Γράφει ο δικηγόρος Ηλίας Χρίστου
Θέμιδος 8, γραφείο 301
6057 Λάρνακα
Τηλέφωνο 24 665 656
Πέραν του ζητήματος της πανδημίας Covid-19, στη Λάρνακα επικρατεί αναβρασμός ανάμεσα στους πολίτες αναφορικά με την τοποθέτηση κεραιών από πλευράς παροχών τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, που όπως εικάζουν ορισμένοι αφορά την νέα τεχνολογία «5G».
Eίναι αδιαμφισβήτητο γεγονός, ότι ανά το παγκόσμιο υπάρχει τεράστια ανησυχία σχετικά με τις επιπτώσεις της νέας τεχνολογίας “5G” στην ανθρώπινη υγεία. Η κοινή γνώμη θα έλεγε κανείς ότι έχει διχαστεί ανάμεσα σε αυτούς πιστεύουν ότι η εφαρμογή του “5G” θα έχει καταστρεπτικές συνέπειες για μεγάλη μερίδα του πληθυσμού αν όχι όλη και σε αυτούς που πιστεύουν ότι όλα αυτά αποτελούν συνωμοσιολογία που καμία επιστημονική τεκμηρίωση δεν έχει.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα το ζήτημα πρέπει να καταλάβουμε τι ακριβώς είναι το «5G»; Τα ασύρματα συστήματα 5ης γενιάς, με συντομογραφία «5G» είναι βελτιωμένες τεχνολογίες ασύρματων δικτύων. Τα ασύρματα δίκτυα λειτουργούν στο φάσμα ακτινοβολίας που ανήκει στο πλέγμα της μη ιονίζουσας ακτινοβολίας.
Μη ιονίζουσα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, είναι η ακτινοβολία που μεταφέρει σχετικά μικρή ενέργεια, που δεν προκαλεί ιοντισμό, είναι ικανή όμως να προκαλέσει ηλεκτρικές, χημικές και θερμικές επιδράσεις στον οργανισμό. Η ιονίζουσα ακτινοβολία για να αντιληφθεί κάποιος την διαφορά είναι για παράδειγμα η ραδιενέργεια στην οποία η έκθεση προκαλεί θάνατο.
Η μη ιονίζουσα ακτινοβολία ουσιαστικά αποτελεί ταλαντώσεις ηλεκτρικών και μαγνητικών πεδίων που διαδίδονται στο χώρο υπό τη μορφή κύματος. Τα διάφορα είδη ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας διακρίνονται μεταξύ τους ανάλογα με τη συχνότητα ή το μήκος του διαδιδόμενου κύματος.
Στις ακτινοβολίες αυτές εντάσσονται:
- τα στατικά ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία, που δεν μεταβάλλονται και έτσι δεν δημιουργούν ηλεκτρομαγνητικά κύματα. Παράδειγμα: το φυσικό μαγνητικό πεδίο της γης
- τα χαμηλόσυχνα (50 Hz) ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία, που δημιουργούνται από τις ηλεκτρικές συσκευές, τους υποσταθμούς και τις γραμμές μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας
- τα ραδιοκύματα και τα μικροκύματα που εκπέμπονται από κεραίες επικοινωνιών, κεραίες ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, φούρνους μικροκυμάτων στις οποίες εντάσσεται και το 5G
- η υπέρυθρη, η ορατή (φως), και τμήμα της υπεριώδους ακτινοβολίας
Όπως σχεδόν όλες οι εκφάνσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων κωδικοποιούνται σε κανόνες ή νόμους έτσι θα έπρεπε και το πιο πάνω πολύ σοβαρό ζήτημα. Το νομικό πλαίσιο γύρω από την προστασία από την μη ιονίζουσα ακτινοβολία εξαντλείται σχεδόν σε μια Σύσταση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής 1999/519/ΕΚ στην περί του περιορισμού της έκθεσης του κοινού σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία (0 Hz — 300 GHz) και σε μερικές οδηγίες του υπευθύνου Tμήματος Ηλεκτρoνικών Επικοινωνιών και σε μια Κανονιστική Διοικητική Πράξη την 288/2016 που ρυθμίζει το ζήτημα στον χώρο εργασίας.
