Ο συνδημότης μας Δρ Μάριος Κυριαζής είναι ιατρός και γεροντολόγος και έχει βοηθήσει πολύ στην επισημοποίηση της έννοιας του όρου “αντιγήρανση”. Έχει επίσης συμβάλει στο θέμα της βιολογικής γεροντολογίας και στο επιστημονικό κίνημα με στόχο να καταργήσει τον ακούσιο θάνατο από τη γήρανση. Ο Δρ Κυριαζής ίδρυσε το Ίδρυμα ΕΛΠΙΣ Απροσδιορίστου Ορίου Ζωής, μια επιστημονική οργάνωση που μελετά βιοϊατρικούς και μη βιοϊατρικούς τρόπους για την εξάλειψη της γήρανσης.
Ο πατέρας του ήταν ο γνωστός για τη Λάρνακα φαρμακοποιός Κόκος Κυριαζής και παππούς του ήταν ο Ιστορικός Δρ Νεοκλής Κυριαζής. Σήμερα κουβεντιάζουμε με τον Δρ Μάριο Κυριαζή για το επίκαιρο -εδώ και ένα χρόνο- θέμα της πανδημίας του κορωνοίου. Είναι δικαιολογημένα τα μέτρα και ο φόβος με τον οποίο μας “εμβολιάζουν” εδώ και 12 μήνες; Ο γιατρός απαντά πως “τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά όπως μας τα παρουσιάζουν” και τονίζει ότι “Υπάρχει πολλή παράνοια, αχρείαστος φόβος, αβάσιμες υπερβολές, και δραματοποίηση των γεγονότων, κυρίως από τα ΜΜΕ”.
Περισσότερα στην πιο κάτω ενδιαφέρουσα συνέντευξη.
Της Γιώτας Δημητρίου
Γιατρέ, ποια η δική σας εκτίμηση για τη πανδημία του κορωνοϊού, είναι τόσο τραγικά τα πράγματα όσο δείχνουν τα μέτρα που μας επιβάλλουν;
Τα μέτρα που επιβάλλονται δεν έχουν καθόλου την αντίστοιχη αναλογικότητα, αφού η πραγματικότητα δεν είναι τόσο τραγική. Ορισμένα από τα μέτρα εδώ στην Κύπρο είναι λογικά, αλλά πολλά άλλα είναι υπερβολικά, χωρίς λογική και χωρίς πρακτική αξία. Ο κόσμος βλέπει ότι ορισμένα μέτρα είναι παράλογα και έτσι μπορεί να τα απορρίψει όλα. Θα έπρεπε, πριν να ανακοινωθεί ένα μέτρο, να δουν οι ιθύνοντες αν μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη, στην κοινωνία. Όχι να αναγγέλλονται μέτρα τα οποία θεωρητικά μπορεί να βοηθήσουν, αλλά στην πράξη είναι άχρηστα.
Επειδή ισχυρίζομαι ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά όπως μας τα παρουσιάζουν, ίσως ορισμένοι να θεωρούν ότι είμαι υπερβολικός, και ότι σαν γιατρός θα έπρεπε να ακολουθώ την επίσημη γραμμή (ότι δηλαδή οι επόμενες εβδομάδες είναι κρίσιμες, τα νοσοκομεία είναι στο κόκκινο, αυξάνονται οι θάνατοι, εκτοξεύονται τα κρούσματα κλπ). Και να εύχονται να μην μου τύχει σε κανένα δικό μου. Να σας πω ότι εκτός από τα νοσοκομεία που μπαινοβγαίνω ένα χρόνο τώρα ως γιατρός, είχα δικά μου άτομα καθώς και νεαρούς στενούς συγγενείς, που μπήκαν σε νοσοκομεία (ακόμα και σε ΜΕΘ, ή/και σε Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας) με διάγνωση covid 19, και μερικοί από τους πιο ηλικιωμένους πέθαναν. Άρα, έχω δει από πρώτο χέρι τις λεπτομέρειες. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο covid 19 μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ζημιά και θάνατο σε κάποιο που ίσως δεν επρόκειτο να πεθάνει. Αλλά, όχι στο σημείο που μας δείχνουν. Υπάρχει πολλή παράνοια, αχρείαστος φόβος, αβάσιμες υπερβολές, και δραματοποίηση των γεγονότων, κυρίως από τα ΜΜΕ.
