Γράφει ο Καθηγητής Ζαννέτος Τοφαλλής
(Γνωστός αρθρογράφος της Κυπριακής Παροικίας του Λονδίνου)
Μερικοί φίλοι Σκαλιώτες με ρωτούν συχνα κατά πόσο το ασυνήθιστο όνομά μου – Ζαννέτος – έχει κάποια σχέση με το όνομα του Μεγάλου πρώην Δημάρχου της Λάρνακας Φίλιου
Ζαννέτου. Γιαυτό, έκανα μερικές έρευνες. Ο πάτέρας μου καταγόταν από το γειτονικό μου χωριό, τον Γαϊδουρά, που λέγεται ότι οι πρώτοι του κάτοικοι ήρθαν από τα Γάδειρα της Μικράς Ασίας ή από τις Μυκήνες ή κάπου αλλού την Πελοπόννησο. Ο παππούς μου λεγόταν Ζαννέτος.
Κοιτάζοντας μια φωτογραφία του πατέρα μου και του πρώην Δημάρχου της Λάρνακας είναι πραγματικά παρόμοιες! Φαίνεται, όμως, ότι δεν έχουμε σχέση. Ωστόσο, πολύ καλή εντύπωση μου έκανε η προσφορά του στα Γράμματα και στον Πολιτισμό για την Λάρνακα και την Κύπρο γενικότερα, που έγραψα αυτό το άρθρο, που ελπίζω να ενδιαφέρει.
Ο Ζαννέτος, λοιπόν ήταν συγγραφέας, γιατρός, πολιτευτής και δήμαρχος της Λάρνακας . Γεννήθηκε στο χωριό Βούκανοι (Λακωνία) της Πελοποννήσου το 1863 και πέθανε στην Αθήνα το 1933.
Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, από το οποίο αποφοίτησε το 1887. Τον επόμενο χρόνο πήγε στην Κύπρο κι εγκαταστάθηκε στη Λάρνακα όπου άσκησε το ιατρικό επάγγελμα.
Το 1904 πήγε στη Γαλλία για μεταπτυχιακές σπουδές και το 1906 επέστρεψε στην Αθήνα όπου εργάστηκε για δύο χρόνια ως καθηγητής της ιατρικής στο Πανεπιστήμιο.
Το 1908 επέστρεψε στηΛάρνακα όπου και παρέμεινε μέχρι το 1922.
Στη Λάρνακα αναμείχθηκε στα κοινά από το πρώτο διάστημα της παραμονής του και είχε ενεργό ανάμειξη στα πολιτικά πράγματα της Κύπρου. Εξελέγη δυο φορές βουλευτής
του Νομοθετικού Συμβουλίου , κατά το διάστημα 1901- 1904 και κατά το διάστημα 1916-1921.
Το 1908, όταν έφτασε για δεύτερη φορά στην Κύπρο, εξελέγη μέλος της σχολικής εφορείας της Λάρνακας.
Το 1914 εξελέγη μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης και το 1917 εξελέγη δήμαρχος.
Στο αξίωμα του δημάρχου υπηρέτησε μέχρι το 1922, οπότε και έφυγε από την Κύπρο.
Η φυγή του από το νησί ήταν αναγκαστική, αφού απελάθηκε από τους Άγγλους εξαιτίας της πολιτικής και εθνικής του δραστηριότητας.
Μεταξύ των δραστηριοτήτων του ήταν και η φανατική υποστήριξη του αιτήματος των Ελλήνων της Κύπρου για ένωση του νησιού τους με την Ελλάδα.
Το 1918 ήταν μέλος κυπριακής πρεσβείας που, με επικεφαλής τον αρχιεπίσκοπο Κύριλλο Γ’ , πήγε στο Λονδίνο και στο Παρίσι για προώθηση του ενωτικού αιτήματος. Στην πρεσβεία
μετείχαν όλοι οι Έλληνες βουλευτές του Νομοθετικού. Η αποστολή της πρεσβείας διάρκεσε δυο χρόνια και περιέλαβε τη γαλλική πρωτεύουσα στην οποία συνερχόταν η Διάσκεψη της Ειρήνης μετά τον πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο . Η κυπριακή πρεσβεία, παρά τις προσπάθειές της και τα αιτήματα προς του πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο (που βρισκόταν επίσης στο Παρίσι) για προώθηση του Κυπριακού ζητήματος, δεν πέτυχε. Ωστόσο το συνεχώς διογκούμενο ενωτικό αίτημα των Ελλήνων Κυπρίων άρχισε να προβληματίζει σοβαρότερα τους Βρεττανούς, οι οποίοι εφάρμοσαν από το 1921 σκληρότερα μέτρα που εγκαινιάστηκαν με απελάσεις Ελλήνων υπηκόων που βρίσκονταν στην Κύπρο και ανέπτυσσαν εθνική δραστηριότητα. Έτσι, στις 24 Απριλίου 1921 απελάθηκε ο Νικόλαος Καταλάνος , που καταγόταν κι αυτός από την
Πελοπόννησο και στην Κύπρο εργάστηκε ως καθηγητής και, κυρίως, ως εκδότης εφημερίδων. Ακολούθησε η απέλαση του Ζαννέτου στις 3 Νοεμβρίου 1922.
Σημαντική για την Κύπρο ήταν και η συγγραφική εργασία του Ζαννέτου. Έγραψε σε τρεις τόμους την Ιστορία της νήσου Κύπρου (με δυο ακόμη τόμους που δεν εξεδόθησαν). Ο πρώτος
τόμος του έργου αυτού εξεδόθη στη Λάρνακα το 1910, ο δεύτερος επίσης στη Λάρνακα το 1911 και ο τρίτος (ημιτελής) και πάλι στη Λάρνακα το 1912.
Στην Αθήνα, μετά την απέλασή του, εξέδωσε το 1930 ένα ακόμη βιβλίο για την Κύπρο, το ιστορικό σύγγραμμα “Η Κύπρος κατά τον αἰῶνα τῆς Παλιγγενεσίας, 1821-1930”.
Ο Ζαννέτος ασχολήθηκε επίσης με τη θεατρική γραφή και εξέδωσε το 1916 στη Λάρνακα το μονόπρακτο “Ο Κωνσταντάκης”.
Το 1906 είχε εκδώσει στην Αθήνα και μια ιατρική μελέτη του με τίτλο “Περί φυματιώσεως τοῦ δέρματος”.
Διάφορα άρθρα του δημοσιεύτηκαν επίσης σε κυπριακές εφημερίδες της εποχής, ιδιαίτερα στο Νέον Ἒθνος με το οποίο συνεργάστηκε χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο «Σταρ».
Ως δήμαρχος της Λάρνακας, ο Ζαννέτος προώθησε διάφορα έργα, ήταν δε ένας από τους ιδρυτές του Λυκείου της πόλης. Ως βουλευτής αγωνίστηκε με θάρρος υποστηρίζοντας μεταξύ άλλων την κατάργηση του φόρου υποτελείας και γενικότερα τη μείωση της φορολογίας που ήταν πραγματικά δυσβάστακτη. Προώθησε επίσης την ελληνική εκπαίδευση στο νησί και εργάστηκε για την προαγωγή του εθνικού φρονήματος των Ελλήνων Κυπρίων.
Το όνομα του Ζαννέτου, όπως και του συμπατριώτη του Καταλάνου, έγιναν για τους Έλληνες Κυπρίους σύμβολα του αγώνα για ελευθερία στα χρόνια που ακολούθησαν την απέλασή του.
