Αυτή τη συνέντευξη τη θέλαμε από τη μέρα που ανέλαβε τα νέα του καθήκοντα, γιατί πιστεύουμε πως έχει πολλά και ενδιαφέροντα να πει. Ο νέος Μητροπολίτης Κιτίου, Νεκτάριος, στην πρώτη συνέντευξή του από τη μέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά του.
Σε μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα εφ’ όλης της ύλης.
Συνέντευξη στη Γιώτα Δημητρίου
(Αρχισυντάκτρια SkalaTimes)
Καταρχάς, Πανιερώτατε, πώς ήταν για σας να επιστρέψετε στην πόλη σας και να αναλάβετε αυτή τη σημαντική θέση, του Μητροπολίτη Κιτίου;
Στη Λάρνακα γεννήθηκα και μεγάλωσα. Οι γονείς μου ήταν Λαρνακείς, εδώ πήγα σχολείο, εδώ έγινα μοναχός, πρώτα στον Άγιο Γεώργιο Κοντό, κοντά στον Πάτερ Συμεών και μετά στη Μονή Μαυροβουνίου στους Τρούλους.
Απουσίασα τρία χρόνια στο Λονδίνο (από το 2005 μέχρι το 2008) για μεταπτυχιακές σπουδές και επέστρεψα, πάλι, στη Λάρνακα, όπου για εννέα μήνες υπηρέτησα ως Πρωτοσύγκελος στη Μητρόπολη Κιτίου. Έπειτα, εκλέγηκα Επίσκοπος Αρσινόης και έζησα για έντεκα χρόνια στην Πόλη Χρυσοχούς. Ποτέ δεν διέκοψα τις σχέσεις μου με την πόλη μου, τη Λάρνακα. Τελικά, όπου και να πάω επιστρέφω στη Λάρνακα… Είναι αλήθεια ότι ο άνθρωπος όπου κι αν βρίσκεται πάντα νοσταλγεί τον τόπο καταγωγής του.
Η γειτονιά που μεγαλώσατε είναι κοντά στη Μητρόπολη, σωστά;
Ναι. Είμαι Σταυροδρομίτης.
Πώς ήταν τα χρόνια σας στο Λονδίνο;
Πέρασα πάρα πολύ όμορφα, είχα αναμιχθεί με την παροικία, ήμουν εφημέριος στον ναό του Τιμίου Σταυρού στο Golders Green και συνδέθηκα με αρκετό κόσμο, με τους οποίους κρατήσαμε επαφή μέχρι και σήμερα. Μου άρεσε το Λονδίνο, μου έλεγαν να μείνω, αλλά τελικά αποφάσισα να επιστρέψω στην Κύπρο.
Πώς ήταν να αναλάβετε τη Μητρόπολη;
Πρέπει να ομολογήσω ότι δεν ήταν σίγουρα εύκολο. Ήμουν μαθημένος σε μια μικρή Επισκοπή και μετά ανέλαβα μια Μητρόπολη με πολλές χιλιάδες κόσμο. Να μην ξεχνούμε ότι στη Μητρόπολή μας ανήκουν, εκτός από την πόλη της Λάρνακας, ακόμα τρεις Δήμοι και άλλες Κοινότητες. Έπρεπε να γίνουν κάποιες αλλαγές, ούτως ώστε να διαμορφωθεί το περιβάλλον, για να μπορέσω να αρχίσω να εφαρμόζω το όραμα που είχα στο μυαλό μου για τη Μητρόπολη. Κάθε αρχή έχει τις δυσκολίες της, καθώς μου πήρε λίγο καιρό να προσαρμοστώ στα νέα δεδομένα της ζωής μου. Στην Πόλη Χρυσοχούς πέρασα πολύ καλά με τους ανθρώπους, συνδέθηκα μαζί τους και ο αποχωρισμός, μετά από έντεκα χρόνια μαζί τους, δεν ήταν κάτι εύκολο. Τώρα, όμως, είμαστε σε καλό δρόμο και μπορούμε να προχωρούμε.
