SkalaTimes
Σύμφωνα με την ιστορική και γνωστή εφημερίδα της Κυπριακής Παροικίας του Λονδίνου «Παροικιακή», η 93χρονη Κύπρια του Λονδίνου Μαρίτσα Τσιούπρα είχε διαγνωστεί με Covid-19 όταν διακομίστηκε στο νοσοκομείο Barnet, μετά από πτώση στις 21 Μαρτίου. Εκεί η κατάστασή της είχε επιδεινωθεί τάχιστα με τους γιατρούς να εκτιμούν ότι είχε ελάχιστες ελπίδες να τα καταφέρει.
Η 52χρονη κόρη της μιλώντας στην «Παροικιακή» ανέφερε: «Νομίζαμε ότι δεν θα την ξαναβλέπαμε. Οι γιατροί της έδιναν λίγες πιθανότητες και δεν μπορούσαμε να την επισκεφτούμε. Νομίζαμε ότι όλα είχαν τελειώσει. Ήταν δυνατή και αυτό τη βοήθησε. Εκεί που σκεφτόμασταν ότι δεν θα τη δούμε ποτέ ξανά, σηκώθηκε και άρχισε να τρώει, δεν το πιστεύαμε. Ήμασταν πολύ τυχεροί».
Η Μαρίτσα Τσιούπρα, με καταγωγή από την Πάνω Ζώδεια, παντρεύτηκε τον Τακή (Τακή όχι Τάκη) Τσιούπρα αδελφό του γνωστού δημοσιογράφου της Παροικίας, Κυριάκου Τσιούπρα. Mε τον Τακή απέκτησαν δύο κόρες.
Ποια είναι η Μαρίτσα Τσιούπρα που νίκησε τον κορωνοϊο στα 93 της;
Ποιο κάτω απόσπασμα από ένα μεγάλο αφιέρωμα που ετοίμασε η δημοσιογράφος – συγγραφέας και γνωστή αγωνίστρια της Κυπριακής Παροικίας του Λονδίνου, Γιωργούλλα Μαστρή, για την Μαρίτσα Τσιούπρα στην εφημερίδα «Παροικιακή», το οποίο είχε δημοσιευτεί πριν από αρκετά χρόνια.
Γιατί η Μαρίτσα Τσιούπρα είναι από τις αγωνίστριες που με έντονη δράση έγραψαν ΙΣΤΟΡΙΑ στην Κυπριακή Παροικία του Λονδίνου.
ΜΑΡΙΤΣΑ ΤΣΙΟΥΠΡΑ
Η Μαριτσα Τσιούπρα, η ακούραστη λαϊκή αγωνίστρια, γεννήθηκε στη Πάνω Ζώδια το 1927.
Δεν τελείωσε την έκτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Μέσα στο θέρος, την βγάλανε από το σχολείο για να βοηθά στα χωράφια. Ήλθε στην Αγγλία τον Γενάρη του 1947.
“Το 1943, μέσα στο πόλεμο, ο πατέρας μου πούλησε ό,τι είχε στη Ζώδια και μετακομίσαμε στη Μόρφου, απ’ όπου αναχώρησα για την Αγγλία τον Γενάρη του 1947.
Μόνη. Την ίδια μέρα όμως έφευγαν ακόμη πέντε συγχωριανοί μου. Δεν ήταν προσχεδιασμένο να ταξιδέψουμε μαζί. Έτυχε και κόψαμε τα εισιτήρια μας για το ίδιο ταξίδι. Ήταν καλά, γιατί ήμασταν γνωστοί και γειτόνοι. Ξεκινήσαμε από τη Μόρφου, πήγαμε στη Λάρνακα και μπαρκάραμε με το πλοίο “Ασκάνια”. Στη διαδρομή, μας έπιασε μεγάλη τρικυμία και όλοι κλαίγαμε από τη ζάλη και το φόβο. Λόγω ακριβώς της τρικυμίας κάναμε δέκα μέρες αντί οκτώ που συνήθως έπαιρνε το ταξίδι.
