Το Πανεπιστήμιο Κολούμπια (Columbia University, επίσημα: Columbia University in the City of New York) είναι ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο των ΗΠΑ, το οποίο θεωρείται ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου.
Η πανεπιστημιούπολή του («κάμπους») βρίσκεται στο Μανχάταν. Ιδρύθηκε το έτος 1754 ως King’s College από την Εκκλησία της Αγγλίας. Επρόκειτο για το πρώτο κολέγιο που ιδρυόταν στη Νέα Υόρκη και το πέμπτο στις 13 αποικίες που αργότερα δημιούργησαν τις ΗΠΑ. Μετά την Αμερικανική Επανάσταση, το νομικό καθεστώς του ήταν πολιτειακό επί τρία χρόνια, ενώ από το 1787 μέχρι σήμερα λειτουργεί ως ΝΠΙΔ. Σημερινός πρόεδρος είναι ο Lee Bollinger.
Το Πανεπιστήμιο Columbia είναι η «έδρα» των διάσημων Βραβείων Πούλιτζερ, τα οποία απονέμονται επί ένα αιώνα και πλέον για ξεχωριστό έργο στη δημοσιογραφία, τη λογοτεχνία και τη μουσική. Yπάρχουν περισσότεροι από 87 κάτοχοι Βραβείου Νόμπελ που με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο συνδέονται με το Κολούμπια, περισσότεροι από οποιοδήποτε άλλο ίδρυμα στον κόσμο.
Το Πανεπιστήμιο Columbia λοιπόν σχεδιάζει να εντάξει την Ελλάδα στις ελάχιστες χώρες στον κόσμο στις οποίες έχει ιδρύσει Columbia Global Center. Αυτό ανέφερε ο πρόεδρος του Columbia University, Lee Bollinger, στον Ελληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη κατά την πρόσφατη συνομιλία που είχαν πριν λίγες μέρες για την τηλεκπαίδευση στην Ελλάδα.
Η απόφαση του Columbia θεωρείται απόρροια των προσπαθειών της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας της Ελλάδας για την εξωστρέφεια της Ελλάδας στον χώρο της εκπαίδευσης και της έρευνας.
Σήμερα, Columbia Global Centers υπάρχουν στο Παρίσι, στο Πεκίνο, στην Κωνσταντινούπολη, στο Αμμάν, στο Ναϊρόμπι, στο Σαντιάγκο, στο Ρίο, στη Βομβάη και στην Τύνιδα. Ιδρύθηκαν με στόχο οι φοιτητές να έχουν χώρο να μελετούν, να συνεργάζονται και να αξιοποιούν τα προγράμματα του Columbia. Παράλληλα, σκοπός είναι τα κέντρα αυτά να βοηθούν φοιτητές αλλά και νέους να κατανοούν τις διεθνείς προκλήσεις.
Τα Columbia Global Centers ιδρύθηκαν με στόχο να συνδέσουν το τοπικό με το παγκόσμιο, να δημιουργήσουν ευκαιρίες για τη διάχυση της γνώσης και την ενίσχυση του παγκόσμιου διαλόγου.
Αξίζει να αναφερθεί ότι πολλές τεχνολογικές και επιστημονικές καινοτομίες είδαν το φως στο πανεπιστήμιο Columbia. Υπήρξε το λίκνο του ραδιοφώνου FM και του λέιζερ. Ο αλγόριθμος MPEG-2 για τη συμπιεσμένη αποθήκευση και μετάδοση κινούμενης εικόνας και ήχου αναπτύχθηκε στο Columbia από τον καθηγητή Δημήτρη Αναστασίου, του τμήματος ηλεκτρολόγων μηχανικών. Ο βιολόγος Martin Chalfie ήταν ο πρώτος που εισήγαγε τη χρήση της πράσινης φωσφορίζουσας πρωτεΐνης (Green Fluorescent Protein, GFP) για το σημάδεμα κυττάρων σε άθικτους οργανισμούς.
Κάποιες από τις σημαντικότερες συνεισφορές από επιστήμονες του Columbia έγιναν στον τομέα της Υγείας, περίπου 175 νέες εφευρέσεις ή καινοτομίες ανά έτος. Πάνω από 30 φαρμακευτικά προϊόντα βασισμένα σε ανακαλύψεις και καινοτομίες που έγιναν στο Columbia βρίσκονται σήμερα στην αγορά, όπως η ομοκυστεΐνη (τεστ για καρδιαγγειακές παθήσεις).Το Columbia συγκαταλέγεται ανάμεσα στα κορυφαία ιδρύματα των ΗΠΑ σε εισπραττόμενα έσοδα από πατέντες και συμφωνίες αδειοδοτήσεων για εφευρέσεις και ανακαλύψεις του (σήμερα περί τις 600 πατέντες και 250 συμφωνίες αδειοδοτήσεων).