Είναι σημαντικός ο ρόλος της Μητρόπολης της Λάρνακας;
Η Μητρόπολη Κιτίου έχει μακρά ιστορία. Συνδέεται, όπως, όλοι ξέρουμε, με τον φίλο του Χριστού, Άγιο Λάζαρο και τη μητέρα του Αυτοκράτορα, Μεγάλου Κωνσταντίνου, Αγία Ελένη, η οποία έκτισε τη Μονή Σταυροβουνίου. Έχει το προνόμιο να είναι δεύτερη στη σειρά των Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Κύπρου, μετά την Πάφο. Πάντοτε διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στην κοινωνία της Λάρνακας και της Κύπρου γενικότερα. Και σήμερα, πιστεύουμε, έχει ένα σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει. Το όραμά μας για τη Μητρόπολη δεν περιορίζεται μόνο στην πνευματική και εκκλησιαστική πρόοδο της Περιφέρειάς μας, αλλά μας ενδιαφέρει και η ανάπτυξη της πόλης και επαρχίας και η ευημερία των κατοίκων της. Πιστεύουμε ότι η δεκαετία που διανύουμε θα είναι δεκαετία ανάπτυξης για την πόλη της Λάρνακας. Σημαντικό ρόλο σ’ αυτό θα διαδραματίσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, στην οποία θα συμπαρασταθούμε για το καλό της πόλης μας.
Ποια η σχέση σας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση;
Έχουμε πολύ καλή σχέση. Με τον Δήμαρχο Λάρνακας έχουμε άριστη συνεργασία και συνεννόηση. Το ίδιο ισχύει και για τους άλλους Δημάρχους και Κοινοτάρχες.
Ζούμε σε μια εποχή που είναι της μόδας ο αθεϊσμός· όταν δούμε ένα ιερέα να πράττει λάθος το κάνουμε μέγα θέμα κτλ. Αλλά, η αλήθεια είναι (και το γνωρίζω και προσωπικά) πως στη Λάρνακα έχουμε και σημαντικούς σπουδαίους ιερείς που είναι πραγματικά φως…
Η εποχή του αθεϊσμού, νομίζω, έχει περάσει. Στη μεταμοντέρνα εποχή που ζούμε διαπιστώνουμε ότι οι άνθρωποι αναζητούν το υπερβατικό, το υπερφυσικό. Όσον αφορά τους ιερείς, η Λάρνακα έχει καλούς ιερείς και Μοναστήρια, που στηρίζουν κόσμο. Έχει, επίσης, υποψήφιους ιερείς και πολλούς καλούς νεαρούς ψάλτες, κάτι το οποίο, εν πολλοίς, οφείλεται στο έργο που έγινε επί της εποχής του προκατόχου μου, Μητροπολίτη Χρυσόστομου.
Δεν είναι, βεβαίως, και ευθύνη του Μητροπολίτη αν θα βγουν όλοι οι ιερείς πολύ καλοί ή όχι…
Ναι, σωστά μιλάτε. Αυτό που είναι ευθύνη του Μητροπολίτη είναι να επιλέγει ποιους θα χειροτονήσει. Πρέπει να είναι προσεχτικός στις επιλογές του, διότι μια κακή επιλογή μπορεί να ταλαιπωρήσει μια ολόκληρη ενορία για πολλά χρόνια. Το πιο σημαντικό έργο ενός Μητροπολίτη είναι οι καλές χειροτονίες, γι’ αυτό πρέπει να δώσει σημασία στους νέους ανθρώπους και να επιλέγει τους κατάλληλους γι’ αυτό το σοβαρό λειτούργημα.
Η Μητρόπολη βοηθά κόσμο οικονομικά;
Όταν πρωτοήρθα, πριν από ένα χρόνο, μου έκανε εντύπωση πόσος κόσμος ζητούσε οικονομική βοήθεια. Το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να συστήσω μια επιτροπή, η οποία ανέλαβε αυτό τον τομέα. Πολύς κόσμος έχει προβλήματα οικονομικά και ζητά βοήθεια. Προσπαθούμε να βοηθούμε όσο μπορούμε, ώστε να μη φεύγει κανένας παραπονημένος.
