Γράφει ο Ζαννέτος Τοφαλλής
Αρθρογράφος στη Κυπριακή Παροικία του Λονδίνου
Με ιδιαίτερη συγκίνηση πληροφορηθήκαμε για τον χαμό ενός από τους μεγαλύτερους άντρες της σύγχρονης Ιστορίας. Του Μανώλη Γλέζου. Είχα τη χαρά τo 1963 τότε ως νεαρός δημοσιογράφος να του πάρω συνέντευξη για το ΒΗΜΑ του Λονδίνου, όταν ήρθε μαζί με τον ηρωομαρτυρα της Ειρήνης Γρηγόρη Λαμπράκη στην πορεία Ειρήνης του Ωλτερμαστον. Ανάμεσα σε 150 τόσες χώρες που έλαβαν μέρος η Ελλάδα κατείχε τον ΠΡΩΤΗ θέση.
Έφυγε σήμερα Δευτέρα 30 Μαρτίου 2020 από τη ζωή σε ηλικία 98 χρονών, λόγω καρδιακής ανεπάρκειας.
Ο Γλέζος υπήρξε μια εμβληματική μορφή της Αριστεράς αλλά και της αντίστασης κατά των Γερμανών κατακτητών στη διάρκεια της κατοχής. Γεννήθηκε στην Απείρανθο, το ορεινό χωριό της Νάξου, στις 9 Σεπτεμβρίου 1922, το οποίο και «προίκισε» με μια μοναδική συλλογή πετρωμάτων από όλον τον κόσμο (ήταν απαράμιλλη η αγάπη του για τη γεωλογία). Ένιωθε, από την άλλη, μισός Ναξιώτης και μισός Παριανός, με ιδιαίτερη αγάπη για την Πάρο, αφού από εκεί καταγόταν η μητέρα του, Ανδρομάχη Ναυπλιώτου. Στην Πάρο, άλλωστε, συνήθιζε να περνά τα καλοκαίρια του τα τελευταία χρόνια. Ο πατέρας του, Νικόλαος Γλέζος ήταν δημόσιος υπάλληλος και δημοσιογράφος.
Τα παιδικά του χρόνια ο Μανώλης Γλέζος τα έζησε στο χωριό του, όπου τελείωσε το δημοτικό σχολείο. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’30 η οικογένειά του μεταναστεύει στην Αθήνα και το 1940 περνά στην ΑΣΟΕΕ. Ως μαθητής ακόμη πρωτοστάτησε στη δημιουργία αντιφασιστικής ομάδας για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου από τους Ιταλούς. Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής δίνει το «παρών» στην αντίσταση του λαού μέσα από τις τάξεις της ΟΚΝΕ, του ΕΑΜ Νέων και της ΕΠΟΝ, με αποτέλεσμα να υποστεί φυλακίσεις, βασανιστήρια και διώξεις.
Η πλέον τολμηρή ενέργεια ήταν εκείνη της νύχτας της 30ής προς την 31η Μαΐου 1941, όταν μαζί με τον Απόστολο Σάντα, σκαρφάλωσαν στον ιερό βράχο της Ακρόπολης, κατέβασαν από εκεί το μισητό σύμβολο του κατακτητή, τη σβάστικα, με μοναδικά τους «όπλα», ένα φαναράκι και ένα σουγιά. Και οι δύο έφηβοι έχουν περιγράψει σε κατοπινές συνεντεύξεις τους πώς ανέβηκαν, πού κρύφτηκαν αμέσως μετά (στις σπηλιές του Βράχου που είναι ταυτισμένος με το ιδανικό της Δημοκρατίας), πώς έκρυψαν στον κόρφο τους ένα κομμάτι από τη σημαία… Η θέα της σημαίας που λείπει από τον ιστό, προκαλεί την επομένη εκνευρισμό στον κατακτητή και δίνει κουράγιο στον κατακτημένο αλλά αδούλωτο λαό της Αθήνας και όλης της Ελλάδας. Η ποινή, ερήμην σε θάνατο.
Ακολουθεί η Απελευθέρωση και η δραστηριοποίηση του Μανώλη Γλέζου, διαδοχικά μέσα από τις τάξεις του ΚΚΕ και της ΕΔΑ, αλλά και η ενασχόλησή του με το δημοσιογραφικό επάγγελμα, σε διευθυντικές θέσεις πρώτα στο «Ριζοσπάστη» αμέσως μετά την απελευθέρωση, και μια δεκαετία αργότερα, στην «Αυγή». Συνολικά παραπέμφθηκε σε 28 δίκες για αδικήματα Τύπου, ενώ στα τέλη της δεκαετίας του ’40 καταδικάσθηκε δις εις θάνατον, καταδίκες που δεν εκτελέστηκαν μετά από ελληνική και διεθνή καμπάνια. Το 1950 οι θανατικές ποινές μετατράπηκαν σε ισόβια και τελικά αποφυλακίστηκε στις 16 Ιουλίου 1954.