Είναι πανδημία ή είναι επιδημία; Ποια η διαφορά των δύο λέξεων;
Πανδημία έχουμε όταν μια λοιμώδης νόσος ξαπλώνεται γρήγορα σε μεγάλη περιοχή ή παγκόσμια. Η λέξη το εξηγά από μόνη της (Παν – Δήμος, δηλαδή επηρεάζεται ‘όλος ο πληθυσμός’). Όταν ο αριθμός των νέων κρουσμάτων είναι σταθερός, τότε δεν μιλούμε πιά για “πανδημία”.
Η Επιδημία είναι μια έξαρση λοιμώδους νόσου περισσότερο από ότι είναι αναμενόμενο για εκείνη την εποχή. Στην περίπτωση μας, δεν έχει κάποια ουσιαστική σημασία όσον αφορά την χρήση της λέξης από το κοινό, αφού επηρεαζόμαστε όλοι, όποια λέξη και να χρησιμοποιούμε. Μπορεί μια επιδημία να είναι πολύ σοβαρή και να προκαλέσει πολλούς θανάτους, ενώ μια πανδημία μπορεί να είναι και λιγότερο σοβαρή.
Η τρίτη ηλικία, στην οποία εσείς ειδικεύεστε, έχει μπει στο περιθώριο τώρα με τον κορωνοϊο;
Βέβαια. Από τον Μάρτιο του 2020 είχαμε προειδοποιήσει ότι η κοινωνική απομόνωση θα στοιχίσει πολλές ζωές ηλικιωμένων, αφού είναι γνωστό ότι ένας ηλικιωμένος που δεν κοινωνικοποιείται, έχει αυξημένο κίνδυνο ασθένειας ή θανάτου. Τώρα που χαλαρώνουν λίγο τα απαγορευτικά μέτρα, είναι αργά διότι πολλοί ηλικιωμένοι έχασαν το ενδιαφέρον τους και προτιμούν να μένουν σπίτι παρά να βγαίνουν έξω. Ελπίζω με τον χρόνο να αλλάξει αυτό.
Το να αφήνουμε μόνους τους ηλικιωμένους σε οίκους ευγηρίας, ή στα σπίτια τους, “για να μην κολλήσουν τον ιο” πόσο επηρεάζει την ψυχολογία τους και κατ’ επέκταση την ίδια την υγεία τους;
Εδώ θα το πω ξεκάθαρα. Ο εγκλεισμός τους τελευταίους 12 μήνες θα στοιχίσει, σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας, 600-800 θανάτους Κύπριων ηλικιωμένων μόνο και μόνο λόγω των επιπτώσεων του εγκλεισμού. Η Επίτροπος Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, μετά από παράπονο μας, έχει αποφασίσει ότι μερικά από τα ανθρώπινα δικαιώματα των ηλικιωμένων, τουλάχιστον στις Στέγες, έχουν καταπατηθεί, και κάλεσε τα αρμόδια Υπουργεία να λάβουν αντισταθμιστικά μέτρα. Τίποτα αξιόλογο δεν έγινε, από ότι ξέρω. Για τους αδρανείς ηλικιωμένους στο σπίτι, αρχίσαμε τώρα μια εκστρατεία ενημέρωσης με το Υπουργείο Υγείας, για σωματική άσκηση. Κάλλιο αργά παρά ποτέ, αφού έχει ένα χρόνο τώρα που παροτρύνω και συνεργάζομαι με το Υπουργείο για αυτό το θέμα.