Μου ακούγεται περίεργο… Μια πόλη με κοινωνικό παντοπωλείο, έχει τόση ανάγκη που τρέχει και στην Μητρόπολη;
Έχω την εντύπωση ότι το βιοτικό επίπεδο στη Λάρνακα είναι σχετικά χαμηλό. Μόλις ήρθα, τον πρώτο καιρό ο κόσμος ήταν ουρά έξω από το γραφείο μου και ζητούσε βοήθεια! Ίσως, δεν είναι σωστό να το λέμε, αλλά αφού αναφερθήκατε σ’ αυτό το θέμα, πρέπει να πούμε ότι δίνουμε χιλιάδες ευρώ σε βοήθειες, πάντοτε στα πλαίσια των δυνατοτήτων μας, διότι είναι πολύς ο κόσμος που απευθύνεται σε μας. Η φιλανθρωπία, φυσικά, εντάσσεται στα πλαίσια της αποστολής της Εκκλησίας μέσα στον κόσμο.
Πολύς ο κόσμος που ζητά βοήθεια στη Λάρνακα;
Ναι! Και προσπαθούμε να ανταποκριθούμε σε όλους. Κάποιοι μας στέλνουν επιστολές για θέματα υγείας ή άλλα σοβαρά θέματα. Μπορείς να τους πεις δεν έχω λεφτά να βοηθήσω; Γι’ αυτό τονίζω ότι ο ρόλος της Μητρόπολης είναι μεγάλος. Πρέπει να βρίσκεται κοντά στους εμπερίστατους αδελφούς μας. Φυσικά, είναι όνειρο και ευχή μας όλοι οι άνθρωποι να εργάζονται, να ζουν με αξιοπρέπεια και να μην έχουν προβλήματα, όπως σήμερα.
Η Μητρόπολη Λάρνακας έχει περιουσία;
Ναι έχει. Έχουν γίνει κάποιες επενδύσεις στο παρελθόν, που μας δίνουν το εισόδημα, για να καλύπτει η Μητρόπολη τα λειτουργικά της έξοδα, να δίνουμε βοήθειες και να κάνουμε κάποια έργα. Να αναφέρω ότι από τα έσοδα της Μητρόπολης φέτος θα δαπανήσουμε ένα σημαντικό ποσό, για να αναβαθμίσουμε την κατασκήνωσή μας στον Σαϊττά, για να πηγαίνουν τα παιδιά και οι νέοι μας. Επίσης, θα διαθέσουμε ένα σημαντικό ποσό για την ανέγερση νέων γραφείων και εξωραϊσμό του περιβάλλοντα χώρου της Μητρόπολης.
Ξέρετε, κατηγορείται συχνά η Εκκλησία της Κύπρου για τη σχέση της με τα λεφτά…
Είναι αναγκαίο η Εκκλησία μας να κάνει κάποιες επενδύσεις, για να μπορεί να συντηρείται. Στην Κύπρο η Εκκλησία πληρώνει τους μισθούς των ιερέων, που είναι σημαντικό κονδύλι. Πέραν αυτού πρέπει να μπορεί να επιτελεί και το κοινωνικό και φιλανθρωπικό της έργο.
Δεν είναι παντού αυτό και στο εξωτερικό;
Όχι. Στην Ελλάδα π.χ. οι κληρικοί, όπως και οι εργαζόμενοι στις Μητροπόλεις, είναι δημόσιοι υπάλληλοι. Στην Κύπρο δεν συμβαίνει αυτό. Μια Μητρόπολη στην Κύπρο, για να λειτουργεί, θα πρέπει μόνη της να εξασφαλίσει τα έξοδά της. Να συντηρεί κτήρια, να πληρώνει υπαλλήλους και ιερείς…
Κάτι πολύ σημαντικό που έχει κάνει ο νυν Αρχιεπίσκοπος Κύπρου είναι ο Ενιαίος Φορέας Μισθοδοσίας Κλήρου, ο οποίος ενισχύει όλες τις Μητροπόλεις στη μισθοδοσία των κληρικών.
