Σπύρος Σπύρου: «Τα φοιτητικά χρόνια στο Berklee υπήρξαν αναμφισβήτητα τα καλύτερα χρόνια της ζωής μου»

Το μουσικό του μονοπάτι ξεκίνησε από πολύ νωρίς, από το δημοτικό, τότε που παιδί ακόμη είχε εκπροσωπήσει τη Κύπρο στο Διεθνές Φεστιβάλ του Šibenik. Στη συνέχεια βρέθηκε να φοιτά σε μια από τις καλύτερες Σχολές Μουσικής στο κόσμο, στο Berklee College of Music, στην Βοστώνη.
Η ζωή του Διευθυντή του Μουσικού Σχολείου Αμμοχώστου, Σπύρου Σπύρου, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μουσική, κι αν θα έδινε τίτλο / τραγούδι στην πορεία της ζωής του, δηλώνει χωρίς σκέψη πως αυτό θα ήταν το «Je ne regrette rien” («δεν μετανιώνω για τίποτα») της Edith Piaf.
Σε μια συνέντευξη εφ΄όλης της ύλης, μιλήσαμε για τη πορεία του, για την μουσική εκπαίδευση, για τη Λάρνακα.
Είναι τιμή και χαρά για το SkalaTimes να κουβεντιάζει σήμερα με τον συνδημότη μας μουσικό και εκπαιδευτικό Σπύρο Σπύρου.

Της Γιώτας Δημητρίου

To δικό σου μουσικό μονοπάτι πώς και πότε ξεκίνησε;
Στο Δημοτικό Σχολείο Προδρόμου στη Λάρνακα.  Όπως πολλά παιδιά, υπήρξα κι εγώ μέλος της χορωδίας λαμβάνοντας μέρος στις ενδοσχολικές γιορτές με δασκάλες τις κ. Χρυστάλλα Παντζιαρά και κ. Μαργαρίτα Γεωργιάδου.
Ο μακαριστός δάσκαλος Γιώργος Σερδάρης, υπήρξε καθοριστικός παράγοντας για την μετέπειτα πορεία μου, ο οποίος ως ο τότε συντονιστής μουσικής στα δημοτικά σχολεία Λάρνακας με εντόπισε. Με την καθοδήγησή του και μαζί με άλλα 5 παιδιά εκπροσωπήσαμε την Κύπρο στο Διεθνές Φεστιβάλ του Šibenik της τότε Γιουγκοσλαβίας (σημερινή Κροατία). Εγώ έπαιζα κιθάρα και τραγουδούσα σόλο.
Ακολούθησαν κι άλλες συμμετοχές σε διάφορα Φεστιβάλ τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό από τις οποίες απεκόμισα πολλές γνώσεις και εμπειρίες. Έμαθα να εκτιμώ Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, Ξαρχάκο, Λεοντή, και άλλους, σε μικρή ηλικία.
Κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα και παράλληλα και τα μαθήματα στο Εθνικό Ωδείο μαθαίνοντας αρχικά κλασική κιθάρα, θεωρητικά μαθήματα και λίγο αργότερα πιάνο με την Μάρω Λαμπριανίδου και την αείμνηστη Εύα Γεωργίου. 

Ποια θέση είχε η μουσική στα δημόσια σχολεία της Κύπρου όταν ήσουν εσύ μαθητής σε Δημοτικό/Γυμνάσιο/Λύκειο;
Η μουσική πάντα αποτελούσε, αποτελεί και θα αποτελεί ένα ζωντανό και δημιουργικό κομμάτι στις σχολικές μονάδες.
Μέσα από τις ενδοσχολικές γιορτές, τους διάφορους διαγωνισμούς ή το θέατρο ένα σχολείο δείχνει την εικόνα του προς τα έξω, και σίγουρα η μουσική παίζει ένα σημαντικό ρόλο σε όλο αυτό.
Τόσο στο γυμνάσιο όσο και στο λύκειο ευτύχησα να έχω καθηγητές μουσικής που είχαν πάθος γι’ αυτό που έκαναν όπως τον αείμνηστο Γιώργο Μάκη, την αείμνηστη Τασούλα Μήτσα, τον Κώστα Καλαθά, τη Δωρέττα Αβρααμίδου και την Ελενίτσα Πουργουρίδου.