Εσείς γιατρέ έχετε πάει στα νοσοκομεία μας τώρα με την πανδημία, πέρασε ήδη ένας χρόνος, έχουν εξοπλιστεί όσο θα έπρεπε τα δημόσια νοσοκομεία μας μέσα σε αυτό τον ένα χρόνο;
Σίγουρα η κατάσταση είναι καλύτερη σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Αλλά το βρίσκω λίγο παράξενο να μην υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός γιατρών και νοσηλευτών που θα μπορούσε να εκπαιδευτεί και να βοηθήσει σε απλούς θαλάμους covid, αν η κατάσταση χειροτερέψει. Είδα μόνο μερικούς μεσήλικες γιατρούς να πηγαινοέρχονται χαμένοι μέσα στα νοσοκομεία, που είχαν επιταχθεί από το Υπουργείο για να βοηθήσουν, ενώ και εγώ είμαι τώρα συνταξιούχος! Για αυτό που λένε ότι είναι δύσκολο να βρουν προσωπικό για επιπλέον κλίνες σε ΜΕΘ, πάλι το βρίσκω παράξενο, αφού θα μπορούσαν να εκπαιδεύσουν αρκετό νοσηλευτικό προσωπικό, ακόμα και νεαρούς δραστήριους γιατρούς, ένα χρόνο τώρα, για να εργάζονται υπό την επίβλεψη ειδικών εντατικολόγων. Μπορεί να κάνω λάθος σε αυτό το σημείο, αλλά το βασίζω στη δική μου εμπειρία, όταν ήμουν νεαρός γιατρός στο εξωτερικό και χρειαστήκαν επειγόντως εντατικολόγους, πήγα και εγώ, και σε λίγες εβδομάδες μπορούσα να εργαστώ εκεί μόνος μου με επίβλεψη από έμπειρο ειδικό.
Κατά τη δική σας γνώμη τι θα έπρεπε να γίνει, αλλά δεν έχει γίνει, όσον αφορά στο σύστημα υγείας και τον κορωνοϊο;
Είναι αρκετά απλό. Η πρωτοβάθμια φροντίδα έπρεπε να αναπτυχθεί. Βλέπω στους θαλάμους covid (όχι στις ΜΕΘ, ούτε στις Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας) πολλά άτομα, αν όχι όλα, τα οποία θα μπορούσαν να αναρρώσουν στο σπίτι, με την κατάλληλη φροντίδα από τον προσωπικό τους γιατρό και από κατ’ οίκον νοσηλευτές. Αλλά αφού δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές, μένουν στο νοσοκομείο και έτσι ακούμε ότι “τα νοσοκομεία είναι στα όρια τους”. Δεν θα ήταν, αν υπήρχε κατάλληλη φροντίδα στο σπίτι.
Επίσης, θα ήταν καλό να δίνεται και κατάλληλη προσοχή σε όλες τις άλλες ασθένειες, οι οποίες έχουν τώρα παραμεριστεί και αγνοηθεί, αφού μόνο ο κορωνοϊός έχει σημασία για τις Αρχές. Δεν έχουν εξαφανιστεί ούτε οι καρκίνοι, ούτε τα καρδιακά, ούτε οι άλλες μολύνσεις. Ούτε οι ενδονοσοκομειακές μολύνσεις. Κόσμος υποφέρει και πεθαίνει από όλα αυτά.
Ως γιατρός νιώθετε ικανοποιημένος κάθε φορά που ακούτε τα νέα μέτρα κατά της πανδημίας, για τα οποία αποφασίζει η λεγόμενη “επιδημιολογική ομάδα”;
Όχι δεν είμαι. Η απάντηση, κάθε φορά που αυξάνονται τα κρούσματα, είναι να φοβίζουν τον κόσμο με “πισωγύρισμα”, νέο lockdown, ή νέα κλεισίματα. Υπάρχουν τώρα αρκετές αξιόλογες επιστημονικές μελέτες που δείχνουν ότι τα lockdown δεν βοηθούν σε αυτό το στάδιο, και τουναντίον, προκαλούν πολύ μεγαλύτερη ζημιά στην υγεία μας, από όση υποτίθεται ότι αποτρέπουν. Αυτό βέβαια είναι κοινή λογική και είναι κάτι που το έλεγα από τον Μάρτιο του 2020. Όσο για τα άλλα μέτρα, πολλά είναι απλά γελοία και δεν έχουν καμιά επιστημονική βάση. Το πιό πρόσφατο με το “λίκνισμα” και την χαμηλή μουσική, ή με την μάσκα εκτός αν μασάμε (!), έχει εξαφανίσει κάθε ίχνος αξιοπιστίας που είχε απομείνει στους ειδικούς της Κυβέρνησης.