Στις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου 1951, παρότι φυλακισμένος, εκλέχθηκε βουλευτής Αθηνών με την ΕΔΑ. Ξεκινά απεργία πείνας, με αίτημα την αποφυλάκιση των δέκα εξόριστων εκλεγμένων βουλευτών της ΕΔΑ. Σταμάτησε την απεργία πείνας τη 12η ημέρα, με την απελευθέρωση κάποιων από αυτούς. Ακολουθεί η δίκη για «εσχάτη προδοσία» το 1958, ενώ στις εκλογές της 29ης Οκτωβρίου 1961 εξελέγη και πάλι βουλευτής Αθηνών με την ΕΔΑ, παρά το γεγονός ότι βρισκόταν στη φυλακή.
Με την εκδήλωση του στρατιωτικού πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου, ο Μ. Γλέζος συλλαμβάνεται μαζί με άλλους πολιτικούς ηγέτες και ακολουθούν φυλακίσεις σε Γουδή, Πικέρμι, Γενική Ασφάλεια, Γυάρο, Παρθένι Λέρου, Ωρωπό, από όπου αποφυλακίζεται το 1971. Συνολικώς, 16 χρόνια της ζωής του τα πέρασε σε εξορίες και φυλακές.
Μεταπολιτευτικά δραστηριοποιείται πολιτικά μέσα από τις τάξεις της ΕΔΑ και του ΠΑΣΟΚ -στα ψηφοδέλτια του οποίου εξελέγη, ως συνεργαζόμενος, βουλευτής και ευρωβουλευτής τη δεκαετία του ’80.
Όμως, ο Μ. Γλέζος το 1986 επιστρέφει στην αγαπημένη του Απείρανθο, όπου οι συγχωριανοί του τον εκλέγουν κοινοτάρχη και εκείνος, από τη δική του πλευρά, εισαγάγει το θεσμό της Άμεσης Δημοκρατίας.
Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2002 κατέρχεται επικεφαλής του συνδυασμού «Ενεργοί Πολίτες» για τη διευρυμένη Νομαρχία Αθηνών-Πειραιώς, που υποστηρίχθηκε από το Συνασπισμό και εκλέγεται νομαρχιακός σύμβουλος.
Επανέρχεται στην κεντρική πολιτική σκηνή το 2012, όταν στις διπλές εκλογές της 6ης Μαΐου και της 17ης Ιουνίου εκλέγεται βουλευτής Επικρατείας με το ΣΥΡΙΖΑ. Με το ίδιο κόμμα εξελέγη ευρωβουλευτής στις ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου 2014, κάνοντας ως κεντρικό θέμα της θητείας του τις γερμανικές οφειλές προς την Ελλάδα. Έγραψε, άλλωστε, και βιβλίο για το θέμα, υπό τον τίτλο, «Και ένα μάρκο να ήταν…» (Εκδόσεις Λιβάνη). Τελευταία εμπλοκή του με την ενεργό πολιτική, στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας της Λαϊκής Ενότητας, το Σεπτέμβριο του 2015.
Ο Μ. Γλέζος δεν ήθελε να τον αποκαλούν «ήρωα», για εκείνον ήρωας ήταν ο μικρότερος αδελφός του, Νίκος, που εκτελέσθηκε από τους Γερμανούς στην Καισαριανή το Μάιο του ’44, αφήνοντας πίσω του το εξής σημείωμα για τη μάνα τους: «Αγαπητή μητέρα, σας φιλώ, χαιρετισμούς, σήμερα πάω για εκτέλεση. Πάω. Πέφτοντας για τον ελληνικό λαό». Ήταν ένας καημός μέσα του ο πρόωρος χαμός του αγαπημένου του Νίκου, ένας καημός για τον οποίον σπάνια τον άκουγες να μιλά.
Η τελευταία, ίσως, δημόσια παρουσία-παρέμβαση του Μ. Γλέζου, ήταν στη δίκη της Χρυσής Αυγής, το 2018, όταν με τη συμπλήρωση πέντε χρόνων από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, ο Μανώλης Γλέζος πήγε και κάθισε στο πλευρό της μητέρας του, Μάγδας.