Σπούδασες σε ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια μουσικής στο κόσμο, στο Berklee College of Music. Αλήθεια πως ήταν αυτό ως εμπειρία και τι κράτησες από εκείνα τα χρόνια;
Τα φοιτητικά χρόνια στο Berklee και στη Βοστώνη υπήρξαν αναμφισβήτητα τα καλύτερα χρόνια της ζωής μου και ευχαριστώ τους γονείς μου που στάθηκαν δίπλα μου σ’ αυτό και πραγματοποίησα ένα όνειρο που είχα από παιδί.
Από το Berklee πήρα αρκετά εφόδια με τα οποία μπόρεσα να εξελιχθώ στην πορεία για να μπορώ με τη σειρά μου να δημιουργήσω αλλά και να βοηθήσω τα νέα παιδιά που θέλουν να ασχοληθούν με τη μουσική.
Εκεί είχα την ευκαιρία να γνωρίσω σπουδαίους μουσικούς και να «πάρω» από αυτούς στοιχεία και γνώσεις που σίγουρα στην Κύπρο δεν θα μπορούσα ποτέ.
Εκτός από τις γνώσεις, τις φοβερές εμπειρίες και το πτυχίο κράτησα και κάποιες φιλίες ζωής.

Τελειώνοντας τις σπουδές σου στη Βοστώνη, δεν σκέφτηκες να μείνεις Αμερική και να κυνηγήσεις εκεί τα μουσικά σου όνειρα;
Κάτι που λέω συχνά και στους μαθητές μου είναι πως η ζωή πολλές φορές, τις πλείστες, μας πάει εκεί που θέλει αυτή και μπράβο σ΄αυτόν που θα αντισταθεί και θα καταφέρει να κάνει αυτό που πραγματικά θέλει.
Ε λοιπόν η ζωή δεν με πήγε στο University of Miami, όπου ήθελα να συνεχίσω τις σπουδές μου, αλλά με έφερε πίσω στην Κύπρο.
Ίσως αυτό να με κρατούσε στην Αμερική, ίσως και όχι. Ποιος ξέρει;

Πώς ήταν η επιστροφή σου πίσω στη Κύπρο;
Χάλια! Περιττό να πω πως μου πήρε σχεδόν δύο χρόνια να προσαρμοστώ ξανά στη ζωή εδώ και προπαντός στη νοοτροπία της Κύπρου.

Αλήθεια, πόσο ψηλά μπορεί να φτάσει ένας μουσικός στη Κύπρο, ο οποίος δεν επιλέγει την ακαδημαϊκή πορεία;
Αν με τον όρο “ψηλά” εννοείς να γίνει κάποιος γνωστός, αυτό μπορεί να γίνει και με 2-3 εμφανίσεις στην τηλεόραση και γενικά στα μέσα μαζικής δικτύωσης.
Το να καταξιωθεί κάποιος στον χώρο είναι κάτι άλλο. Χρειάζονται χρόνια σκληρής δουλειάς, καλή αισθητική και επαγγελματισμός.
Στην Κύπρο δεν μπορεί να ζήσει κάποιος βιοποριστικά χωρίς να συνδυάζει τον καλλιτεχνικό με τον εκπαιδευτικό τομέα. Συνήθως όλοι κάπου παίζουν ή τραγουδούν και παράλληλα διδάσκουν σε ωδεία, σχολεία ή πανεπιστήμια.

