SkalaTimes
To SkalaTimes παρουσιάζει πιο κάτω απόσπασμα από το βιβλίο «Η δύναμη της ελπίδας» του Maurice Lamm, που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Διόπτρα (Αθήνα).
Τίτλος Πρωτοτύπου: The Power of Hope.
Ένα θέμα πάντα επίκαιρο, η ΕΛΠΙΔΑ.
Αν υπάρχει μία στιγμή στη ζωή μας όπου είναι πιο δύσκολο να συνεχίσουμε να ελπίζουμε, είναι όταν αρρωσταίνουμε σοβαρά.
«Έτσι, με όλα τα φώτα σβησμένα, το φεγγάρι να έχει χαθεί, και μια αραιή βροχή να δέρνει τη στέγη, άρχισε να πέφτει απέραντο και πηχτό σκοτάδι. Νόμιζες ότι τίποτα δεν μπορεί να γλιτώσει από την πλημμύρα, από την απέραντη σκοτεινιά που τρύπωνε από κλειδαρότρυπες και χαραμάδες, που έμπαινε σαν κλέφτης από τα παντζούρια, εισχωρούσε σε κρεβατοκάμαρες, που κατάπινε εδώ ένα κανάτι και μία λεκάνη, εκεί ένα βάζο με κόκκινες και κίτρινες ντάλιες, πιο πέρα το κοφτό περίγραμμα και το βαρύ όγκο μία σιφονιέρας».
Αυτή η περιγραφή της νύχτας, στο βιβλίο της Βιρτζίνια Γουλφ «Στο Φάρο» θα μπορούσε να είναι ο ορισμός της ανίατης ασθένειας. Τίποτα δεν την σταματά, τίποτα δε φωτίζει το σκοτάδι.Τι νόημα έχει να ελπίζουμε; Και σε τι θα μπορούσαμε να ελπίζουμε, αφού σε τελική ανάλυση στην πόρτα περιμένει ο θάνατος.
Ωστόσο υπάρχει ένας χώρος για ελπίδα, ένας χώρος που τώρα είναι ίσως πιο σημαντικός παρά ποτέ. Ας μιλήσουμε για αυτόν. Ας δεχτούμε ότι η ανίατη αρρώστια υπάρχει, αλλά ας μιλήσουμε για την γιατρειά και την ελπίδα.
Το ψευδοφάρμακο (πλασέμπο) είναι ουσία που δεν περιέχει φάρμακο, αλλά χορηγείται σε ασθενείς για ψυχολογικούς λόγους. Πρόκειται, δηλαδή, για καθαρή ελπίδα. Το ψευδοφάρμακο είναι το χάπι της ελπίδας στην ιατρική. Ας πάρουμε για παράδειγμα, μερικά γνωστά πειράματα. Έχουμε δύο ομάδες ατόμων, και σε κάθε άτομο γίνεται καταγραφή συμπτωμάτων, τεστ ψυχικής διάθεσης και τεστ προσωπικότητας. Ύστερα, στην μία ομάδα χορηγείται ψευδοφάρμακο. Στα τεστ με ψευδοφάρμακο συχνά τα αποτελέσματα γίνονται αμέσως ορατά: αισθητή μείωση των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης.
Το πιο εκπληκτικό είναι ότι η μείωση αυτή παρατηρείται μόλις αρχίσει το τεστ, πριν καν χιρηγηθεί το ψευδοφάρμακο. Και ακόμη πιο εκπληκτικό είναι το ότι ο ασθενής παρουσίαζε τη μισή βελτίωση πριν καν του προσφερθεί το ψευδοφάρμακο. Προφανώς λοιπόν, οτιδήποτε ενεργοποιεί τις προσδοκίες μας αρχίζει την ίαση μας.
