Με Αφορμή τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση του 1821 και τους χθεσιμούς εορτασμούς, το SkalaTimes δημοσιεύει σήμερα ένα απόσπασμα από τον πρόλογο του Νίκου Καζαντζάκη στο διάσημο πια βιβλίο του “Ο Καπετάν Μιχάλης”.
Για το μεγαλείο της Ελλάδας, για το δράμα της Κύπρου, για την ομορφιά του ανθρώπου:
Πολλοί που διάβασαν τον καπετάν Μιχάλη θαρρούν πως τέτοια παιδιά, τέτοια αντράκια όπως λέμε στην Κρήτη, ποτέ δεν υπήρξαν, ούτε άντρες τόσο χεροδύναμοι, τόσο ψυχοδύναμοι, που να αγαπούν με τόση λαχτάρα τη ζωή και να αντικρίζουν με τόση περιφρόνηση το θάνατο.
Πώς να πιστέψουν οι άπιστοι τι θαύματα μπορεί να γεννήσει η πίστη; Ξεχνούν πως η ψυχή του ανθρώπου γίνεται παντοδύναμη, όταν συνεπαρθεί από μία μεγάλη ιδέα. Τρομάζεις όταν, ύστερα από πίκρες δοκιμασίες, καταλάβεις πως μέσα μας υπάρχει μία δύναμη που μπορεί να ξεπεράσει την δύναμη του ανθρώπου, τρομάζεις, γιατί από τη στιγμή που θα καταλάβεις πως υπάρχει η δύναμη αυτή, δεν μπορείς πια να βρεις δικαιολογίες για τις ασήμαντες ή άνανδρες πράξεις σου, για τη ζωή σου την χαμένη, ρίχνοντας το φταίξιμο στους άλλους. Ξέρεις πια πως εσύ, όχι η τύχη, όχι η μοίρα, μήτε οι άνθρωποι γύρω σου, εσύ μονάχα έχεις, ότι κι αν κάνεις, ότι κι αν γίνει, ακέραιή την ευθύνη. Και ντρέπεσαι τότε να γελάς, ντρέπεσαι να περιγελάς αν μια φλεγόμενη ψυχή ζητάει το αδύνατο.
Καλά πια καταλαβαίνεις πως αυτή είναι η αξία του ανθρώπου: να ζητάει και να ξέρει πως ζητάει το αδύνατο και να είναι σίγουρος πως θα το φτάσει, γιατί ξέρει πως αν δεν λιποψυχήσει, δεν ακούσει τι του κανοναρχάει η λογική, μα κρατάει με τα δόντια την ψυχή του και εξακολουθεί με πίστη, με πείσμα να κυνηγάει το αδύνατο, τότε γίνεται το θαύμα, που ποτέ ο αφτέρουγός κοινός νους δεν θα μπορούσε να το μαντέψει : το αδύνατο γίνεται δυνατό.
Το Ελληνικό Γένος αν σώθηκε ως τα σήμερα, αν επέζησε ύστερα από τόσους εχθρούς -εξωτερικούς κι εσωτερικούς, προπάντων εσωτερικούς- ύστερα από τόσους αιώνες κακομοιριά, σκλαβιά και πείνα, το χρωστάει όχι στη λογική -θυμηθείτε τους τρεις εμποράκους που ίδρυσαν την Φιλική Εταιρεία, θυμηθείτε το 21 – το χρωστάει στο θαύμα. Στην ακοίμητη σπίθα που καίει μέσα στα σωθικά της Ελλάδας.
Ευλογημένη η σπίθα αυτή που αψηφάει τις φρόνιμες συμβουλές της λογικής, και όταν φτάσει το γένος στα χείλια του γκρεμού βάζει φωτιά σε ολόκληρη την ψυχή και φέρνει το θαύμα. Στα θαύματα χρωστάει η Ελλάδα την ζωή της. Πατρίδα, πατρίδα, αναστενάζει ο Μακρυγιάννης, ήσουνα άτυχη από ανθρώπους να σε κυβερνήσουν! Μόνο ο θεός…. σε κυβερνεί και σε διατηρεί ακόμη! Αλήθεια μόνο ο θεός, μόνο η σπίθα, τη στιγμή που κινδυνεύει σε μία γωνιά της Ελλάδας να σβήσει, πετιέται σε μιαν άλλη και γίνεται πυρκαγιά.
Πετάχτηκε σήμερα στην Κύπρο. Ποιος μπορεί, μιλώντας για την Κρήτη και τον καπετάν Μιχάλη, να μη φέρεις το νου του, με αβάσταχτη οδύνη και περηφάνια, το ανανεούμενο πάλι μπροστά μας ελληνικό θαύμα – την Κύπρο και τον Ακρίτα;
Ας είναι καλά το ηρωικό του αρχοντονήσι, ο κόσμος που θαρρούσαμε, στα μεταπολεμικά ετούτα χρόνια της αποσύνθεσης, πως είχε σαπίσει, έχει ακόμα ψυχές που τολμούν και σηκώνουν κεφάλι στην υποκρισία, στην αδικία και στην αναίδεια. Η Κύπρος δεν είναι μια λεπτομέρεια, ένα απλό νησί στην άκρα της Μεσόγειος θάλασσας, έχει γίνει σήμερα το μοιρόγραφτο κέντρο όπου παίζεται η ηθική αξιά του σημερινού ανθρώπου.