Θυμίζω ότι η σύσταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δεν έχει δεσμευτική ισχύη, απλά τα θεσμικά όργανα της ΕΕ γνωστοποιούν τις απόψεις τους και προτείνουν μια γραμμή δράσης χωρίς όμως να επιβάλουν νομική υποχρέωση στους αποδέκτες της σύστασης.
Η πιο πάνω σύσταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου καθορίζει τα επιτρεπτά επίπεδα/όρια έκθεσης που τέθηκαν από τον ICNIRP (Διεθνή Επιτροπή Προστασίας από την Μη Ιονίζουσα Ακτινοβολία) και έχουν υιοθετηθεί πλήρως από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 12/7/1999 με τη Σύσταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Στην εν λόγω σύσταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου περιλαμβάνονται δύο ειδών όρια οι «Βασικοί Περιορισμοί» και τα «Επίπεδα Αναφοράς» τα οποία πρέπει να εφαρμόζονται σε κάθε χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι βασικοί περιορισμοί βασίζονται στις άμεσες και αποδεδειγμένες επιπτώσεις στον οργανισμό που επιφέρει η έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία και λαμβάνουν υπόψη τις διαφορές όσο αφορά την ηλικία, την κατάσταση της υγείας του κοινού, το περιβάλλον κτλ. Τα φυσικά μεγέθη που χρησιμοποιούνται για να προσδιορίσουν τους βασικούς περιορισμούς σχετικά με τις επιπτώσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στο ανθρώπινο σώμα, είναι δύσκολο να μετρηθούν.
Ως εκ τούτου για την πρακτική εκτίμηση της έκθεσης του κοινού σε ακτινοβολία έχουν καταρτιστεί τα επίπεδα αναφοράς που αφορούν τιμές ηλεκτρομαγνητικών παραμέτρων οι οποίες είναι εύκολο να μετρηθούν και να διαπιστωθεί κατά πόσο υπάρχει το ενδεχόμενο υπέρβασης των βασικών περιορισμών. Συμμόρφωση με τα επίπεδα αναφοράς εξασφαλίζει συμμόρφωση με τους βασικούς περιορισμούς.
Η Διεθνής Επιτροπή Προστασίας ICNIRP εκδίδει συχνά οδηγίες για τον περιορισμό της έκθεσης σε μη ιονίζουσα ακτινοβολία ανανεώνοντας τις ήδη υπάρχουσες χωρίς όμως δραματικές αλλαγές στα επίπεδα προστασίας από τις αρχικές οδηγίες του 1998 και παρά την ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας αναφορικά με την κινητή τηλεφωνία και το διαδίκτυο.
Συγκεκριμένα η νέα οδηγία του ICNIRP η οποία έχει ανανεωθεί το 2020 ρυθμίζει πλέον και την ακτινοβολία αναφορικά με αισθητικές παρεμβάσεις (cosmetic procedures) καθώς και προστατεύει το έμβρυο κατά την περίοδο της κύησης σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες για προστασία του κοινού χωρίς περαιτέρω προστασία ή και ειδική προστασία για το έμβρυο. Η νέα οδηγία προστατεύει και ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα και όχι μόνο το κεφάλι από την ακτινοβολία που αφορά τον δείκτη SAR(Specific energy Absorption Rate) σε αντίθεση με την οδηγία του 1998.
Αναφορικά δε, με την νέα τεχνολογία 5G υπάρχουν αλλαγές που έχουν την δυνατότητα να ενισχύσουν την προστασία της υγείας του κοινού «have the potential to further strengthen health protection» . Η πρώτη αφορά την μείωση της έκθεσης του κοινού σε RF EMF συχνότητες από 10 GHz σε 6 GHz για να προστατεύσουν το κοινό από εκτεταμένη αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος «to better protect against excessive temperature rise in the body» και η δεύτερη αλλαγή μειώνει τον χρόνο έκθεσης σε συχνότητές RF EMF σε 6 λεπτά ώστε η αύξηση της θερμοκρασίας του ανθρώπινου σώματος να μην είναι σε τέτοιο βαθμό έτσι ώστε να προκαλεί πόνο ή και βλάβη στο ανθρώπινο σώμα «transient temperature rise is not sufficient to cause pain or adversely affect tissue»
Παρά τις σημαντικές αλλαγές υπάρχει παραδοχή από τον ICNIRP ότι οι αλλαγές που έχουν επέλθει είναι μικρές και δεν μπορούν να προκαλέσουν μεγάλη επίδραση στην προστασία της υγείας του κοινού ως αναφέρεται κατωτέρω.
