Άρθρο του Ελλαδίτη Συγγραφέα Νικόλα Σμυρνάκη
Σήμερα, με αφορμή την παγκόσμια μέρα της γυναίκας θα διαβάσουμε κυρίως ευχές και όμορφα λόγια. Είναι ταυτόχρονα ευκαιρία να ακουστούν προτάσεις και να αναζητήσουμε λύσεις. Δεν είμαστε ίδιοι. Και δεν θέλουμε να είμαστε ίδιοι. Άλλωστε: Δυο εσύ στην ίδια πόλη άλλωστε θα ήταν συνωστισμός. Είμαστε όμως ίσοι.
Η ισότητα των φύλων θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μια ηθική, δίκαιη, αναγκαία και αυτονόητη συνθήκη που δεν αφορά και δεν ευεργετεί μόνο τις γυναίκες. Τα στερεότυπα άλλωστε αφορούν όλα τα φύλα και συνήθως εκφράζονται με λέξεις και φράσεις που άλλοτε πληγώνουν και προσβάλλουν και άλλοτε δημιουργούν άγχος και στεναχώρια.
Οι λέξεις, άλλωστε, είναι γεμάτες εικόνες και συμβολισμούς. Είναι φορτισμένες με συναισθήματα. Ο σωστός συνδυασμός από νότες γαληνεύει την ψυχή, ο σωστός συνδυασμός από χημικά υλικά φτιάχνει φάρμακα που σώζουν ζωές, ο σωστός συνδυασμός λέξεων μπορεί να ξεκινήσει, να λήξει πολέμους, να προκαλέσει το μίσος, τον έρωτα, να… αλλάξει τον κόσμο.
Περιοριστικές λέξεις και φράσεις που αφορούν τα φύλα:
Συχνά ακούμε τη φράση «εργαζόμενη μητέρα». Έχετε ακούσει τη φράση «εργαζόμενος πατέρας»; Κάτι σημαίνει αυτό και κάτι υπονοεί. Μήπως να το διερευνήσουμε;
Το άλλο σας λέει κάτι;
«Τι έγινε; Ακόμα να νοικοκυρευτείς; Ώρα σου είναι να κάνεις κανένα κουτσούβελο. Τι περιμένεις;».
Αν είσαι 30 ή 40 μην αφήσεις κανέναν να σου πει ότι είναι λάθος να μην παντρευτείς ή να μην κάνεις παιδιά. Ο τρόπος για να είναι κάποιος ευτυχισμένος δεν είναι να κάνει εκείνα που θα πείσουν τους άλλους ότι είναι ευτυχισμένος αλλά να κάνει όσα τον κάνουν ευτυχισμένο/η.
Είναι εντάξει να ακολουθείς την αλήθεια μέσα σου ενάντια σε επιβαλλόμενα «πρέπει».
Είναι εντάξει να παρακούς τις συμβουλές των ανθρώπων που διάγουν μια ζωή που καθόλου δεν ζηλεύεις.
Που τα έχουν κάνει χάλια στη ζωή τους αλλά συνεχίζουν να προσπαθούν να σε νουθετήσουν.
Είναι εντάξει να μην κάνεις σπασμωδικές κινήσεις για θέματα ζωής, μόνο και μόνο για να αποφύγεις την κριτική όσων δεν έχουν τίποτα πιο δημιουργικό να κάνουν από το να ασχολούνται μαζί σου.
Είναι εντάξει να επιλέγεις πώς να ζήσεις.
Άλλη ζωή δεν έχει ή και αν έχει, δεν είναι αυτός λόγος να σπαταλάς αυτή που τώρα έχεις.
Είναι εντάξει να είσαι ευτυχισμένος. Να είσαι ευτυχισμένη.
Είναι εντάξει να είσαι εσύ.
Άλλη κλασική φράση που συντηρεί τα στερεότυπα: «Κλαίνε μωρέ οι άντρες;». Εννοείται ότι κλαίνε.
Και μία ακόμα: «Καλή νοικοκυρά δούλα και κυρά». Ούτε για αστείο τέτοια παιδιά. Άλλωστε, το μεταξύ σοβαρού και αστείου ενέχει πολύ περισσότερα στοιχεία σοβαρότητας από ότι αστεϊσμού. Αστείο είναι κάτι όταν γελάνε και οι δυο.