Είδαμε για πρώτη φορά χιόνι όταν το πλοίο έφτασε στο Λίβερπουλ, γιατί εκεί ήταν ο προορισμός του. Πρώτο σταθμό είχε κάνει στον Πειραιά και δεύτερο στη Μάλτα, απ’ όπου επιβιβάστηκαν πολλές γυναίκες, Ελληνήδες, Μαλτέζες, σύζυγοι στρατιωτών που είχαν παντρευτεί κατά τη διάρκεια του πολέμου, καθώς και στρατιώτες, με προορισμό την Αγγλία.
Το πλοίο έφτασε στο Λίβερπουλ. Όλοι είχαν κατέβει από το πλοίο και είχαν κιόλας βγει έξω. Εγώ δεν μιλούσα αγγλικά. Έμεινα εκεί και δεν ήξερα τι να κάνω. Ο αδελφός μου με περίμενε έξω. Όταν είδε ότι αργούσα να φανώ, ζήτησε να τον αφήσουν να μπει μέσα να με βρει.
Στο Λονδίνο ήρθαμε με το τρένο.
Ο αδελφός μου, Χρήστος Χασάπης, ήρθε το 1937. Ήταν μόνο 17 χρονών. Κουρέας στο επάγγελμα, δεν έβρισκε δουλειά στην Κύπρο. Αυτός ήταν και ο λόγος που ξενιτεύτηκε. Προς αναζήτηση εργασίας. Μόλις δε ήταν σε στρατεύσιμη ηλικία – η στρατιωτική θητεία ήταν υποχρεωτική- κατατάχθηκε στο Βρετανικό στρατό. Μαζί με τον Χαμπή Μιχαήλ, τον Στέλιο Κώστη και πολλούς άλλους Κύπριους. Γνώρισα αρκετούς από αυτούς. Ένας απ’ αυτούς, ο Μιχάλης Μιχαήλ, ήταν αργότερα και ο νονός του γιου μου Desmond. Σχηματίσανε τότε το Κυπριακό Τάγμα, όπως το ονόμασαν. Αυτό έγινε το 1942-43. Και ενώ υπηρετούσαν στο Βρετανικό Στρατό, τους μετέφεραν από τόπο σε τόπο, από χώρα σε χώρα. Αφρική, Ιταλία, και καταλήξανε στο Λίβανο.
Στην Αγγλία, ήταν η νύφη μου, η γυναίκα του αδελφού μου Χρήστου, την οποία γνώρισε κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας στο Λίβανο και την παντρεύτηκε. Από το Λίβανο, τους μετέφεραν στην Κύπρο και ήρθε μαζί και η γυναίκα το της οποίας η καταγωγή ήταν από Κύπριο πατέρα και Ιταλίδα μητέρα που ζούσανε αρχικά στα Άδανα. Στη Μικρασιατική καταστροφή τους κάψανε τα σπίτια, η μητέρα της πέθανε εκεί και η υπόλοιπη οικογένεια έφυγε και εγκαταστάθηκε στο Λίβανο.
Όταν ο αδελφός μου ήρθε στη Κύπρο, με τη γυναίκα του, αυτή δε μιλούσε καθόλου ελληνικά. Την έμαθα και να μιλά και να γράφει ελληνικά. Ήταν τόσο καλή που συνδεθήκαμε και την αγαπήσαμε όλη η οικογένεια. Όταν έφυγε με τον αδελφό μου για την Αγγλία, μου έλειψε και μου στοίχισε που την έχασα. Ήθελα τόσο να έρθω στην Αγγλία κοντά της και κοντά στον αδελφό μου.
Έτσι ήταν που ο αδελφός μου, μου έστειλε αμέσως πρόσκληση και μ’ έφερε εδώ.
ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΜΕΡΕΣ
Το Τρίτο βράδυ -εγώ ήρθα στην Αγγλία δύο μέρες πριν την Κυριακή, ήρθε να μας επισκεφτεί ο πρώτος μου άντρας, ο Κώστας Μιχαήλ, από τη Λάπηθο κι αυτός εδώ από το 1937, που γνωρίζονταν με τον αδελφό μου γιατί ήταν μαζί στο στρατό. Μας επισκέφτηκε και την επόμενη Κυριακή ζήτησε από τον αδελφό μου να με παντρευτεί! Ο γάμος μας έγινε στην Αγία Σοφία, ήταν και η μόνη εκκλησία που υπήρχε στο Λονδίνο και αποκτήσαμε δύο αγόρια, τον Edmonton και τον Desmond.
ΠΡΩΤΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Δεν ήξερα κανένα επάγγελμα. Πήγα, παρόλο που δεν ήξερα τίποτα στο ράψιμο σε κάποιους Μορφίτες, που είχαν εργοστάσιο στο West End, για γυναικεία φορέματα, τον Άδωνη και τον Πραξή. Στον Άδωνη εργαζόταν και η νύφη μο και με πήρε και εμένα. Με μάθανε πως να δουλεύω στη μηχανή.
Εργάσθηκα εκεί για λίγο καιρό μόνο. Απέκτησα σιγά σιγά κάποια εμπειρία. Λίγο αργότερα, όταν παντρεύτηκα, επειδή ο άντρας μου εργαζόταν ράφτης στα ανδρικά, πήγα κι εγώ στα ανδρικά, μαζί του και έγινα “φίνισιερ” ανδρικών.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
“Μόλις πρωτοήρθα συναναστρεφόμουν όλο με Κύπριους. Στο σπίτι μιλούσαμε ελληνικά και στη δουλειά επίσης, αφού ήταν όλοι Κύπριοι. Και αργότερα, επειδή δούλευα συνέχεια με τον άντρα μου δεν μου δινόταν η ευκαιρία να μάθω αγγλικά.
Στις 16 Ιουνίου 1954-ημέρα των γενεθλίων του- πέθανε ο άντρας μου. Συνέχισα το ίδιο επάγγελμα και δούλευα σε ξένους, Εβραίους, στο West End μέχρι που απέκτησα την κόρη μου Φωτεινη, από τον δεύτερο μου γάμο με τον Τακή Τσιούπρα, ένδεκα χρόνια αργότερα. Τότε δεν είχε πολλούς Κύπριους εργοστασιάρχες.
Στο ίδιο εργοστάσιο – στο ίδιο τραπέζι- και η αδελφή του μ. Ευαγόρα Οικονομίδη, η Μαρία, που εργαζόταν εκεί για πολλά χρόνια και η οποία με βοήθησε πάρα πολύ στο ζήτημα της γλώσσας. Μου έκανε τον διερμηνέα εξηγώντας μου τι με ήθελε ο μάστρος να κάνω.
Σιγά -σιγά πήγαινα τακτικά στο σινεμά και παρακολουθούσα έργα στα αγγλικά. Αντιλαμβανόμουνα την ιστορία του έργου, από τη πλοκή του έργου. Άρχισα να διαβάζω και την αγγλική εφημερίδα. Στην αρχή διάβαζα μόνο τους τίτλους, αργότερα και τα κείμενα. Σταδιακά, ό,τι διάβαζα τα καταλάβαινα. Μέχρι τώρα, οτι διαβάζω το καταλαβαίνω όμως δεν μπορώ να γράψω στα αγγλικά.Το να πηγαίνω στο σινεμά και να διαβάζω την αγγλική εφημερίδα με βοήθησε πάρα πολύ. Άρχισα να καταλαβαίνω όταν μου μιλούσαν στα αγγλικά και σιγά σιγά μπορούσα και εγώ να μιλώ τη γλώσσα.
ΛΙΓΑ ΤΑ ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΜΑΓΑΖΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΚΥΠΡΙΟΙ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ
Το 1947 δεν είχε και πολλούς Κύπριους. Το μόνο κυπριακό μπακάλικο που είχε Κύπριος ήταν του Ζαχαρία, το “Zacharias Grocery” στο Charlotte street. Μετά ήταν του Χαλουβά στο Plender street, στο Camden Town, πάροδος Bayham street. Αναγκαζόμουν να ψωνίζω από εκεί και να τα παίρνω στο Kensington, αφού αλλού δεν βρίσκαμε κυπριακά είδη. Αργότερα βέβαια, έφερναν και άλλοι τρόφιμα και άλλα είδη από την Κύπρο.