Πιστεύεις πως για να πετύχει (δισκογραφικά, να γίνει «όνομα» κτλ) ένας μουσικός (τραγουδιστής, κιθαρίστας, πιανίστας, κοκ) θα πρέπει να βγει εκτός Κύπρου;
Για τη δισκογραφία δεν θα έλεγα ότι ισχύει ακριβώς έτσι, γιατί υπάρχει πια η δυνατότητα ο κάθε δημιουργός να μπορεί κάνει παραγωγή των τραγουδιών του στο home studio του και να τα προωθεί διαδικτυακά.
Σίγουρα όμως η Κύπρος είναι μικρή και στο εξωτερικό υπάρχουν πιο πολλές ευκαιρίες για ανέλιξη στο χώρο για όλους τους καλλιτέχνες.

Ο σπουδαίος Luciano Pavarotti  είχε πει πως «Αν δεν φέρουμε τα παιδιά σε επαφή με την μουσική από πολύ μικρή ηλικία, πιστεύω πως κάτι θεμελιώδες τους έχουμε στερήσει για πάντα». Η δημόσια παιδεία στο τόπο μας σήμερα φέρνει τα παιδιά σε επαφή με τη μουσική σε ικανοποιητικά επίπεδα;
Η μουσική όπως και οι υπόλοιπες τέχνες καλλιεργούν τον άνθρωπο. Τον καθιστούν ικανό να έχει καλή αισθητική και άποψη για ό,τι συμβαίνει γύρω του.
Ευτυχώς η δημόσια παιδεία στην Κύπρο ανέκαθεν έφερνε τα παιδιά σε επαφή με τη μουσική μέσα από το παραδοσιακό μάθημα της μουσικής μέχρι και την Γ’ Λυκείου και φυσικά μέσα από τις δραστηριότητες της σχολικής χορωδίας και ορχήστρας.
Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει και από το 2006 λειτουργούν παράλληλα και τα μουσικά σχολεία.

Ναι, η Κύπρος για να συμβαδίζει με τα πολιτισμικά και μουσικά δρώμενα της Ευρώπης δημιούργησε μέσω του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας τα μουσικά σχολεία. Ποιος ο ρόλος, ο σκοπός και η δράση τους;
Τα μουσικά σχολεία μέσα από το ποιοτικό και αξιόλογο έργο που παράγουν, δίνουν τη δυνατότητα στους μαθητές τους, να συμβάλουν μελλοντικά στη μουσική και πολιτισμική ανάπτυξη της χώρας μας, κάνοντάς την γνωστή ανά το παγκόσμιο.
Σκοπός του μουσικού σχολείου είναι η αισθητική καλλιέργεια των μαθητών του μέσω της σφαιρικής μουσικής παιδείας, χωρίς βέβαια να τους στερείται η γενική μόρφωση.
Τα μουσικά σχολεία στην Κύπρο άνθισαν χάρη στις συνεχείς προσπάθειες κάποιων ανθρώπων που πίστεψαν στο θεσμό και που είχαν όραμα. Στις εκάστοτε επιθεωρήτριες Μουσικής Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης κ. Μάρω Σκορδή, κ. Άντρη Χατζηγεωργίου-Λυμπουρή και Δρ Γεωργία Νεοφύτου. Στο Συντονιστή κ. Χρύσανθο Χαραλάμπους και στους συναδέλφους διευθύνοντες όλων των μουσικών σχολείων.
Είναι πλούσια η δράση των μουσικών σχολείων τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Να αναφέρω επιγραμματικά κάποιες σημαντικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο όπως οι “Ημερίδες Χορωδιών” στις οποίες λαμβάνουν μέρος όλοι οι μαθητές των μουσικών σχολείων, η “Κυπρίων Συναυλία” που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στο Musikverein της Βιέννης, η συναυλία “Νεαροί Σολίστες ερμηνεύουν Μεγάλους Συνθέτες” κα.