«Minor changes that have been made to improve the precision of the restrictions have resulted in more-conservative restrictions, but as the differences are small relative to the strongly conservative restrictions themselves, these changes will not make an appreciable difference to health protection against exposure from current RF EMF-emitting devices»
Καθίσταται λοιπόν ξεκάθαρο ότι η εκπομπή μη ιονίζουσας ακτινοβολίας χωρίς περιορισμούς προκαλεί επιπτώσεις στην υγεία του κοινού. Αυτό το οποίο προστατεύει το κοινό από την μη ιονιζουσα ακτινοβολία είναι η εκπομπή σε καθορισμένες και επιτρεπόμενες τιμές. Οι επιπτώσεις από την εκπομπή μη ιονίζουσας ακτινοβολίας ακόμα και στις επιτρεπόμενες τιμές στην υγεία του ανθρώπου δεν έχουν πλήρως ξεκαθαρίσει. Οι πλείστες μελέτες που έχουν γίνει δεν καταδεικνύουν άμεσο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγειά ή και όπως αναφέρουν δεν έχουν επαρκή στοιχεία για να στηρίξουν επιστημονικά τυχόν ευρήματα περί του αντιθέτου.
Ο ICNIRP στην έκθεση 2020 του για τα κενά στην γνώση αναφορικά με την έκθεση του κοινού σε μη ιονίζουσα ακτινοβολία σημειώνει ότι θα πρέπει να γίνουν μελέτες για τις επιπτώσεις της μη ιονίζουσας ακτινοβολίας σε θέματα όπως ο πόνος που προκαλείται από συνεχή έκθεση σε ακτινοβολία, ή και αναφορικά με νευροεκφυλιστικές νόσους όπως το Αλτσχάιμερ ή και την παιδική λευχαιμία.
Υπεύθυνό τμήμα στην Δημοκρατία για την τήρηση των εκπομπών μη ιονίζουσας ακτινοβολίας σύμφωνα με τις προβλεπόμενές οδηγίες ή και συστάσεις αλλά και για την προστασία του κοινού είναι το Τμήμα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών. Το Τμήμα προβαίνει σε τυχαίους δειγματοληπτικούς ελέγχους σε υφιστάμενους σταθμούς ραδιοεπικοινωνίας (εξοπλισμός με δυνατότητα εκπομπής ραδιοκυμάτων). Οι μετρήσεις από το Τμήμα, πραγματοποιούνται είτε αυτεπάγγελτα, είτε δειγματοληπτικά είτε κατόπιν παραπόνου. Επίσης, οι εταιρείες διενεργούν τις δικές τους μετρήσεις ανά εξάμηνο.
Με αυτά και με αυτά το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου που προκύπτει είναι τι γίνεται σε περίπτωση που οι πάροχι τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών όπως η CYTA, δεν συμμορφώνονται με την εκπομπή μη ιονίζουσας ακτινοβολίας στα επιτρεπτά όρια; Η απάντηση είναι τίποτα, καθώς δεν υπάρχει σχετική νομοθεσία που να επιβάλλει την τήρηση των εκπομπών μέσα στα επιτρεπτά όρια. Είναι σαν να μην υπάρχει νόμος που να καθορίζει την μέγιστη ταχύτητα των αυτοκινήτων στον αυτοκινητόδρομο αλλά μια σύσταση της τροχαίας που να σας συστήνει να οδηγείται με ταχύτητα 100km ανά ώρα. Επαφίεται λοιπόν η τήρηση των εκπομπών στην ευσυνειδησία των παρόχων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών.
Το κράτος κατά την άποψη μου στην προκειμένη έχει λειτουργήσει κατά ελάσσονα τρόπο έναντι της προστασίας των πολιτών και των δικαιωμάτων τους και επέλεξε για περίπου 20 και πλέον χρόνια να μην ρυθμίσει με νόμο το εν λόγω ζήτημα. Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Σίγουρα θα πρέπει το συγκεκριμένο ζήτημα να ρυθμιστεί άμεσα καθότι αφορά την υγεία του κοινού η οποία χρήζει προστασίας από την μη ιονίζουσα ακτινοβολία.
Αν δεν υπήρχε κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία δεν θα υπήρχε και λόγος προστασίας!