ΠΑΡΟΥΣΑ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Η Μαρίτσα ήταν πάντα παρούσα, ήταν πάντα το κρατούμενο για όλες τις παροικιακές αναρίθμητες εθνικές, κοινωνικές, πολιτικές εκδηλώσεις ή κινητοποιήσεις. Στην πορεία Ειρήνης του Aldermaston και αφοπλισμού. Στις πορείες για καταδίκη του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής του 1974. Στις πρωτομαγιάτικες παρελάσεις ή διαδηλώσεις, σε ολονύχτιες αγρυπνίες διαμαρτυρίας έξω από την Ελληνική Πρεσβεία για απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα. Για καταδίκη της χούντας. Για τη σωτηρία του Νίκου Μπελογιάννη. Ολονύχτιες αγρυπνίες έξω από την πρωθυπουργική κατοικία στο 10 Downing street για ελευθερία, ανεξαρτησία και αποστρατικοποίηση της Κύπρου, κ.α.
Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟ ΒΗΜΑ
“Η εφημερίδα “Βήμα” ήταν εβδομαδιαία και εκδότης ήταν τότε ο Εύδωρας Ιωαννίδης. Ένας εξαίρετος άνθρωπος. Πολύ μορφωμένος. Ενταγμένος στο Κόμμα, ξεχώριζε ως άνθρωπος. Μας έκανε διαλέξεις και Μαρξιστικά μαθήματα. Και ιδιαίτερα ξεχώριζε όταν ήταν μαζί μας, γιατί εμείς ήμασταν μόνο του δημοτικού σχολείου.
Η εφημερίδα κυκλοφορούσε κάθε Πέμπτη, όπως και τώρα η “Παροικιακή”. Όταν μας την έφερναν από το τυπογραφείο η όλη περαιτέρω διαδικασία γινόταν εθελοντικά. Εκεί στα γραφεία του “Βήματος”, βάζαμε κατά σειρά τις σελίδες και τις διπλώναμε, έτοιμες για να ταχυδρομηθούν πρώτα στους συνδρομητές και ετοιμάζαμε τις υπόλοιπες για τους εθελοντές πωλητές.
Τα μέρη που συνήθως πουλούσαμε τις εφημερίδες ήταν αγορές (markets) ή γωνιές κοντά σε υπόγειους σταθμούς. Εγώ στεκόμουνα στο Warren Street, με τον Γιάννη Παπασολωμό, (εκείνος πουλούσε την εφημερίδα “Daily Worker” που ήταν καθημερινή εφημερίδα). Όταν τελειώναμε από εκεί, πηγαίναμε στην αγορά του Camden Town. Αυτά ήταν τα καλύτερα στέκια γιατί ζούσαν και διακινούνταν εκεί οι περισσότεροι Κύπριοι”.
Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 50-60
Στη δεκαετία του 50-60 άρχισαν να έρχονται όλο και περισσότεροι Κύπριοι στην Αγγλία και η παροικία μεγάλωνε.
“Εμείς που ήρθαμε πρώτοι, βρήκαμε δυσκολίες. Εκείνο όμως που θυμάμαι και λέω, είναι πως φτάσαμε στην Αγγλία μια εποχή που δεν φοβόσουνα να περπατήσεις στο δρόμο, ουτε μέρα, ούτε νύχτα. Θυμάμαι πως όταν είχαμε τα μωρά μας βρέφη ακόμα, όταν είχε λίγο ήλιο ή καλο καιρό, τα βάζαμε στα καροτσάκια τους και τα αφήναμε έξω απ’ την πόρτα ενώ εμείς ήμασταν μέσα στο σπίτι και κάναμε δουλειές του σπιτιού. Ποτέ δεν κλειδώναμε τις πόρτες. Τα Σαββατοκύριακα αφήναμε ανοικτές τις πόρτες και τα παράθυρα για λίγο καθαρό αέρα. Ήταν βέβαια και η κίνηση στους δρόμους πολύ λίγη.