Πάλι οι φρόνιμοι οι λιγόπιστοι, δίνουν νηφάλιες, πολύ λογικές συμβουλές. Πως μπορεί, λένε, μία σπίθα φως να τα βάλει με τόσο παντοδύναμο σκοτάδι; Όμως ο αληθινός άντρας δεν απελπίζεται, ξέρει αυτός πως στον άτιμο, αλλοπρόσαλλο τουτον κόσμο ζουν, ας είναι και σε λιγοστά στήθια, μερικές θεμελιακές αρχές, θυγατέρες του ανθρώπου, που αυτός τις έπλασε με ιδρώτα, αίμα και κλάματα, και είναι αθάνατες, οι περισσότερες γεννήθηκαν στην Ελλάδα, δύο οι πιο τρανές: η ελευθερία και η αξιοπρέπεια του ανθρώπου.
Υπάρχει στον κόσμο του τον ένας μυστικός νόμος – αν δεν υπήρχε, ο κόσμος θα ήταν από χιλιάδες χρόνια χαμένος – σκληρός και απαραβίαστος : το κακό πάντα στην αρχή θριαμβεύει και πάντα στο τέλος νικάται. Θαρρείς και είναι απαραίτητος αγώνας πολύς κι ιδρώτας πολύς για να εξαγοράσει ο άνθρωπος το δίκιο του – και η λευτεριά είναι το πιο ακριβαγόραστο αγαθό, δεν δίνεται δωρεάν, μήτε από τον άνθρωπο, μήτε από το θεό. Πηγαίνει από χώρα σε χώρα, όπου την φωνάξουν, από καρδιά σε καρδιά, ανύπνωτη, ανυπόταχτη, χωρίς συμβιβασμό. Τώρα την φώναξαν στην Κύπρο και την βλέπουμε με σίγουρη ορμή να δρασκελάει τα αιματωμένα κυπριώτιξα χώματα.
Της στέλνει μήνυμα η Κρήτη, σκίζει το πέλαγο η φωνή της, περνάει τα Δωδεκάνησα και της φωνάζει : βάστα αδερφή όμοια και εγώ σταυρώθηκα και πόνεσα και είδα ανάσταση· όμοια θα δεις κι εσύ.
Η τύχη μας έχει τους Έλληνες, λέει πάλι ο Μακρυγιάννης, πάντοτε λίγους….. παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θεριά πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε· τρώνε από μας και μένει και μαγιά. Αυτή τη μαγιά την λέω σπίθα. Είναι η σπίθα που καίει αθάνατη μέσα στα σωθικά της Ελλάδας.
Αυτό είναι το μυστικό της Ελλάδας σαν το παραμυθένιο πουλί καίγεται, γίνεται στάχτη, και από τη στάχτη ξεπετιέται ανανιωμένη.
Δεν πεθαίνει λοιπόν πότε η ράτσα ετούτη; Δεν μπορεί να την εξαφανίσει από το πρόσωπο της γης μήτε καν η διχόνοια; Όχι δεν μπορεί· σίγουρα υπάρχει μέσα της κάτι το αναπάντεχο, το ανανεούμενο, το αληθινά θεϊκό· και είχαν δίκιο τα παιδικά μας μάτια να ταυτίζουν τα πάθη του Χριστού με τα πάθη της Κρήτης, όπως είμαι βέβαιος, σήμερα τα μικρά Κυπριωτόπουλα ταυτίζουν τα πάθη του Χριστού με τα πάθη της Κύπρου και περιμένουν με ακλόνητη πίστη κι αυτά, όπως κι εμείς τότε, την ανάσταση. Μα ωσότου να έρθει η ανάσταση η ράτσα μας θα μένει σταυρωμένη και θα φωνάζει.
Θυμηθείτε το απόκρυφο ευαγγέλιο που αναφέρει πως ο αγαπημένος μαθητής Ιωάννης στεκόταν κάτω από το σταυρό και κοίταζε βουρκωμένα μάτια το Σωτήρα σταυρωμένο. Έβλεπε καθαρά το πρόσωπο του Ιησού σπαράζει από τον πόνο· μα σιγά-σιγά το πρόσωπο αφανιζόταν και ο Ιωάννης άξαφνα κυριεύτηκε από τρόμο : δεν έβλεπε πια πάνω στο σταυρό το πρόσωπο του Χριστού, πάρα χιλιάδες πρόσωπα -άντρες γυναίκες και παιδιά – σταυρωμένα. Και έπειτα ολομεμιάς, όλα αφανίστηκαν αν δεν έμεινε πια στον έρημο βράχο παρά ο Σταύρος, και απάνω στο σταυρό μια κραυγή σταυρωμένη.
Η κραυγή σήμερα ετούτη η σταυρωμένη, η γεμάτη πόνο και ανάσταση, είναι η Ελλάδα.