«Ο άντρας είναι η κολώνα του σπιτιού». Μα γιατί αυτό το βάρος στα νεαρά αγόρια που αναγκάζονται να ακούνε τέτοια κλισέ;
«Το πλύσιμο των πιάτων είναι γυναικεία δουλειά;». Τι είναι αυτό; Η εντέκατη εντολή του Μωυσή και δεν το θυμάμαι;
«Η ανατροφή των παιδιών είναι γυναικεία υπόθεση». Την ώρα της ερωτικής πράξης δύο δεν συμμετέχουν; (τουλάχιστον)
Και κάτι άλλο που αρχικά φαίνεται αθώο. «Έλα να σε βοηθήσω στις δουλειές σου». Αν το πει αυτό ένας άντρας σε μια γυναίκα είναι σαν να ομολογεί ότι ο ρόλος του είναι να αλαφρύνει ένα βάρος που ανήκει μόνο σε εκείνη. Πόσο διαφορετικό είναι το «σε βοηθάω» από το «μοιράζομαι μαζί σου αυτά που πρέπει να γίνουν»;
Και πάμε στο: «Ο άντρας φέρνει τα λεφτά και η γυναίκα κρατά το σπίτι». Παιδιά αποφασίστε. Ο άντρας είναι η κολώνα του σπιτιού ή η γυναίκα κρατά το σπίτι; Εκτός κι αν η γυναίκα κρατά την κολώνα, που είναι ο άντρας.
Πέρα από την πλάκα, θα μείνω λίγο στο «ο άντρας φέρνει τα λεφτά». Έχουμε φορτωθεί με αυτήν την τεράστια ευθύνη και ζούμε μόνιμα με το άγχος για το αν είμαστε «αρκετά άντρες». Κι όμως, δεν είναι το πορτοφόλι ένδειξη ανδρισμού.
Πριν ακόμα ιδρύσω τον οργανισμό IslandofMan Philosophy, νέος συγγραφέας τότε, δεν είχα εκδώσει ούτε μισό έργο μου. Το όνειρο όμως ήταν πάντα αυτό. Η Εύα τότε ετοιμαζόταν να δώσει ΑΣΕΠ για να γίνει καθηγήτρια ειδικής αγωγής σε σχολείο. Οικονομικά ήμασταν σε πολύ κακή κατάσταση. Ως ωρομίσθιος καθηγητής Στρατηγικής και Καινοτομίας σε ιδιωτικό κολέγιο κέρδιζα ελάχιστα.
Της είπα τότε, μεταξύ σοβαρού και αστείου, – μιλάμε για το 2008 -, «θα σε πείραζε να μείνω εγώ σπίτι για μερικά χρόνια, να αφοσιωθώ στην τέχνη μου, να αναλάβεις εσύ να μας στηρίξεις οικονομικά, μέχρι να γίνω διάσημος συγγραφέας; Μετά θα είμαστε άνετοι οικονομικά».
«Εννοείται», μου απάντησε. Και το εννοούσε. Με χαλάρωσε απίστευτα. Δεν έμεινα ποτέ στο σπίτι, προφανώς, αλλά ένιωσα ελεύθερος να συγκεντρωθώ στο όνειρό μου, χωρίς εκείνη να πληγώσει το δικό της. Ένιωσα ασφαλής μέσα στην ανασφάλειά μου. Με βοήθησε να ανοίξω τα φτερά μου. Με έκανε να νιώσω ότι με έχει επιλέξει λόγω των ποιοτικών χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς μου.
Η φιλοσοφία αυτή μας βοήθησε να χτίσουμε, ο καθένας στον τομέα του, πράγματα που θεωρούσαμε σημαντικά. Πόσοι άνδρες δεν ανοίγουν τα φτερά τους γιατί νιώθουν ότι πρέπει να παίξουν έναν συγκεκριμένο ρόλο στον οποίο έχουν εγκλωβιστεί. Του άνδρα κυνηγού, του κουβαλητή;
Πόσες γυναίκες δεν ανοίγουν τα φτερά τους γιατί έχουν εγκλωβιστεί στο δικό τους ρόλο, μόνο ως μητέρες, μόνο ως νοικοκυρές κτλ. με αποτέλεσμα να μην αναδεικνύουν τις δημιουργικές τους ικανότητες; Πόσα ζευγάρια ακριβώς λόγω αυτού του εγκλωβισμού, δεν στηρίζουν ο ένας τον άλλον και δεν χτίζουν μαζί; Και πού θα μπορούσαν να φτάσουν;
Κλείνοντας, θέλω να πω με αφορμή τη σημερινή ημέρα, χρόνια πολλά, όχι μόνο στις γυναίκες, αλλά και στους άνδρες. Όχι μόνο στους άνδρες, μα σε όλα τα φύλα.
