Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού: Η Μεταμόρφωση του Χριστού επάνω στο όρος Θαβώρ έγινε λίγο προ του Πάθους Του, και συγκεκριμένα σαράντα ημέρες πριν πάθη και σταυρωθή.
Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού θεωρείται ως η μεγάλη γιορτή της ορθοδοξίας, στις 6 Αυγούστου
Ο σκοπός της Μεταμορφώσεως ήταν να στηριχθούν οι Μαθητές στην πίστη ότι αυτός είναι ο Υιός του Θεού και να μη κλονισθούν για όσα θα έβλεπαν τις ημέρες εκείνες.
Στα τροπάρια της Εκκλησίας φαίνεται αυτή η αλήθεια. Σε ένα ψάλλουμε: “Πρό του τιμίου σταυρού σου και του πάθους, λαβών ούς προέκρινας των ιερών μαθητών προς το Θαβώριον Δέσποτα, ανήλθες όρος”. Και στο Κοντάκιο της εορτής λέγεται: “…ίνα όταν σε ίδωσιν σταυρούμενον το μεν πάθος νοήσωσιν εκούσιον τω δε κόσμω κηρύξωσιν ότι συ υπάρχεις αληθώς του Πατρός το απαύγασμα”.
Επομένως, κανονικά η Μεταμόρφωση του Χριστού έπρεπε να εορτάζεται τον μήνα Μάρτιο, ανάλογα με το πότε εορτάζεται κάθε χρόνο το Πάσχα. Επειδή, όμως, ο χρόνος αυτός συμπίπτει με την περίοδο της Τεσσαρακοστής και δεν θα μπορούσε να εορτασθή πανηγυρικά, γι’ αυτό η εορτή μεταφέρθηκε την 6η Αυγούστου. Η ημερομηνία αυτή δεν είναι τυχαία, αφού προηγείται σαράντα ημέρες από την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου), η οποία είναι σαν την Μ. Παρασκευή.
Σήμερα γιορτάζει ο Σωτήριος, Σωτήρης, Σώτος, Σώτης, Σωτηρία, Σωτήρω, Σωτία, Ευμορφία και η Μορφούλα.
Με αφορμή τη Γιορτή του Σωτήρως αναδημοσιεύουμε πιο κάτω ένα αφιέρωμα στην Εκκλησία του Σωτήρος στη Λάρνακα.
ΠΗΓΗ: https://larnacainhistory.wordpress.com/
Ο Καθεδρικός ναός της Μητροπόλεως Κιτίου, είναι αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Οικοδομήθηκε την περίοδο της Ενετοκρατίας [τέλος του 15ου-αρχές 16ου αιώνα]. Γύρω από το μικρό τότε ναό, κτίστηκε ο πρώτος οικιστικός πυρήνας, ο οποίος αποτέλεσε σταδιακά την ενορία της Σωτήρας. Στη γειτονιά αυτή βρισκόταν το διοικητικό κέντρο της Ενετικής αλλά και της Τουρκικής διοίκησης για μεγάλο χρονικό διάστημα. Απομεινάρια των εποχών αυτών σώζονται μέχρι σήμερα. Πρόκειται για την ενετική κρήνη και το τέμενος Τούζλα πίσω από τη Μητρόπολη, που πριν γίνει τέμενος ήταν καθολική εκκλησία αφιερωμένη στον Τίμιο Σταύρο. Οι ενορίες Σωτήρας, Χρυσοπολίτισσας και Αϊ Γιάννη που συναποτελούν την παλιά πόλη του Λαρνάκου, είναι δημιουργήματα της φράγκικης και κυρίως της ενετικής πολιτικής, που κατέστησαν το λιμάνι των Αλυκών το κυριώτερο εμπορικό λιμάνι της Κύπρου, λόγω της εμπορίας από αυτό του πολύτιμου τότε προϊόντος του άλατος. Από το γεγονός αυτό, πολλοί έμποροι εγκαταστάθηκαν στο νεοσύστατο οικισμό του Λαρνάκου, που παρείχε μεγαλύτερη ασφάλεια απ’ ότι ο παραλιακός οικισμός του Αγίου Λαζάρου, ο οποίος γινόταν που πολλές φορές στόχος πειρατικών επιδρομών. Η νέα πόλη με τις τρείς ενορίες θεωρείται η συνέχεια του αρχαίου Κιτίου.
