δύσκολη; Σάμπως είχες κι άλλη μαμά για να συγκρίνεις;
Οι πρώτες υποψίες ότι ίσως κάτι εκείνη δεν έκανε καλά μπορεί να αρχίσουν να σου δημιουργούνται μόλις συνειδητοποιείς ότι κάτι δεν πάει καλά με σένα. Και τότε ίσως χρειαστεί να την αποκαθηλώσεις από το βάθρο της για να ανακαλύψεις ότι ναι, τελικά μεγάλωσες με μια δύσκολη μητέρα. Συνήθως, όμως, χρειάζεσαι τη βοήθεια κάποιου για να το κάνεις αυτό. Κάποιου που ξέρει να εντοπίζει και αναγνωρίζει τις δύσκολες μαμάδες μέσα από τα συνήθως φιλτραρισμένα λεγόμενα των παιδιών τους.
Για αυτές τις μαμάδες αποφασίσαμε να μιλήσουμε με τον Ψυχίατρο-Παιδοψυχίατρο και Ψυχαναλυτή Ματθαίο Γιωσαφάτ.

Κύριε Γιωσαφάτ, από την προσωπική σας εκτίμηση θεωρείτε ότι υπάρχουν πολλές δύσκολες μητέρες ή είναι σπάνιο είδος;
Φυσικά και είναι πολλές! Βλέπω τόσες τόσα χρόνια. Όπως και τα παιδιά τους.

Πότε μια μαμά θεωρείται αρκετά καλή και πότε δύσκολη;
Αν μια μητέρα ξέρει ν’ αγαπάει το παιδί της, αυτόματα βρίσκει τους τρόπους για να γίνει και καλή μητέρα. Η αγάπη είναι οδηγός σε αυτή την περίπτωση. Αγαπάει το παιδί της σημαίνει να νοιάζεσαι για αυτό. Τον πρώτο χρόνο να το χαϊδεύει, να το παίρνει αγκαλιά και να του προσφέρει μια συνεχόμενη και επαναλαμβανόμενη αίσθηση ασφάλειας. Η μυρωδιά της μητέρας, η φωνή και τα τραγούδια της, η επανάληψη των παραμυθιών δημιουργούν την ασφάλεια. Και μετά, καθώς μεγαλώνει το παιδί, η μητέρα θα πρέπει να δημιουργήσει μαζί του μια σχέση αποδοχής. Είναι σημαντικό το παιδί να το νιώθει αυτό και να το καταλαβαίνει από μωρό. Είναι σχέση πομπού και δέκτη η σχέση μητέρας παιδιού.

Δύσκολη, επομένως, μητέρα δεν είναι μόνο εκείνη με τον ιδιότροπο χαρακτήρα;
Δύσκολη μητέρα είναι εκείνη που δεν ξέρει να αγαπά το παιδί της με τον σωστό τρόπο. Μπορεί να είναι ένας δύσκολος χαρακτήρας που δεν ξέρει πώς να σχετίζεται με τους άλλους. Αναλαμβάνει, όμως, ξαφνικά ένα σοβαρό έργο: αυτό της ανατροφής του παιδιού της. Αν, όμως, η μάνα – για κάποιους λόγους – δεν είναι ασφαλής με τον εαυτό της, είτε λόγω της προσωπικότητάς της, είτε λόγω του κοινωνικού πλαισίου, είτε γιατί η ίδια είχε προβλήματα με τη μάνα της, μπορεί να μην είναι μια αρκετά καλή μητέρα. Ή να είναι αυτό που λέμε δύσκολη μητέρα.
Αυτό εξαρτάται κυρίως από τις σχέσεις αγάπης που έχει πάρει από τη ζωή της. Από τον σύντροφό της και κυρίως από τη δική της μητέρα.

Δηλαδή, μια δύσκολη μητέρα είχε κι εκείνη μια δύσκολη μαμά;
Προϋπόθεση για μια μητέρα, για να μπορέσει να αγαπήσει το παιδί της, είναι να έχει βιώσει μια σχέση σχετικής αγάπης με τη δική της μητέρα. Αλλιώς είναι μια terra incognita – μια άγνωστη γη – για εκείνη. Η μάνα τότε ως μάνα γίνεται θύμα της δικής της μάνας. Πιθανόν όμως και η τελευταία να είχε άγνοια για το πώς να την αγαπήσει. Αν, όμως, δε με αγάπησε η μάνα μου, τότε δεν ξέρω πώς να αγαπήσω. Ούτε έναν άντρα ούτε το παιδί μου.