Το παράδειγμα που πολλοί φορούν μάσκα μέσα στο αυτοκίνητο μόνοι τους, είναι χαρακτηριστικό του τρόμου που έχει επηρεάσει, ακόμα και στο υποσυνείδητο, πολλούς συμπολίτες μας. Δεν υπάρχει καμιά λογική σε αυτό, ενώ απλά χειροτερεύει και παρατείνει τον φόβο. Να θυμόμαστε: μπαίνουμε στο αυτοκίνητο, βάζουμε την ζώνη και βγάζουμε την μάσκα!
Η Λάρνακα μας έχει πληγεί οικονομικά από τον κορωνοϊο. Θεωρείτε πως ήταν αναγκαία τα Lockdown και το να κλείσουν μικρομεσαίες επιχειρήσεις όπως εστιατόρια, καφετέριες κ.α;
Λυπούμαι πολύ για αυτές τις επιχειρήσεις, αφού πολλές δεν θα μπορέσουν να ξανανοίξουν. Πολλοί έλεγαν στην αρχή, “πρώτα η υγεία και μετά η οικονομία”, δίνοντας έτσι την δικαιολογία να κλείσουν όλα, φτάνει να γλυτώσουμε από τον κορωνοϊό. Αυτό είναι από τα πιο παράλογα που άκουσα, αφού χωρίς οικονομία δεν θα έχουμε ούτε υγεία. Τα νοσοκομεία, οι γιατροί, οι νοσηλευτές, το Γεσυ, όλα χρειάζονται λεφτά τα οποία δεν θα είναι διαθέσιμα αφού η οικονομία μας νοσεί.
Πρόσφατα σε ανάρτηση σας στο facebook γράψατε για τον φόβο και την φοβία που μας έχει “αφήσει” όλη αυτή η ιστορία του κορωνοϊού, με αποτέλεσμα να “επιστρέφουμε” στην κανονικότητα με τον φόβο. Πείτε μας δυο λόγια για αυτό.
Μου θυμίζει όταν βλέπουμε κάποτε στη τηλεόραση, ένα αετό ή κάποιο λιοντάρι σε κλουβί, που το παίρνουν σε ένα ερημικό μέρος και το απελευθερώνουν, και αυτό φοβάται να βγει από το κλουβί του, και ξαναγυρίζει πίσω. Έτσι γίναμε και εμείς. Αλλά αυτό θα περάσει, και ήδη άκουσα κάποιον να γελά σήμερα στην καφετερία!
Τέλος, το μήνυμα σας στο κόσμο που περνάει δύσκολα τον τελευταίο χρόνο λόγω πανδημίας;
Δύο πράγματα:
Α. Τηρούμε τους νόμους του Κράτους, αλλά δεν βλέπουμε ειδήσεις, ούτε διαβάζουμε εφημερίδες, μέχρι τα ΜΜΕ να γίνουν πάλι αντικειμενικά, και να αφήσουν την τρομολαγνεία και τις υπερβολές.
Β. Ένας περίπατος στις Φοινικούδες με το βλέμμα στραμμένο προς την θάλασσα, όχι προς την ξηρά, όπου οι μάσκες μας θυμίζουν συνέχεια τα γεγονότα, σβήνει όλες τις αρνητικές σκέψεις και τον αχρείαστο φόβο!