Στο δεύτερο πείραμα, ο γιατρός αποκαλύπτει στον ασθενή ότι το χάπι που παίρνει είναι στην πραγματικότητα ψευδοφάρμακο, του εξηγεί όμως επίσης ότι άλλοι ασθενείς το βρήκαν ωφέλιμο. Οι στατιστικές δείχνουν ότι οι περισσότεροι από τους ασθενείς πίστεψαν ότι το χάπι μπορεί να τους βοηθήσει και όντως τους βοήθησε.
Στο τρίτο πείραμα τρεις ασθενείς βοηθήθηκαν τρομερά από μία αντίληψη πέρα για πέρα απατηλή! Ο γιατρός τους είπε ότι, μια ορισμένη μέρα, στις τρεις το απόγευμα, ένας θεραπευτής θα τους εκπέμψει θεραπευτική ενέργεια από κάποιον μακρινό σημείο. Ο ίδιος ο θεραπευτής δεν ειδοποιήθηκε καν. Στις τρεις το απόγευμα και οι τρεις ασθενείς ανέφεραν θετικά συναισθήματα, συναισθήματα που διήρκεσαν για ένα διάστημα. Αυτό μας δείχνει για άλλη μία φορά ότι έντονες προσδοκίες μπορούν να γιατρέψουν.
Αυτά τα πειράματα είναι η αντίθετη όψη του φαινομένου που το περιοδικό Heart letter Του Πανεπιστημίου του Harvard ονόμασε υπέρταση της λεύκης μπλούζας. Το περιοδικό ανέφερε ότι, κάθε φορά που ένας γιατρός, νοσοκόμος ή άλλος νοσηλευτής, μπαίνεις στο θάλαμο για να μετρήσει την πίεση, η πίεση του ασθενούς ανεβαίνει δύο βαθμούς από την ανησυχία και μόνο ότι η πίεση μπορεί να είναι υψηλή. Πρόκειται για μία αντίδραση στο φόβο, όπως και η ελπίδα είναι μία αντίδραση στο ψευδοφάρμακο.
Γνωρίζουμε ότι μερικές θεραπείες που εφαρμόστηκαν στην ιστορία της ιατρικής συχνά δεν είχαν καμία απολύτως θεραπευτική αξία. Τον παλιό καιρό, γιατροί χρησιμοποιούσαν συστηματικά την αφαίμαξη και όσο πιο άρρωστος ήταν ασθενής, τόσο περισσότερη αφαίμαξη του έκαναν. Πριν από δύο γενιές μόλις επικρατούσε η μανία των αμυγδαλεκτομών, μία επέμβαση που δεν θεωρείται πλέον ωφέλιμη, παρά μόνο σε δικές περιπτώσεις. Στο τέλος του 19ου αιώνα, Όλιβερ Γουέντελ Χολμς είπε ότι αν πετάξουμε όλα τα φάρμακα στη θάλασσα,Θα κάνουμε καλό στην ανθρωπότητα, αλλά κακώς τα ψάρια!
Παρόλα αυτά, στην πορεία της ιστορίας, οι άνθρωποι έβλεπαν ασθενής να γίνονται καλά με τέτοιες μεθόδους, με αποτέλεσμα να συνεχίσουν τις πιστεύουν. Σήμερα πολλοί θεωρούν ότι οι θεραπείες Αυτές οφείλονται απλά στο φαινόμενο του ψευδό φαρμάκου. Για μένα, δείχνουν πως αν οι άνθρωποι πιστεύουν ότι κάτι είναι αποτελεσματικό, αυτό τους βοηθάει εξίσου με ένα πραγματικό φάρμακο.
Ο ψυχίατρος του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, Δρ Τζέρομ Φρανκ, κατέληξε στο εξής συμπέρασμα από αυτές τις μελέτες: “Η ελπίδα και τα θετικά συναισθήματα ενδυναμώνουν τις προσδοκίες του ασθενούς για να άκου φύση και εμφανίζουν απολύτως συσχετισμό με την βραχυπρόθεσμη βελτίωση”