Η κυβέρνηση δεν πληρώνει τους κληρικούς;
Καλύπτει μόνο ένα ποσοστό του μισθού, ως αντάλλαγμα ακίνητης περιουσίας που δωρήθηκε στο Κράτος. Το μεγαλύτερο μέρος του μισθού, όμως, το καταβάλλει η Εκκλησία.
Για τη Διανέλλειο έχουν γραφτεί πολλά….Να μας πείτε δυο λόγια;
Ναι, νομίζω είναι μια καλή ευκαιρία να ξεκαθαρίσει κάτι και δημοσίως. Υπάρχει η αντίληψη στη Λάρνακα ότι το Διανέλλειο Ορφανοτροφείο ανήκει στη Μητρόπολη. Ή ότι η Μητρόπολη διαχειρίζεται το Διανέλλειο. Αυτό είναι λανθασμένο.
Το Διανέλλειο Ίδρυμα διοικείται από Επιτροπή που απαρτίζεται από θεσμικά πρόσωπα της Λάρνακας με Πρόεδρο τον εκάστοτε Μητροπολίτη. Η Επιτροπή αυτή διαχειρίζεται την περιουσία του Ιδρύματος. Αυτό το Ίδρυμα είναι σημαντικό για τη Λάρνακα, αλλά και όλη την Κύπρο, διότι βοηθούνται αποκλειστικά ορφανά παιδιά. Από το Διανέλλειο δίνονται εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ τον χρόνο σε επιδόματα και υποτροφίες.
Το Sun Hall ανήκει στη Μητρόπολη;
Όχι. Ούτε το Sun Hall ανήκει στη Μητρόπολη. Το μισό ανήκει στο Διανέλλειο Ίδρυμα, όπως και κάποια ακίνητα μέσα στην πόλη, τα οποία αποφέρουν έσοδα στο Ίδρυμα.
Ας φύγουμε από τα οικονομικά. Πανιερώτατε, η Μητρόπολη αναλαμβάνει και το εκκλησιαστικό διαζύγιο. Έχουν αυξηθεί τα διαζύγια, να μας πείτε δύο λόγια γι’ αυτό;
Είναι, δυστυχώς, ένα φαινόμενο που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια όχι μόνο στη Λάρνακα, αλλά σε όλο το νησί. Το έβλεπα και στην Πάφο, που είχα την ευθύνη για τα διαζύγια. Μέσα στη διαδικασία περιλαμβάνεται και μια προσπάθεια συνδιαλλαγής. Αλλά, όταν φτάσει το ζευγάρι να έρθει στη Μητρόπολη για διαζύγιο, νομίζω είναι πολύ δύσκολο πλέον να γίνει συνδιαλλαγή. Οπωσδήποτε προηγούνται κάποιες προσπάθειες συνδιαλλαγής, που κάνουν από μόνοι τους…
Όχι πάντα, κάποτε μπαίνει τρίτο πρόσωπο ή συμβαίνει οτιδήποτε άλλο και χωρίζουν χωρίς να δώσουν ευκαιρία στον γάμο ή σύζυγο τους…
Καλό θα ήταν, όταν υπάρχουν προβλήματα στον γάμο να καταφεύγουν σε ένα πνευματικό και να αναζητούν λύσεις ή ακόμη και σε εμάς στην Μητρόπολη και μπορούμε να τους συστήσουμε κάποιον έμπειρο πνευματικό, για να τους βοηθήσει. Από τον Σεπτέμβριο προγραμματίζονται από τη Μητρόπολη κάποιες διαλέξεις από επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, που θα απευθύνονται σε νεαρά ζευγάρια με σκοπό τη στήριξη του γάμου και της οικογένειας.