Ο ναός της Σωτήρας έγινε Μητροπολιτικός, όταν γύρω στα 1750-1760, ο Μητροπολίτης Κιτίου Μακάριος Α’ [1737-1776] μετέφερε εδώ την έδρα της Μητρόπολης που βρισκόταν έως τότε στην ενορία του Αγίου Ιωάννη. Ο σημερινός ναός ανακαινίστηκε εκ βάθρων ένα αιώνα αργότερα το 1853-54. Είναι μονόχωρος θολωτός. Διέθετε ψηλό καμπαναριό από σκαλιστή πέτρα, παρόμοιο με τα περίτεχνα καμπαναριά της Χρυσοπολίτισσας και του Άϊ Γιάννη, το οποίο κατέπεσε από σεισμό στα μέσα του 20ου αιώνα και αντικαταστάθηκε με το σημερινό, που είναι πολύ χαμηλότερο από το προηγούμενο. Ένα εξωτερικό χαρακτηριστικό του ναού είναι η πετρόκτιστη στοά με καμάρες κυπριακού τύπου στη βόρεια πλευρά. Η κύρια βόρεια είσοδο του ναού, περιβάλλεται από περίτεχνο σκαλιστό μαρμάρινο πλαίσιο με αέτωμα ελληνικού τύπου. Στο αέτωμα υπάρχει η ημερομηνία ΑΩΝΔ’ [1854] και τα ονόματα του αρχιτέκτονα [Ειρακλείδι αρχιτέκτωνι] και του χρηματοδότη του μαρμάρινου πλαισίου, Βαρθολομαίου Παρτέλλα, πλούσιου ενορίτη της Σωτήρας που έζησε και πλούτισε στην Τεργέστη.
Ένα άλλο εξωτερικό χαρακτηριστικό που αξίζει να αναφερθεί, είναι μια εντοιχισμένη μακρόστενη μαρμάρινη πλάκα δίπλα στην εξωτερική είσοδο του ιερού με ρωμαϊκή επιγραφή: Η πόλις/…ντον Ιούλιον Κόρδον Ανθύπατον/ αγνείας χάριν. Ανάμεσα στα πολλά κειμήλια που διαθέτει ο ναός, τα σημαντικότερα και παλαιότερα είναι: 1. Ασημένιος δίσκος αντιδώρου του 16ου αιώνα, με ανάγλυφη παράσταση των πρωτοπλάστων γύρω από το δέντρο της γνώσης και τον όφι τυλιγμένο στον κορμό του. 2. Εικόνα του Άγιου Σάββα του πρώτου μισού του 17ου αιώνα [1650-1700]. 3. Εικόνα των Αγίων Πάντων του 1686 του Λεόντιου ιερομάναχου, σημαντικού ζωγράφου της εποχής του, που σπούδασε στη Μοσχοβία [Ρωσία]. Στην εικόνα δεσπόζει η μορφή του Χριστού εντός φωτεινής νεφέλης την οποία κρατούν δύο άγγελοι. Ο Χριστός πλαισιώνεται από τα αποκαλυπτικά ζώα-σύμβολα των Αποστόλων, τροχούς και εξαπτέρυγα. 4. Εικόνα ένθρονου Χριστού του 1697 με την υπογραφή του ζωγράφου Παρθένιου ιερομονάχου. Ο ίδιος, ζωγράφισε την εικόνα του Αγίου Γεωργίου στην ομώνυμη μονή του Κοντού στη Λάρνακα. 5. Εικόνα του Αρχάγγελου Μιχαήλ του 1714 του ζωγράφου Ματθαίου Κουτλουμουσιανού ιερομόναχου. Χαρακτηριστικό της εικόνας, είναι το ανθρώπινο σώμα κάτω από τα πόδια του Αρχάγγελου, το οποίο παραμένει στη γη μετά το χωρισμό του από τη ψυχή. Αναφέρουμε ακόμα τρία σημαντικά κειμήλια της εκκλησίας. Πρόκειται για τον ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο δεσποτικό θρόνο των Μητροπολιτών Κιτίου που κατασκευάστηκε το 1783 από τον Επίσκοπο Κιτίου Μελέτιο Α’ [1776-1797] και δύο εικόνες που ζωγράφισε ο εθνικός μας ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης, όταν διέμενε στην Μητρόπολη Κίτιου [1868-1875] ως φιλοξενούμενος του θείου του, Επισκόπου Κιτίου Κυπριανού Οικονομίδη. Η μια είκονα παρουσιάζει την Παναγία με τον Χριστό Βρέφος, ενώ η άλλη, την Αγία Οικογένεια και τον Άγιο Ιωάννη σε παιδική ηλικία.
Bιβλιογραφία Πηγής: 1. Ο Μητροπολιτικός Ναός Σωτήρος Λάρνακος Ιστορία-Κειμήλια-Παρακλητικός κανόνας, σσ. 16-28, Λάρνακα 2000. 2. Κώστας Γερασίμου, Η Κατά Κίτιον Αγιογραφική Τέχνη, σσ.196, 231, Λάρνακα 2002. 3. Ιερομ. Σωφρονίου Γ. Μιχαηλίδη, Ιστορία της Κατά Κίτιον Εκκλησίας, σ.527, Λάρνακα 1992.