Ο κόσμος τότε ήταν καλυτερος, όμως γενικά οι Εγγλέζοι δεν καλοέβλεπαν τους “ξένους” Πολλές φορές μάλιστα μας έλεγαν “bloody foreigners” και αυτό συνέβη και σε εμένα επειδή δεν μπορούσα να τους μιλήσω στη γλώσσα τους.
ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ
“Τον πρώτο καιρό που ήρθα, πριν ακόμα παντρευτώ, έμενα με τον αδελφό μου και τη νύφη μου, που πλήρωναν ενοίκιο σε μια τριώροφη κατοικία, για ένα διαμέρισμα -μια κάμαρη και ντιβάνι στο σαλόνι για εμένα. Η “κούκερ” ήταν στον διάδρομο. Ένας νεροχύτης στη μέση της σκάλας, για να την μεταχειρίζονται όλοι οι ένοικοι. Μπάνιο και αποχωρητήριο ήταν κοινό για όλο το σπίτι. Κεντρική θέρμανση δεν υπήρχε. Υπήρχε τζάκι με ξύλα/κάρβουνα. Μέχρι να φτάσουμε σπίτι από τη δουλειά, παγώναμε. Μέχρι να ανάψουμε το τζάκι να ζεσταθεί το σπίτι, πηγαίναμε για ύπνο και η φωτιά έσβηνε.
Όταν παντρεύτηκα μετακομίσαμε στο Islington, μα λίγο αργότερα ξαναγυρίσαμε στην περιοχή Kensington.
Κι όλο χιόνιζε! Και η ομίχλη; Δεν έβλεπες ένα μέτρο μπροστά σου! Ήταν πολύ άσχημο. Προπαντών για εμάς που δεν είχαμε δει τόση ομίχλη στη ζωή μας!
Κλαίγαμε κι εγώ και η νύφη μου. Λέγαμε “γιατί να φύγουμε από την Κύπρο; Η Κύπρος είναι παράδεισος και η Αγγλία κόλαση”.
Ένα βασικό πρόβλημα ήταν η γλώσσα. Η χρήση της γλώσσας, Χωρίς αυτήν ήταν δύσκολη η διακίνηση.
Επίσης, εμείς ήμασταν μαθημένοι στα κυπριακά είδη και εδώ δεν βρίσκαμε τίποτα. Όταν ήρθα, είχα φέρει μαζί μου φασόλια, λάδι, και άλλα φαγώσιμα. Σαν μου τελείωσαν, δυσκολεύτηκα. Δεν έβρισκα και δεν μπορούσα να προμηθευτώ ότι ήθελα γιατί υπήρχε τότε και το “ράσιον”. Ο κάθε Κύπριος που ερχόταν τότε στην Αγγλία έπρεπε να δηλωθεί, να βγάλει ταυτότητα και να πάρει “ράσιον μπουκ” με κουπόνια. Δεν μπορούσε να αγοράσει ότι ήθελε. Χωρίς κουπόνια μπορούσε κανείς να αγοράσει ψωμί. Ήταν φτηνό. Με ενάμιση πένα αγόραζες μεγάλο ψωμί κι εκείνο που μου έκαμνε εντύπωση ήταν που στους καλάθους στους δρόμους ήταν πεταμένα πολλά κομμάτια ψωμιού, γιατί οι Εγγλέζοι πετούσαν το χτεσινό -μπαγιάτικο γι αυτούς- και αγόραζαν κάθε μέρα φρέσκο ψωμί. Με κουπόνια είχε μόνο δικαίωμα να αγοράσεις ένα αυγό, ένα τσιοπ και δύο φέτες μπέικον την εβδομάδα. Αυτό κατά άτομο.
Αγοράζαμε όμως από τους Ιταλούς σε μαύρη αγορά. Για έξι αυγά πληρώναμε πολύ ακριβά.