Εσύ ως Διευθύνων του Μουσικού Σχολείου Αμμοχώστου νιώθεις πως οι μαθητές της Κύπρου σήμερα έχουν όλα τα εφόδια που χρειάζονται για να ακολουθήσουν τα μουσικά τους όνειρα σε δημοφιλείς σχολές και πανεπιστήμια του εξωτερικού;
Είναι η 8η μου χρονιά στο Μουσικό Σχολείο Αμμοχώστου, από το 2012 που λειτούργησε για πρώτη φορά στο Φρέναρος.
Μαζί με τους συναδέλφους μου, προσπαθούμε να προσφέρουμε σε αυτά τα παιδιά ευκαιρίες και εφόδια, εφάμιλλα με αυτά που έχουν οι συμμαθητές τους στα αντίστοιχα σχολεία των άλλων πόλεων.
Πιστεύω πως οι μαθητές σήμερα έχουν όλα τα εφόδια που χρειάζονται για τις μετέπειτα σπουδές τους αλλά σίγουρα αυτό δεν αρκεί.
Ο ανταγωνισμός πλέον είναι πολύ μεγάλος και θα πρέπει να δουλέψουν αρκετά σκληρά για να μπορέσουν να διακριθούν και να ξεχωρίσουν.
Το μουσικό σχολείο προσφέρει ένα ευρύ πρόγραμμα σπουδών που περιλαμβάνει εκτός από την εκμάθηση μουσικών οργάνων, θεωρητικά μαθήματα, βυζαντινή και παραδοσιακή μουσική, μουσική τεχνολογία, και συμμετοχή σε ποικίλα μουσικά σύνολα όπως χορωδία, μουσική δωματίου κα.
Τόσο οι γνώσεις όσο και οι εμπειρίες που αποκτούν οι μαθητές μέσα από τις δραστηριότητες, τους καθιστούν πιο έτοιμους για τις περαιτέρω σπουδές τους.

Να υποθέσω πως έζησες όμορφες μουσικές στιγμές κατά την πολύχρονη σου πορεία εντός και εκτός των σχολείων. Υπάρχουν κάποιες από αυτές που κράτησες;
Κλείνω αισίως 20 χρόνια στο χώρο της μουσικής εκπαίδευσης. Υπήρξαν όντως πολλές όμορφες στιγμές…
Το Φωνητικό Σύνολο «VOX» που δημιουργήθηκε το 2002 με παιδιά ηλικίας 6-18 χρονών. Μέσα από αυτό το σύνολο πιστεύω πως έδωσα την ευκαιρία και τα εφόδια σε νέα παιδιά να αναδείξουν το ταλέντο τους προς τα έξω. Αρκετοί από αυτούς κάνουν σήμερα καριέρα στο τραγούδι και κάθε φορά που τους βλέπω ή ακούω νέα τους, νιώθω περήφανος.
Την αξέχαστη θεατρική παράσταση «Ο άνθρωπος της Μάντσα» του Λυκείου Κοκκινοχωρίων Φώτη Πίττα όπου όλοι μαθητές-καθηγητές ζήσαμε ανεπανάληπτες στιγμές. Η παράσταση αυτή απέσπασε το 1^ο Παγκύπριο βραβείο στους Σχολικούς Αγώνες Θεάτρου το 2006.
Θυμάμαι επίσης τις όμορφες συμμετοχές στο Διαγωνισμό Μαθητικής Σύνθεσης ΜΑΡΙΟΣ ΤΟΚΑΣ-ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΝΤΗΣ με το Παγκύπριο Λύκειο Λάρνακας και το Μουσικό Λύκειο Αμμοχώστου.
Τις εκδηλώσεις για τα 100χρονα του Παγκυπρίου Λυκείου Λάρνακας το 2011.
Τη συγκινητική συμμετοχή του Μουσικού Σχολείου Αμμοχώστου στα εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής στον Ιερό Ναό Αγ. Γεωργίου Εξορινού, εντός των τειχών της πόλης της Αμμοχώστου.