Αν η μαμά μου με φρόντιζε ως παιδί, μου ετοίμαζε πάντα ζεστό σπιτικό φαγάκι, μου είχε πάντα καθαρά και φρεσκοσιδερωμένα ρούχα για να φορέσω ή ξενυχτούσε δίπλα μου μέχρι να πέσει ο πυρετός, αυτό δεν αρκεί για να της αποδοθεί ο τίτλος της αρκετά καλής μαμάς;
Αν δεν ήταν δίπλα σου συναισθηματικά, δεν ένιωθε τα συναισθήματά σου, δεν ήταν δίπλα σου για να τα ακούσει και να τα καταλάβει, όποια κι αν ήταν αυτά, πιθανόν να μην ήταν μια αρκετά καλή μαμά. Γιατί δεν ήταν φροντιστική σε επίπεδο συναισθημάτων. Κι αυτό ισοδυναμεί με απουσία και έλλειψη. Φυσικά, θα στο πω πάλι, πιθανόν να μην το έκανε αυτό επειδή δεν ήξερε πώς να το κάνει ή δεν την έμαθαν πώς να το κάνει.

Η «νάρκισσος μαμά» θεωρείται κι αυτή δύσκολη μαμά;
Ναι η νάρκισσος μαμά είναι δύσκολη μαμά. Κι όχι μόνο επειδή κυρίως είναι επικεντρωμένη στον εαυτό της. Επιπλέον, ζητά να ικανοποιήσει τις δικές της προσδοκίες, απαιτώντας από το παιδί βαθμούς, μετάλλια, υψηλές επιδόσεις, επιτυχημένη πορεία όπως εκείνη την ορίζει, επειδή το βλέπει ως προέκταση του εαυτού της. Ή προβάλλει στο παιδί της τις δικές της επιθυμίες που δεν εκπλήρωσε και καλλιεργεί μέσω του παιδιού της τα όνειρά της. Ήθελε εκείνη να γίνει σαν κορίτσι μπαλαρίνα και στέλνει το κοντόχοντρο κοριτσάκι της στο μπαλέτο. Ξέρεις ότι πουθενά, σε καμία χώρα στον κόσμο δεν έχει τόσες πολλές σχολές μπαλέτου όσες στην Ελλάδα; Κι εμένα, στην οικογένεια χειρουργό με ήθελαν κι όχι ψυχίατρο…

Ζήλια μητέρας απέναντι στην κόρη; Υπάρχει;
Φυσικά, μπορεί και η ίδια η μητέρα να ζηλεύει το παιδί της – συνήθως την κόρη της – ιδιαίτερα αν δεν έχει αποκτήσει γιο. Η κόρη εκπροσωπεί τα νιάτα, εκείνη που πέτυχε ή μπορεί να πετύχει αυτά που δεν πέτυχε η ίδια. Έτσι κι αλλιώς, όμως, η παλιά γενιά φθονεί την καινούργια. Ένας από τους λόγους που έστελναν επί αιώνες τη νέα γενιά στους πολέμους. Για να σκοτωθεί.

Πόσο δύσκολο είναι να μεγαλώνεις με μια μητέρα που είναι επικριτική ή απορριπτική;
Η επικριτική μητέρα μεγάλωσε με μια επικριτική μητέρα. Ή μπορεί να έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση ή να ένιωθε ότι δεν την αγαπούσαν. Ή ποτέ κανείς να μην κατάφερε να την κάνει να νιώθει ότι αξίζει. Είναι σίγουρα μια μητέρα που δεν είναι βέβαιη ούτε για τον εαυτό της ούτε για τους στόχους της. Οπότε επικρίνει το παιδί της, προβάλλοντας πάνω του ασυνείδητα τα αισθήματα που έχει για τον εαυτό της. Επικρίνει κάτι που κατά βάθος επικρίνει στον εαυτό της. Προβάλλει πάνω του τα προβλήματα που έχει η ίδια. Αυτό φυσικά μπορεί να ρημάξει το παιδί της. Και το χειρότερο είναι ότι κανείς από τους δύο δεν το καταλαβαίνει.
Με είχε επισκεφτεί κάποτε μια πανέμορφη γυναίκα ως θεραπευόμενη. Δε με θέλει κανέναν άνδρας, μου είπε, επειδή είμαι άσχημη. Τι ακριβώς εννοείτε, τη ρώτησα. “Να, κοιτάξτε τη μύτη μου. Έχει μια κάμψη, αν την δείτε λίγο στο πλάι κάτω από το φως…”. Φυσικά από πίσω κρυβόταν μια δύσκολη μητέρα που την είχε πείσει ότι δεν ήταν όμορφη. Μια συνηθισμένη μητέρα με μια εκθαμβωτική κόρη. Αν είσαι όμως μικρό παιδί, δεν ξέρεις τι είσαι. Βλέπεις τον εαυτό σου μέσα από τα μάτια της μητέρας σου. Αν εκείνη σου είπε ότι δεν είσαι όμορφος ή έξυπνος ή σε έκανε να το νιώθεις αυτό ακόμα και χωρίς να στο πει, το πιστεύεις αυτό για μια ζωή.

Πηγή: https://thriveglobal.gr/

Oλόκληρη η συνέντευξη: https://thriveglobal.gr/arthra/19-1-erotiseis-ston-matthaio-giosafat-gia-tis-dyskoles-mamades/