Οι μισθοί ήταν πολύ χαμηλοί.
Εγώ επειδή ήμουν ανήλικη έπαιρνα μόνο δυόμιση λίρες την εβδομάδα”.
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Ελληνικό σχολείο δεν υπήρχε. Την πρωταρχική ιδέα για ίδρυση ελληνικού σχολείου, έβαλε ο μ. Τεύκρος Ανθίας.
Συγκροτήθηκε μια πρώτη μικρή επιτροπή μεταξύ των οποίων ο Ανθίας, ο Μορφίτης, η Μαρίτσα κ.α να μελετήσουν τρόπους για εξεύρεση χρημάτων και οικήματος για να λειτουργήσει το σχολείο.
Στην πρώτη συνέλευση που πήραν μέρος πολλοί,μεταξύ των οποίων ο Τεύκρος Ανθίας, ο Εύδωρας Ιωαννίδης, Ιερόθεος Κυκκώτης, Λουκής Πετρή, Γιώργος Πεύκος, Μορφίτης, Μαρίτσα, Νίτσα (αδελφή του Νίκου και Δέσπως Δημητρίου από το Βαρώσι), Θεόδωρος και Βιβή Δογάνη, κ.α προήδρευσε ο μ. Ιερόθεος Κυκκώτης.
Εκλέγηκε τότε μια μεγαλύτερη επιτροπή και ύστερα από πολλές προσπάθειες και αγώνα, αγοράστηκε το οίκημα το 1952 στο Camden Square και με δάσκαλο τον Τεύκρο Ανθία. Για την αγορά του έγινε έρανος ανάμεσα στην Παροικία του Λονδίνου μα και σε άλλες πόλεις. Ο κόσμος έδινε ότι μπορούσε. Κανένας δεν αρνιόταν να συνεισφέρει.
Στη συνέχεια ιδρύθηκε ο Σύνδεσμος Ελλήνων Γονέων. Η Μαρίτσα είχε και εδώ τη συμβολή της. Εξακολούθησε να είναι στην επιτροπή του Συλλόγου Ελλήνων Γονέων μέχρι πρόσφατα που παρέδωσε την σκυτάλη σε άλλους. Αξιώθηκε να δει τους αγώνες της να καρποφορούν. Στην παροικία λειτουργούν τώρα δεκάδες ελληνικά σχολεία.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Την ίδια περίπου εποχή, γύρω στα 1950, μπήκε στόχος να οργανωθούν και οι γυναίκες να κάνουν μια δική τους γυναικεία οργάνωση.
Παρευρέθησαν σε πρώτη συνάντηση, σε μια αίθουσα πάνω από μια μπυραρία στο Mornington Crescent,μεταξύ άλλων η Ελένη και Γιαννούλα Φραγκοφίνου, η Δέσπω (αδελφή του Νίκου Δημητρίου), οι αδελφές Ελένη και Ευαγγελία Κώστη, η Μαργαρίτα Καρνάου, οι αδελφότεκνες του Χάρη Σάββα από το Αυγόρου, η Μαρίτσα και άλλες. Τότε βρισκόταν εδώ και η μ. Κυριακού Παύλου για σύντομη παραμονή.
Το 1952 ιδρύθηκε ο Σύνδεσμος Κυπρίων Γυναικών Αγγλίας.
Γραμματέας ήταν η Γιαννούλα Φραγκοφίνου και μετά απ’ αυτήν ανέλαβε η Μαρίτσα.
Μεγάλη και αξιοσημείωτη η δράση του Συνδέσμου Κυπρίων Γυναικών Αγγλίας. Δεν γινόταν καμιά εκδήλωση στην παροικία χωρίς τη συμμετοχή του Συνδέσμου Γυναικών. Στις πρωτομαγιάτικες παρελάσεις, πάντα πρώτες οι γυναίκες. Σε συλλαλητήρια ενάντια στα πυρηνικά όπλα, πορείες ειρήνης, γιορτασμούς για την 8η του Μάρτη -ημέρα σύμβολο αγώνα για ίσα δικαιώματα αμοιβής στην εργασία, και κοινωνική ισοτιμία στη ζωή- σε γιορτασμούς για την 1η Ιουνίου Διεθνή Ημέρα του Παιδιού, σε εκδηλώσεις διαμαρτυρίας ενάντια στο πόλεμο, ενάντια στην αγγλική κατοχή της Κύπρου, εκδηλώσεις συμπαράστασης άλλων χωρών που αγωνίζονταν για λευτεριά και ανεξαρτησία.