Υπάρχει μια λανθασμένη και ξεπερασμένη κατά την άποψη μου αντίληψη στο ευρύ κοινό, πως για να ακολουθήσει μαθήματα σε ωδείο ένα παιδί (φωνητικής ή οποιουδήποτε οργάνου) θα πρέπει να έχει σκοπό να ακολουθήσει και σπουδές γύρω από τη μουσική. Ποια η άποψη σου;
Αυτή η αντίληψη ευτυχώς σιγά-σιγά αλλάζει.
Σίγουρα δεν θα γίνουν όλοι μουσικοί!
Η ενασχόληση με τη μουσική είναι μια δια βίου επένδυση για όλους, που δεν πάει ποτέ χαμένη.
Έχω αρκετά παραδείγματα μαθητών μου που αγαπούσαν τη μουσική και μάθαιναν κάποιο μουσικό όργανο για 10-12 χρόνια, αλλά έχουν σπουδάσει κάτι άλλο.

Είναι πλέον επιστημονικά αποδεδειγμένο πως τα οφέλη της μουσικής σε ένα παιδί ή ακόμη και ενήλικα είναι πολλά. Τι θα συμβούλευες τους γονείς που θα διαβάσουν τη συνέντευξη μας;
Έρευνες δείχνουν πως η μουσική αποτελεί μια υγιή ενασχόληση με πολλά οφέλη, όπως βελτίωση της συμπεριφοράς, της υγείας, των κοινωνικών δεξιοτήτων και της ακαδημαΐκής απόδοσης. Καλλιεργεί τον αλτρουισμό, την ενσυναίσθηση και έχει μόνιμες επιδράσεις στην ευφυΐα.
Κάτι που έχω παρατηρήσει με τους μαθητές μου είναι πως η συχνή επαφή και εξοικείωση με εμφανίσεις στη σκηνή, μπροστά σε κοινό, αποβάλλει το άγχος και αυτό τους δίνει περισσότερη αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση γενικότερα.
Πιστεύω πως ο κάθε γονιός θα πρέπει να δίνει την ευκαιρία στο παιδί του να δοκιμάσει να μάθει κάποιο μουσικό όργανο ή να συμμετέχει σε μια χορωδία.
Αν το παιδί δείξει ενδιαφέρον ή κλίση τότε οι γονείς το αφήνουν να συνεχίσει. Αν όχι τότε το σταματούν και το παιδί δοκιμάζει κάτι άλλο, μέχρι να βρει αυτό που θα του αρέσει.
Η μουσική είναι για όλους. Και για τα παιδιά και για τους μεγάλους. Δεν είναι ποτέ αργά να αρχίσει κάποιος να μαθαίνει ένα μουσικό όργανο, φτάνει να υπάρχει όρεξη!

Μεγάλωσες και ζεις στη Λάρνακα μας. Πως αξιολογείς τη Λάρνακα πολιτιστικά;
Η Λάρνακα είναι μια αναπτυσσόμενη πόλη με αρκετά πλούσια πολιτιστική δράση, σε εκδηλώσεις που διοργανώνονται τόσο από τον Δήμο Λάρνακας όσο και από άλλους φορείς. Πιστεύω πως υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης για να φέρουν τον κόσμο ακόμα πιο κοντά στον πολιτισμό.

Τι χρειάζεται η Λάρνακα σήμερα κατά την άποψη σου;
Θα μπορούσε να θεσμοθετηθεί για παράδειγμα ένας Διεθνής Διαγωνισμός ή Φεστιβάλ Χορωδιών, Φιλαρμονικών κλπ, κάτι που σίγουρα θα προσέλκυε εκατοντάδες κόσμου ολόχρονα στην πόλη μας και θα την έκανε ακόμα πιο γνωστή στο εξωτερικό.

Τέλος, αν η ζωή σου ήταν τραγούδι, αλήθεια, ποιο τραγούδι θα ήταν;
Επιλέγω το «Je ne regrette rien” (Δεν μετανιώνω για τίποτα) της συγκλονιστικής Edith Piaf. Με εκφράζει απόλυτα!

https://www.youtube.com/watch?v=Q3Kvu6Kgp88