Γράφει η Άντριαν Μενελάου
Κλινική Ψυχολόγος
Τηλέφωνο: 97 701703
H νέα πανδημία του COVID-19 η οποία εξαπλώνεται με αυξημένους ρυθμούς σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει προκαλέσει στιγμές κοινωνικού πανικού και αντιδράσεις φόβου σε όλους τους πολίτες. Πρόκειται για μια παγκόσμια κρίση η οποία καλεί τις χώρες που έχουν προσβληθεί από τον ιό, να διαχειριστούν άμεσα και αποτελεσματικά την κατάσταση. Όπως πολλές Ευρωπαϊκές χώρες έτσι και η Κυπριακή δημοκρατία έχει μπει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, προκειμένου να εξασφαλίσει τον περιορισμό της εξάπλωσης του νέου αυτού ιού.
Η κατάσταση η οποία επικρατεί είναι πρωτόγνωρη για όλους μας. Ως μέλη μιας κοινωνίας λαμβάνουμε διάφορα ερεθίσματα σχετικά με το πως να αντιδρούμε και να συμπεριφερόμαστε. Αυτό σημαίνει πως όταν βρισκόμαστε σε καταστάσεις οι οποίες είναι πρωτοφανείς και στις οποίες έχουμε ελλιπή προηγούμενη γνώση, καταλήγουμε να συσπειρωνόμαστε και να υιοθετούμε από ανασφάλεια την γνώμη και την συμπεριφορά η οποία επικρατεί εφόσον “για να το κάνουν όλοι οι άλλοι, τότε πιθανόν αυτό να είναι και το σωστό”. Όταν λοιπόν οι γνώσεις μας είναι λιγοστές ή μηδαμινές και νιώθουμε απειλή, σπεύδουμε να υιοθετήσουμε τις απόψεις και τις συμπεριφορές του κοινωνικού συνόλου στο οποίο ανήκουμε. Αυτό συμβαίνει και σήμερα λόγω του ιού, εφόσον πιάνουμε τον εαυτό μας να τρέχουμε πανικόβλητοι στα σουπερμάρκετ, να αναζητούμε μάσκες προφύλαξης χωρίς να γνωρίζουμε την πραγματική τους χρήση, να αγοράζουμε υπερβολικές ποσότητες συσκευασμένου φαγητού κλπ. Αυτά βέβαια δεν αποτελούν δικές μας ιδέες αλλά συμπεριφερόμαστε με βάση τις πράξεις και τις αντιδράσεις των συνανθρώπων μας σε μια περίοδο κρίσης.
Σε θέματα δημόσιας υγείας, συνήθως δεν γνωρίζουμε αρκετά για την ένταση και τη διάρκεια του προβλήματος, με αποτέλεσμα να εντασσόμαστε σε μια κατάσταση πανικού και να αγοράζουμε περισσότερα από όσα χρειαζόμαστε αφού αυτό αποτελεί το μόνο μας εργαλείο ελέγχου. Τις τελευταίες εβδομάδες τα καταστήματα στην Αυστραλία, την Ιαπωνία, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και τη Νέα Ζηλανδία έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Την αυξημένη ζήτηση και έλλειψη στο χαρτί υγείας. Σύμφωνα με διάφορους ειδικούς, το χαρτί υγείας αποτελεί σημείο ελέγχου. Αυτό σημαίνει πως οι άνθρωποι φοβούνται να μη χάσουν τον έλεγχο, έτσι η αγορά του χαρτιού υγείας σε αυξημένες ποσότητες αποτελεί τρόπο διατήρησης ελέγχου της υγιεινής και της καθαριότητας. Επιπλέον, προσδίδει ένα στοιχείο ασφάλειας και άνεσης. Όταν βρισκόμαστε μπροστά από άδεια ράφια στα σουπερμάρκετ, ανησυχούμε πως τα αποθέματα θα εξαντληθούν με αποτέλεσμα να αγοράζουμε πολύ περισσότερα από όσα πραγματικά έχουμε ανάγκη. Αυτό καταλήγει επικίνδυνο αφού ορισμένα προϊόντα όπως το σαπούνι, τα απολυμαντικά και τα φάρμακα δεν είναι διαθέσιμα σε όσους τα έχουν πραγματικά ανάγκη. Το φαινόμενο αυτό γίνεται πιο έντονο όταν ένας διάδρομος με χαρτί υγείας είναι φανερά άδειος, αφού το προϊόν καταλαμβάνει μεγάλο ποσοστό χώρου στο ράφι σε σύγκριση με άλλους διαδρόμους οι οποίοι είναι γεμάτοι με μικρά αντικείμενα, γεγονός το οποίο ενθαρρύνει και ενδυναμώνει την κατάσταση πανικού για την απόκτηση του συγκεκριμένου προϊόντος.
Είναι γεγονός πως βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια κατάσταση κρίσης η οποία προκαλεί συναισθήματα άγχους, αναστάτωσης, αποδιοργάνωσης και εσωτερικής έντασης. Ο πανικός αποτελεί εχθρό των ορθολογικών αποφάσεων και κακό σύμβουλο σε περιόδους κρίσης. Για τον λόγο αυτό λοιπόν, δεν πανικοβαλλόμαστε. Το διαχειριζόμαστε.