Ο Σύνδεσμος Κυπρίων Γυναικών εξακολουθεί να υπάρχει με εκατοντάδες μέλη και με μια πλούσια δράση, σε άλλες τώρα συνθήκες και μορφές αγώνα.
Η Μαρίτσα συνέχισε να είναι ενεργό μέλος στον Σύνδεσμο μέχρι τα τελευταία χρόνια, που της απονεμήθηκε ο τιμητικός τίτλος της επίτιμου προέδρου.
Προσφέρει, μέσα στις δυνατότητες της ότι περισσότερο μπορεί.
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΙΡΗΝΗΣ
Η Μαρίτσα συμμετείχε στο Παγκόσμιο Συνέδριο Ειρήνης που έγινε στη Βαρσοβία της Πολωνίας το 1950. Αρχικά το Συνέδριο είχε προγραμματιστεί για να γίνει στο Sheffield της Αγγλίας, μια από τις πόλεις που υπέστει τρομερές καταστροφές κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τις παραμονές του Συνεδρίου, οι Αγγλικές Αρχές δεν επέτρεψαν στους αντιπροσώπους των Ανατολικών Χωρών να παρευρεθούν στο Συνέδριο. Αυτό αναβλήθηκε και πραγματοποιήθηκε στη Βαρσοβία. Παρευρέθησαν αξιόλογοι άνθρωποι μεταξύ των οποίων ο Ζολιό Κιουρί, η Ευγενία Γκοτόν και άλλοι.
Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΡΕΑ
Συνέχιζε ο πόλεμος στην Κορέα. Για τον τερματισμό αυτού του πολέμου μαζεύονταν υπογραφές. Η Μαρίτσα άρχισε να μαζεύει υπογραφές από τη γειτονιά της. Από σπίτι σε σπίτι. Από πάρκο σε πάρκο. Από μαγαζί σε μαγαζί. Τα αγγλικά της δεν ήταν αρκετά για να εξηγήσει στους Άγγλους να βάλουν την υπογραφή τους εναντίον αυτού του πολέμου. Απλώς τους έλεγε “Υπογράψτε για τον πόλεμο”! Και αυτοί καταλάβαιναν γιατί τους έδινε να διαβάσουν την διαμαρτυρία.
Ο ΓΑΜΟΣ ΜΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΤΑΚΗ ΤΣΙΟΥΠΡΑ
“Έντεκα χρόνια μετά τον θάνατο του πρώτου μου άντρα, από εγκεφαλικό επεισόδιο, γνωριστήκαμε με τον Τακή Τσιούπρα, στέλεχος του λαϊκού κινήματος και παντρευτήκαμε. Αποκτήσαμε δύο κόρες. Την Φωτεινή και την Γνωσούλα.
Για τον Τακή προείχε το κόμμα.
Ήταν δοσμένος με την ψυχή και την καρδιά στην υπηρεσία του Κόμματος. Πρώτα το κόμμα και μετά όλα τ’ άλλα. Κάποιος, χαρακτηριστικά, του είχε πει μια φορά “είσαι τυχερός που βρήκες την Μαρίτσα γιατί ποια γυναίκα θα έμενε μαζί σου;”
Ήτανε κι αυτός τυχερός, το ίδιο κι εγώ. Είμαστε και οι δύο αφοσιωμένοι στο λαϊκό κίνημα και συμφωνούσαμε.