Είναι πολύ «της μόδας» και η μοιχεία. Σήμερα, απατά ο κόσμος με ευκολία, χωρίς καμιά ενοχή, αφού «το κάνουν όλοι»…
Δυστυχώς ο άνθρωπος είναι επιρρεπής σε κάποια πάθη, τα οποία, αν δεν φροντίσει να τα χαλιναγωγήσει, τότε οπωσδήποτε του δημιουργούν προβλήματα στη ζωή του. Νομίζω, αν κάποιος αφεθεί στα πάθη του, στο τέλος αυτό που θα καταφέρει θα είναι να αισθάνεται ένα απέραντο κενό μέσα στην ψυχή του. Διότι και οι αμαρτίες είναι όση ώρα διαπράττονται, μετά η γεύση που αφήνουν δεν νομίζω να είναι γλυκιά, αντιθέτως είναι πικρή. Δυστυχώς, σήμερα είναι σε έξαρση δύο πάθη· ο εγωϊσμός και η φιληδονία. Αυτό δεν είναι τυχαίο, διότι ο άνθρωπος, όταν του λείπει η χαρά, προσπαθεί να την αναπληρώσει με άλλους τρόπους. Ο άνθρωπος που είναι κοντά στον Θεό ξέρει πού θα βρει την πραγματική χαρά.
Είναι η μοιχεία αμαρτία;
Κοίταξε, τι σημαίνει αμαρτία; Αν το μεταφράσεις από τα αρχαία, αμαρτία σημαίνει αστοχία. Ο σκοπός της ζωής μας είναι η ένωση με τον Θεό. Η αμαρτία μας κάνει να ξεφεύγουμε από αυτό τον σκοπό. Μας βγάζει από αυτό τον στόχο. Άρα, αμαρτία είναι αστοχία και η μοιχεία είναι αμαρτία. Για τους ανθρώπους, όμως, που δεν έχουν σχέση με τον Θεό, δεν σημαίνει κάτι. Για τον άνθρωπο, όμως, που έχει σχέση με τον Θεό, ναι, έχει σημασία η αμαρτία. Είναι κάτι που προσπαθεί να αποφύγει, για να μην μπαίνει (η αμαρτία) εμπόδιο στη σχέση του με τον Θεό.
Αλλά μια μοιχεία πού οδηγεί; Σε έλεγχο της συνείδησης, σε διαζύγιο, το οποίο πολλές φορές θυματοποιεί άλλα πρόσωπα.
Στο διαζύγιο οδηγεί ο εγωϊσμός και η φαντασία. Κάποιοι χωρίζουν, επειδή φαντάζονται ότι θα βρουν κάτι καλύτερο. Κάποιοι άλλοι, επειδή η ζωή τους γίνεται αφόρητη από την εγωιστική συμπεριφορά του/της συντρόφου τους.
Όμως, η πραγματική αγάπη μέσα στο ζευγάρι καλλιεργείται με τον χρόνο, με την υπομονή, τις υποχωρήσεις και την ανοχή. Να ανέχεται ο ένας τον άλλο, να βάζει τον εγωϊσμό στην άκρη, για να μπορεί να συνυπάρξει με τον άλλο.
Πληρώνονται εδώ σε αυτή τη ζωή οι αμαρτίες;
Ο Θεός δεν είναι τιμωρός, είναι παιδαγωγός. Ο Θεός εκ της φύσεώς Του δεν μπορεί να λειτουργεί εκδικητικά. Οτιδήποτε επιτρέψει ο Θεός να μας συμβεί, σκοπό έχει να μας παιδαγωγήσει και να μας κάνει καλύτερους, αν το ερμηνεύσουμε σωστά.
Να μιλήσουμε και για την πανδημία, πώς την αντιμετωπίσατε;
Η Εκκλησία, όπως και η πίστη, μας δίνουν πάντα το μήνυμα της ελπίδας. Με αυτό πορευτήκαμε τον καιρό της πανδημίας και με αυτό πρέπει να βαδίζουμε πάντα. Αν ο κόσμος καλλιεργεί την πίστη του, τότε έχει πάντα ελπίδα. Βέβαια, όπως μου έχει πει κάποιος άγιος άνθρωπος «ο Θεός μας έδωσε και μυαλό, για να το χρησιμοποιούμε». Τον καιρό της πανδημίας ήταν αναγκαίο να προσέχουμε και να περιοριστούμε. Εξηγούσαμε στον κόσμο πως και για εμάς ήταν δυσάρεστο το γεγονός της απουσίας τους από τους ναούς. Έπρεπε να κάνουμε υπομονή για το κοινό καλό. Να έχουμε τη Γιορτή του Αγίου Λαζάρου και τη Μεγάλη Εβδομάδα και να είναι άδεια η Εκκλησία… ήταν κάτι το οδυνηρό.