————————————-
Παραθέτω παρακάτω μερικά σχόλια του πολιτικού κόσμου της Ελλάδας.
Σακελλαροπούλου: Αγνός πατριώτης με όλη τη σημασία της λέξης
«Ένας γενναίος άνθρωπος, ένα σύμβολο της αντίστασης κατά του ναζισμού, ένας ασυμβίβαστος υπερασπιστής της κοινωνικής δικαιοσύνης, έφυγε σήμερα από κοντά μας», αναφέρει στο συλλυπητήριο μήνυμά της η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Αικατερίνη Σακελλαροπούλου.
«Ο Μανώλης Γλέζος, ο αγνός πατριώτης με όλη τη σημασία της λέξης, ο δυναμικός και ευαίσθητος πολίτης μέχρι το τέλος της πολυκύμαντης διαδρομής του, θα παραμείνει στη μνήμη μας ως μια εμβληματική μορφή της σύγχρονης ιστορίας μας.
Στην οικογένειά του και όσους συμπορεύτηκαν μαζί του εκφράζω τα πιο θερμά μου συλλυπητήρια».
Τσίπρας: Ένα σύμβολο αγωνιστή
«Θα μείνει στην αιωνιότητα ως ένα σύμβολο αγωνιστή, που ήξερε να θυσιάζεται για τους ανθρώπους» σημειώνει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας σε μήνυμά για το θάνατο του Μανώλη Γλέζου.
Χαρακτηριστικά αναφέρει: «Γενναίος, όρθιος, μαχόμενος μέχρι την τελευταία στιγμή, ο Μανώλης Γλέζος έφτασε στο τέλος μιας μοναδικής διαδρομής. Η Ελλάδα, η Δημοκρατία, η κοινωνική δικαιοσύνη, έχασαν έναν σπουδαίο μαχητή της πρώτης γραμμής. Η ανθρωπότητα έχασε τον άνθρωπο που πρώτος σήκωσε ανάστημα στο ναζισμό, ταπεινώνοντας τη σημαία του Χίτλερ. Η Αριστερά, όλοι μας, νιώθουμε σήμερα ορφανοί. Αλλά και τυχεροί που πορευτήκαμε μαζί του. Ο Μανώλης Γλέζος θα μείνει στην αιωνιότητα ως ένα σύμβολο αγωνιστή, που ήξερε να θυσιάζεται για τους ανθρώπους.Καλό σου ταξίδι, σύντροφε Μανώλη!».
Συλλυπητήριο μήνυμα για το θάνατο του Μανώλη Γλέζου ανήρτησε στον λογαριασμό του στο twitter ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.
«O Μανώλης Γλέζος, τον οποίο είχα την τύχη και την τιμή να γνωρίσω και να με δεχθεί στο σπίτι του, ήταν μια μεγάλη μορφή της Εθνικής Αντίστασης κατά της ναζιστικής κατοχής», σημειώνει ο κ. Δένδιας. «Η στάση του ενέπνευσε όλους μας, πέρα από ιδεολογίες και κόμματα. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του».
Δήλωση για το θάνατο του Μανώλη Γλέζου έκανε και ο πρώην ΠτΔ Προκόπης Παυλόπουλος. Στην δήλωσή του ο κ. Παυλόπουλος αναφέρει τα ακόλουθα:
«Έφυγε ένας μεγάλος, διαχρονικός, Αντιστασιακός και ένας εξίσου μεγάλος υπερασπιστής της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας. Μακάρι το τεράστιο κενό που αφήνει πίσω του να το καλύψει η εκ μέρους όλων μας μίμηση του απαράμιλλου παραδείγματός του».
Ο γραμματέας του ΜέΡΑ 25 Γιάνης Βαρουφάκης, έκανε την ακόλουθη δήλωση για τον θάνατο του Μανώλη Γλέζου:
«Ο Μανώλης Γλέζος μας άφησε σε μια σκληρή στιγμή για τους αδύναμους του κόσμου για τους οποίους έδωσε αγώνα πατριωτικό και διεθνιστικό. Εν ζωή ενέπνευσε από τον Πικάσο μέχρι την τελευταία επαναστάτρια. Από σήμερα θα εμπνέει τους επόμενους να δίνουν ξανά και ξανά τον ίδιο καλό αγώνα».
Τα συλλυπητήριά του εξέφρασε και ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου. «Ο Μανώλης Γλέζος, θα μας θυμίζει πάντα τη σημασία των αγώνων για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια, τη σημασία της πάλης ενάντια στο φασισμό, όποια μορφή και αν έχει. Μανώλη, δεν θα ξεχάσουμε!», ανέφερε.