Μέχρι που απέκτησα την Φωτεινή μου, συνέχισα να εργάζομαι στο ράψιμο. Αργότερα σε εστιατόρια. Τα καλοκαίρια βοηθούσα τον Τακή, στο οικογενειακό τους Guest House στο Broadstairs. Αργότερα αγοράσαμε δικό μας μέρος στο Herne Bay.
Στις 3 Αυγούστου 1977 πέθανε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Είχα πάει τότε στην Κύπρο για την κηδεία του Αρχιεπισκόπου.
Εκείνες τις μέρες, στις 10 Αυγούστου 1977 ο Τακής πεθαίνει σε αυτοκινητικό δυστύχημα, στο Λονδίνο.
Ήταν για μένα μια συγκλονιστική εμπειρία. Απέμεινα με δυο μεγαλύτερα παιδιά – τα αγόρια μου απ’ τον πρώτο μου σύζυγο- και δυο άλλα μικρότερα -τις κορούλες μου απ’ τον δεύτερο.
Έπρεπε να μη λυγίσω.
Έπρεπε να φανώ δυνατή να σταθώ κοντά τους και να τα αναθρέψω. Δύναμη αντλούσα από τη μεγάλη αγάπη που τους είχα. Στάθηκα δίπλα τους και τα ανάθρεψα. Έπρεπε να δουλεύω διπλά για να αντεπεξέλθω. Έπρεπε να πληρώνω ενοίκιο. Να παίρνω τα μωρά στο σχολείο. Και έπρεπε να δουλεύω. Και ποιος μπορούσε να με βοηθήσει; Όλοι είχαν τα δικά τους προβλήματα, τις δικές τους έγνοιες. Προσπαθούσα να αντιμετωπίζω όλες τις δυσκολίες μοναχή μου.
Αναπολώντας τις δυσκολίες που πέρασα, αισθάνομαι κάποια θλίψη, όμως και μια εσωτερική ικανοποίηση που μπόρεσα και έδωσα στα παιδιά μου μόρφωση και ανατροφή όπως ήθελα. Να εκτιμούν, να σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους, να μην ξεχνούν την καταγωγή, τις υποχρεώσεις και το χρέος που έχουν να αγαπούν την πατρίδα τους, να αγαπούν τους συνανθρώπους τους και να αγωνίζονται για δικαιοσύνη στο κόσμο”.
Στις 24 Ιουνίου 1950 με τίτλο “They are all speaking peace…..Maritsa fights for her babies” η Βρετανική εφημερίδα “Daily Worker” φιλοξενούσε άρθρο για την Μαρίτσα και τον αγώνα της κατά του πολέμου, μαζί με φωτογραφία της.
Το κείμενο έγραφε:
In piccadilly Circus the other day, thousands of people saw an olive-skinned, good looking girl collecting signatures to the Peace Petition by the famous statue of Eros.
She was Mrs Maritsa Michaels of Islington, a young Cypriot who has been in England for three years. Her English is not yet very good, but she was moved by a Moscow broadcast in Greek to go out and get signatures.
In two weeks, she has collected over 800. And this she has achieved although her hands are full, for she has two little boys, one aged two years and one four months. She also works with her husband at outdoor tailoring.
“I heard a woman on the Moscow radio who had lost two children in the last war, call on all mothers, all over the world, to protect their children from another war” she told me.
“I have two children and I want them to live, not to die as children did in millions in the last war. The next war if it starts will be far worst than the last”
So every evening, after finishing work, Mrs Michaels sets forth on her mission to save her babies and everybody’s else’s from another war.
Sometimes she has collected signatures by the Eros statue. Which is near her work. At other times she has gone to Finsbury Park or from door to door speaking to other parents about the need for peace.
The children in her neighborhood know her as the woman who is trying to stop another war.
And she intends to go on trying until the movement for peace succeeds.
ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ
Η Εθνική Κυπριακή Ομοσπονδία (ΕΚΟ) σε ειδική τιμητική εκδήλωση τίμησε την Μαρίτσα Τσιούπρα μαζί με δυό άλλους λαϊκούς αγωνιστές, για την εθνική τους δράση και προσφορά στην παροικία.