Προσέχατε στην Πανδημία;
Φυσικά! Τηρούσαμε τις οδηγίες του Υπουργείου Υγείας, για να μην εξαπλωθεί ο ιός και να γίνει η κατάσταση ανεξέλεγκτη.
Εσάς ποια η σχέση σας με τον Θεό;
Αυτό είναι πολύ προσωπικό θέμα. Αλλά, αντιλαμβάνεσαι πως από τη στιγμή που έγινα μοναχός, αφιέρωσα την ζωή μου στον Θεό.
Δεν υπάρχουν κάποιες στιγμές που Τον αμφιβάλλετε; Να αμφιβάλλετε την ύπαρξη Του;
Η αλήθεια είναι πως, για να είσαι σίγουρος για κάτι, πρέπει να έχεις εμπειρία. Από νεαρή ηλικία έχω γνωρίσει ανθρώπους, που η επαφή μαζί τους μου έδωσε και ισχυροποίησε την αίσθηση της ύπαρξης του Θεού.
Δηλαδή;
Να σου πω μερικά παραδείγματα. Αξιώθηκα στην ζωή μου να συναντήσω τον Άγιο Παΐσιο, τον Άγιο Ιάκωβο Τσαλίκη στην Εύβοια και τον Άγιο Σωφρόνιο του Essex, καθώς και άλλους αγίους ανθρώπους. Το αίσθημα που εισέπραττες από αυτούς τους ανθρώπους, ήταν κάτι μοναδικό. Αισθανόσουν ζεστασιά και την αγάπη τους την απέραντη. Η επαφή με αυτούς τους ανθρώπους μπορούσε να εξαφανίζει όποια αμφιβολία κι αν είχες. Δεν μπορείς να το καταλάβεις, αν δεν το ζήσεις. Άρα, θα έλεγα πως ενισχύθηκε η πίστη μου στον Θεό μέσω αυτών των ανθρώπων που είχαν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Είδαμε την αγιότητα εφαρμοσμένη. Έχουμε και σήμερα πνευματοφόρους εν ζωή ανθρώπους και εδώ στη Λάρνακα, όπως και αλλού, όμως, νομίζω, δεν είναι σωστό να πω τα ονόματά τους.
Τα όνειρα του Μητροπολίτη για τον εαυτό του, ποια είναι;
Δεν κάνω όνειρα για τον εαυτό μου. Δεν έχω καμία φιλοδοξία. Ο Θεός μου έδωσε περισσότερα από όσα αξίζω. Έχω, όμως, όνειρα για τη μητρόπολη και την πόλη μας. Θα ήθελα να δω την πόλη μας να προοδεύει σε όλα τα επίπεδα. Η Λάρνακα έχει δυνατότητες να αναπτυχθεί. Επίσης, όπως κάθε Κύπριος, ονειρεύομαι να δω τον τόπο μας ελεύθερο και απαλλαγμένο από τον στρατό κατοχής.
Πριν κλείσουμε…Πανιερώτατε ακούτε μουσική;
Ναι, μου αρέσει η μουσική. Ακούω κυρίως ελληνική μουσική.
Και μέσα στο αυτοκίνητο, όταν οδηγώ μόνος μου, μου αρέσει να ακούω μουσική. Εκτιμώ τη μουσική, όπως και όλες τις τέχνες, καθώς επίσης και τους δημιουργούς. Εκτιμώ κάθε μορφή δημιουργίας και κάθε τι που είναι αυθεντικό.
Η Πρωτοψάλτη τραγουδά πως η σωτηρία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα… Είναι;
Είναι το μοναδικό. Το πιο σημαντικό! Το πιο μεγάλο! Ο σκοπός της ύπαρξής μας!
